Serviërs vluchten bij tienduizenden
Slotverklaring Peking in zicht
NAVO moet gebaar maken om Russen zoet te houden
Macedonië gaat
vlag veranderen
Buitenland
loordpartijen Rwanda
raakactie van leger
Rechts protest in Jeruzalem
usland slaat de laatste dagen wild om zich
een. De NAVO wordt beschuldigd van het ple-
en van kindermoord in Bosnië. President jelt-
n briest en dreigt het Westen met gewapende
trijd want Moskou wil serieus worden geno-
nen en eist een hoofdrol op de Balkan. Het
pesten kan het slechte humeur van de Russen
liet helemaal negeren.
rgvvaan en paranoia ten aanzien van de bedoe-
ngen van het Westen bepalen al eeuwenlang de
uitenlandse politiek van Rusland. Veelal korte
erioden van openheid en een schijnbaar nor-
Kale omgang met de westerse wereld worden
fgewisseld met langere fasen van afsluiting en
fkeer. Die cycli zijn zo Russisch als wodka en
aviaar.
et einde van de Koude Oorlog zorgde voor een
ntspannen sfeer in de betrekkingen tussen
tfoskou en het zogenoemde Westen. Rusland
lelde zijn grenzen en markten open, burgers
lochten eerder, sneller en langer naar het bui-
enland en militaire bolwerken werden afgebro
ken. De veranderingen gingen voor veel Russen
snel en te ver. De economie bijvoorbeeld was
liet bestand tegen de toegebrachte schokken.
Werkloosheid en armoede staken de kop op,
and in hand met een schrijnend verlies van
icht en orde. De oude tijd leek opeens zo slecht
ogniet.
jeen wonder dus dat er weer roep kwam tot
erstel van oude waarden. Rusland moet van
inland tot aan de Indische Oceaan regeren,
zoals de ultra-nationalistische vechtersbaas Zji-
rinovski het tijdens een verkiezingscampagne
eens verwoordde. De machtige Russische beer
moet zijn klauwen laten zien, de buren en de
westerse staten in het bijzonder moeten weer
respect tonen. Dat kan op vele manieren. Door
de Russische president bijvoorbeeld zonder enig
voorbehoud toe te laten tot het jaarlijkse onder
onsje van de zeven rijkste industrielanden, de
zogenoemde G-7.
Dat kan ook door Rusland een voorname en se
rieuze rol te laten spelen bij het zoeken naar een
oplossing voor het conflict in voormalig Joego
slavië. Tenslotte gaat het hier om een gebied dat
de Russen traditioneel tot hun invloedssfeer re
kenen en waar 'stamverwanten' en geloofsgeno
ten wonen, de orthodox-christelijke Serviërs. Het
Westen moet vooral niet denken dat het op ei
gen houtje ziin gang kan gaan.
Maar invloedssfeer of niet, de rebellerende Ser
viërs hebben de voorbije oorlogsjaren geen
boodschap gehad aan Moskou. De krijgsheren
op de Balkan luisteren alleen naar zichzelf en de
taal die ze spreken is die van etnische zuiverin
gen, genocide en wapengekletter. Rusland noch
het Westen, NAVO noch Verenigde Naties heb
ben daar tot nu toe een einde aan weten te ma
ken. Edoch een wijziging van tactiek van de kant
van de NAVO, min of meer afgedwongen door
de nieuwe Franse president Chirac, lijkt een be
scheiden doorbraak te kunnen bewerkstelligen.
Niet langer worden granaten en mortieren be
antwoord met fraaie woorden, met holle verkla
ringen die het papier waarop ze zijn geschreven
riiet waard zijn. Twee weken lang alweer besto
ken vliegtuigen van de NAVO militaire installa
ties van de Bosnische Serviërs. Ook de snelle-re-
actiemacht rondom Sarajevo komt bijna dage
lijks in actie. De opdracht aan de Serviërs is ver
bluffend eenvoudig: haal je zware wapens weg
van Sarajevo en de andere moslim-enclaves en
de bombardementen stoppen. Maar de Bosni
sche Serviërs voelen daar niets voor.
