>PORT
'Als ze me willen,
gakken ze me meteen'
Jacob Spijker duikt weer op bij AZC
•ERDAG 16 SEPTEMBER 1995
.WILLEM SPIERDIJK. 071 -356464, PLV -CHEF ROB ONDERWATER, 071 -356463
De aantrekkingskracht van Martin Jol
De naam van Martin Jol (39) wordt in
Haagse voetbalklingen met ontzag uitge
sproken. Hij was een succesvol speler bij
onder andere FC Den Haag, FC Twente en
Bayern München. Als beginnend coach
verwierf hij direct faam bij de amateurs
van ADO. Dit seizoen debuteert hij in het
zaterdagvoetbal met Scheveningen en gaat
hij oorlog maken in de bollenstreek. Een
gesprek met een gedreven trainer die in
korte tijd het imago heeft gekweekt van
een kampioenenmaker die in zijn vrije tijd
talenten klaarstoomt voor het betaalde
voetbal. „Iedere voetballer die op 6-jarige
leeftijd op straat is begonnen, kan het be
taalde voetbal halen."
De verwachtingen op Houtrust zijn voor
dit jaar hooggespannen. Misschien wel iets
te hoog. De eerste wedstrijd ging een week
geleden in eigen huis verloren tegen FC
Lisse, 0-2. Jol: „Het resultaat viel tegen en
de wedstrijd ook. Lisse was bang, hing veel
voor het eigen doel en was ongelofelijk op
gelucht na afloop. Dat hebben we dan toch
al bereikt: de bollenclubs zijn bang gewor
den voor Scheveningen. Het vervelende
vind ik nu dat ik absoluut nog niet weet
waar we aan toe zijn. Was dit maatgevend
voor het zaterdagvoetbal? Nee toch, dit is
toch een afdeling met aantrekkelijk, aan
vallend voetbal?"
SW Scheveningen kwam in vier jaar eer
ste klasse nooit verder dan een zevende
plaats (vorig seizoen). Met vijftien nieuwe
spelers en een nieuwe trainer moet het nu
beter, dat weet Jol ook. „Die hoge verwach
tingen hebben ook iets met mijn naam te
De loopbaan van Jol
Martin Jol werd geboren op 16 januari
1956 in Scheveningen. Hij begon zijn
voetballoopbaan bij JAC en kwam ver
volgens in het betaalde voetbal via
ADO (later FC Den Haag). Na zijn tijd
in het Zuiderpark speelde hij bij FC
Twente, Bayern Munchen, West Brom-
wich Albion en Coventry City. Hij sloot
zijn actieve loopbaan af bij de club
waar hij begon, FC Den Haag. Jol haal
de drie keer het Nederlands elftal. Als
trainer zat Jol vier jaar bij de amateurs
van ADO. Hij bracht de vereniging in
twee jaar van de tweede klasse naar de
hoofdklasse. Scheveningen is zijn
tweede club. Jol is onlangs toegelaten
tot de curcus Coach Betaald Voetbal.
maken, maar ik vind ze vooralsnog een
beetje overtrokken. We hebben veel nieu
we spelers, maar uiteindelijk zijn er maar
vier in de basis gekomen. De rest is vooral
om de selectie op peil te brengen."
De vier nieuwe gezichten in het vaan
delteam zijn die van Frans Danen
(Eindhoven), Robin Knoester (Tonegido),
Leon van Nieuwkerk en Dave Kraaijen-
brink (beiden ADO). In totaal kwamen er
zes voetballers van Jols vorige werkgever
ADO mee. „Toen ik er vorig jaar wegging
was de afspraak dat ik ze niet zou wagen,
maar ze wilden zelf," zegt Jol. Voorzitter
Wim Roos van Scheveningen: „De aan
trekkingskracht van Jol is enorm, we
moesten het hek op een bepaald moment
dichtgooien."
Goed beschouwd komt Martin Jol net kij
ken in het trainersvak en heeft hij nog een
hoop te bewijzen. Maar zijn naam is al ge
vestigd, zeker in Den Haag en omstreken
waar hij reeds als een soort kroonprins
wordt gezien. Vooral het feit dat de ex-prof
zo makkelijk beloftes vanuit de amateurs
naar het betaalde voetbal brengt, spreekt
tot de verbeelding. Rick Hoogendorp, die
via ADO en FC Den Haag bij MW beland
de, is een bekend voorbeeld. Onlangs liet
Jol in Voetbal International weten dat
Hoogendorp straks 'zomaar twee miljoen
waard is'.
