'Bij opzetten nieuwe wijken
naar bewoners luisteren'
'Hirochirac' is in Bosnië 'Herochirac'
Feiten &Meningen
Doormodderen
in de strijd
tegen drugs
Hondendrollen
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1995
__jlSDAC
De parlementaire enquête-commissie die zich
buigt over het al dan niet oprekken van de wet
door Justitie in de oorlog tegen de drugs, begint
nu echt op stoom te komen. Erg veel vaste
grond onder de voeten zie ik echter nog niet.
Justitie- en politieautoriteiten zijn steevast van
mening dat ze binnen de grenzen van de wet
hebbep geopereerd of weten van niets'.
Ondertussen moet de minister van justitie
zich in de Kamer verantwoorden over het door
sluizen door de politie naar de vrije markt van
honderden tonnen softdrugs. Precies weet de
minister het niet. Het kan 100.000 kilo zijn,
maar net zo goed 400.000 kilo. Aan centrale re
gistratie werd niet gedaan, vandaar. Hier speelt
de wet van de grote getallen. Wij kunnen ons er
geen voorstelling van maken, dus laten we deze
getallen gelaten over ons heen komen en maken
we ons er niet druk over. Maar als alleen al de
politie zoveel tonnen door laat, wat doet de
handel dan zelf nog? We weten het niet en
steeds duidelijker wordt het dat we eigenlijk
niets met zekerheid weten. En toch volgt de ene
stellige bewering na de andere.
De wetenschap blijft daarbij niet ten achter.
De ene professor weet te vertellen dat het wel
meevalt met de infiltratie van de drugmaffia in
de bovenwereld en de andere dat een groot deel
van de Turkse mannelijke bevolking in de
hoofdstad is betrokken bij de handel in drugs.
Zij zeggen dat te weten op basis van weten
schappelijk onderzoek. Maar hoe hard is dat
onderzoek eigenlijk? Processenverbaal zijn re
delijk harde bewijzen, maar hoe komt men ach
ter de omvang en mate van infiltratie van de on
derwereld in de bovenwereld. De boeven zullen
dat toch niet zelf aan onze wetenschappers
gaan uitleggen?
Nu mag je natuurlijk niet op het uiterlijk van
de heren afgaan, maar het lijkt me toch niet het
soort dat een gemakkelijke entree heeft in het
criminele milieu, noch in de wereld van het gro
te legale geld en het grote onroerend goed. En
dan nog, het is bekend dat het doorsluizen van
druggelden naar het le
gale circuit loopt via tal
van tussenstappen,
waarbij de betreffende
personen dikwijls niet
weten, hooguit kunnen
vermoeden, dat het ka
pitaal wellicht van be
smette herkomst is.
Het lijkt me niet ge
makkelijk deze tussen
stations aan het praten
te krijgen. Of ze weten
het echt niet en dan
hoor je ook niks, of ze
hebben een vermoeden
en dan hebben ze alle
reden tot zwijgen. Bo
vendien lijkt mij zo'n onderzoek eerder iets voor
accountants en andere financiële topexperts
dan voor gedragswetenschappers, wat weten
die tenslotte af van boekhouden en alle listen en
lasten die daar ook bij horen?
Dit alles neemt niet weg dat het beeld dat
wordt geschetst ronduit ontluisterend is. Sedert
jaar en dag wordt vooral de oorlog tegen de
harddrugs gepropageerd en wordt met dezelfde
verbetenheid gestreden tegen de aanvoer en
handel in softdrugs, terwijl we die'wel straffe
loos mogen consumeren en de tussenhandel
gedoogd mag handelen. Op zichzelf natuurlijk
al vragen om moeilijkheden. Die tussenhandel
en uiteindelijk de consument moet tenslotte
worden bevoorraad en dat strafbaar maken is ri
dicuul als de laatste stappen niet strafbaar zijn.
Voor de groothandel in en aanvoer van hard
drugs geldt hetzelfde verhaal.
Begrijpelijk is het overheidshandelen in deze
wel. Men heeft geleerd dat het gebruik van "die
rommel niet valt tegen te gaan, hooguit te ont
moedigen, en men poogt vervolgens het geheel
sociaal min of meer beheersbaar te houden. Het
voortraject valt echter niet onder het welzijns
beleid en de gezondheidszorg, maar onder Jus
titie en daar wordt het strafrecht op gezet en
wordt oorlog gevoerd.
