'Dit boek
meer van
is niet
mezelf
Beatles blijven veel verdienen
'Dat genomineer hebben we gestolen van Amerika'
ids
René Froger krijgt
stip van de Kuip
Cultuur Kunst
Operazangers willen niet bloot op toneel
Leiden Klassiek
vlSDAG 12 SEPTEMBER 1995
1 °e
oinponist Raaijmakers centraal
gMHAAG» Componist Dick Raaijmakers staat centraal tijdens
et Festival in de Branding dat van 16 september t/m 29 oktober
iDen Haag wordt gehouden. Om de twee jaar laat de Johan
Hagenaar Stichting door middel van het festival het publiek
t ennismaken met een Nederlandse componist. Het Festival in
J1' e Branding speelt zich af in het Flaags Gemeente Museum,
3 heater aan het Spui, het Korzo Theater en het Koninklijk Con-
AIs°! Btvatorium.
aan
n verkoopexpositie in Museum Mesdag
zwapfm haag In het kader van het Mesdag Jaar 1995 is er in het re
de b Jëntelijk gerestaureerde Panorama Mesdag een verkoop-ten-
oonstelling getiteld Mesdag als verzamelaar. De kunstwerken
zon lie te koop zijn, zijn schilderijen gemaakt door tijdgenoten en
jenden van H.W. Mesdag. Mesdag was zelf een groot verzame-
aar van schilderijen, maar de daadwerkelijk door hem verwor-
Hei ten kunstwerken zijn als nalatenschap ondergebracht in het
vak! ïuidige Museum Mesdag. De tentoonstelling is dagelijks ge-
ipend van 12.00 tot 17.00 en duurt van 16 september t/m 1 ok-
mot ober.
de
n™ Foto's Instanbul in de jaren vijftig
oen haag Als eerbeton aan de internationaal bekende Turkse
fotograaf Ara Güler is in de Tuingalerie van Pulchri Studio, aan
de Lange Voorhout 15 in Den Haag, een fototentoonstelling in
gericht. De expositie wordt op 16 september geopend door de
laagse burgemeester Havermans en duurt tot en met 5 oktober.
Br zijn foto's te zien van Istanbul uit de jaren '50 tot '80. Ara Gü-
nonjler werkte ondermeer voor Paris Match, Stern, News Week en
Time Life. De galerie is geopend van dinsdag tot en met vrijdag
>5 h van 11.00-17.00 uur. en op zaterdag en zondag van 13.00-17.00
rotterdam gpd
De middenstip stond gisteren
centraal tijdens een kortstondi-
rentree van René Froger in
de Kuip. De Amsterdamse zan
ger kreeg er uit handen van sta
diondirecteur Jos van der Vegt
deze 'hap veld' aangeboden als
nir aan zijn twee succes
volle concerten ih de Rotter
damse voetbaltempel op 24 en
25 juni.
Zelf had Froger ook een be
hoorlijk exclusief aandenken
meegenomen voor Stadion Feij-
enoord als blijk van waardering
voor de soepele samenwerking:
chef gert visser. c
amsterdam gpd
De Nederlandse Opera staat
sinds afgelopen weekeinde
weer eens volop in de belang
stelling. Niet alleen vanwege de
opera Moses und Aron van
Schönberg die op 4 oktober in
première gaat, maar door de
koorleden die weigeren om er
naakt in op te treden.
De meeste koorzangers zou-
den weigeren uit de kleren te
gaan voor de scène met het
Gouden Kalf, die volgens de
partituur in gevechten en een
orgie ontaard. De partituur
geeft aan dat 'één man zijn kle
ren afwerpt, vele mannen vol
gen, en vervolgens ontkleden
i dragen hen
weg'. Het vaste koor van zestig
mensen zou daarom aangevuld
zijn met zangers die wel bereid
zijn in adamskostuum het pu
bliek onder ogen te komen.
„Nee hoor, het koor bestond
al uit 115 zangers", zegt Peter
de Caluwe, woordvoerder van
de Nederlandse Opera. „Naast
de zestig vaste koorleden had
den we extra zangers nodig om
de opera in een gebouw als het
Muziektheater goed tot zrjn
recht te laten komen. Onder de
115 zangers zijn een aantal die
de naaktscène pertinent weige
ren, sommigen twijfelen nog en
anderen doen er al helemaal
niet moeilijk over."
Bang voor een halve, twijfel
achtige of rommelige orgie is
de Nederlandse Opera niet.