En de morele steun voor de weerspannigheid
komt dit keer niet uit Belgrado, maar uit Mos
kou. Luchtacties van de NAVO sluiten per defini
tie invloed van Rusland uit. Dat is tegen het zere
been van de Russische eigenwaarde en dat
vraagt om een scherpe reactie. Vandaar dat het
afgelopen weekeinde de Russische parlements
leden van verontwaardiging en woede letterlijk
over elkaar heen vielen en zelfs op de vuist
gingen, met de verwachte hoofdrol voor Zji
rinovski.
Luidkeels werd gevraagd om militaire steun voor
de Serviërs. In de Veiligheidsraad werd zelfs ge
vraagd om een veroordeling van het NAVO-op-
treden nota bene uitgevoerd met instemming
van de VN. De boodschap is echter duidelijk. Als
het Westen niet naar Rusland luistert, moet het
maar voelen.
President Jeltsin had kort daarvoor al zijn steen
tje bijgedragen. Hij schuwde daarbij de term
'oorlog' zelfs niet. De NAVO moet niet denken
dat zij vrij spel heeft, aldus leltsin, die en passant
weer de stelling herhaalde dat de NAVO geen
nieuwe leden mag opnemen uit het voormalige
Oostblok. Niks Polen, Estland of Hongarije erbij.
De vraag is of de Russische dreigementen seri
eus moeten worden genomen. Ondanks alles is
Rusland nog altijd een factor van betekenis. De
gevoelens en wensen van Moskou kunnen door
het Westen niet zonder meer worden genegeerd,
leltsin mag zich dan hebben ontpopt tot een on
evenwichtige en weinig geliefde of gewaardeer
de machthebber, degenen die erop uit zijn om
hem te vervangen deze winter zijn er parle
mentsverkiezingen en volgend jaar moet een
nieuwe president worden gekozen zijn bijna
zonder uitzondering een slechtere keuze. Die
krachten moeten door westerse arrogantie geen
steuntje in de rug krijgen.
Dus moeten de bombardementen maar worden
afgeblazen? Natuurlijk niet. Luisteren naar Rus
land is één ding, er ook naar handelen is wat an
ders. Het staken van de bombardementen zou
meteen alle mogelijke oplossingen voor het con
flict in ex-Joegoslavië om zeep helpen. Onder
een Russische paraplu zouden de Serviërs hun
moorddadige optreden hervatten, hetgeen mini
maal het einde zou betekenen van Sarajevo en
Gorazde. Maar Moskou kan natuurlijk wel een
eervolle taak worden aangeboden.
Een korte onderbreking van de acties bijvoor
beeld om Moskou invloed te laten uitoefenen op
de 'regering' in Pale. Als de Serviërs dan alsnog
hun zware wapens terugtrekken, kunnen de
Russen het succes opeisen. Door de aanvallen
slechts op te schorten houdt de NAVO een stok
achter de deur en zwicht zij bovendien niet voor
Russische druk. Iedereen redt zijn gezicht en er
wordt nog vooruitgang gemaakt ook.
Einde van Griekse boycot in zicht
NEW YORK Rtr-AFP
Macedonië verwijdert de 16-
punten tellende Vergina-zon,
volgens de Grieken een 'exclu
sief Hellenistisch symbool, uit
zijn vlag. Griekenland heft de
economische boycot op die het
sinds vorig jaar tegen deze klei
ne voormalige Joegoslavische
republiek voert. Daarnaast er
kennen beide landen eikaars
grenzen en gaan ze verder pra
ten over de naam van de jonge
republiek aan de noordgrens
van Griekenland die veel Grie
ken tot fel nationalisme heeft
aangezet.
