'Televisie is plastic, film is marmer'
Film
Dope on Film' in LVC:
5ex, drugs en rock'n'roll
Gewichtloosheid zonder trucage
Sopyonje. een film als een smartlap adembenemende Apollo 13'
éë^èl
IDERDAG 14 SEPTEMBER 1995
uperman' Reeve blijft verlamd
vork Acteur Christopher Reeve zal nooit meer kunnen lo-
TVolgens de Britse krant The Guardian zou hem dat door
artsen zijn verteld. Reeve (42), die wereldwijd bekendheid
iet als de vertolker van 'Superman', raakte eind mei vanaf
nek verlamd toen zijn paard hem tijdens een wedstrijd op
wierp. Bij het ongeval werden zijn twee bovenste rug-
verbrijzeld. De filmster verblijft sinds begin juli in het
Kessler Instituut in New Jersey. Hij beweegt
i over het ziekenhuisterrein in een elektrisch wagentje, dat
lestuurt met behulp van een plastic slang. Daarin blaast of
rt hij. Reeve kan nog steeds niet zelfstandig ademhalen. De
en verwachtten aanvankelijk dat ze Reeve van de beade-
zouden kunnen krijgen, maar lijken die hoop
hebben opgegeven. Reeve zou echter nog wel in staat zijn
toekomst weer films te regisseren.
hitney Houston zingt in nieuwe film
lywoop Na het overweldigende succes van The Bodyguard
ft het even geduurd voordat Whitney Houston weer voor de
stond. Onlangs zijn echter de opnamen beëindigd van
iting to Exhale, waarin Whitney naast onder meer Angela
sett één van de vrouwelijke hoofdrollen voor haar rekening
De film volgt gedurende een jaar vier zwarte vrouwen,
i echtgenoten, minnaars en werk maar bovenal hun hech-
inderfinge vriendschap. Waiting to Exhale is een bewerking
i de gelijknamige besteller van Terry McMillan, en werd gere-
teerd door acteur Forrest Whitaker. Hoewel de film in no-
in de VS in première gaat en Europa pas begin 1996 be
zal de soundtrack deze maand al op de markt gebracht
Whitney vertolkt hierop twee songs, waaronder de eer
single Exhale. Inmiddels zijn van The Bodyguard in Neder-
d al bijna 600.000 video's verkocht.
AI Pacino in allereerste hoofdrol
Nouchka van Brake! 'Gast van het jaar' op Nederlands Film Festival
FILM OVERZICHT
MARCO VAN PELT
Breestraat 66, Leiden: It's a Dope
- More, do 14/9 20.00 u.; Wild in
reels, vr 15/9 20.00 u. en Panic in
ie Needle Park, vr 16/9 20.00 u.
psychedelische muziek
staan centraal in
'Dope on Film' dat
Filmhuis de komende
brengt. De openingsfilm
ore, een Frans-Luxemburgs
lukt van Barbet Schroeder
969.
is een jonge
se student, die in Parijs te-
een Amerikaanse aanloopt
rol van Mimsy Farmer,
haar Europese de-
maakte. Hij volgt haar
Ibiza, waar ze een relatie
t met een
lhouder/heroïnedealer. Uit
e voor haar gaat de student
ook spuiten. Uiteindelijk
lijdt hij aan een overdosis,
van Pink Floyd en de
Prafie van Nestor Almen-
maken van More een intri-
•ende film.
