Nederland kwart eeuw malariavrij
Gezondheid
nl
MAANDAG 18 SEPTEMBER 1995
REDACTIE: SASKIASTOELINGA 023-150265
SPREEKUUR
Balletje, balletje
Een tijdje geleden zat ik met een vriendin aan de bar van het
plaatselijke racketcenter te wachten tot er een squashbaan
zou vrijkomen. Op een van de banen ontstond enig tumult, er
werd om een dokter geroepen en ik ging kijken wat er aan de
hand was. Zonder gereedschap als stethoscoop, lampje en
wat er nog meer in een dokterstas kan zitten, is hét moeilijk
iemand goed na te kijken, maar de jongeman om wie het
ging was gelukkig bij bewustzijn. Hij had een squashbal op
zijn rechteroog gekregen, en hij zag met dat oog niets meer.
Een squashbal heeft een doorsnede van ongeveer 4 cm en is
daarmee klein genoeg om vrij ver in de oogkas door te drin
gen. Dit in tegenstelling tot hockeyballen en softballen, ook
voorwerpen die met grote vaart in het gezicht terecht kunnen
komen, maar die zo groot zijn dat ze op de benige bescher
ming van de oogkas (wenkbrauw, neus en jukbeen) terug
kaatsen. Een squashbal passeert die obstakels moeiteloos en
kan dus met volle kracht op de oogbol zelf botsen. Ik weet niet
of u wel eens een paar geoefende spelers hebt zien squashen,
maar de klappen die zij maken zijn formidabel, evenals de
snelheid die het balletje kan bereiken.
Het oog kan door een dergelijke klap ernstig beschadigd ra
ken en dat was bij deze onfortuinlijke speler ook het geval.
Een volledig onderzoek van een gewond oog kan alleen door
een oogarts worden uitgevoerd met speciale apparatuur,
maar het was op het eerste gezicht al duidelijk dat hier spra
ke was van ernstig letsel. Pupil en iris waren onzichtbaar
door het bloed dat de voorste oogkamer vulde. Het oog is een
bol die in drie compartimenten is verdeeld. Het eerste com
partiment, de voorste oogkamer, is de ruimte tussen het
hoornvlies en de iris, het gekleurde gedeelte van het oog. De
achterste oogkamer is de ruimte onder de iris rondom de lens
en de rest van de oogbol, ach ter de lens, wordt gevuld door
het glasvocht. Bloed in de voorste oogkamer noemt men hy-
phaema.
Een harde klap op het oog kan nog andere gevolgen hebben.
Een greep uit het rijtje vreselijkheden: de iris kan losscheuren,
de lens van het oog kan los komen te liggen en van z'n plaats
raken, de lens kan ten gevolge van het ongeluk ondoorzichtig
worden (staar) en ook de oogbol zelf kan scheurtjes vertonen.
Dit alles was door het hyphaema niet te zien. Ook het bloed
in de voorste oogkamer op zich kan complicaties geven. Tot
vele jaren later kan zich in het (ooit) beschadigde oog groene
staar ofwel glaucoom ontwikkelen. Glaucoom is een te hoge
druk in het oog. Onbehandeld kan glaucoom tot blindheid
leiden.
Werkelijk alle reden dus om de gewonde met enige spoed
naar het ziekenhuis te brengen, waar de telefonisch gewaar
schuwde oogarts al aanwezig was.
Een ongeval als dit, bal op oog (sneeuwballen doen het ook
prima), noemt men een stomp trauma. Anders wordt het ver
haal als het oog in contact is gekomen meteen meer of min
der scherp voorwerp. Een onschuldig voorbeeld daarvan is
een takje of twijgje dat in het gezicht slaat en over de oogbol
krast. Als hierbij het hoornvlies geraakt wordt, houdt de be
trokkene het gevoel dat er iets in het oog zit. Bij elke knippe
ring voelt het aan als zand en het oog kan daarbij overvloedig
tranen. Lastig, maar met een zalfverband dat de huisarts
even goed kan aanbrengen als een oogarts, is het krasje na
enkele dagen weer genezen. Een scherp voorwerp kan ook in
het oog achterblijven. Beruchte voorbeelden zijn staalsplin-
ters.
Deze komen meestal op stereotiepe wijze in het oog terecht.
