-i-
■HiniH,
Stekels hebben grote
ecologische waarde
v'vr
Natuur Milieu
Pleisterplaats Noord-Holland
f§F~-
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1995
REDACTIE BERT DE JONG 072-196276
Distels. Boeren noemen het stekels. Ze hebben er niks mee op. Lastige prikdingen. De
beesten lusten ze niet. En waar distels groeien, gedijen geen piepers of suikerbieten.
Distels worden daarom beschouwd als onkruid, dat meedogenloos bestreden moet
worden. Net als brandnetels. Er zijn nog altijd plattelandsgemeenten met een zogehe
ten 'distelverordening'. Die dwingt grondeigenaren de stekels te bestrijden. Helaas.
Want distels zijn uit ecologisch oogpunt heel interessante, belangrijke planten, die een
beter lot verdienen. Ze vormen de voedselbron van tal van soorten insekten en vogels.
4
f 4/
V.M
l
Distels produceren namelijk
veel nektar en voedzame zaden.
Zo worden akkerdistels bezocht
door 292 insektensoorten! Vlin
ders vooral, en hommels en bij
en. Niet alleen de nektar maakt
distels aantrekkelijk. Er zijn in
sekten die zich laven aan de
sappen van de plant. In de sten
gels leven larven van vliegen,
kevers en motten. Van de vogel
soorten is de fraaie putter de
bekendste distelminnaar. Die
pulkt de rijpe zaden uit de
bloemhoofdjes. Als de zaden
eenmaal op de grond liggen,
worden ze een prooi voor ande
re zaadetende vogels, zoals vin
ken en kneutjes.
In Noord-Holland komen zeven
soorten distels algemeen voor:
de akkerdistel, de kale jonker,
de speerdistel, de kruldistel, de
wegdistel, de knikkende distel,
en de akkermelkdistel. Ze beho
ren tot de familie van de sa-
mengesteldbloemigen. Stoere
planten, hoog opgroeiend. De
meeste soorten hebben tijdens
de bloei talrijke paars-rode
bloemhoofdjes. Alleen de akker
melkdistel niet. Die showt gele
bloemen.
De provincie Noord-Holland
heeft een rijk geïllustreerde
brochure laten maken over dis
tels: 'Stekels in het ecologisch
beheer'. Het boekwerkje ver
schaft informatie over leefwijze
en natuurvriendelijk beheer van
deze plantengroep. Ze zijn,
vindt de provincie, te belangrijk
om zomaar dood te spuiten of
weg te schoffelen. Bovendien is
distelbestrijding tamelijk zin
loos. Volgens de brochure zor
gen alleen de akkerdistel en de
akkermelkdistel in cultuurland
voor problemen. De overige
soorten komen in hoofdzaak
voor in natuurgebieden en weg
bermen, waar ze niemand tot
last zijn. Het merendeel van de
distelsoorten prefereert voed-
selarme of natte grond.
Over het averechtse effect van
distelbestrijding circuleert het
volgende rijmpje, gemaakt door
de auteur van de Ecologische
Flora, de Haarlemmer Eddy
Weeda:
Distels breken is distels kweken,
distels maaien is distels zaaien,
distels trekken is distels stekken,
maar distels laten staan
is distels kapot laten gaan.
Waarmee Weeda eigenlijk wil
zeggen dat distelhaarden juist
gedijen op plaatsen waar ge
ploegd, gemest, vuil/bagger ge
stort wordt, enzovoorts. Daar
door ontstaan kale, voedselrijke
pionierssituaties, ideale kiem-
plaatsen voor distelzaadjes.
De provinciale brochure rekent
af met allerlei vooroordelen je
gens distels. Doelgroepen zijn
beheerders van openbaar groen
en natuurterreinen, en agrari-
•ers. 'Stekels in het ecologisch
beheer' is te bestellen bij de
dienst Ruimte en Groen, afde
ling onderzoek en informatie,
tel. 023-143117.