Dat zijn de belangrijkste pun
ten uit het akkoord dat de mi
nisters van buitenlandse zaken
van Griekenland en Macedonië
gisteren in New York hebben
ondertekend. De overeenkomst
moet een einde maken aan vier
jaar van spanningen en kwam
tot stand onder auspiciën van
de Verenigde Naties. De Ameri
kaanse oud-minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance,
die de afgelopen 29 maanden
als speciale VN-bemiddelaar
optrad, sprak van een „histo
risch akkoord met grote beteke
nis en veel perspectief'.
Het akkoord, dat over dertig
dagen in werking zal treden,
moet de Griekse bezwaren te
gen de naam Macedonië, zijn
vlag en bepaalde passages in
zijn constitutie wegnemen. Vol
gens Athene impliceren deze
dat het buurland aanspraken
maakt op Griekenlands noorde
lijke provincie, die ook Macedo
nië heet.
De besprekingen in New York
worden voortgezet omdat er
nog geen oplossing is gevonden
voor de naam van de Macedo
nische republiek. Vance bleef
daarom spreken over „De Voor
malige Joegoslavische Repu
bliek van Macedonië", de naam
waarmee dit land in april 1993,
zij het zonder vlag, toetrad tot
de Verenigde Naties.
|isschoppen 'Joegoslavië' naar Vaticaan
anstad» Paus Johannes Paulus II heeft alle rooms-katho-
|ebisschoppen uit voormalig Joegoslavië uitgenodigd voor
h bijzondere vergadering over de oorlog in Bosnië. Het is de
Hoeling dat de kerkleiders uit Bosnië-Hercegovina, Kroatië,
sin-JoegosIavië, Macedonië en Slovenië zich gezamenlijk bera-
nop een blijvende vrede en op hulp aan de slachtoffers van
eze eindeloze oorlog", aldus de paus.
lecht weer oorzaak vliegtuigongeluk
ipMBOSlecht weer is volgens de Srilankaanse autoriteiten
Xwaarschijnlijk de oorzaak van het neerstorten, gisteroch-
id, van een legertoestel. Alle 81 inzittenden zijn daarbij om
it leven gekomen. De piloten hadden melding gemaakt van
jblemen met de instrumenten van het toestel.
hartum weer rustig
ftRTUMNa twee dagen van heftige rellen waarbij twee doden
Hen, is het gisteren in de Sudanese hoofdstad Khartum weer
of stig geworden. De regering kondigde af dat in de toekomst
%1 harder tegen demonstraties tegen de regering zal worden
igetreden. Het staatspersbureau SNA meldde dat tijdens de
mist zeker 300 gevangenen uit de Kobbergevangenis in het
jg ntrum van Khartum zijn ontsnapt.
iren stemmen over echtscheiding
bun» De Ieren kunnen in november via een referendum
jebeslissen over legalisering van echtscheiding. Ierland is één
de weinige Europese landen waar echtscheiding onder druk
de invloedrijke Rooms-Katholieke Kerk nog steeds bij wet
iden is. Echtscheiding zou mogelijk moeten worden voor
itelieden die kunnen aantonen dat hun huwelijk onherstel-
ar is beschadigd. Daartoe moeten zij bekeken over een perio-
van vijf jaar, er vier gescheiden van elkaar hebben doorge-
acht.
BI zit achter kinderporno aan
ij ishington Met de arrestatie van twaalf mensen en invallen in
l\'n 120 woningen en kantoren heeft de Amerikaanse justitie,
een kinderporno-netwerk opgerold dat jarenlang via inter-
t communiceerde. Het ministerie van justitie verklaarde giste-
dat de verdachten gebruik maakten van de dienst America
ïline dat meer dan drie miljoen abonnees telt. Via dit internet
rspreidden zij kinderpornografie en troffen regelingen voor
t hebben van seks met minderjarigen.
rouwen in Karachi krijgen eigen bussen
iachi Met ingang van volgende maand gaan in Karachi, de
jotste stad van Pakistan, speciale bussen voor vrouwen rijden,
ertoe is besloten omdat vrouwen in gemengde bussen voort
rend worden betast door mannelijke medepassagiers. Het re-
;2jnt klachten van vrouwen, die tal van vernederingen moeten
dergaan in bussen, aldus de directeur van het vervoerbedrijf.