„Een orgie is chaotisch van
aard. Als slechts een paar zan
gers uit de kleren gaan is dat
ook niet erg. Velen zullen pas
op het toneel beslissen, zodat
ze misschien meegesleept wor
den in de emoties van het spel.
De scène wordt gebracht zoals
het hoort." Wellicht zal het ge
zelschap wat met de belichting
doen om de blote lijven gunsti
ger te laten ogen.
Naima El Bezaz kijkt niet op van belangstelling voor haar debuut
Schrijven is voor de 21-jarige Naima El Bezaz een 'van
zelfsprekendheid'. „Ik schreef al voor mijn twaalfde. Het
was voor mij een vlucht uit de werkelijkheid", zegt de Al-
phense schrijfster van Marokkaanse afkomst. „Ik was een
heel dromerig persoon, dat ben ik nog steeds eigenlijk,
en dan is het leuk om behalve in deze wereld ook in een
andere wereld te zitten. Zeker in de puberteit heb je die
behoefte de werkelijkheid te ontvluchten. Iedereen heeft
toch 't gevoel dat 'ie iets mist en dat probeer je dan te
zoeken. De een probeert dat met schilderen en ik doe dat
met schrijven."
illegaal'. Maar Bezaz heeft er
veeleer een avonturenroman of
slecht-aflopend-sprookje van
gemaakt. Ruim de helft van 'De
weg van het noorden' gaat over
de praktische voorbereidingen
die Ghali treft om in Europa te
komen. Daar eenmaal aangeko
men gaat het in snel tempo mis.
Ghali belandt in criminele sfe
ren en gaat, mede door zijn ei
gen naïviteit, daaraan ten on-
Dat journalisten telkens vragen
hoe het zo makkelijk is gelukt
een uitgever te vinden voor haar
eerste roman 'De weg naar het
noorden', verbaast haar hoge
lijk. Met wantrouwen in haar
stem zegt ze dat het niets heeft
te maken met haar allochtone
afkomst. Gek genoeg kijkt ze
van de enorme belangstelling
voor haar debuut helemaal niet
op. „Marokkaanse schrijvers
zijn nieuw. Als ik Anita Jansen
had geheten was dit waarschijn
lijk niet gebeurd."
Ze vindt het jammer dat ze in
het hokje 'allochtoon' wordt ge
plaatst, maar legt zich er bij
neer. „Vroeger had je dat met
vrouwelijke schrijvers, nu met
allochtone schrijvers. Over tien
jaar zal dat ook wel voorbij zijn,
maar ik hoor nou eenmaal bij
die eerste generatie auteurs van
Marokkaanse afkomst. Al schrijf type Marokkaan,
der.
Mannenwereld
„Het is echt een greep i
de
i boek over een boerenge
zin in Drente dan nog blijf ik
een 'allochtone schrijver'.
'De weg naar het noorden' is
het verhaal van Ghali, die
droomt van een mooie toe
komst in Europa. Hij verlaat
vrouw en familie in Marokko
om een nieuw bestaan op te
bouwen in Frankrijk. De onder
neming loopt echter uit op een
grote mislukking. Ghali komt
niet verder dan een marginaal
bestaan als illegaal.
Uitgeverij Contact omschrijft
het boek als een 'onthutsend
beeld van het leven van een een
werkelijkheid. Er zijn
heel weinig die het lukt om een
verblijfsvergunning te krijgen.
Een druppel op de gloeiende
plaat. De man uit het boek is
niet iemand die gestudeerd
heeft. Hij neemt heel veel din
gen van anderen aan, waardoor
de klap groot is als hij in Europa
aankomt. Het is niet het proto-
zijn
wel heel veel Marokkanen die
denken dat iedereen het in Eu
ropa zo ontzettend goed heeft.
En dat is natuurlijk ook wel zo."
Vrouwen spelen in 'De weg
naar het noorden' nauwelijks
een rol. „Van vrouwen wordt
zo'n 'avontuur' niet geaccep
teerd. Een respectabele vrouw
in Marokko doet zoiets niet.
Daarom heb ik voor een man
nelijke hoofdfiguur gekozen. Er
is verder niet zoveel inmenging
van vrouwen in de Marokkaan
se mannenwereld, dus daardoor
komen vrouwen maar weinig in
het verhaal voor." Wat haar in
Nederlands/Marokkaanse krin
gen wel eens de kritiek oplevert
dat ze niet 'over dit soort man
nenzaken' mag schrijven. „Dat
zeggen sommige Marokkaanse
mannen tegen mij."