Jols filosofie is eigenlijk simpel. „Ik maak
gebruik van de ambitie van die jonge gas
ten. Bij ADO vond ik met die jongens altijd
een uurtje extra voor of na schooltijd om
op een veldje te gaan trainen. Zelf werkte
ik er vroeger ook vijf uur per dag aan. Dat
is het hele verhaal. Ik durf te stellen dat elk
ventje dat op straat is begonnen vanaf zijn
zesde later het betaalde voetbal kan halen.
Er komt geluk bij kijken en coaching is be
langrijk, maar je kunt iedere voetballer
met een goede basis rijp maken voor die
sprong."
Benadering
„Ze zeuren vaak dat die amateurs taktisch
zo zwak zijn. Gelul, binnen een maand
heb ik ze alles bijgebracht. Het gaat om de
benadering. Zeg je tegen zo'n goser dat-ie
'het heeft' of zeg je 'ga jij nog maar eens
even drie jaar aan je techniek schaven'. Ik
denk dat ik als ex-prof weet hoe je dat
laatste zetje naar de profs moet geven. Ik
probeer die gasten hun eigen voorstellin-
kie rond te laten breien, dat is het geheim.
Het geloof komt dan vanzelf."
„Bij FC Den Haag loopt nu Arie van der
Padt van Tonegido. Is die dan zo veel beter
dan Mark Ens van FC Lisse? Of neem zo'n
Barry Opdam van Lisse, die goser is toch
18 of zo? Die kan ik sturen zodat ie rijp is
voor een plek bij de profs. Peter Kruit van
Quick Boys, nog zo'n voorbeeld. Dat zijn
Martin Jol in de Scheveningse haven waar de Hagenaar successen hoopt te vieren met de plaatselijke voetbalclub, foto kees van hoocdalem
goede, jonge spelers, waarvan het zater
dagvoetbal er overigehs te weinig heeft. De
leeftijd ligt hoger, de clubs trekken toch
snel een gearriveerde speler aan."
Jol kent de namen van de zaterdagtak.
Met ADO - dat hij in twee jaar van tweede
klasser tot hoofdklasser maakte - speelde
hij regelmatig tegen zaterdagclubs. „En ik
verloor er nooit van." Nu met Schevenin
gen liep hij wel meteen tegen de lamp in
de eerste competitiewedstrijd. „Het zal
toch niet zo zijn dat mijn loopbaan nu op
eens gaat stokken? Nee, dat geloof ik niet."
Quick Boys
Hij is nog een beetje zoekende in de eerste
klasse A. Toch had hij er al bijna een jaar
eerder in gezeten. In '94 zocht Quick Boys
een opvolger voor Hans van der Zee en Jol
was een van de kandidaten. „Ik heb daar
gesprekken gehad voor een commissie van
zeven of acht personen. Dan moest ik vra
gen beantwoorden waar ik helemaal geen
zin in had. Wat ik van de jeugdopleiding
daar vond. Of hoe ik tegen die aanvoerder
met die dikke benen (Hans van der Plas,
red.) aankeek. Ja, jullie jeugd is geweldig
en ik zal ze zeker gaan gebruiken, zei ik
dan en zo kreeg ik dan weer drie van die
commissieleden mee."
„Zo'n sollicitatieprocedure met tien
kandidaten is niks voor mij. Als ze me wil
len, pakken ze me meteen. Op een be
paald moment werd ik gebeld door de
voorzitter van Quick Boys, die me mee
deelde dat ik als beste uit de bus was geko
men. Ik moest meteen tekenen en ik kon
het vooral als een eer zien, want ik zou
voor drieduizend mensen in Katwijk spe
len. Daar moet ik dan als ex-speler van
Bayern München van in de war raken. Ik
heb hem gezegd dat ik het niet zo'n pretti
ge manier van onderhandelen vond. Als ik
niet meteen 'ja' zou zeggen, ging het over
zeiden ze, toen heb ik 'nee' gezegd. De
volgende dag namen ze Henk Wisman.