jld in the Streets uit 1968 is
hilarische film over een
popster/miljonair-
die tot presi-
gekozen is nadat de stem-
jchtigde leeftijd is verlaagd
(/eertien jaar. Hij wil nu al-
I nog maar alle volwassenen
chakelen en een maat-
stichten op basis van
MS AMSTERDAM'
1.30,16, 19.30, 22: Tot ziens
1.30, 15.30, 17.30,21.30, 22:
ïaks
1(020) 6233192
16, 18.45, 21.30: Tot ziens
AMBRA2
21.30, do vr madiook
p.15,16: French Kiss
i-EVUE CINERAMA (020)
4876
B, 15.45, 18.30, 21.30: Batman
PS0 1 (020) 234876
15,16. 19.15, 22: While you we-
sleeping
ÏPS0 2
15, 22; dovr madi ook 13.15,
Bad Boys
CENTER CORALINE (020)
1615
45,16.15, 19.30, 21.45, zo ook
When Night is Falling
PE NAPPA
19, zo ook 11The Damned
15: Fresh
IR0T
45,19.30: Clerks
15, 22.15, zo ook 11: Tokyo De
fence
I VIGO
.16.15, 19.30, 22, zo ook 11:
eep with me
:MA 1 (020) 6151243
15, za zo wo ook 13, 16.30: Bra-
heart
•MA 2
45, 21.30: Batman Forever
iMA OSCAR
za 19.30. 21.30, madi 19.30:
e Lion King
1 (020) 6234579
'15,16, 18.45,21.30: Under
ege 2
10.30: De Onfatsoenlijke Vrouw
2
>15,16. 18.45, 21.30: Crimson
>15,16, 18.45, 21.30: Flodder 3
4
45,21.30: It Could Happen To
8 45, 21.30, dovr ma di ook
15,16: Die Hard With A Vengean-
3-15,16, 18.45, 21.30: Casper
Sex, Drugs en Rock'n'Roll. Hij
roept zelfs een paramilitaire or
ganisatie in het leven, die alle
dertigers opsluit en ze dagelijks
een dosis LSD toedient. Alles
gaat goed, totdat ook de jonge
ren de nieuwe president als ge
vestigd gaan zien. Wild in the
streets werd eind jaren zestig ge
zien als dè film over het eeuwi
ge generatieconflict. Het en
thousiasme van de acteurs
Christopher Jones, Richard
Prior en Shelley Winters straalt
er in elk geval vanaf.
Als laatste van het 'Dope on
Film'-festival heeft LVC Panic in
the Needie Park (uit 1971) in de
aanbieding, volgens velen de
beste film die ooit over
drugsmisbruik Is gemaakt. Het
is een harde en directe film met
Al Pacino in zijn allereerste
hoofdrol. Actrice Kitty Winn is
het meisje uit het goede milieu,
dat vanwege een illegale abor
tus in het ziekenhuis belandt.
Na haar ontslag blijft ze in New
York hangen en komt ze terecht
in handen van kruimeldief Paci
no. Needle Park slaat op de plek
in New York waar Pacino zijn
drugs verhandelt en waar hij op
een dag wordt opgepakt. Als
Winn hem ophaalt uit de ge
vangenis, gaat het zienderogen
slechter met het tweetal. Al snel
zit ook het fatsoenlijke meisje
vast in de neerwaartse spiraal
van beroving, prostitutie en ar
restaties.
RecQrdaantal
speelfilms op
Filmfestival
Tijdens het Nederlands
Filmfestival zijn in totaal
338 grotere en kleinere
films te zien. Daarbij zitten
twintig speelfilms (een re
cord voor het festival), 57
documentaires, 59 korte
films en twintig tv-drama-
producties alles van ei
gen bodem.
Tijdens het festival valt in
het kader van de Grote Prijs
van de Nederlandse Film in
dertien categorieën een
Gouden Kalf te winnen.
Aan deze stijd doen 161
films mee. Daarvan gaan er
zeventig op het festival in
première, waaronder de
openingsfilm Antonia, het
'feministisch sprookje' van
Marleen Gorris, en de slot
film Procedure 769 - The
Witnesses to an Execution,
een documentaire van Jaap
van Hoewijk. De jury staat
onder voorzitterschap van
Annemarie Grewel.
In totaal is 224.000 gul
den aan prijzengeld be
schikbaar. Voor het eerst
krijgen zes winnaars van
een Gouden Kalf ook een
geldbedrag. Voor de beste
speelfilm, de beste lange
documentaire, het beste
TV-drama en de beste re
gisseur is steeds 25.000 gul
den beschikbaar. De beste
korte film en de beste korte
documentaire leveren elk
15.000 gulden op.
Cineaste Nouchka van Brakel is 'Gast van het jaar' tijdens
het 15de Nederlands Film Festival, dat van 20 tot 29 sep
tember in Utrecht wordt gehouden. Ze brengt daar haar
film over Aletta Jacobs de eerste vrouwelijke arts in
Nederland en voorvechtster van de gelijke rechten voor
de vrouw in première en wordt gehuldigd met een re
trospectief van haar oeuvre.
UTRECHT PIETER VAN LIEROP
Van Brakel zelf was de eerste
vrouw die in 1961 gediplomeerd
de Filmacademie verliet als
jaargenote van Wim Verstap
pen, Nikolai van der Heyde,
Mat van Hensbergen en Ruud
van Hemert. Sinds 1991 geeft ze
zelf aan de academie les. Tot de
hoogtepunten in haar filmogra
fie behoren Het Debuut, Een
Vrouw Als Eva, De Koele Meren
Des Doods en Een Maand Later.