deskundigen naar Mururoa
»us» Frankrijk stemt ermee in dat deskundigen van de Eu-
)ese Unie een bezoek brengen aan het gebied bij het atol
Liruroa, waar Frankrijk vorige week zijn eerste ondergrondse
fnproef hield. Dat heeft de regering in Parijs de Europese
mmissie laten weten. Franse commando's hebben gisteren
Mururoa twee Tahitianen gearresteerd die met een inheemse
no de twaalf-mijlszone rond het eiland waren binnengevaren,
twee hebben vroeger voor de Fransen op Mururoa gewerkt.
AFP-RtrPaul Kagame zei gisteren dat hij
geen details had over de doden
heeft zijn grens met die in het dorp Kanama zijn ge-
anda gesloten in de streek vallen, maar dat er wel sprake is
ir het Rwandese leger^ geweest van buitensporig ge-
andag meer dan 100 men-* weid uitgeoefend door leger-
om het leven heeft ge- eenheden. Dat zou een wraak-
cht. Een groep van 100 Hu- oefening zijn voor de dood van
die naar Rwanda zou wor- een legerofficier,
teruggebracht, is aan de Een legervrachtwagen liep in
ns tegengehouden. het weekeinde in een hinder
laag. In een schietpartij met de
woordvoerder van de VN- aanvallers kwam een officier om
htelingenorganisatie Unhcr het leven. Militairen zpuden
de sluiting van de grens maandagochtend wraak heb-
irschijnlijk in verband staat ben genomen in de onmiddel-
i de gebeurtenissen in Kana- lijke omgeving. Waarnemers
In dat dorp, dichtbij Gise- van de Verenigde Naties pro-
en de Zaïrese grens, werden beerden naar de streek te gaan
(ens berichten minstens 105 om een onderzoek in te stellen
nsen gedood. De nationale naar de moorden,
io maakte gisteren slechts Aan de Zaïrese kant van de
Iding van slachtoffers door grens wonen 750.000 Rwandese
singen tussen vanuit Zaïre vluchtelingen in kampen. Het
ifiltreerde Hutu-milities en zijn leden van de Hutu-meer-
heden van het regeringsle- derheid die niet durven terug
keren, uit vrees voor wraak van
)e Rwandese vice-president de nieuwe Tutsi-machthebbers.
VS vragen Krociten en moslims offensief te staken
In Bosnië zijn ongeveer 50.000 Serviërs op de vlucht geslagen. Ze vluchten voor de snel
oprukkende Bosnische regeringstroepen en Bosnisch-Kroatische eenheden in Cen
traal- en West-Bosnië. De Servische burgers trekken vooral in de richting van Banja
Luka. De Amerikanen hebben er gisteren bij de Kroaten en moslims in Bosnië op aan
gedrongen hun offensief te staken. Hun operaties kunnen volgens de VS de vorige week
bereikte overeenkomst over Bosnië alleen maar schaden.
BELGRADO-WASHINGTON Rtr-AFP-
De Bosnische Kroaten en mos
lims zien hun kans schoon een
groot offensief te lanceren en
door Servische linies te breken
nu de Serviërs in het nauw zijn
gedreven door de NAVO-lucht-
aanvallen. Als gevolg van dat of
fensief ontvluchten Servische
burgers de steden Jajce, Drvar,
Mrkonjic, Grad, Kljuc en Donji
Vakuf. De Britse regering ver
oordeelde het Kroatisch offen
sief in het Westen van Bosnië.
Londen weigert echter een di
rect verband te leggen met de
NAVO-acties tegen de Serviërs.
Volgens de Britse regering zat
de Kroatische aanval er al lan
ger aan te komen.
De NAVO stemde gisteren in
met het opstellen van een plan
voor de uitvoering van een vre
desregeling op de Balkan. Daar
in wordt ruimte gemaakt voor
troepen uit enkele landen die
geen lid zijn van de NAVO, zoals
Rusland en islamitische landen.