Achteraf denk ik dat de arrogantie van
Martin Jol en de arrogantie van Quick
Boys een beetje botsten."
Hij heeft verder alle lof voor de grote
clubs in de bollenstreek. „Want ze zijn na
tuurlijk wel allemaal even verder dan
Scheveningen. Hier is de jeugd nog niet op
niveau, terwijl Quick Boys, Katwijk, Lisse
en Noordwijk wel gewoon de basis heb
ben."
Jol wil wel werken aan de jeugd en door
stroming bij Scheveningen. „Waar zie je
tegenwoordig al die trainers met het diplo
ma oefenmeester 1 zitten? ledereen wil het
eerste elftal, maar de jeugd is niet interes-
saht. Mogen ze er misschien voor dat
enorme salaris ook even de C-tjes bijne
men? Wat is daar mis mee, het is toch
schitterend werk, trainen met die ventjes?"
Hij volgt nu de cursus Coach Betaald Voet
bal. „Nee, ik behoor niet tot die categorie
ex-profs die zegt 'ze kunnen mij daar in
Zeist niks leren'. Je krijgt genoeg onderde
len die leerzaam zijn, zoals management
en dergelijke."
„Ik vind oefenmeester 3, vervolgens 2 en
1 een hele lijdensweg. Nu het laatste stapje
nog, want ik wil dat papiertje hebben. En
ik hoef niet meteen naai' FC Zwolle of Hel
mond Sport. Ik wil gewoon lekker trainen,
misschien wel met jeugd ergens. Ik loop
mijn ambitie niet achterna. Kijk eens waar
Aad de Mos is begonnen, bij Valkeniers.
En Dick Advocaat, die zat bij DSVP. Daar
na komen ze bij een grote club en worden
ze in de luwte gevormd tot coach."
„Louis van Gaal is ook een mooi voor
beeld. Die is bij Ajax achter de schermen
begonnen. Ajax leidt niet alleen zijn eigen
spelers, maar ook zijn eigen coach op. Vol
gens mij is dat de toekomst van het voet
bal: de zelf opgeleide coach. Een trainer
die de hele club, de mensen, de cultuur
kent en ook zijn vak verstaat. Bij Heeren
veen stuurden ze de ene hoofdtrainer na
de ander in korte tijd weg en toen kwamen
ze opeens met Foppe de Haan, een eigen
man van achter de schermen. Nu is
Heerenveen onder hem de topper onder
de subtoppers. In het betaalde voetbal
doen alleen Ajax en Heerenveen het."
„Bij de amateurs doet Katwijk iets soort
gelijks. Daar neemt die Kees Guyt het stok
je over van Arie Lagendijk. Guyt kent de
toverformule, de cultuur, de speler?. Er zal
nu achter hem ook wel weer iemand wor
den klaargestoomd. Ik heb tijdens die ge
sprekken bij Quick Boys wel begrepen dat
het in die dorpen toch erg nauw luistert.
Het zijn enclaves, aparte culturen, waarin
je als coach moet passen. Voor een club
als Quick Boys is het extra reden om de ei
gen coach op te leiden. De eigen identiteit
van de club ga je toch niet zomaar uitleve
ren aan een nieuwe, onbekende trainer,
ook al heeft die nog zo'n mooie staat van
dienst?"
Een oud-speler van De ZijlLGB als trai
ner/ coach van AZC. Jacob Spijker vindt
het zelf ook wel een opmerkelijke ontwik
keling. De Zijl en 'Alphen', het combineert
even gemakkelijk als water en vuur. Toch
voelt Spijker zich in Alphen aan den Rijn
geen verdwaalde Leidepaar. „Ik heb door
de jaren heen altijd een aardige verhou
ding gehad met AZC. In de periode dat ik
nog speelde, maar ook daarna. Toen ik ge
vraagd werd, heb ik er ook absoluut niet
over hoeven na te denken of dat nou wel
kon."
Desondanks vroeg de 42-jarige Jacob Spij
ker wel degelijk enige bedenktijd toen het
bestuur van AZC hem benaderde. Eerste
keus Fred van Dorp had gekozen voor een
plek in de Europese waterpolocommissie.
Die houdt zich bezig met het coördineren
van het beleid en het beoordelen van in
ternationaal actieve scheidsrechters en
AZC zou graag zien dat Spijker de functie
van trainer/ coach op zich zou nemen.