Ondertussen is men aan het dweilen met de
kraan open. Het komt daarbij van kwaad tot er
ger en doordat men de grenzen van de wet ste
vig aan het oprekken is, hebben politie en Justi
tie lange tijd er geen belang bij om nauwkeurig
te registreren, laat staan te evalueren wat ze nu
eigenlijk precies aan het doen zijn. En zo kan
het gebeuren dat de minister van justitie niet
eens bij benadering kan zeggen hoeveel tonnen
softdrugs met goedkeuring van haar openbaar
ministerie op de markt zijn verschenen. Is dat
soms ook gebeurd met harddrugs en weten we
dan ook niet bij benadering om welke hoeveel
heden het gaat? Ik vrees van wel.
Dat niet centraal registreren en evalueren
heeft op de werkvloer de indruk gevestigd dat ze
daar hun gang wel konden gaan en dat hebben
ze ook gedaan, waarbij het ene ressort niet wist
wat het andere deed en dat in een klein land als
Nederland met toch een beperkte afzetmarkt
voor deze spullen. Het maakt allemaal een knul
lige. chaotische indruk en het zal voor premier
Kok nog een hele toer worden om zijn Franse
en Duitse collega's te overtuigen van de solida
riteit van het Nederlandse drugbeleid.
Zeker, op het gebied van de sociale opvang
van druggebruikers en het beperken van de
groei van de groep van gebruikers, slaan we in
internationaal verband gezien een uitstekend fi
guur. De groep blijft qua aantal relatief stabiel
en hun opvang is over het algemeen menswaar
dig. Het bestrijden van de door een deel van
hen veroorzaakte overlast lukt ons ondertussen
van geen kanten.' Rotterdam staat nu al maan
den op zijn kop sedert men het vermaledijde
Perron Nul heeft gesloten en vorderingen wor
den nauwelijks gemaakt. De bestrijding van de
grote vissen lukt van geen kanten. Slechts kleine
krabbelaars verschijnen voor de kadie. De gren
zen van de rechtsstaat zijn intussen behoorlijk
opgerekt en de centrale leiding van Justitie heeft
nauwelijks greep op die bestrijding.
Het probleem begint intussen alle trekken van
een vicieuze circel aan te nemen. Vrijgeven van
de handel in drugs en het legaliseren daarvan
onder strikte voorwaarden is de enige kansrijke
strategie. Internationaal is daarvoor echter geen
steun. Het-blijft dus doormodderen. Ook na de
parlementaire enquête-commissie en dat is een
vreugdevol vooruitzicht voor onze rechtsstaat
en voor onze politici en voor al diegenen die dit
heilloze beleid moeten uitvoeren.
Om verpaupering nieuwe tuinwijken te voorkomen
In de jaren zeventig moest er massaal worden gebouwd. Woningnood werd niet langer geaccepteerd. Nieuwe laagbouw-wij-
ken verrezen vaak binnen enkele maanden. Hoogbouw was taboe. Er werd gebouwd aan de rand van de stad, ver weg van het
centrum. Na tien jaar kwamen de eerste klachten. De verpaupering van de nieuwe tuinwijken was begonnen. De béwoners
werden letterlijk ziek in hun perfect geïsoleerde huizen. De komende jaren zullen vooral in de Randstad honderdduizenden
huizen gebouwd moeten worden. Hoe voorkomen je dat die nieuwe wijken eveneens onleefbaar worden? Door bijvoorbeeld
beter naar de bewoners te luisteren, zegt de GGD-arts Hans de Munter.
tmap
j-DeS'
el heeft
tschapi
ktNede
fisopgf
jeuvv ee
[is de p
fcvolge
De Maastrichtse wijk De Heeg
kan even gemakkelijk aan de rand
van Leiden staan, Merenwijk he
ten of een nieuwe wijk van Haar
lemmermeer zijn. Het is een wijk
uit de jaren zeventig, met veel
woningen van het huisje/tuintje
type, er is wat etagebouw en een
enkele hoogbouwflat. De rond
1.500 woningen staan in het
groen, de wijk is verkeersarm en
beschikt over voldoende speelge-
legenheid voor kinderen.