Oppervlakkige splinters, die in het hoornvlies zitten, zijn
vaak te vinden bij doe-het-zelvers die met slijptol maar zon
der veiligheidsbril aan het klussen waren. Grotere splinters
die met kracht het oog raken, kunnen de oogbol perforeren.
Het opvallende bij deze verwonding is dat de betrokkene vaak
alleen maar een klap tegen het oog voelde. Typische veroorza
kers van zo'n perforatie meteen staalsplinterzijn versleten
stalen beitels waarop meteen metalen hamer wordt geslagen.
Ijzer in het oog- ferro in oculo - moet absoluut door een oog
arts behandeld worden. Het ijzer
reageert op het oogvocht met roest-
vorming. Een beetje roestop het
hoornvlies is nog wel eenvoudig te
verwijderen, maar roest in de oog
bol is giftig voor het netvlies en kan
dus tot blindheid leiden. Operatie
ve verwijdering van de splinter is
noodzakelijk.
Zowel scherpe als stompe verwon
dingen van het oog zijn gemakke
lijk te voorkomen. Een veiligheids-
bril houdt metaalsplinters en
squashballen op een afstand.
Dadel
Doodbidder
Duikelaar
Dapper
Doodmoe
Duinplant
Debacle
Dorpel
Duintop
Deern
Dorsvlegel
Duinviooltje
Deftig
Draaitol
Duivel
Demon
Driehoek
Duizelig
Derde
Droefenis
Dwarsweg
Dienst
Dronkelap
Dweil
Divisie
Droogmolen
Dynamiet
Dominee
Droogte
OPGAVE
OPLOSSING
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters
zijn al de genoemde woorden ver
stopt. Ze zijn te lezen van links
naar rechts, van rechts naar
links, van boven naar beneden of
omgekeerdof schuin. Sommige
letters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De res
terende letters vormen dan regel
voor regel van boven naar bene
den nog een woord.
overz
b-o-o-e-s
loper-n-b
i-v-sante
kwast-e-r
1krag
volume
y-ee
feniks
Bloedcellen met merozoïeten die de cel
vernietigen om vervolgens nieuwe cellen
te infecteren
Met de steek van een besmette malariamug worden de sporozoïeten bij de mens ingespoten. Ze ondergaan dan eerst een ontwikkeling in de lever,
waarbij duizenden jonge parasieten worden gevormd. Deze komen in het bloed en dringen de rode bloedlichaampjes binnen.
Malaria is nog steeds een
van de meest dodelijke ziek
ten. Jaarlijks sterven een a
twee miljoen mensen aan
malaria. De ziekte wordt
veroorzaakt door plasmodia
parasieten, die via de steek
van anopheles muggen van
mens op mens wordt over
gebracht. De belangrijkste
malariasoort is malaria tro
pica. Deze komt voorname
lijk in Afrika en Azië voor.
Daarnaast kunnen malaria
tertiana en malaria quartana
dodelijk zijn.
GEERTJE WIERSMA»
Binnenkort zal de Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) de resul
taten bekend maken van experi
menten met SPF66, het nieuwste
vaccin tegen malaria. Nu de ma
lariaparasiet tegen bijna alle be
staande medicijnen resistent is
en malaria door intensief toeris
me ook in Eüropa weer opduikt,
is een definitieve oplossing van
het malariaprobleem meer wel
kom dan ooit.
In de afgelopen eeuw hebben
wetenschappers onophoudelijk
geprobeerd een oplossing voor
het probleem te vinden. In de ja
ren vijftig voerde de WHO groots
opgezette campagnes om de ma
lariamug uit te kunnen roeien.
Met behulp van het zeer giftige
bestrijdingsmiddel DDT werd de
malariamug inderdaad korte tijd
terug gedrongen. Toen bleek dat
DDT niet alleen de gezondheid
van malariamuggen aantastte,
maar ook die van mensen, plan
ten en dieren, staakte men deze
eradicatieprogramma's.
Nog in de jaren zestig zochten
wetenschappers hoopvol naar
een bruikbaar medicijn of vaccin.
Langzamerhand werd echter dui
delijk dat de malariaparasiet snel
resistent werd tegen alle gebruik
te medicijnen.