Spijker had bij eerdere contacten in de zo
mer al laten weten eventueel in te zijn
voor die functie, maar moest toen de zaak
actueel werd wel enige dingen op een rij
tje zetten. „Want er komt nogal wat bij kij
ken. Er gaat heel veel tijd in zitten en als je
dan een gezin hebt met drie kinderen, een
drukke baan en daarbij ook nog studeert,
weet je dat je nog maar weinig vrije tijd
overhoudt."
Spijker hapte uiteindelijk toe, ook al
omdat de uitdaging hem beviel. „AZC be
vindt zich op dit moment in een over
gangsperiode. Er zijn wat oudere spelers
afgehaakt en de selectie is aangevuld met
een aantal jeudige talenten. Ik zie het echt
als een uitdaging om de ploeg weer op het
hoogste niveau te krijgen."
Zo snel mogelijk het gat dichten met de
absolute top. Het is de opdracht die Spij
ker zichzelf heeft gesteld. Verduidelijkend:
„Begrijp me niet verkeerd. AZC is een top
club die ook komend seizoen elke wed
strijd speelt om te winnen. Wat dat betreft
verandert er dit jaar niets. Maar als je de
situatie reëel beziet, moet je erkennen dat
de kans klein is dat we echt om de eerste
plek meespelen. Daarvoor zijn Polar Bears
en AZ&PC op dit moment nog te sterk,
heeft AZC te veel ingeleverd. Dat zie je ook
aan onze inbreng in het Nederlands wa-
terpoloteam, Joeri Stoffels is op dit mo
ment.de enige A-international. Maar het
Jacob Spijker, een Leidenaar aan de rand van het Alphense bad.
moet zeker mogelijk zijn om met ploegen
als Het Ravijn, De Robben en ZPB om de
derde plek te spelen."
Werken met de jeugd is Jacob Spijker
ook wel toevertrouwd. Per slot van reke
ning was hij zes jaar werkzaam als trainer/
coach van nationale jeugdselecties. „Het
is heerlijk werken met jonge jongens, dat
merk ik nu ook weer. Je kunt nog veel stu
ren, ze zijn spontaan. Dat bevalt me uit
stekend."
Waarmee Spijker overigens niet wil zeg
gen dat het met meer ervaren spelers
moeilijker kersen eten is. „Nee, dat zeker
niet. Het is anders, maar daarom niet
minder leuk. Oudere spelers zijn voor een
team ook heel erg belangrijk, die moet je
als coach in hun waarde laten. Ik ga ook
anders met ze om. Met meer ervaren spe
lers train je anders dan met de jeugd, ze
krijgen meer ruimte. Ze hebben ook een
andere taak in het team, moeten in en
buiten het water duidelijker aanwezig zijn.
Ze moeten praten, aanwijzingen geven.
En de jeugd moet luisteren, moet iets
doen met aangereikt wordt."
Jacob Spijker maakt bij AZC een 'nieu
we start' in de waterpolowereld. Drie jaar
geleden zette hij immers tijdelijk een punt
achter zijn activiteiten. Na zestien jaar in
het eerste van De ZijlLGB te hebben ge
speeld, vervolgens drie seizoenen als
coach van hoofdklasser DZV en zes jaar
als coach van nationale jeugdselecties te
hebben gefungeerd, koos 12-voudig inter
national Spijker even voor zichzelf. „Ik
heb altijd de wens gehad om nog eens af
te studeren. Maar omdat ik het zo druk
had met de sport, was ik daar nooit aan
toegekomen. Tot ik drie jaar geleden de
knoop doorhakte."
Het werd een studie sociologie, verzor
ging en beleid. Een studie die hij nu aan
het afronden is met een onderzoek naar
de arbeidscultuur van trainer/ coaches in
de sport. En dan vooral gericht op trainers
en coaches die in de waterpolowereld en
bij het wedstrijdzwemmen actief zijn. Een
onderzoek dat past in het kader van een
groter onderzoek van het ministerie van
WVS naar normen en waarden in de sport.