Werken aan de natuur
In het weekeinde van 16 en 17 septem
ber houdt de Vereniging Natuurmonu
menten in zeventien natuurterreinen in
het land open huis onder het motto 'Da
gen van de Natuur'. In het kader van het
Europees Natuurbeschermingsjaar 1995
kunnen mensen op zaterdag 16 septem
ber in diverse natuurreservaten actief
kennis maken met de praktijk van het
natuurbeheer. De werkzaamheden vari
eren van heide opschonen, hooien, een
wandelpad aanleggen, tot een vogelkijk-
scherm bouwen. Serieuze bezigheden,
maar er is ook ruimte voor gezelligheid.
In Noord-Holland krijgen natuurlief
hebbers de kans afval op te gaan ruimen
in de duinen van het natuurmonument
Duin en Kruidberg (Santpoort). Men
kan een hele of halve dag (van 10 tot 12
uur of van 14 tot 16 uur) aan het werk
gaan. Naast de werkdag op zaterdag 16
september organiseren ANWB, IVN (In
stituut Voor Natuur- en milieu-educa*
tie) en NJN (Nederlandse Jeugdbond
voor Natuurstudie) bij de zes bezoekers
centra van Natuurmonumenten week
endkampen. Die beslaan twee dagen, 16
èn 17 september. In Noord-Holland
wordt zo'n weekendkamp gehouden bij
het bezoekerscentrum in 's Graveland,
op het landgoed Boekesteyn. Daar gaan
de deelnemers onder andere pompoe
nen oogsten en zullen allerlei activitei
ten plaats vinden rond het thema ecolo
gische landbouw. Op het programma
staat verder een rondleiding in het mo
numentale hoofdkantoor van Natuur
monumenten, op het landgoed Schaep
en Burgh. En er is muziek. Van tevoren
aanmelden via het landelijk informatie
nummer: 06-9335.
4
,4.
X..-- S
De vogeltrek is voorzichtig op gang gekomen. De gierzwaluwen zijn al weg, veel grutto's ook, de eerste sterns idem dito.
Andere soorten aarzelen nog, maar scholen ter voorbereiding op de lange vlucht al wel samen. Groepsreizen naar Afrika
zijn kennelijk een stuk populairder dan individuele survivaltochten. Sommige soorten proberen zo lang mogelijk in ons
land te blijven. Pas als de vorst invalt, trekken ze noodgedwongen verder zuidwaarts. Valt de dooi in, zijn ze snel weer te
rug. Boven de Noordhollandse weilanden en akkers zijn nu weer gróte groepen pleisterende vogels waar te nemen. Op de
foto kieviten en goudplevieren in de Wieringermeer. Het betreft vogels uit Oost-Europa en Scandinavië. Vanaf nu lopen
de aantallen snel op. Bij landelijke steltlopertellingen in november werden wel eens meer dan één miljoen in Nederland
pleisterende vogels geteld. foto martijn de jonge
Zwartboek over
landbouwgif
Het beleid tot vermindering van het gebruik
van bestrijdingsmiddelen schiet aan alle
kanten te kort. Ook de wijze waarop midde
len voor gebruik in Nederland worden toe
gelaten is verre van acceptabel. Zowel de
overheid als het College voor de Toelating
van de Bestrijdingsmiddelen (CTB) doet te
weinig om het gebruik van gevaarlijk land
bouwgifserieus aan te pakken.
Dat staat in het Zwartboek Toelating Bestrij
dingsmiddelen, opgesteld door Natuur en
Milieu, de Zuidhollandse Milieufederatie en
de stichting Reinwater. Het boek is toege
zonden aan onder meer de Tweede Kamer.
Volgens de milieu-organisaties is het ge
bruik van pesticiden in ons land nog veel te
hoog. „In de binnenwateren is vrijwel overal
het waterleven verarmd door de aanwezig
heid van landbouwgif en andere bestrij
dingsmiddelen. In gebieden met intensieve
tuin- of akkerbouw is het water ecologisch
dood", stelt Natuur en Milieu. Recentelijk
werd bekend dat op sommige plaatsen de
norm voor het -nota bene verboden- land
bouwgif endosulfan tot 7.000 keer wordt
overschreden.
De milieugroepen hekelen vooral het optre
den van de commissie die in opdracht van
de rijksoverheid de toelating van de gifmid
delen regelt. Volgens de organisaties toont
de CTB onwil om serieus milieu-argumen
ten te betrekken bij zijn overwegingen een
middel wel of niet toe te laten. Deze handel
wijze staat een gedegen uitvoering van het
beleid ter vermindering van het gebruik in
de weg. De milieubeweging heeft de Tweede
Kamer verzocht een onderzoek in te stellen
naar het functioneren van de commissie en
van de betrokken ministers.