Sindsdien probeert de WHO het
malariaprobleem op alle mogelij
ke manieren te beheersen. Zo
tracht men te verhinderen dat de
mug eitjes legt en mensen steekt.
Tegelijkertijd probeert men de
malariaparasiet (plasmodium)
onschadelijk te maken. Bestrij
dingsmiddelen, klamboes, medi
cijnen, vaccins, geen middel blijft
onbeproefd.
Tot voor kort was malaria in Ne
derland, net als in de rest van Eu
ropa, een gevreesde ziekte. Zo
overleed de Engelse puritein Oli
ver Cromwell in 1685 aan mala
ria. Hij weigerde het antimalaria-
middel kinine in te nemen, om
dat het medicijn destijds bekend
stond als jezuïtenpoeder. Een
eeuw later werden de Engelse
troepen in Nederland geteisterd
door de ziekte. Het was niet de
eerste keer dat Europese legers
de strijd tegen malaria verloren;
eeuwen eerder slaagden de Gal
liërs er als gevolg van malaria niet
in hun belegering van Rome suc
cesvol te beëindigen.
Nog in deze eeuw hadden de Ne
derlandse provincies Zeeland,
Friesland, Noord-Holland gere
geld te kampen met zware epide
mieën. Het ging hierbij om mala
ria tertiana, die tot in de jaren
vijftig jaarlijks honderden dode
lijke slachtoffers eiste.
In Noord-Holland, waar jaarlijks
meer dan duizend slachtoffers
vielen, kende de inspectie voor
volksgezondheid zelfs een aparte
commissie voor malariabestrij -
ding. Na een zware epidemie in
1918 stelde de provincie Noord-
Holland spuitploegen in. Met be
hulp van lysol- of petroleumop-
lossingen verdelgden zij malaria
muggen in stallen, woningen en
broedplaats en (stilstaand water).
Deze kostbare methode werd
verlaten na de ontdekking dat de
met malaria besmette anopheles
mug vrijwel uitsluitend voor
kwam in de woningen van mala
riapatiënten. De bestrijding zou
effectiever maar vooral ook goed
koper zijn als de bevolking de
muggen in hun woningen zelf
vernietigde. Vanaf 1923 werd de
Noordhollandse bevolking be
stookt met prentbriefkaarten, cir
culaires en affiches, die waren
voorzien van berijmde teksten:
'Ziet gij muggen lang van poot,
aarzelt niet en slaat ze dood';
of:
'Doodt de malariamug.
Aanziet deez' jongen man zoo
juist uit bed gesprongen;
zijn spieren zijn gericht op het
doodden van de mug;
en met de mug, die dra haar
doodslied heeft gezongen
verdwijnt de ziekte-bron, en
keert niet meer terug'.
Tien jaar later ging de Noordhol
landse inspectie over tot 'selecti
ve spraying'. Speciaal aangestel
de exploratrices controleerden
schoolkinderen op miltvergrotin
gen, een symptoom van malaria.
Als bloedonderzoek een besmet-1
ting met de malariaparasiet aan
toonde besproeide mén de wo
ning van de patiënt.
Het gebruik van DDT, dat door
de geallieerden in 1945 werd in
gevoerd, betekende een enorme
verbetering voor de malariabe
strijding. Zo kon in 1951 gemeld
worden dat in de Zaanstreek
geen inheemse malaria was voor
gekomen. Inheemse of autochto
ne malaria werd na 1957 niet
meer in Noord-Holland gecon
stateerd. Het aantal dodelijke
slachtoffers van de Noord-Hol
landse malaria was binrien dertig
jaar teruggebracht van 1912 per
jaar tot 28 per jaar. In 1962 werd
de laatste exploratrice ontslagen.
Een van de belangrijkste factoren
in de uitroeiing van de inheemse
malaria in Nederland was waar
schijnlijk het gebruik van synthe
tische wasmiddelen. Het opper
vlaktewater raakte hierdoor zo
verontreinigd dat de malariamug
het niet langer kon bolwerken.
Door de repatriëring van Indi
sche Nederlanders bleef het ma-
lariavraagstuk in Nederland actu
eel. Regelmatig werden de con
tractpensions waar de repatrian
ten na aankomst in Nederland
tijdelijk verbleven met insectici
den bespoten. Uiteindelijk kreeg
Nederland pas in 1970 als een
van de laatste landen van Europa
het predicaat malariavrij van de
wereldgezondheidsorganisatie.