Spijker: „Er zijn enquetes uitgegaan en ik
ben nu bezig met de interviews. Probeer
er herkenbare patronen uit te halen. Ja,
foto ben de bruyn
dat is echt interessant. Waarom zijn er bij
voorbeeld zo weinig vrouwelijke coaches
van top waterpoloclubs, een beeld dat ook
in de zwemwereld, zij het in iets mindere
mate naar voren komt. Een echte afspie
geling van beide sporten is dat niet. De
zwemwereld is heel erg gemixed, en ook
in waterpolo-kantines kom je echt heel
veel vrouwen tegen. Toch zie je wel man
nelijke coaches bij vrouwelijke topteams,
en nooit andersom."
Een beeld dat ook in andere sporten re
gelmatig zichtbaar is, weet Spijker. „Neem
nu het Nederlands vrouwen-hockeyteam
met Tom van 't Hek. Ook al zo'n voor
beeld. En de speelsters laten dan vaak nog
weten dat prettiger te vinden dan werken
met een vrouw als coach. Ook dat is op
merkelijk, leuk om te onderzoeken."
Dat er verschillen zijn in de wijze waar
op vrouwen en mannen hun sport beoefe
nen en beleven, heeft Jacob Spijker ook in
de praktijk meegemaakt. Toen hij nog ac
tief was voor De Zijl, trainde hij immers de
vrouwen van AZL uit Leidschendam. „Dat
was leuk, maar. inderdaad anders. Wat me
is bijgebleven is dat conflicten langer
doorsudderen. Bij mannen is het vaak
even erg heftig, maar daarna is het ook
echt voorbij. Wordt er een biertje gedron
ken en is het over. Vrouwen lijken minder
snel te vergeten."
Dat Spijker voor een studie sociologie
koos, kan niet los worden gezien van zijn
dagelijks werk. Hij is inmiddels een jaar of
twintig werkzaam bij het psychiatrisch
ziekenhuis Endegeest en mag zich inmid
dels teamcoördinator van de afdeling be
wegingstherapie noemen. Een afdeling die
zich binnen Endegeest een volwassen
plaats heeft verworven. Spijker, nadat hij
trots de nog geen drie jaar bestaande
fraaie accommodatie heeft geshowd:
„Binnen het ziekenhuis vormen we een
gewaardeerde afdeling. Door de patiënten,
die hier graag komen. Maar ook door de
andere afdelingen. De fysieke gesteldheid
van een patiënt is ook erg belangrijk. Het
lijf vormt de basis voor wat je kunt. Als je
een fit lichaam hebt, kan je hoofd ook
meer aan."
Mentale aspecten die ook in de (top-
)sport vaak een doorslaggevende rol spe
len. Een van de redenen waarom de 'gou
den lichting' van De ZijlLGB er nooit in
slaagde om in de jaren zeventig de supre
matie van 'Alphen' te breken, was volgens
Spijker ook dat De Zijl het mentaal niet
echt aankon. „Vooropgesteld dat wij toen
ook net wat kwaliteit tekort kwamen,
speelde dat wel degelijk mee. Vooral bij de
wedstrijden in Alphen. Er waren bij ons al
tijd wel wat jongens die zich lieten opfok
ken. Het sfeertje dat er bij die partijen
hing, het feit dat we altijd de indruk had
den dat scheidsrechters werden gemani
puleerd - het was vaak voor een paar jon
gens de reden om uit hun dak te gaan. Om
zich uit hun spel te laten halen."
Die periode is echter al lang afgesloten.
Het AZC van George Geurtsen en door de
stichting 'gehaalde' spelers als Ruud Mis-
dorp, Ton Buunk, Jan Evert Veer, Gijze
Strooboer, Ed van Es is niet meer. Daar
voor in de plaats staat er in Alphen aan
den Rijn nu een topclub die het vooral
met de eigen talentvolle jeugd wil doen.
Een uitdaging voor de vereniging en voor
Jacob Spijker. Die nogmaals benadrukt
dat zijn voorzichtige opstelling niet bete
kent dat AZC dus op voorhand genoegen
neemt met minder dan een eerste plek.
„We gaan ervoor, elke wedstrijd weer.
Maar we mogen daarbij niet vergeten dat
we in een groeiproces zitten. Dat we op
wat langere termijn bezig zijn."
Maranon
Hel voorval herinner
ik me nog als de dag
van gisteren. Zoiets
onvergetelijks vergeet je van je
leven niet. Wie verzint er nou
ook zoiets
Miihren!
