'Zes seconden Guus,
slechts zes seconden'
Orkaan Luis maakt huwelijksreis tot nachtmerrie
Feiten Meningen
Boycot Franse
produkten beslist
geen flauwekul
Parkeermeters afgekeurd
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1995
OPINIE
De Franse president Chirac. foto ap
Tegenstanders van een boycot van Franse pro
dukten naar aanleiding van de kernproeven op
het atol Mururoa willen zo'n actie nog wel eens
als 'flauwekul' van de hand wijzen. Nederlanders
zouden niet moeten zeuren. Den Haag zou met
zijn liberale softdrugbeleid behoorlijk wat boter
op het hoofd hebben en een boycot zou vermoe
delijk slechts een tegenboycot uitlokken van Ne
derlandse artikelen. Zo'n benadering getuigt
echter van weinig respect voor de Nederlander
die zijn glaasje Franse wijn bewust laat staan.
Het maakt de discussie ook iets te simpel. Veel
mensen hebben doorgekregen dat het wel dege
lijk zin kan hebben om te protesteren tegen be
slissingen die het milieu verkankeren of men
senrechten geweld aandoen. Vooral in het geval
van Shell, dat het olieplatform Brent Spar wilde
afzinken in een diepe oceaantrog, bleek dat je als
kritische wereldburger niet bij voorbaat het
moede hoofd in de schoot hoeft te leggen. Al zal
het succes van de publieke opinie in dat geval
niet onmiddellijk schering en inslag worden.
Natuurlijk ligt de zaak vaak genuanceerder
dan menig voor- of tegenstander in het open
baar roept. Misschien zijn de risico's voor het
milieu bij afzinken van het olieplatform naar
grote diepte inderdaad kleiner dan bij ontman
teling op land. Misschien blijkt de schade aan
het atol Mururoa c.q. Moeder Aarde dit keer in
derdaad mee te vallen als alle Franse proeven
achter de rug zijn. Misschien heeft Chirac een
beetje gelijk met zijn argument dat de kernproe
ven hem in staat stellen zonodig militair onaf
hankelijk te opereren van de VS en Rusland.
Waar het om gaat is dat de protesten een ui
ting zijn van grote bezorgdheid. Van mensen die
er op wijzen dat op en rond Mururoa de bodem
structuur geweld wordt aangedaan met alle risi
co's van dien voor volgende generaties. Deze te
genstanders van de proeven wijzen er op dat er
inmiddels genoeg verhalen bekend zijn over het
onbedoeld vrijkomen van radio-activiteit bij vo
rige proeven van Frankrijk en andere landen.
Daarom moeten de protesten serieus worden
genomen in plaats van als 'flauwekul' van de
hand te worden gewezen.
Shell kreeg onlangs zijn trekken thuis. De mul
tinational werd direct in de portemonnee gepakt
door consumenten, die de pompstations gingen
mijden om het afzinken van de Brent Spar tegen
te houden. Dat effect heeft de boycot van Franse
wijn en andere exportprodukten uit dat land
(nog) niet gehad. Het zou echter indirect kunnen
werken. Wijnboeren en kaasproducenten zullen
vast niet werkeloos willen toezien hoe hun om
zet geweld wordt aangedaan en via hun bran
che-organisaties bij de regering-Chirac aan de
bel trekken.
We weten al dat de meerderheid van de Fran
sen (zestig procent) tegen nieuwe kernproeven is
en dat de oppositie in Parijs het bruuskeren van
de internationale publieke opinie onverstandig
vindt. Een boycot van Franse produkten is een
extra signaal bovenop het diplomatieke geweld
dat Frankrijk over zich heeft afgeroepen.
JAN PETER VERSTEEGE
WIM STEVENHAGEN
Ai
Getuigenis van de doodsstrijd van Johannes van Damme in Singapore
„Door het donderend geluid van koor en orkest van de Mattheus Passion heen hoorde ik het valluik openklappen."
Het is de laatste, dramatische zin uit het boek over Johannes Van Damme. Van Damme werd nu bijna een jaar gele
den, op 23 september 1994, in Singapore opgehangen. Hij was schuldig bevonden aan heroïnesmokkel. Gratieverzoe
ken, ook van koningin Beatrix, bleven vruchteloos.