PUZZEL
123456789
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
Igeest; 2. inwendig orgaan, 3.
windrichting, herkauwer; 4. de
onbekende, ik, boom; 5. bitter
heid, priem; 6. lidwoord, familie
lid; 7. huid, msekt; 8. en andere,
tijdperk, neon; 9. voertuig, kalm
te; 10. scheikuhdige verbinding;
II.ontvangdraad.
Verticaal:
1. betaalbewijs, boom; 2. acci
dent; 3. voegwoord, onheilsgo-
din, lidwoord; 4. plant, middel;
5. televisie, voorzetsel; 6. uil,
plant; 7. vreemde munt, plezier,
asvaas; 8. weerwerk; 9. kunst
werk, Griekse letter.
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. telegram; 2. eierkoek; 3. neer
slag; 4. tortilla; 5. arbeider; 6.
moordend; 7. ezelsoor; 8. na
kroost.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: TENTA
MEN en LEERBOEK. Het sleu
telwoord luidt: STOKEBRAND.
HEINZ
AC/JK &EUS kTAP/ TB/A/, */£-
U/7- MA7-&Z <g>£WST/
TOMPOES
Tom Poes en de Bommel-legende
Professor Sickbock zat rustig achter
zijn tafel en tekende met schoolse
hand cijfergroepen op papier. De
klokken tikten, het apparaat zoemde
zachtjes, doch verder.verstoorde
niets de stilte van het laboratorium.
rtDoe dan toch wat!" riep Tom Poes
wanhopig. „Terwijl u daar zit te reke
nen kan er van alles met heer Bom
mel gebeuren!"
,,Ja, ja", prevelde de geleerde. ,,Zo is
het nu eenmaal verdeeld, mijn
ventje. De een heeft als opdracht om
veel met zich te laten gebeuren en de
ander moet zich tot rekenen bepalen.
Maar beiden hebben het moeilijk.
Wees nu stil, baasje; uw gebabbel
stoort mijn studie." Intussen zat heer
Bommel in het maanlicht op een
hunnebed en hij was slecht op zijn
gemak. Het is wel zeker, dat hij graag
met de professor had willen ruilen,
hoewel rekenen niet tot zijn sterkste
vakken behoort. Want de vreemde
lingen dansten met kromme knieën
om hem heen en zongen op eentoni
ge wijze. Hun witgekalkte gelaten
glansden in het maanlicht en wan
neer ze het refrein „goela bom" ten
gehore brachten, weergalmden hun
stemmen tegen de vulkaankegels.
Het was een akelig toneeltje. „Maar
misschien is het een beleefdheid, die
men een bezoekend heer bewijst",
sprak heer Ollie geruststellend tot
zichzelf. „Men moet nooit het ergste
denken. Straks zal men wel een een
voudig, doch voedzaam maal opdie
nen en dan is alle leed weer gele
den." Op dat moment werd hij een
krassend geluid waar, dat klonk als
het slijpen van een mes. En ja hoor.
Nét ver van daar zat een gedaante
een stenen scherf vlijmscherp te wet
ten. Voor deze bezigheid had hij een
onaangenaam beschilderd masker
opgezet en het hoofd getooid met ve
ren. „Zou... zou d-dat de kok zijn?"
vroeg heer Bommel zich en de schrik
sloeg hem om het hart...
NOS
Mal
Cos
hul
Frc
HET WEE)
DOOR HANS VAN ES
Het weerbeeld vertoonde gisteren wat nazomerse trekjes. Dq^IED
zuidelijke stroming voerde relatief warme lucht aan, waarbij dj
goed te voorschijn kwam. Op veel plaatsen reikte het kwik in q
dag tot 20 graden, waarbij het een beetje broeierig aanvoelde
delijk verschenen er steeds meer stapelwolken tussen het blaii
de loop van de middag groeiden deze verspreid over het land u
buienwolken; een mooi voorbeeld van convectie over land, bel
bij het zomerhalfjaar.