De cineaste signaleert duide
lijke veranderingen op de aca
demie: „Wat ik merk, speciaal
bij de mannen, is dat ze zich
vrijwel uitsluitend willen richten
op de technische aspecten. Film
Is natuurlijk ook een hele tech
nische zaak, met getallen, lens
openingen en snelheden van dit
of dat. Maar men verwaarloost
de emotionele extra factor, die
alleen via acteursregie is te be
reiken. Acteurs zijn de vlinders
die je haast niet kan vangen. Ze
belichamen de ziel en ontslui
ten de poëzie van een film."
Veel later dan collega's als
Frans Weisz, Olga Madsen,
Guido Pieters en Ben Verbong is
uiteindelijk ook Van Brakel voor
televisie gaan werken. „Het
heeft een tijd geduurd voor ik
tegen iets aan liep, waarvan ik
dacht dat het zin had als juist ik
het zou oppikken. Het maken
van de tv-serie Iris heb ik on
dergaan als een groot feest, een
onzettend leuke periode. Met
een heel jonge crew als een stel
jonge honden en met Monique
van de Ven in de hoofdrol. Er
was voldoende tijd om de sce
nario's te schrijven, te repeteren
en op te nemen. Zeven afleve
ringen van 50 minuten en een
draaischema van vijf minuten
screentijd per dag op 16 milli
meter. Dat is goed te doen. Het
is niet voor de eeuwigheid,
maar honderd keer leuker dan
ik had gedacht."
„Je weet: Televisie is plastic
en film is marmer. In onze be
gintijd sprak je het woord televi
sie niet eens uit. Je had er ook
geen. Terwijl nu bijna iedere
student zeker weet dat het tele
visie is waar hij straks terecht
zal komen, zeker in het begin.
Dat is een ontwikkeling die niet
is tegen te houden en die ik in
sommige gevallen jammer vind,
omdat het een andere manier is
van werken. Ik wil er niet nega
tief over doen, maar je weet dat
wat je maakt meestal maar één
keer wordt uitgezonden. Dat
geeft een andere status aan wat
je doet. Maar ik haal er mijn
neus niét voorop."
Hoogste Streven
Ze heeft nu een film gemaakt
voor veel te weinig geld: Aletta
Jacobs, Het Hoogste Streven. .Al
les heeft tegen gezeten. Het is
een volwaardige speelfilm van
een uur; een periode-film met
alle eisen die dat stelt ten aan
zien van kostuums en locatie
aanpassing. Ik heb heel lang zit
ten monteren, omdat door ge
brek aan tijd en geld allerlei scè
nes niet gedraaid konden wor
den. Ik kwam er niet uit en er
moesten januari dit jaar drie da
gen worden bijgedraaid. Daarna
was er allicht hermontage no
dig. De eerste opzet was docu
mentair geweest, maar uitein
delijk is het volledig fictie ge
worden. Een heel persoonlijke
zoektocht naar de vrouw, die
Aletta Jacobs zou kunnen zijn
geweest".
„Deze film heeft me echt een
paar jaar van mijn leven gekost.
Omdat je ondanks alle handi
caps kwaliteit wil leveren en je
je dan ontzettend moet inspan
nen om toch ongeveer te krij
gen wat je wil hebben. Dan
komt het aan op je inventiviteit.
Bij Zwaarmoedige Verhalen was
in mijn film 'de ondergaande
zon' het dekseltje van het
schildpaddenvoer. Bas van der
Lecq en Theo van de Sande
stonden hier in het huis en had
den een constructie bedacht
om die 'zon' meteen op het ne
gatief van de film onder te laten
gaan. Zoiets."
„Ja, inventiviteit is gratis.
Fantasie ook. Ik vind het heel
flauw om altijd maar te roepen:
'Ja, maar daar is geen geld voor!
En het woord 'probleem', wil
ik niet meer horen op school.
Dan hoor je: 'Ja, maar het re
gent!' Dan zeg ik, dat ze maar
een oplossing moeten verzin
nen. En misschien wordt het
juist wel heel mooi met regen.
Je moet leren om in te spelen
op alles wat zich toevallig voor
doet. Dat soort training hebben
wij tenminste wèl gehad vroe
ger. Je moet je trainen in het be
denken van oplossingen. An
ders word je doodongelukkig in
dit vak."