Guus van Bladel stond Van Damme
vanaf 10 december 1992 bij als maat
schappelijk werker. Wekelijks bezocht
hij Van Damme in de gevangenis. Van
Bladel wil anderen waarschuwen, zo
stelt hij in het voorwoord bij het door
hem geschreven boek. Hij hoopt zo
zijn steentje bij te dragen aan het dich
terbij brengen van een wereld zonder
drugs. Als dat lukt, is Johannes van
Damme niet voor niets gestorven, stelt
Van Bladel.
Aan de hand van dagboekaantekenin
gen schetst Van Bladel een beeld van
Van Damme's worsteling. Zijn steeds
wisselende gemoedstoestand in een
Singaporese cel. Tussen hoop en wan
hoop. Citaten als ,,Ze doen me niks, ik
kom in april (1993) vrij" worden afge
wisseld met „Ik wil hier uit. Ik kan het
niet langer volhouden". Of, in een later
stadium, „Het is hopeloos. Ik zie er
geen heil meer in. Ik ben zo moe. Zes
seconden Guus, slechts zes seconden
en dan zal alles voorbij zijn, zeggen de
jongens hier in de dodencellen".
Nauwkeurige beschrijvingen van Van
Damme's fysieke gesteldheid en ge
laatsuitdrukkingen, zijn gevange
nisomgeving en de procedures die be
zoekers moeten doorlopen om met
hem te kunnen praten, maken het
beeld over het leven van Van Damme
in de cel helder. Van de andere kant is
het beeld voorspelbaar. Tot aan zijn
'bekering' tot God vlak voor zijn dood
aan toe.
Onthullender zijn de passages over het
optreden van het Haagse ministerie
van buitenlandse zaken en van Neder
landse diplomaten in Singapore. Op de
ambassade blijkt men Van Damme al
begin 1993 te hebben opgegeven. Al
leen voelt men er niets voor met hem
te spreken over het slechtst denkbare
scenario, de doodstraf. Liever blijkt
men zich druk te maken over details.
Van Damme die niet naar de tandarts
wil of die zich vergist in het aantal ke
ren dat de dominee in 1992 is langsge
komen.
Medewerkers van de ambassade, die
Van Bladel steeds op de hoogte moet
houden van zijn gesprekken met Van
Damme, blijken dagenlang 'onvind
baar'. Ze reageren niet op telefoontjes
of verzoeken. Komen beloften niet na
of stellen vragen waarop ze het ant
woord al lang kennen. Ze zijn de ene
keer poeslief, terwijl ze een andere keer
snauwen en abrupt een telefoonge
sprek afbreken. De ambassade blijkt op
Nederlandse én Singaporese feestda
gen dicht te zijn. Zowel Van Damme
als Van Bladel krijgt op gezette tijden
informatie die hij niet aan de ander
mag doorvertellen. Er worden voor het
tweetal ook zaken verzwegen.
Op last van Den Haag willen de diplo
maten in Singapore geen enkele rucht
baarheid aan Van Damme's zaak ge
ven. Het mag zelfs niet bekend zijn dat
hij vast zit. Stille diplomatie staat bij
Buitenlandse Zaken voorop. Perscon
tacten mogen alleen via Den Haag lo
pen. Zo wordt het Van Bladel verboden
met het W-actualiteitenprogramma
Nova te praten. In mei 1994, wanneer
Van Damme al is veroordeeld en als al
leen een gratieverzoek nog kan helpen,
blijkt Den Haag tijdelijk niets meer te
doen. Het derde kabinet-Lubbers is
dan demissionair.
Als op 8 juli 1994 het gratieverzoek van
Van Damme wordt afgewezen, krijgt
Van Bladel dat pas vijf dagen later te
horen. Begeleid door de mededeling
dat hij daarover met niemand mag
praten behalve met Van Damme. Van
Buitenlandse Zaken zal alleen Van
Damme's dochter Molly het bericht
krijgen, verder geen enkel familielid.
Later, op 17 augustus, geeft Den Haag
zonder enig overleg een persverklaring
uit over het gratieverzoek. Nadat op 30
augustus via De Telegraafbekend
wordt dat koningin Beatrix ook om
gratie voor Van Damme heeft ge
vraagd, krijgt Van Bladel van ambassa
depersoneel in Singapore de schuld
van het lek. Zo zijn er talloze bittere
anekdotes.