Kortom, perfect voor jonge gezin
nen. Toch zal morgen op een
symposium in Utrecht van de
Vereniging van Nederlandse Ge
meenten worden vastgesteld dat
deze en vergelijkbare wijken ge
bouwd zijn op verkeerde plaat
sen, dat de uitgangspunten ver
keerd waren en dat ze te maken
hebben met een eenzijdige socia
le opbouw. Hoe aantrekkelijk die
wijken ook oorspronkelijk waren,
ze kunnen alleen met veel geld
bewoonbaar gehouden worden.
ZIEK
Vandalisme, crimineel gedrag,
een hoge verhuisfrequentie, veel
leegstand en stille armoede zijn
de kenmerken van zulke wijken.
Ze gaan snel achteruit, .en net als
in De Heeg verdwijnt de belang
stelling om er te wonen razend
snel. Het zijn eigenlijk 'laagbouw-
Bijlmers' geworden: goed om een
start te maken maar daarna moet
je zo snel mogelijk weg.
Volgens de Maastrichtse GGD-
arts Hans de Munter zijn er dui
delijke verklaringen voor de ver
paupering, zoals die binnen tien
jaar al zichtbaar werd in De Heeg.
Maar ook in wijken als de Bever
waard bij Rotterdam, sommige
delen van Zoetermeer en Capelle
aan den IJssel en in de andere
grote en middelgrote gemeenten,
doen zich deze ontwikkelingen
voor.
De Munter: „De bewoners in De
Heeg zeiden dat ze hier ziek wer
den. Ze klaagden oververmoeid
heid en dachten dat de grond ver
ontreinigd was of dat de lucht
werd verpest door de cementfa
briek". Daarvoor ontbrak elk be
wijs, maar De Munter constateer
de wel iets anders. De klachten
waren eerder van geestelijke dan
van lichamelijke aard. De Hege
naren voelden zich gewoon niet
thuis in hun nieuwe wijk aan de
rand van de stad, ver weg van het
levendige stadshart van de Lim
burgse hoofdstad.
„De Heeg is nooit een buurt ge
worden zoals de nieuwe bewo
ners zich herinnerden uit hun
vroegere omgeving. Het bleef een
wijk, getekend door planologen.
Het gemeenschapsgevoel ont
brak".
Overigens bleek dat veel bewo
ners wel degelijk ook lichamelijke
klachten hadden, maar die had
den niets te maken met de wijk.
De Heeg had veel mensen getrok
ken met een hoge urgentie-score.
„Die kwamen veelal uit slechte,
vochtige woningen in de oude
wijken van de stad en hadden
meer dan gemiddeld last van cara
en andere ademhalingsproble
men. Daar heb je aanleg voor of
niet, en hun kinderen vertoonden
vaak diezelfde symptomen".
In èen poging de woningnood in
de jaren zeventig snel op te los
sen. verhuisden hele binnenstads-
wijken naar de rand van de grote
steden. Snelheid was van belang,
het ging om een zo hoog mogelij
ke produktie van huizen. Zo ver
rezen ook de woningen in De
Heeg binnen een jaar. De gevol
gen waren voorspelbaar. Er ont
stond een vaak slecht sociaal kli
maat en ook ontbrak de noodza
kelijke binding tussen de bewo
ners onderling. Dat noemt De
Munter zijn eerste, en belangrijk
ste les. Zorg dat elke nieuwe wijk
een normale sociale opbouw
krijgt. Voorkom, zegt hij, dat in
een nieuwe wijk overmatig veel
jonge bewoners wonen (in de
Heeg was 90 procent jonger dan
veertig jaar, en een kwart zelfs on
der de 18).
„Bouw allerlei soorten woningen:
voor bejaardên, mensen van mid
delbare leeftijd en voor gehandi
capten. Iedereen van nul tot tach
tig jaar moet in de nieuwe wijk
kunnen wonen. Daarnaast zullen
Nieuwe woonwij
ken moeten ge
zond worden ge
maakt.