Om stof voor haar verhaal op
te doen voerde de schrijfster,
die op 4-jarige leeftijd van Mek-
nès naar Alphen aan den Rijn
verhuisde en momenteel in Lei
den rechten studeert, vele ge
sprekken met Marokkaanse
mannen. „Ik had die gesprek
ken ook kunnen weergeven,
sprekken zijn afstandelijker, dit
is van binnenuit geschreven.
Het is eigenlijk een mengeling
van fictie en non-fictie."
Vlucht
Haar eerste succes met schrij
ven behaalde ze in haar woon
plaats Alphen aan den Rijn. Op
18-jarige leeftijd won ze met
een gedicht de eerste prijs tij
dens een schrijfwedstrijd van
het Literair Café. „Dat was to
taal onverwacht. Ze vonden het
wel bijzonder, zo'n Marokkaans
meisje. Alhoewel er natuurlijk
heel wat Marokkanen zijn die
wat kunnen."
November vorig jaar werd ze
ontdekt door schrijfster Yvonne
Kroonenberg, tijdens het Am
sterdamse festival 'Literatuur op
de planken'. „Zij was heel erg
onder de indruk van het verhaal
dat ik voorlas." Uitgeverij Con
tact was de eerste die het ma
nuscript van 'De weg naar het
noorden' onder ogen kreeg en
besloot het boek uit te geven.
Inmiddels is ze bezig met een
tweede boek en zijn er ook al
ideeën voor meer romans. „Ik
kan het zelf eigenlijk niet bevat
ten dat dit boek nu in de win
kels ligt. Ik had het idee dat ik
daardoor zielsgelukkig door de
straat zou lopen, maar dat is he
lemaal niet zo. Dat boek is, nu
het is uitgegeven, helemaal niet
meer van mezelf. Dus daarom
ben ik maar snel aan iets
nieuws begonnen.
In de opvolger van 'De weg
Naima El Bezaz: „Marokkaanse schrijvers zijn r
niet gebeurd."
naar het noorden' spelen waar
schijnlijk vrouwen de hoofdrol.
„Ik heb al bepaalde ideeën over
een boek over vrouwen in
Marokko. Daar gaat mijn moe
der mij mee helpen."
Naima El Bezaz leest woens
dagavond 13 september (20.30
uur) voor uit haar boek 'De
weg naar het Noorden' in de
filmzaal van het Alphense
Parktheater. Op 17 september
is ze een van de gasten tijdens
het muzikale/literaire Crossing
Border Festival in Den Haag.
Dit evenement wordt van vrij
dag 15 tot en met zondag 17
september gehouden in het
Theater aan het Spui en in het
Haags Filmhuis.
een van de vijftig leren jacks
waarmee zijn crew in Rotter
dam was uitgedost, bedoeld
voor een mooi plekje ergens in
de catacomben. „Maar hang 'm
dan wel daar waar het veilig is,
want die dingen zijn zo gewild
dat ze er bijna een moord voor
willen doen", luidde zijn advies
aan de staf van de Kuip.
Dat de volksheld uit Mokum
werd bedacht met de oude mid
denstip - de grasmat werd deze
zomer geheel vernieuwd - was
natuurlijk geen toeval: hij was
de allereerste die het aandurfde
vanaf die positie het stadion te
bespelen.
Vijfentwintig jaar lang kwam er geen
nieuw album van ze uit. Toch staan de
Beatles dit jaar op de derde plaats op de
jaarlijkse lijst van grootverdieners in de
amusementsindustrie van het tijdschrift
Forbes. De nog levende Beatles (McCart
ney, Harrison en Starr) verdienen volgens
het financiële tijdschrift naör schatting 130
miljoen dollar (215 miljoen gulden) in
1994 en '95. Het is de eerste keer dat de
Beatles op de lijst van 40 best betaalde en
tertainers van Forbes voorkomen.
Eerste in de negende editie van de For-
bes-lijsl staat voor het tweede achtereen
volgende jaar filmregisseur Steven Spiel
berg. Hij verdient in 1994-95 een slordige
285 miljoen dollar (470 miljoen gulden).
Onder andere het kassucces 'Jurassic Park'
levert hem nog steeds geld op.