Het plan wordt in samenwer
king met de Verenigde Naties
opgesteld.
De Russische minister Ko-
zyrev (buitenlandse zaken) on
derstreepte gisteren dat Rus
land samert met het Westen
blijft zoeken naar een vredesre
geling. hoewel Moskou de
NAVO-bombardementen op
Servische stellingen afwijst.
Rusland en het Westen zijn
partners en de Koude Oorlog zal
niet terugkeren, aldus Kozyrev.
De Amerikaanse bemiddelaar
Holbrooke zei vanochtend in
Belgrado dat hij, na een gesprek
tot diep in de nacht met de Ser
vische president Milosevic,
vooruitgang heeft geboekt op
weg naar een vredesregeling
voor Bosnië. Klein-Joegoslavië
(Servië en Montenegro), Kroatië
en Bosnië stemden vorige week
in met een globaal vredesplan.
Bosnië blijft volgens dat plan
een zelfstandige staat, terwijl
het grondgebied wordt verdeeld
tussen de Bosnische Serviërs
(49 procent) en de federatie van
moslims en Kroaten (51 pro
cent).
Zjirinovski: Mijn
collega genoot
van vechtpartij
MOSKOU AP
Het ultra-nationalistische Rus
sische parlementslid Vladimir
Zjirinovski meent zijn vrouwe
lijke collega Jevgenia Tisjkovs-
kaja een plezier te hebben ge
daan, toen hij haar afgelopen
zaterdag tijdens het debat over
het NAVO-optreden in Bosnië
molesteerde. „Zulke vrouwen
willen maar wat graag ver
kracht worden, maar niemand
wil ze", zo analyseerde Zji-
rinovksi, daaraan toevoegend
dat hij zijn door hem in de
wurggreep genomen collega
slechts had willen redden, na
dat in het parlement een
vechtpartij was uitgebroken.
Tisjkovskaja op haar beurt
eiste dat Zjirinovksi uit de
Staatsdoema, de Russische
Tweede Kamer, wordt verwij
derd en strafrechtelijk wordt
vervolgd.
De vechtpartij brak uit toen
Zjirinovski's partijgenoot Ly-
senko een ketting met kruis
van de hals van het liberale
parlementslid Jakoenin trok.
Tisjkovskaja schoot Jakoenin
te hulp, waarop Zjirinovski
haar in de wurggreep nam, op
het hoofd sloeg, aan het haar
trok en de bril van het hoofd
sloeg.
Immigranten
vluchten voor
geweld O.-Timor
DILIRtr
Indonesische immigranten zijn
massaal op de loop gegaan voor
de rellen die vorige week uitbra
ken op Oost-Timor. Vanoch
tend waren ongeveer 650 men
sen aangekomen in Atambua
op West-Timor.
Volgens inwoners van de
Oosttimorese hoofdstad Dili
hebben zo'n 2.000 immigranten
de stad verlaten sinds vorige
week de ernstigste ongeregeld
heden van dit jaar uitbraken.
Jongeren trokken door de stad
en vielen politiemensen en isla
mitische immigranten aan. Ze
ker tien mensen raakten ge
wond. Relschoppers staken een
markt in brand waar de kooplui
voornamelijk immigranten uit
Sulawesi zijn. De rust zou in
middels zijn weergekeerd.
Aanleiding voor de rellen wa
ren berichten dat een Indonesi
sche functionaris het katholieke
geloof zou hebben beschimpt.
De meerderheid van de Oostti
morezen is katholiek, terwijl de
meeste Indonesiërs moslim
zijn.
Het Indonesische leger ver
overde de voormalige Portugese
kolonie Oost-Timor in 1975.
Een jaar later volgde de officiële
annexatie.
VN-Vrouwenconferentie bereikt aantal compromissen
PEKING Rtr-DPA-AP
Met nog twee dagen te gaan zijn op de
Vrouwenconferentie van de Verenigde Na
ties in Peking gisteren enkele doorbraken
bereikt, waardoor een algemeen geaccep
teerde slotverklaring een stap dichterbij is
gekomen. Die verklaring stelt voor de ko
mende tien jaar een verbetering van de
vrouwenrechten voor.