De septemberzon is nog altijd in staat het land zo ver op te wa
dat de lucht onstabiel wordt en stapelwolken tot buien kunnei
groeien. De buien concentreren zich dan ook bij voorkeur bovt
binnenland. In het Hollandse duingebied was gisteren in de rr
en vroege avond een subtiele verdeling te zien. Terwijl landim
de bewolking steeds dreigender vormen aannam, bleef het bo
helder. In de vooravond begon het land af te koelen, de wolk®
schrompelden ineen en verschenen nu langs de kust en bover
waar het vocht en de warmte van het zeewater de 'voeding' voi
wolkenvorming overnam.
Tegelijkertijd verschenen steeds meer ijle wolkenslierten - cirr
wolking - als voorbode van een uit Zuid-Europa naderende dej
Het bijbehorende neerslaggebied trekt vanmiddag over West-
traal-Europa naar het noorden. In deze weerssituatie is de we;
kuststrook beter af dan de oostelijke provincies, waar het mog
langdurig en pittig regent. In onze regio zullen de hoeveelhed-
slag waarschijnlijk meevallen en zijn er regelmatig droge pern
Het is wat minder zacht; de toenemende noordwestenwind en
overheersende bewolking houden het kwik op 16 a 17 graden
gen ligt het zwaartepunt van de depressie weer op zijn vertroi
stek boven de Noordzee. De aanvoer vindt dan plaats uit west
zuidwest, waarin opklaringen en stapelwolken het weerbeeld
Af en toe kunnen er buien vallen. Het centrale lagedrukgebie;
de komende dagen verankerd op de Noordzee. Af en toe komt
sterking van oceaanstoringen, die via de Britse Eilanden en F'
Europa binnentrekken en uiteindelijk door de heersende depi
worden''opgeslokt'. Daarmee blijft het huidige wisselvallige
tot in het weekeinde gehandhaafd, met soms wat regen, ook
momenten en zon en af en toe een stevige losse bui. Het kwik
de middaguren tot circa 18 graden op; normaal voor midden
ber.
WÊËHÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊËÊÊËÊÊÊÊÊÊMmmm
E u
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
In het zuidelijke deel be
wolkt en af en toe regen.
In het noordelijk deel
meer zon en overwegend
droog. Middagtempera-
tuur van 11 graden in het
noorden tot 18 in het zui-
Zweden:
In het zuiden bewolkt en
af en toe regen of motre
gen. In het midden en
noorden overwegend droog
en nu en dan zon. Middag-
temperatuur van 11 gra
den in het noorden tot 17
in het zuiden.
Denemarken:
Overwegend bewolkt en
vandaag enkele buien.
Morgen perroden met re
gen. Middagtemperatuur
ongeveer 18 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In Ierland, Wales, zuidwest-Engeland en
morgen ook in Schotland flink wat wol
kenvelden en grote kans op regen. Ver
der af en toe zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur rond 17 graden.
België en Luxemburg:
In het algemeen veel bewolking en kans
op enige tijd regen. In de loop van mor
gen weer zon. Middagtemperatuur onge
veer 17 graden, maar vandaag in lang
durige regen enkele graden lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag in het oosten veel bewolking en
enige tijd regen, mogelijk ook onweer; in
het westen af en toe zon en een enkele
bui. Morgen juist in het oosten wat zon
en in het westen enige tijd regen. Mid
dagtemperatuur vandaag rond 17 gra
den, morgen op veel plaatsen iets boven
de 20.
Portugal:
In het noorden soms wat wolken, maar
verder overwegend zonnig en droog.
Middagtemperatuur van 20 graden in
het noordwesten tot 27 graden in het
zuiden.
Madeira:
Perioden met zon, soms ook wolkenvel
den. Droog. Middagtemperatuur onge
veer 25 graden.