Het antwoord op bovenstaande
vraag luidt Miihren. Gerrie. Hij
verzon het. Op 25 april 1973. U
en ik weten nog precies wat wij
op dat moment deden. Wij ke
ken televisie. Real Madrid-Ajax.
Halve finale Europa Cup.
Op de onvergetelijkheidsschaal
aller tijden moet Gerrie Miihren
te vinden zijn in de buurt van
Bonifacius. Of Rembrandt, bezig
met de laatste penseelstreek van
de Nachtwacht. Een dribbel van
Abc.
Je voelt je een uitverkorene. Al
leen al omdat je er was. Uitver
koren. omdat je het mee mocht
beleven. Omdat je later zeggen
kunt dat je hét met eigen ogen
hebt gezien.
Neil Armstrong bijvoorbeeld, de
eerste mens op de maan. zal ik
nooit vergeten.
A11 toloze zondagen.
De bal van Rensenbrink op de
paal.
De rillingen, die ik voelde na de
moord op Kennedy. (Mijn vader
wekte mij er speciaal voor. Ik
was een kind van zeven, wreed
gewekt in zijn slaap. Weet je wie
er dood is? Ik had niet het ge
ringste benul. Ons konijn, mis
schien? Opa, dan? Maar het viel
alleszins mee. De familie was ge
lukkiggespaard gebleven).
Onvergetelijke momenten waren
ook Ja Zuster. Nee Zuster. De
Beatles in Blokker. West-Duits-
lancl-Oost Duitsland 0-1, Jiirgen
Sparwasser. De Elfstedentocht
van Reinier Paping.
Yolande E. uit klas 2a.
De handtekening van Monne de
Wit. Russische tanks in Praag.
De eerste keer Madurodam. De
stilte in de huiskamer als Wim
Kan op de raclio was. Of Theo
Koomen.
Gerrie Miihrens staaltje jongle
ren in Estadio Bemabeu. halve
finale Europa Cup, tweede helft.
Zoiets vergeet je van je leven
niet. Dacht ik. Mijn ogen hoefde
ik al die jaren nadien maar te
sluiten en op commando zag ik
Gerrie Miihren de bal weer op
wippen en hooghouden, einde
loos lang hooghouden, precies
zoals het zich destijds oncler
mijn televisiekijkende ogen vol
trok. Dacht ik.
In het café, op verjaardagen of
onder vrienden, die allemaal
met eigen ogen her wonder heb
ben aanschouwd, komt de
Miihren-show nu en clan nog ter
sprake. Dat gaat zo:
„Het duurde minutenlang.
„Een eeuw.
„Er moeten in de tijdsspanne
dat Miihren met de bal bezig
was wereldwijd honderden ba
by's zijn geboren.
„Ons huis zat vol. Wij waren in
onze straat één van de weinige
huizen met Nederland 2. Maar
mijn moeder zag kans om gedu
rende Miihren twee rondjes kof
fie in te schenken..."
„Nee, dan mijn moeder. Die
plakte tijdens Miihren op haar
gemak vier Albert Heijn-zegel-
boekjes vol.
„Dat is nog niks! Mijn moeder
heeft dat van Miihren een tijdje
aangekeken, is toen een brief
gaan schrijven aan haar tante,
is die brief gaan posten en toen
ze daarvan weer terugkwam,
waren haar eerste woorden: is
die Miihren nou nóg bezig?"
Het gekke is clat u en ik ons de
verbijsterende Miihren-act nog
herinneren, maar dat niemand
de historische woorden meer
weet die Herman Kuiphof ge
sproken moet hebben. De NOS
vertoonde ons woensdag de beel
den van Miihren echter op
nieuw. Had de NOS dit maar
nooit gedaan. Miihren ving de
bal na een breedtepass van
Suurbier met een achteloze voet
beweging in één keer op met
links, technisch niet eenvoudig,
daar niet van, daarna wipte
Miihren de bal vier keer op en
zag toen Rep vrijstaan, hel voor
val nam vier tellen in beslag.
Herman Kuiphof vond het niet
de moeite het te vermelden. Let
terlijkzei Kuiphof: „En intussen
maakt zich ook een invaller ge
reed, Maranjon."
Ik ben het voor u nagegaan.
Kuiphof zag het juist. Marafion
is volgens de boeken ingevallen.
Voor Velazquez.