Waarom Van Bladel, die zelf zijn dien
sten aanbood, in de zaak-Van Damme
is gestapt blijft onduidelijk. De scl
vermeldt wel dat het hem niet uit
maakte of Van Damme schuldig w rei
niet. Hij wilde een medemens in n zij
steunen. Oordelen of veroordelen vo
hij ook nu nog niet. Wel conclude bij
Van Bladel dat Van Damme een a
ge man was die, wellicht heel ston
voor het grote geld is gevallen. Die
had laten verleiden heel domme d
gen te doen. Voor het geval de lezi
Van Bladel van lijkenpikkerij zou
beschuldigen, is er ook een antwa
Op 20 september 1994 heeft Van
zijn voornemen om een boek te p ge
ceren met Van Damme gesproker ''F
Diens reactie: „Kun je alvast wat o
schrijven, Guus? Dan beginnen wize
Guus van Bladel: Tussenstop Sini i'1
re. De zaak van Johannes van Dm dc
me. Uitgeverij BZZTóH. Verschijn bf
september. Prijs: 29,50.
DEN HAAG CAREL GOSELING
ZW
Het begon als een gelukzalige
droom op het Caribische eiland
Saint Kitts, maar veranderde in
een onvergetelijk drama op Sint
Maarten. De huwelijksreis van
Margreet en Cees de Bruin uit
Zwolle. Afgemat door de razen
de orkaan Luis deden ze deze
week verslag. Over de 'totale ra
vage en ontreddering', het ver
blijf in een donkere voorraad-
kelder van hun hotel en de wel
haast ondraaglijke stank van
een rottend eiland.
Sigaretjes rokend zitten Cees
(29) en Margreet (27) aan de
keukentafel, ,,'t Is ongelooflijk",
begint Cees. „Natuurlijk, ik ben
blij dat ik terug ben, maar 't is
nog zo onwezenlijk allemaal. Ei
genlijk ben ik nog steeds niet
rustig in mijn hoofd."
Margreet is nog zichtbaar ver
moeid, heeft diepe kringen on
der de ogen. Ze pakt een reisfol-
dertje en wijst aari. „Kijk dit was
ons hotel", zegt ze. Het kersver
se echtpaar vertelt. Over hun
bruiloftsfeest dat zaterdag 26
augustus werd gevierd in de
tuin van Cees' ouders, hoe Cees
zijn Margreet verrast had door
haar de volgende dag mee te
nemen naar Schiphol. Margreet
wist totaal niet waar ze heen
zouden gaan. Pas in het vlieg
tuig kreeg ze te horen dat eerst
het Britse eiland Saint Kitts
werd aangedaan en ze daarna
zouden doorfeesten op het
Franse deel van Sint Maarten.
„Saint Kitts was ongelooflijk
mooi, als een droom", zegt
Margreet. „Die eerste weekwas
gewoon hartstikke goed", vult
Cees aan.
Niettemin werd de misère die
Daags na de vernietigende orkaan Luis sloegen inwoners van het eiland St. Maarten aan het plunderen.
het paar ten deel zou vallen op
Sint Maarten al enigszins inge
leid op 3 september, de laatste
zondag van hun verblijf op
Saint Kitts. Margreet: „We reden
met de auto een paadje af. Cees
zet de radio aan." Cees imiteert
de monotone radio-stem die ze
op dat moment hoorden: „Tliis
is an emergenc)' warning to all
the people of Saint Kitts en Ne
vis. There is a hurricane
coming.
Volgens Margreet reageerde het
personeel van hun hotel op
Saint Kitts nogal laconiek op die
eerste berichten over Luis. „Een
week daarvoor waren ze nog al
lemaal gewaarschuwd voor de
orkaan Iris. Iedereen had toen
ramen afgeplakt en deuren
dichtgetimmerd. Maar Iris was
voorbijgedreven, 't was loos
alarm geweest. Misschien dat ze
daarom zo koeltjes reageerden."