Koreaans melodrama over traditionele Pansori-muziek
CITY 7
13.15, 16, 18.45, 21.30: First
Knight
DESMET (020) 6273434
19, zo 14: Geest Uit De Polder
18.45, 21: Land And Freedom
22.15, dot/m za ook 20: Lés Ro-
seaux Sauvages
zo t/m wo 20.15: Wallace &Gromit
KRITERION 1 (020) 6231708
20.15, 22.15 (di niet 22.15), zo ook
15: Le Buttane
18: Farinelli
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
19.30, 21.45 (ma met 21.45), zo
ook 15: Tot ziens
ma 21.45: Unforgiven
17.45: DonJuan
FILMMUSEUM
20.30: Der Gelbe Schein
20: Cinematheek
RIALTO 1(020) 6753994
17.45 (beh. wo): Candy Mountain
19.30 (beh. wo) 22, zo ook 15: Sopy-
RIALTO 2
18.45: Sunset Boulevard
21 (beh. wo): De Schaduwlopers
23 (beh. wo), zo ook 14, 16: Moving
Pictures
wo 20: Singin' in the Rain
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17, 19.30, 22, zo ook 14.45: Carri-
THE MOVIES 2
17.15, 19.30, 22, zo ook 14.45:
The Madness of King George
THE MOVIES 3
16.40 (beh. zo): Pret-A-Porter
19.15: Mediterraneo
21.15, zoook 15: Kaos
THE MOVIES 4
16.40, 19.15: La Reine Margot
21.45, vr za ook 0.30: Pulp Fiction
TUSCHINSKI 1 (020)6262633
13, 16.30, 20.15: Braveheart
zo 10.30: Meyer Aus Berlin
TUSCHINSKI 2
13.15, 16, 18.45, 21.30: Congo
TUSCHINSKI 3
13.15, 16, 18.45, 21.30: French
Kiss
TUSCHINSKI 4
13.15, 16, 18.45, 21.30: While You
Were Sleeping
TUSCHINSKI 5
18.15,21.15; dovr madiook
12.45, 15.30: Die Hard
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.15,16.45, 19.15,
21.45: The Cowboy Way
DE UITKIJK (020) 6237460
15, 22: Muriel's Wedding
18, 20: Priest
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
Melodrama van de bovenste plank over een uitstervende muziekvorm in 'Sopyonje'.
FILM RECENSIE
Een Koreaanse film in de bioscoop is tegenwoor
dig even zeldzaam als sneeuw in de winter. En
toch worden er per jaar in Korea gemiddeld zo'n
tachtig speelfilms gemaakt. Meestal zoetsappige
liefdesfilms en melodrama's waar wij in het wes
ten onze neus voor ophalen, maar af en toe zit er
opeens een pareltje tussen. Sopyonje is er zo een
tje. Een in simpele stijl gemaaide film over een
blinde Pansori-zangeres: melodrama van de bo
venste plank over een uitstervende muziekvorm.
Sopyonje werd gemaakt door lm Kwon-Teak,
een ervaren Zuidkoreaanse filmmaker, die na een
carrière van goedkope komedies en gangsterfilms
zich steeds meer is gaan toeleggen op sociale dra
ma's met een historisch karakter. Hij maakt di
dactische speelfilms, waarin de nationale cultuur
en de geschiedenis van Korea meestal de leidraad
vormen.
Zo ook in Sopyonje. Letterlijk betekent de titel
'School van het Westen' het deel van het land
waar deze muziekvorm vandaan komt. De Pan-
sori zelf is verwant aan de Chinese opera, maar
dan met slechts één zanger of zangeres, die wordt
begeleid door één percussionist met een trom
mel. Met gebruikmaking van alle mogelijkheden
die de menselijke stem te bieden heeft, worden
veelal tragische levensverhalen verklankt. In een
stijl die het midden houdt tussen vertellen en zin
gen en op zó'n manier, dat je het verdriet kunt
meevoelen.
Het verhaal wordt verteld aan de hand van het
levensverhaal van Songhwa, een Pansori-zange
res die blind wordt gemaakt door haar stiefvader
om haar afhankelijk van hem te maken en haar
bovendien te leren lijden. Die stiefvader is een
strenge dogmatische leermeester, die zichzelf als
de beste zanger van Korea beschouwt. Hij eist het
uiterste van Songhwa en haar stiefbroer Dongho,
die haar begeleid op de drum. Dongho is daar op
een gegeven moment niet meer tegen opgewas
sen.