Talkshow-gastvrouw Winfrey, in 1993 de
eerste vrouw bovenaan de Forbes-lijst,
kwam op afstand op de tweede plaats met
een tweejaarlijks inkomen van 146 miljoen
dollar. Enkele andere oudgedienden in de
popmuziek die onlangs op tournee gingen,
kwamen ook in de top-tien terecht. De
Rolling Stones kwamen op de vierde plaats
met 121 miljoen dollar, de Eagles op de
vijfde met 95 mijoen en Pink Floyd kwam
op de zevende plaats met 70 miljoen dol
lar.
den haag anp
Oeuvreprijs voor Ton Lutz, Theo d'Or voor Ilse Uitterlinden
De Theo d'Or is dit jaar toege
kend aan Ilse Uitterlinden. War-
Borgmans kreeg de Louis
d'Or en Ton Lutz ontving de
Oeuvreprijs. Deze drie belang
rijkste toneelprijzen van de Ver
eniging van Schouwburg en
Concertgebouwdirecties
(VSCD) werden gisteren in de
Amsterdamse Stadsschouwburg
uitgereikt. Ilse Uitterlinden ver
wierf de Theo d'Or, de hoogste
toneelonderscheiding voor de
beste vrouwelijke dragende rol
in ons land voor haar vertolking
van Carlotta Monterey in het
stuk 'O'Neill' van Lars Norén bij
de Blauwe Maandag Com
pagnie. De jury prees Uitterlin
den om haar 'aangrijpend psy
chologisch acteren'.
De andere genomineerden
voor de Theo d'Or waren Chris
Nietvelt voor haar rol in 'Rijke-
manshuis' van Eugene O'Neill
bij Het Zuidelijk Toneel in een
regie van Ivo van Hove en Kate-
jijne Verbeke voor haar spel in
'Agatha' van Marguérite Duras
bij De Tijd in een regie van Jo
han Van Assche.
Weergaloos
Warre Borgmans is met de
Louis d'Or, de hoogste toneel
prijs voor de beste mannelijke
rol, gelauwerd om zijn uitbeel
ding van Simon Harford in 'Rij-
kemanshuis' van Eugene O'N
eill bij het Zuidelijk Toneel, ge
regisseerd door Ivo van Hove.
De jury roemt hem om zijn
'constante zeer hoge spelni-
veau'. Zij waardeert hem bo
vendien als 'een van de grootste
acteurs die het Nederlands taal
gebied op dit moment rijk is.'
Willem Nijholt al vaker geno
mineerd voor de Louis d'Or en
nu weer voor zijn rol van Cole
Porter in 'You're the Top' in een
regie van Jos Thie zag opnieuw
de prijs aan hem voorbij gaan.
Catherine ten Bruggencate
verwierf de Colombina voor de
beste vrouwelijke bijdragende
rol voor haar vertolking van
Harper Amaty Pitt in 'Angels of
America'. De Arlecchino voor de
beste mannelijke bijdragende
rol is gegaan naar Han Kerck-
hoffs voor zijn uitbeelding van
Thersites in 'Troilus en Cressi-
da' van Shakespeare bij Het Na
tionale Toneel in een regie van
Johan Doesburg.
Guy Cassiers was de enige ge
nomineerde voor de Prosceni-
umprijs voor de beste regisseur.
Hij werd uitverkoren om zijn
'weergaloze' regie van 'Angels
in America' van Tony Kushner
bij het RO Theater.
Roddelcircuit
De prijzen werden bekend ge
maakt en overhandigd door Cox
Habbema, directeur van de Am
sterdamse Stadsschouwburg, en
Paul Haenen in de travestierol
van Margreet Dolman. De pre
sentatie had meer het karakter
van een ongedwongen samen
zijn dan van een festijn, rijk aan
glamour en glitter. 'Dat genomi
neer hebben we gestolen van
Amerika. Het leeft helemaal niet
bij ons. Ook niet toen Joop van
den Ende het organiseerde. We
kunnen het voortaan beter via
het roddelcircuit bekend ma
ken.' Zo relativeerde Margreet
Dolman deze prijzenregen.
Elke keer na het voorlezen
van het juryrapport, beurtelings
door haar en Cox Habbema,
werden de 1
met rood pluche beklede drie
zitsbank geleid, waar Margreet
Dolmans als interviewster nog
eens badinerend op het jury
rapport inging. Bij regisseur
Guy Cassiers verliep dat als
volgt. Het juryrapport vermeld-,
de onder meer: 'Alle spelers van
'Angels in America' heeft hij bo
ven hun normale niveau uitge
tild'. „O ja, hoe ging dat", vroeg
Margreet Dolman op de bank
naast Cassiers. En even later:
„Bij wie dacht u: ik geef het op,
dat boven hun normale niveau
tillen?"