P
U
Z
Z
E
L
D
E
J
T
L
O
O
1
V
N
1
U
D
L
1
D
G
E
W
s
R
A
W
D
1
E
E
E
V
D
D
U
1
N
P
L
A
N
T
P
K
G
1
O
E
E
N
1
M
O
D
G
R
E
R
E
S
O
N
O
M
E
D
E
0
O
O
E
N
L
1
D
D
R
O
D
D
O
D
H
P
S
E
V
E
M
O
NI
U
R
R
R
E
P
T
T
B
S
D
O
R
1
O
D
0
1
A
A
A
T
B
R
A
E
Z
E
D
0
R
D
C
L
1
E
A
O
G
E
F
U
G
D
L
U
D
E
L
1
1
D
L
E
1
M
E
E
D
1
E
K
T
M
1
1
N
N
0
D
E
E
K
V
F
N
E
A
G
1
T
L
R
E
1
R
E
E
W
O
M
N
S
O
E
E
U
M
D
N
D
L
E
R
R
Y
P
N
D
R
A
A
1
T
O
L
E
D
A
D
SA'AP HST H/ST HOOR, AlZ&US-
-TCSP/£ ZP£A1£&ZA1/H SLAAT
/£D£R££7V ££A/ UW
OC& BBHALV& JOt/.
TOMPOES
Tom Poes en de Bommel-legende
Heer Bommel wandelde de heuvel
op om een schuilplaats onder de
overhangende rots te zoeken. Maar
bij het naderen bemerkte hij, dat de
ze plaats reeds bezet was door twee
zwaargebouwde vreemdelingen die
met kluiven in de hand naar een
punt achter hem keken. Ze bewogen
zich niet, ook niet toen hij hen op
ongedwongen toon een goede nacht
wenste. Maar heer Ollie was aan dit
verschijnsel nu wel gewoon geraakt.
,,Ze denken trager dan ik, dat is het",
prevelde hij onder het voortgaan. „Ik
zal deze stakkers niet lastig vallen;
een gesprek met een heer van mijn
snelheid zou hen te zeer afmatten."
Nu, daar had hij gelijk in. Want
Troon en Urk zagen niets anders dan
een vage schim, die gierend passeer
de en ook meenden ze een hoge,
ijle kwaakstem te horen. Maar ze wa
ren in deze ruige wereld zozeer ver
hard, dat ze na hun eerste verbazing
hun botten weer opvatten.
„Lopende bliksem", stelde Troon
JAWEM
3ÖDfJD6ftr
vast en hij begon krakend verder te
kluiven.
„Nu is de heer Bommel wel vlugger
dan zijn omgeving", sprak professor
Sickbock belerend. „Maar daarmee is
hij niet geholpen, ventje! Want voor
hem gaat de tijd nu juist langzamer.
Volgt ge me?"
„U zult wel gelijk hebben" zei Tom
Poes wanhopig. „Maar wat moeten
we dan doen? Hoe kan hij dan ooit in
deze tijd terugkomen?"
H
W
DOOR HANS VAN ES
Een van de bekendste kalendergebonden weertypes, ook wel
riteiten genoemd, vindt meestal plaats in de tweede helft van
ber. Vaak heeft de herfst zijn tanden Is het weer opvallend vei
met veel zon en stijgende temperaturen. Niet zelden wordem
merse temperaturen van rond 25 graden voorgeschoteld.
weer kan dagenlang aanhouden, vaak ondersteund door een!
drukgebied boven het Europese continent. Dit weertype staat
onder 'Oude Wijvenzomer', afgeleid van het Duitse 'Altweiber
mer'. De atmosfeer is een en al rust; ochtendmist maakt plaa
zonnig, aangenaam warm weer.
Na het wisselvallige weer van de laatste weken, heeft zich ee'
hoorlijke gordel van hogedruk gevestigd boven Noord-Europa
zag het er naar uit, dat we een degelijke nazomerperiode zout
gen, maar na een paar zachte dagen verdwijnt het continents
drukgebied op woensdag van de weerkaart. Daarna wordt We-
pa overspoeld door koele noordenwinden.