Het echtpaar voelde zich er toch
niet zo lekker onder en besloot
diezelfde zondag nog naar Sint
Maarten te vliegen, een dag eer
der dan gepland. „We wilden
gewoon weg en ik had het idee
dat we op Sint Maarten veiliger
zouden zijn dan op Saint Kitts",
zegt Cees.
Cees: „Maar eigenlijk begon het
die eerste nacht op Sint Maar
ten al. Toen we 's maandags
wakker werden waaide het al
behoorlijk."
Cees ging die dag al op onder
zoek uit op welke plekken
rondom het complex hij en zijn
vrouw het veiligst zouden zit
ten. Als het heftig zou worden,
zou de wastafel in de douche
van het appartement enige uit
komst bieden. Daar zouden ze
dan onder kruipen.
„Het ging steeds harder waaien
en ons werd al verboden van
het terrein af te gaan. Ramen
werden getaped, er werd geen
alcohol meer geschonken en we
hebben nog grappen zitten ma
ken over de plastic bordjes waar
we van moesten eten", vertelt
Margreet. De gasten mochten
vanaf dinsdagochtend, na het
ontbijt, niet meer van hun ka
mers af. „Nou en dat is erg
foto gpd roel dijkstra
hoor, dan zit je maar te wach
ten. Onder het keiharde gegier
van de wind die toen eigenlijk al
orkaan was", zegt Cees. Mar
greet: „Cees werd gek van het
klapperen van de houten venti-
latatieroosters in onze kamer.
Hij kon dat absoluut niet ver
dragen. Volgens mij heeft hij
wel drie uur lang met zijn vin-
gers in zijn oren gezeten."
Op de vraag hoe lang ze zich
onder de plaat van de wastafel
hebben verscholen, antwoordt
Cees: „Ik weet het niet. Je hebt
in zo'n situatie echt geen benul
van tijd, Misschien was het sa
men een uur of acht."
„We hebben van alles gedaan
onder die wastafelvervolgt
Margreet. „Eindeloos liedji
zongen. Veel gebeden en il
zelfs een boek gelezen. Zoi
eigenlijk was ik best wel ruj
Cees bekent dat hij dood:
sten voelde. „Ja, het hele
plex trilde en er zijn momc
geweest dat ik Margreet aai
keek en dacht: ik hou van jÖ
we hebben een onvergetelip
huwelijksdag gehad, maar j
het gebeurd." Zo bang wasjEN
greet niet. „Nee, ik heb me
steeds vastgehouden aan He
beeld van al die lieve men®:
die ons al rijstgooiend hadP
uitgezwaaid." 'ai
Op dinsdagavond plaatselijk
tijd werden de hotelgasten^»
het personeel geëvacueerd
de voorrraadkelders van hee
tel. Daar hebben ze tot wot P
dagmiddag vier uur gezetei9
Margreet: „Je moet je voor:
len dat je daarbij terecht kv ii
in een soort riool. Alles was
donker, we hadden nog ma 'i
een beetje water en er was a
één bruikbaar toilet. Toenj n
daar binnenkwam, voelde j t'
armen van wildvreemde m
sen die je omhelsden en ku e
en."
Cees: „Iedereen was ontred f
derd, om ons heen heerste
totale ravage. Daken waren
gevlogen, bomen geknakte
toen we woensdagmiddag'
naar buiten kropen, rook je
ongelooflijke stank. Het wa
walm van een rottend eilan
Alles wat eens groen was, u
nu grijs of zwart."
In de dagen die volgden, wi
het echtpaar zo snel mogeli
weg. Volgens hen vertrok o
vrijdag al de eerste vlucht n
Franse toeristen van Air Fra
De eerste KLM-vlucht ging
zondag. Margreet: „Cees' n
der zat me terug op Schiphi
steeds te knijpen, een heerl
gevoel."
ZWOLLE INGE VAN HUL
BELASTING BELICHT
Al weer vier jaar lang worden de parkeer-
heffingen door de gemeenten in de vorm
van een 'parkeerbelasting' geheven. Voor
de gemeenten is deze heffing een welko
me oplossing. De parkeerbelastingen
stromen namelijk rechtstreeks in de ge
meentekas in plaats van 's Rijks schat
kist.