Daags tevoren was reeds tij
dens het VPRO-kunstprogram-
ma De Plantage bekendge
maakt dat aan 'Who's afraid of
Virginia Woolf door het Vlaam
se gezelschap Malpertuis in een
regie van Dirk Tanghe de Grote
Theaterfestivalprijs van het
Theaterfestival 1995 en het bij
behorende geldbedrag van
40.000 gulden zou krijgen. Na
de pauze was het regisseur Pe
ter Oosthoek die gloedvol en
spiritueel Ton Lutz toesprak bij
de toekenning van de Oeuvre
prijs van de VSCD.
Van Dis en Van der Heiden
genomineerd voor AKO-prijs
zegt de laatste mogelijkheid niet
te hebben gekozen, omdat kwa
liteit de maatstaf is. De journa
listieke aandacht en de ver
koopcijfers zijn daaraan volgens
haar ondergeschikt.
De jury, die voor de helft uit
Vlamingen bestaat, is enigszins
ongelukkig met het niveauver
schil tussen de uit Nederland en
uit Vlaanderen afkomstige boe
ken. Dat weerspiegelt zich in de
keuze van de nominaties, waar
bij slechts de verhalenbundel
van Geertrui Daem uit Vlaande
ren afkomstig is.
De uitzending van Sonja op
Zaterdag krijgt een geheel ander
karakter dan vorig jaar toen de
stemming door een publieksju
ry tot chaotische taferelen leid
de. Dit jaar zal vooral veel aan
dacht worden gegeven aan de
genomineerden en hun auteurs,
aldus de organisatie.
Van Dis' 'Indische Duinen' is
met 154.000 exemplaren het
best verkochte boek van de af
gelopen anderhalfjaar. Hij won
er eerder dit jaar een Gouden
Uil mee, een prijs van 40.000
gulden. Daarnaast is de roman
genomineerd voor de Libris Li
teratuurprijs.
'Dichter op de Zeedijk' van Kees
van Beijnum, 'Een vader voor
Elizabeth' van Geertrui Daem,
'Indische Duinen' van Adriaan
van Dis, 'Darwins hofvijver' van
Tijs Goldschmidt, 'Asbestem-
ming' van A.F.Th, van der Heij
den en 'De Vriendschap' van
Connie Palmen zijn de zes ge
nomineerde boeken voor .de
AKO Literatuurprijs. Flet zestal
is gekozen uit 305 titels.
De juryvoorzitter, de Belgi
sche minister van staat Paula
D'Hondt, zal de winnaar van de
prijs van 100.000 gulden op 21
oktober bekendmaken in een
uitzending van Sonja op Zater
dag. Anders dan vorig jaar, toen
een jury van „gewone lezers"
uitmaakte wie de prijs kreeg,
bepaalt dit jaar een jury van be
roepscritici wie wordt be
kroond.
Bij de bekendmaking van de
nominaties schetste de jury hel
dilemma waarvoor zij stond:
moet zij boeken die al alle aan
dacht krijgen opnieuw voor het
voetlicht brengen of moet zij
bewust kiezen voor vergeten of
minder bekende titels. De jury
Haagse prijs voor F. Springer
De Constantijn Huygensprijs is toegekend aan F. Springer voor zijn
gehele letterkundige oeuvre. De prijs Van de Jan Campert-Stichting
bedraagt 10.000 gulden.
De Jan Campertprijs voor poëzie, groot 5000 gulden, gaat naar
Eva Gerlach voor haar bundel 'Wat zoekraakt'. De stichting heeft de
F. Bordewijk-prijs voor proza (5000 gulden) toegekend aan Nico-
laas Matsier voor zijn roman 'Gesloten huis'. De Nienke van
Hichtumprijs, eveneens 5000 gulden groot, valt toe aan Veronica
Hazelhoff voor haar jeugdboek 'Veren'.
De voormalige diplomaat F. Springer (63), pseudeniem voor Ca-
rel Jan Schneider, is auteur van verhalen en romans. Daarin heeft
hij veel van zijn ervaringen en indrukken uit zijn diplomatieke car
rière verwerkt. Zijn recentste boek is de novelle 'Bandoeng-Ban
dung' uit 1993. In 1990 schreef hij onder de titel 'Sterremeer' het
Boekenweekgeschenk. De prijzen van de Jan Campert-stichting
zijn onderscheidingen van de gemeente Den Haag. Burgemeester
Havermans reikt ze op 15 december uit.