Tijdens het afgelopen weekeinde lag ons in land nog binnen!
van een afzwakkend lagedrukgebied boven Frankrijk. Met eet
oostenwindje werd zachte, maar vochtige lucht aangevoerd.)
zag het er aanvankelijk heel fraai uit, maar al spoedig werd ht
melblauw opgevuld met flinke stapelwolken. In de loopvand
dag, toen het kwik tot 20 graden was opgelopen, schoten dor
pen hoog door in de atmosfeer en werden voorzien van een aa
vorige, verijsde top. Onder zo'n gevaarte kwamen locaal forse
buien voor; hier en daar hagelde en vooral boven Noord-en Zn
land werd onweer gehoord. Tussen Den Haag en Hoek van Ho
viel de meeste neerslag: 10 tot 20 mm.
Ook zondag werden in de vrij warme luchtmassa stapelwolkei
vormd, maar de zon overheerste en de buiigheid bleef beperk
Vandaag blijft het vrijwel overal droog en de zon stuwt het kw
omhoog naar ca. 22 graden. Morgen nadert vanuit Frankrijk e
pressie, die de noordoostenwind flink doet toenemen. De nee
kans blijft klein met maxima dicht bij 20 graden. Woensdag;
Franse depressie een verbond met een ander laag voor de No
kust. De eerste depressie brengt regen, vooral boven de zuide
helft van het land; het andere lagedrukgebied introduceert kc
lucht uit de poolstreken. Vanaf donderdag blijft het kwik hanj
hooguit 16 graden, waarbij opklaringen worden afgewisselde
Noordzeebuien.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en
met name langs de west
kust enige tijd regen. In
het noorden vooral van
daag veel wind. Middag-
temperatuur ongeveer 14
graden.Morgen in het
noorden rond 9 graden.
Zweden:
Perioden met zon en
droog.ln het zuiden eerst
nog bewolkt, nu en dan re
gen. Maxima ongeveer 14
graden.
Denemarken:
Vrij veel bewolking en af
en toe wat regen. Middag-
temperatuur ongeveer 16
graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden. In Schot
land af en toe regen. In
Engeland een enkele re
gen- of onweersbui. Elders vrijwel overal
droog. In Ierland morgen af en toe zon.
Middagtemperatuur van 15 graden in
het noorden tot 19 graden in het zuiden.
België en Luxemburg:
Eerst af en toe zon. In de loop van van
daag toenemende bewolking en later
van het zuiden uit af en toe regen. Maxi
ma vandaag rond 22 graden morgen en
kele graden lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Overwegend veel bewolking en nu en
dan regen, mogelijk ook onweer. Van
daag in het oosten eerst nog af en toe
zon. Middagtemperatuur ongeveer 20
graden. Morgen van het noordwesten uit
frisser.
Portugal:
Af en toe zon en vooral in het noorden
kans op een bui, mogelijk met onweer.
Morgen in het zuiden meer zon en vrij
wel overal droog. Maxima rond 17 gra
den bij Porto tot 24 bij Faro.
Madeira:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en kans
op een regen- of onweersbui. Middag
temperatuur ongeveer 25 graden.
Spanje:
Perioden met zon. Vooral in de noorde
lijke helft meer bewolking en enkele re
gen- of onweerbuien. Middagtempera
tuur van 17 graden langs de Golf van
Biskaje tot 27 plaatselijk in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden, afgewisseld met zon.
Droog. Maxima van ongeveer 26 graden.
Marokko:
Westkust: Af en toe zon, ook wel wolken-
.velden en kans op een bui. Maxima uit
eenlopend van 23 graden in het noorden
tot 28 in het zuiden.
Tunesië:
Wolkenvelden en een enkele regen- of
onweersbui. Verder ook af en toe zon.
Middagtemperatuur ongeveer 30 gra-
Zuid-Frankrijk:
In het westen af en toe zon en enkele re
gen- of onweersbuien. In het oosten
meer bewolking en van tijd tot tijd re
gen, mogelijk met onweer. Middagtem
peratuur van 20 graden in het westen
tot 23 graden in het oosten.
Mallorca en Ibiza:
Wisselend bewolkt en een enkele regen-
of onweersbui. Morgen meer zon. Mid
dagtemperatuur ongeveer 26 graden,
morgen iets lager.