Islamitische conservatieven stemden in
met een compromis waardoor een impasse
over het erfrecht bij meisjes uit de weg is
geruimd. Ook over de financiering van het
programma van actiepunten, dat voort
vloeit uit de slotverklaring, bereikten de 181
landen overeenstemming. Verder zijn on
betaalde werkzaamheden door vrouwen als
arbeid erkend..
De doorbraken kwamen na 'extreem
moeilijke onderhandelingen' in spoedzit
tingen. De problemen over erfrecht en fi
nanciering dwarsboomden voortdurend de
vooruitgang op deze vierde wereldvrou
wenconferentie.
De Verklaring van Peking kan alleen nog
op moeilijkheden stuiten door verschillen
de inzichten over de erkenning van homo
seksualiteit. Voorstanders vrezen, dat
dwarsliggende landen hun toevlucht gaan
nemen tot de omschrijving 'culturele eigen
aardigheden' om onder de verplichting
voor gelijke rechten uit te komen.
Wat betreft de erfrechten, besloten de de
legaties te streven naar het voorkomen van
discriminatie. De westerse landen wilden
aanvankelijk de formulering gelijke rechten
in het actieprogramma, maar islamitische
landen blokkeerden dat. De religie daar
kent mannen een groter deel van de erfenis
toe dan vrouwen.
De vrouwen maakten ook een einde aan
Witrussische leger
schiet ballon neer
de onenigheid over de wijze waarop de slot
verklaring de komende tien jaren financieel
in de praktijk moet worden omgezet. Alle
landen dienen op nationaal en internatio
naal vlak 'passende' middelen beschikbaar
te stellen voor de ontwikkeling van vrou
wen. Nieuwe en aanvullende middelen voor
de ontwikkelingslanden dienen van alle be
schikbare 'financieringsmechanismen' te
komen, inclusief internationale, bilaterale
en particuliere bronnen. De geïndustriali
seerde landen waren blij dat zij niet voor
vrijwel alle kosten moeten opdraaien.
Gertrude Mongella, secretaris-generaal,
van de conferentie, constateerde dat bijna
alle geschillen in kleine commissies waren
opgelost: „We liggen op schema en boeken
vooruitgang, we zijn dicht bij een succes
volle afronding."
Een helikopter van de Witrussi
sche luchtmacht heeft een
luchtballon kapotgeschoten,
waardoor de twee Amerikaanse
ballonvaarders te pletter vielen.
Volgens de autoriteiten vloog de
ballon in de richting van militai
re vliegvelden met strategisch
belangrijke objecten. De rege
ring in Minsk betuigde gister
avond haar spijt over het inci
dentvan dinsdag.
De twee Amerikanen deden
mee aan een internationale
wedstrijd om de Gordon Ben
nett-cup voor hete-luchtballon-
nen die zaterdag begon in Zwit
serland. Volgens Minsk drong
de ballon dinsdag vanuit Polen
het luchtruim van Wit-Rusland
binnen. De luchtverdediging
vroeg de ballonvaarders her
haaldelijk zich'te identificeren,
maar zij kreeg geen antwoord.
Jeruzalem» Twee jaar was het gisteren geleden dat het eerste vredesverdrag tussen Is
raël en de Palestijnen werd getekend. In Jeruzalem gingen honderden rechtse Israëli's de
straat op om de 139 doden te herdenken die sinds 13 september 1993 zijn gevallen bij
aanslagen van Palestijnse militanten. Onder de betogers was deze vader die zijn drie
kinderen in het gedrang meevoerde. De politie spoot water en blauwe verf naar de de
monstranten. Bij de schermutselingen zijn volgens de politie 22 mensen opgepakt. Ne
gen agenten en twintig betogers zijn in ziekenhuizen behandeld aan lichte verwondin
gen. FOTO EPA MENAHEM KAHANA