FOTO GPD
ROLAND DE BRUIN
de planologen veel eerder dan tot
nu toe gebeurde, moeten naden--
ken waar zij de winkelcentra wil
len plaatsen, de scholen maar ook
de sociaal-culturele voorzienin
gen, en zelfs een wijkpost van de
politie. De route van de bus moet
al vastliggen voordat de straten
worden aangelegd".
INRICHTING
De studiebijeenkomst morgen is
bedoeld om na te gaan hoe de be
woners zelf betrokken kunnen
worden bij de inrichting 1
wijk. Het gaat erom te leref*nVie
de fouten uit de jaren zeve|an(^Be
te verhinderen dat ze opnid- ^et
maakt worden wanneer d^n0"c
mende jaren vooral in de IJ- 'n
stad honderdduizenden ni-
woningen gebouwd \vorde«.«pJ-
hel kader van de Vinex-opf
De Munter bepleit de bom^ In 1
vooral gemengde wijken: rjét Bel
goedkope huurwoningen ijjij het
er ook dure koopwoningerinsee
men, en het liefst letterlijkjde w
elkaar. Zo kun je gettovornjiondi
voorkomen. „In De Heega
huur- en koopwoningen v» -pw
kaar gescheiden. De mensj»'-'
nen in dezelfde wijk, maaii |AAG
schillende vleugels. Als je
oversteekt, kom je in het g<L or
van de sociale huurwoningP
Daar kwamen ook de mees^ av(
klachten vandaan".
Hij verwacht dat de ontwik}
van dergelijke 'nieuwe' wijf
ker twee jaar langer zal duri
tot nu toe gebruikelijk. ,.HeQ|^
eist een nieuwe aanpak bijl
meente. Die wil te vaak devlr-
zieningen vooral in het ceiilV
concentreren. Die functies!
ten juist worden opgedeelde
de wijken, zodat elke wijk ki
schikken over eigen basisveper 1
ningen". Verslonzing moetikko
den tegengegaan en de bevfl op
moeten het gevoel krijgen dsch
serieus genomen worden. ,Mlai
weten het immers het bestejveei
De Munter. Srei
rme
MAASTRICHT LOUIS BURGERS d m
l en
Jacques Chirac is in de inter
nationale gemeenschap de ge
beten hond. Zijn besluit om de
Franse kernproeven te hervat
ten heeft alom tot woede en
verontwaardiging geleid. Maar
'Hirochirac' een combinatie
van Hiroshima en Chrirac'
wordt niet overal verguisd. De
Bosnische moslims bijvoor
beeld dragen de Franse presi-
dent op handen. Hij is hun
nieuwe held. Hoe geliefd Chi
rac zich in Bosnië heeft ge
maakt blijkt uit een voorstel
dat het regeringsgezinde week
blad BH-Dani hem onlangs
deed: „Als u te veel problemen
krijgt met de mensen in de
Stille Zuidzee, dan hebben we
hier nog, niet ver van Sarajevo,
een klein bergdorpje genaamd
Pale. Dat zou zeer geschikt zijn
voor een experiment van het
type kernexplosie, op voor
waarde dat er niet te veel stra
ling vrijkomt..."
De Franse president Jacques
Chirac doet er alles aan om te
wijzen op zijn daadkracht in
Bosnië. „Ik ben waarschijnlijk
degene geweest die gezorgd
heeft voor een brede consensus
om een krachtig militair ant
woord te geven", zei hij nadat
de NAVO de luchtaanvallen op
de Bosnische Serviërs had her
vat. Dat klinkt arrogant, maar
Chirac heeft recht van spreken.
De schokgolf van protesten die
de atoomproeven teweegbren
gen, heeft de aandacht voor het
vuurwerk in Bosnië tijdelijk
overspoeld. Terwijl de Fransen
toch degenen zijn die de om
mekeer daar mogelijk hebben
gemaakt. Het zijn voor een be
langrijk deel de Fransen die de
Serviërs naar de onderhande
lingstafel schieten en de ope
ning van de 'blauwe route' naar
Sarajevo mogelijk hebben ge
maakt. Maar de Amerikanen
krijgen in de media alle krediet
voor de kanonneerbootdiplo-
matie van NAVO en Verenigde
Naties. Zonder de grondsteun
van de snelle-reactiemacht {Ra
pid Reaction Force, RRF) die
voor het grootste deel uit Franse
troepen bestaat zouden de
NAVO-bombardementen rond
Sarajevo ook minder effect heb
ben. Zodra de lucht dichttrekt
staan de toestellen aan de
grond en halen de Serviërs hun
mortieren weer tevoorschijn.