Italië:
In het noorden en midden overwegend
veel bewolking en enkele regen- of on
weersbuien. ,ln het noorden plaatselijk
veel neerslag. In het zuiden vooral mor
gen perioden met zon en droger. Mid
dagtemperatuur van 20 graden in het
noorden tot iets boven de 30 in het ui
terste zuiden.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en enkele buien, mo
gelijk met onweer. Middagtemperatuur
ongeveer 26 graden.
Malta:
Perioden met zon en een kleine kans op
een bui. Maximumtemperatuur onge
veer 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. In het noorden meer bewolking
en een enkele regen- of onweersbui.
Middagtemperatuur aan zee ongeveer
27 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
28 graden.
Duitsland:
Eerst perioden met zon en droog. In de
loop van vandaag van het zuidwesten uit
toenemende bewolking en vooral in het
zuiden later enige tijd regen. Middag
temperatuur ongeveer 23 graden, mor
gen iets lager.
Zwitserland:
Perioden met zon en vooral aan de zuid
kant van het Alpenmassief een enkele
regen- of onweersbui. Morgen overal
meer bewolking en perioden met regen.
Maxima rond 18 graden.
Oostenrijk:
Vandaag af en toe zon en ten zuiden van
de Alpen een enkele regen- of onweers
bui Morgen overwegend bewolkt en pe
rioden met regen. Middagtemperatuur
ongeveer 20 graden.
Polen:
Overwegend veel bewolking
tot tijd regen. In het zuidwi
den met zon en droog. Max
graden in het noorden tot 2(
den, morgen iets hoger.
Tsjechië en Slowakije:
Tsjechie: Eerst perioden
droog. In de loop van vandi
zuidwesten uit meer bewolki
door regen. Middagtemper;
veer 21 graden. Slowakije
met zon en droog. In de loop
in het zuidwesten meei
ter misschien regen. Maxirr
graden.
Hongarije:
Perioden met zon e
droog. Morgen geleidelijk ft
bewolking en later mogelijki
dagtemperatuur ongeveer 23
DINSDAG
9 SEPTEMBER 1995
Zon- en maanstanden
07.21
Maan op
01.35
Maano
Waterstand
IJmuiden
Katwj
Hoog 12.05 00.00 113
Laag 06
54 19.14 06.3
Weerrapporten 17 september
station
weer
wind
Amsterdam
licht bew.
o2
De Gilt
licht bew.
zo 1 i
Deelen
licht bew.
o2
Eelde
onbew.
ono2 I
Eindhoven
licht bew.
ozol i
Der Helder
o3
Rotterdam
zwaar bew.
licht bew
ozo2 1
nol
half bew,
o4
Maastricht
ono3 i
Aberdeen
ol 1
half bew.
w.s.O
Barcelona
half bew.
ozol
regenbui
ono3
Boedapest
hall bew.
nnwl
Bordeaux
regen
zo 3
Brussel
ono2
Cyprus
onbew
w6
Dublin
licht bew.
n3
Frankfurt
ono2
Genève
half bew
w.s.0
Helsinki
zw2
Innsbruck
ver. 1
Istanbul'
licht bew.
no 5 i
ver. 1 'I
Kopenhagen
zwaar bew.
08
Las Palmas
half bew.
nno 7
Lissabon
onbew.
nnw7
licht bew.
ol
half bew
no 2
Luxemburg
licht bew
Madrid
half bew.
nol
Malaga
zzo2
Mallorca
half bew.
zzo3
Malta
regen
ozo2
onbew.
w.s.O
München
ozo2
Nice
licht bew
03
Oslo
onbew.
nT Ij
Parijs
half bew.
ozo2 1
ol
Rome
licht bew.
zzo3
Split
Stockholm
w.s.O
Warschau
regen
o3
Wenen
zwaar bew
ver. 1
onbew.
nol I
Bangkok
half bew.
wnv/2
Buenos Aires
half bew.
n6 i
Casablanca
licht bew
n2
Johannesburg
w.s.O
LosAngeles
zwaar bew.
wzw3 1
New Orleans
licht bew
wnw5
New York
rt'8
w2
zwaar bew
Toronto
licht bew.
nnw7 1
Vancouver
half bew.
o2
zo 4