Droog en vrij zonnig, maar in de noorde
lijke helft vooral in de kustgebieden
soms wolkenvelden en regen, misschien
ook onweer. Middagtemperatuur meest
tussen 25 en 30 graden, in het noord
westen op beide dagen enkele graden
lager.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden, vooral aan de zuidkant
van de eilanden flink wat zon. Vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur onge
veer 28 graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig en droog. Middag
temperatuur aan zee ongeveer 27 gra-
Tunesië:
Flinke perioden met zon maar vandaag
wellicht ook lokaal onweer. Maxima van
daag iets boven de 30 graden, morgen
iets eronder.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag in de oostelijke helft vrij veel
bewolking en eerst nog een grote kans
op buiige regen, mogelijk met onweer;
in het westen geregeld zon. Verder waait
er een stevige Mistral. Morgen juist in
het oosten wat zon en in het westen wol
ken en kans op regen. Middagtempera
tuur in het algemeen tussen 20 en 24
graden.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig, vandaag ook wolkenvelden en
een kleine kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur eerst
rond 25 graden, morgen iets hoger.
Italië:
Vandaag in het zuiden nog wat zon; ver
der veel bewolking en buiige regen,
soms met onweer. Plaatselijk kan erg
veel neerslag vallen. Morgen iets minder
neerslag en iets meer zon. Vandaag op
Sicilië nog maxima van 30 graden, ver
der meest tussen de 23 en 26 graden;
bij langdurige regen komt het kwik niet
boven de 20 graden.
Corsica en Sardinië:
Vandaag veranderlijk bewolkt, een grote
kans op enkele regen- of onweersbuien
en een stevige westelijke wind. Morgen
droger, rustiger en zonniger. Maxima
van 22 graden op Corsica tot 27 op Sar-
Malta:
Flinke perioden met zon, soms ook wol
kenvelden. Waarschijnlijk droog. Maxi
mumtemperatuur ongeveer 29 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig; in de loop van morgen in het
noorden van Griekenland misschien een
onweersbui. Middagtemperatuur op de
eilanden ongeveer 28 graden, op het
Griekse vasteland enkele graden hoger.
Turkije en Cyprus:
Droog en veel zon. Middagtemperatuur
ongeveer 30 graden.
Duitsland:
Wisselvallig weer met veel bewolking en
geruime tijd regen, aanvankelijk ook on
weer. Vooral in het zuiden kan plaatse
lijk veel neerslag vallen. Morgen in het
westen weer kans op wat zon. Middag
temperatuur van 16 tot 19 graden.
Zwitserland:
Sterk wisselvallig w
king en vooral aan de zuidfla
Alpen lokaal erg veel neersl
loop van morgen vanuit het we1
wat zon. Middagtemperatuu/
rond 15 graden, morgen enk1'
Oostenrijk:
Zeer wisselvallig v
king en vooral aan de zuidfla
Alpen plaatselijk erg veel reger
rond 17 graden, vandaag r
wellicht nog boven de 20.
Polen:
Vandaag vooral in het oosten
perioden met zon en op veel
droog. Morgen veel bewolking
westen enige tijd regen, miss SU/
Middagtemperatuur
veel plaatsen rond 25 gradeiler
iets lager.
Tsjechië en Slowakije:
Tsjechië: Overwegend bewolkfni
wat regen. Middagtemperatui t"
tot rond 17 graden. Slowakije:
perioden met zon en vnjw oej
droog, morgen meer bewolkiH.
toenemende kans op regen. Mi
peratuur eerst ongeveer 26 graf311
gen enkele graden lager. D
li
rel
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 19^
Zon- en maanstanden
Zon op 07.12 ZonondflTK
Maan op 22.23 MaanonJiaj
Waterstand
IJmuiden Katwijgei
Hoog 07.35» 19.55 07 01
Laag 03.56 16.06 03.3:
Weerrapporten 12 september 2(
Eelde half bew.
Eindhoven half bew.
Den Helder half bew
Rotterdam licht bew.
Vlissmgen
Maastricht
Aberdeen
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen half
Las Palmas
half bew.
onbew.
onbew
half bew.
licht bew
licht bew.
lichtbew.
half bew.
licht bew
half bew.
regen
licht bew.
half bew,
licht bew
hall bew.
licht be
Madnd
Malaga
Mallorca
Warschau licht bew.
Wenen half bew.
Bangkok weerlicht
Buenos Aires onbew.
Casablanca half bew
Johannesburg onbew.
Los Angeles onbew.
New Orleans zwaar bew.
New York licht bew
TelAviv licht bew
Tokyo onbew.