Cinematografisch is Sopyonjegeen hoogvlieger,
i De film is gemaakt met eenvoudige stijlmiddelen
en heeft soms zelfs iets primitiefs. Centraal staat
de boodschap, om zuinig te zijn op traditionele
culturele waarden, in dit geval een verdwijnende
muziekcultuur. Daar is niks mis mee, maar het is
wèl muziek waar je van moet houden. Ik vond het
ongekend prachtig, maar het verbaasde me niet
dat twee andere bezoekers al na een kwartier de
zaal verlieten. Zó'n soort film dus.
FILM VOORBESCHOUWING
MARINA VAN DEN BERG
Apollo 13. Gaat in oktober in première ir
de Nederlandse bioscopen
Het liefst had NASA de bijna fa
taal verlopen Apollo 13-vlucht
zo snel mogelijk vergeten. Alles
wat mis kon gaan, ging mis, en
goed ook. Op 13 april 1970 ont
plofte één van de twee zuur
stoftanks en de explosie vernie
tigde vrijwel de gehele brand
stofvoorziening en de elektrici
teit. De drie bemanningsleden,
Jim Lovell, Fred Haise en Jack
Swigert zaten op 320.000 kilo
meter van huis. Langzaam za
gen zij de meter van de zuur
stoftanks zakken. „We hebben
een probleem," meldde Lovell
aan Houston. De verfilming van
de adembenemende lotgevallen
van het drietal, Apollo 13, komt
in oktober in Nederland uit.
Regisseur Ron Howard heeft
een zo authentiek mogelijk film
nagestreefd en stelde zijn ac
teurs Tom Hanks als com
mandant Lovell, met Bill Paxton
en Kevin Bacon als piloten
aan ware beproevingen bloot.
In het verleden werd gewicht
loosheid gesuggereerd door de
opnamen wat langzamer af te
draaien, maar in Apollo 13
zweeft Flanks echt in het lucht
ledige. Hiervoor hebben de spe
lers een kwelling moeten door
staan. Een NASA-vliegtuig vloog
hiervoor 'loops' en stortte gedu
rende 28 seconden naar bene
den, waardoor heel even ge
wichtloosheid ontstaat. In deze
korte tijd moesten alle opna
men stukje bij beetje gemaakt
worden.
In totaal hebben acteurs en
cameraploegen in totaal 612
loops gemaakt, voor bijna 4 uur
gewichtloosheid. De bijnaam
van dit oefenvliegtuig voor as
tronauten is de 'Vomit Comet':
gewichtloosheid zorgt er voor
dat de inhoud van je maag ge
lanceerd wordt. De acteurs kre
gen wel pillen tegen luchtziekte,
maar één dag werden Hanks en
Paxton overmoedig en namen
de drug niet in. Volgens Paxton
werd Flanks even groen als de
avocadogroen geverfde compu
ters.
Tom Hanks in 'Apollo 13'.
Destijds trok de vlucht van de
Apollo 13 trok nauwelijks aan
dacht. Het ging om een routine-
vlucht naar de maan, nog geen
acht maanden nadat Neil Arm
strong daar voor het eerst ge
land was. Vele Amèrikanen wa
ren toen meer geïntereseerd in
wat er in Vietnam gebeurde dan
in een herhaling van een maan-
wandeling. Er werden T-shirts
verkocht met een afbeelding
van een astronaut en de tekst
'So what?' Een directe televisie
reportage vanuit de Apollo was
niet interessant genoeg voor de
Amerikaanse networks om uit
te zenden. Vlak daarna viel de
grote klap en een paar dagen la
ter zat de hele wereld aan de te
levisie gekluisterd.
Koelkast
Door het uitvallen van de
elektriciteit tijdens de vlucht,
werkte de verwarming niet. De
temperatuur daalde tot drie
graden Celsius in het schip en
de bemanningsleden zaten da
genlang in de kou. Ook dit wilde
Howard zo natuurgetrouw mo
gelijk filmen, want je moet na
tuurlijk wel de uitgeademde
lucht van de bibberende acteurs
zien condenseren. Een week
voor de opnames werd de airco
aangezet in de filmstudio en er
is wekenlang bij koelkasttempe-
raturen gefilmd.
Blijkbaar tel je in Hollywood
als acteur pas mee als je ontbe
ringen lijdt tijdens de opnames.
En misschien vond Flanks dat
hij niet achter kon blijven na
Meryl Streeps wildwater-avon-
turen in River Wild. Zo gaat
filmmaken meer op een survi
val-tocht voor acteurs lijken.
Overigens, het raadsel hoe een
astronaut plast in de ruimte,
wordt in deze film ook opgelost.