Deze kleine, gemakkelijk ver
plaatsbare wapens zijn alleen
door de kanonnen van de RRF
(met hulp van een Nederlandse
mortieropsporingseenheid) te
treffen.
De Fransen zijn ook de drijven
de kracht achter de RRF, die in
het leven werd geroepen na de
gijzelingscrisis van afgelopen
mei. Toen de Britten hun
hoofdmacht voor de RRF nog
angstvallig achter de hand hiel
den, legde het Vreemdelingen
legioen de Bosnische Serviërs al
het vuur na aan de schenen. Zo
snel ze konden zeulden de
Fransen hun grootste houwit
sers de berg lgman op en gaven
de Serviërs van katoen.
Geen wonder dat Chirac inmid
dels veruit de populairste wes
terse leider is in Sarajevo. De
Bosnische president Alija lzet-
begovic was net in Parijs toen
de NAVO-aanvaflen begonnen.
Hij nodigde Chirac uit voor een
tegenbezoek en noemde hem
'een bijzonder welkome gast'.
Eén van Izetbegovic' adviseurs
omschreef de Franse president
als 'een vastbesloten man die
zich aan zijn beloften houdt'.
Maar dat had de wereldge
meenschap natuurlijk al ge
merkt.
Chirac onderscheidt zich daarin
ook van zijn voorganger Fran
cois Mitterrand. Die liet het bij
een bliksembezoek aan Saraje
vo in 1992, een fraai maar ver
der inhoudsloos gebaar. Terwijl
de kersverse Amerikaanse presi
dent Bill Clinton aankondigde
dat hij een krachtig op treden in
Bosnië nastreefde, liet Mitter
rand deze opening naar een ge
zamenlijke militaire operatie
voor wat zij was.
Hij kon zich verschuilen achter
de rest van Europa. De Britten
waren immers ook halfhartig en
Duitsland kon gezien zijp verle
den (nog) niet meedoen. De
Serviërs werden brutaler en
chanteerden de VN met gijze
lingen. Parijs en Londen kon
digden aan hun troepen uit de
VN-vredesmacht te zullen te
rugtrekken als het zo doorging.
Toen kwam Jacques Chirac.
En hij bleek minder angsthaze-
rig. Vanaf zijn aantreden in mei
heeft hij voortdurend gehamerd
op grootschalig gewapend op
treden in Bosnië. Met al meer
dan veertig doden onder de
Franse blauwhelmen, de groot
ste troepenmacht binnen Un-
profor, is dat een gedurfd be
leid. Die durf is natuurlijk ook
ingegeven door frustratie, zeker
na de Servische gijzelterreur die
vooral de Franse blauwhelmen
vernederde.
Na de val van Srebrenica en Ze-
pa drong Parijs bij Washington
aan op gevechtshelikopters om
een paar duizend man van de
RRF te droppen in Gorazde. De
leiding over een dergelijke ope
ratie zou komen te liggen bij de
Franse generaal André Soubi-
rou, de ex-VN-commandant
voor Sarajevo die in een eerdere
crisis al blauwhelmen Gorazde
wist binnen te loodsen.
Maar hier lieten de Amerika
nen, die zich met hun vredes
plan richten op een deling van
Bosnië zonder lastige enclaves,
het lelijk afweten. De laatste
Britse blauwhelmen vertrokken
vorige maand uit Gorazde. Nee,
Chirac kan bepaald niet worden
verweten Bosnië aan zijn lot
over te laten. Als het aan hem
ligt, worden Srebrenica en Zepa
alsnog op de Serviërs heroverd.
Zo min als de Franse president
zich veel gelegen laat liggen aan
de publieke opinie over de
kernproeven op Mururoa, wei
gert hij zich neer te leggen bij
de algehele oorlogsmoeheid die
er rondom Bosnië waart. Het is
niet denkbeeldig dat 'Hirochi
rac', verguisd om zijn kernproe
ven, ooit nog als 'Herochirac',
held van Sarajevo, een stand
beeld in de Bosnische hoofd
stad krijgt.