Er zitten echter nogal wat haken en ogen
aan het heffen van een belasting. Dit
moet namelijk gebeuren volgens de re
geltjes die voor belastingwetten gelden
en die zijn eigenlijk helemaal niet ge
schreven voor het heffen van een par
keerbelasting. Zo is onlangs uit een rech
terlijke uitspraak duidelijk geworden dat
men, zonder een bon te krijgen, langer
kan parkeren dan is toegestaan.
Om de rechterlijke uitspraak te begrijpen
is het belangrijk te weten hoe de par
keerbelasting geheven wordt. Die heffing
verloopt net als de loonbelasting en de
BTW. Bij deze belastingen wordt aangifte
gedaan door een aangiftebiljet in te stu
ren en gelijk de belasting te betalen. Bij
de parkeerbelasting komt er geen aangif
tebiljet aan te pas. Door geld in een par-
keermeter te werpen is meteen rechts
geldig aangifte gedaan. De gulden is dus
eigenlijk het aangiftebiljet.
Wordt er niet betaald dan krijgt de 'over
treder' een zogenoemde 'naheffingsaan
slag': de parkeerbon. Wie het hier niet
mee eens kan bezwaar maken bij de ge
meentelijke dienst en de zaak desnoods
voorleggen aan de belastingrechter.
Dit laatste doet Arno van Weezep. Hij
parkeert zijn beige Fiat Panda keurig in
een parkeervak en betaalt voor drie
kwartier parkeerbelasting bij een par-
keermeter. Op de bewuste plek mag ech
ter maar een half uur worden gepar
keerd. Circa 37 minuten na aanvang van
de parkeertijd komt er een parkeercon-
troleur langs en hij die schrijft een bon
uit (de naheffingsaanslag). Van Weezep
is boos en legt de zaak voor aan de belas
tingrechter. Deze haalt de Algemene Wet
inzake Rijksbelastingen (AWR) erbij en
komt tot de conclusie dat bon ongeldig
is.
Wat is er aan de hand? Van Weezep heeft
weliswaar langer geparkeerd dan is toe
gestaan, maar hij heeft wèl keurig de
parkeerbelasting voor deze parkeertijd
betaald. In de AWR staat dat een nahef
fingsaanslag alleen kan worden opgelegd
wanneer de belasting daadwerkelijk niet
is betaald. Van Wezep heeft betaald, dus
is de bon ongeldig.
Een uitspraak die een streep haalt door
het parkeerbeleid van vele steden, aan
gezien iedereen nu kan parkeren zolang
hij wil.
De redenering van de belastingrechter
heeft echter niet alleen voor de klassieke
parkeermeter gevolgen, ook de moderne
parkeerautomaten zijn nu niet veilig
meer. De kaartjes die vaak uit zo'n auto
maat komen moet men volgens voor
schrift zichtbaar achter het voorruit leg
gen. Ligt het daar niet omdat het bijvoor
beeld is weggewaaid of door een andere
reden niet op het dashboard ligt, dan
kan toch geen parkeerbon worden uitge
schreven. Men heeft namelijk betaald en
door middel van het kaartje kan men dit
aantonen. Volgens de rechter is het hier
bij niet van belang dat dit kaartje ook wel
van iemand anders geweest kan zijn.
Het is nog de vraag hoe de rechter zal
aankijken tegen de parkeerautomate
die geen kaartje uitspuwen. Als men
deze automaten niet binnen tien sec
den na het inwerpen van het geld he
nummer van het parkeervak intoetsi
dan registreert de automaat dat erbf
taald is.
Het ingeworpen bedrag wordt echtei
niet teruggegeven. De vraag is of ooi
geen parkeerbon mag worden uitge
schreven. Men heeft.immers daadwf
lijk betaald, maar alleen de juiste hai
ling niet binnen een bepaalde tijd ge
daan waardoor het apparaat niets rej
streert. Het lijkt mij redelijk dat er da
leen een parkeerbon kan worden geg
ven als duidelijk op de automaat aai
geven staat dat men binnen tien sec
den het juiste nummer moet intoets
Beter lijkt mij echter dat het apparaa
tien seconden het geld gewoon terug
geeft. Dan weet iedereen dat er niet
taald is. Voorlopig is de kans echten
steeds groot dan vele parkeerbonnen
door de rechter worden vernietigd.