UTRECHT ERIK VAN SCHAIK
llt'ill lil IBII
Een deel van de wereld mag de Franse pif'
dent Chirac zoals vorige week op de vi
pagina van het dagblad Libération dar
ben afgebrand, in Bosnië is hij een held.
TOM JANSSEN
...ma FSMMa HM, "Jt zo'n PRUSSDêALER
EHS32BGB Enkele maanden
geleden stuitte ik bij
mijn omzwervingen
door Parijs op een
tentoonstelling die
de volgende naam
droeg: 'Parijs, Zijn
Eiffeltoren, Zijn Gastronomie, Zijn
Hondendrollen'. De expositie was
in de Marais, één van de meest pit
toreske delen van de stad. Daar, in
een smalle straal, hadden de bewo
ners slierten spaghetti gelegd om al
le hondedrollen die het eeuwenou
de plaveisel teisterden. Het resul
taat was spectaculair: spaghetti zo
ver het oog reikte.
De tentoonstelling gold uiteraard
een protest van een aantal bewo
ners. Eén van hen, een kunstenaar,
legde uit: „Wij wilden choqueren.
Flet is daarom dat we voedsel en
uitwerpselen met elkaar verbonden
hebben".
Na vijf jaar Londen was de onbe
schrijfelijke vervuiling van de stra
ten in Parijs één van de allereerste
dingen die mij opviel toen ik hier in
april neerstreek. De meeste toeris
ten merken daar weinig van. Wie
zich ophoudt tussen Eiffeltoren en
Louvre hoeft geen uitglijders te vre
zen: het bestuur van Parijs laat da
gelijks 3,5 ton hondepoep opzuigen
tegen een somma van 120.000 franc
(35 franc per kilo).
De hondenpoepmotor wordt ook
wel in de dichtbevolkte woonwijken
van de stad gezien, maar tegen
250.000 honden die gezamenlijk ie
dere dag goed zijn voor 25 ton aan
excrement is geen kruid gewassen.
Slechts 14 procent kan worden op
gezogen, met alle gevolgen van
dien: 650 ziekenhuisopnames per
jaar als gevolg van uitglijders.
De afgelopen weken hadden wij
Londenaren te gast, die zich ver
baasden over het aantal huisdieren
van de Parijzenaars. „Honden en
katten houden in de stad is asoci
aal". zei één van hen. „Er is in ste
den hooguit plaats voor goudvis
sen". Wat hen echter nog meer ver
baasde, was het soort hond van de
Parijzenaar. Hoe deze gedrochten
heetten, wisten ze niet. maar: „Ze
zien er een beetje uit als hun drol
len, alleen iets groter".
En toen hun blik viel op een foto in
Paris March van Jean-Paul Belmon-
do met een scharminkelig worst
hondje onder zijn arm: „Die man
speelt toch altijd macho-rollen?
Kun je je Sylvester Stallone voorstel
len met zo'n drol onder z'n ar
men"? En dan was het nog aue(
tus. Zodra het kwik beneden dffr
graden zakt, verschijnen de woj
aangekleed op straat; Parijs isi
wereldhoofdstad van de honde
de.
Een onderzoeker schatte het as
huisdieren in Frankrijk onlangs
42 miljoen, wat betekent dat dtr,
meeste gezinnen zo veel hondf
vissen, vogels, katten en knaagi
ren hebben dat men een klein;
riparkje in de huiskamer kan bt
nen. Aan dit gedierte geven Fra
jaarlijks evenveel uit als aan de
schaf van Renaultjes, de popula
auto.
Maar dit geld is goed besteed,
onderzoeker Jean-Michel Mich
want anders zouden ze het ma;
kwijt zijn aan de psychiater. „H
huisdier is voor de bewoners v;
grote steden vaak het enige wei
met wie ze nog kunnen comnit
ceren", aldus deze begenadigd
tenschapper.
En ja, iedere maand worden F
Fransen door een hond gebete
zij dan thuiskomen, hebben ze
een goed gesprek met de gouds
nodig.
CEES VAN ZWEEDEN CORRESPONDENT
