Hervorming
van Labour
Hof moet kernproeven verbieden
Afrikaanse katholieken verwachten van paus realistische opstelling
Buitenland
(ISDAG 12 SEPTEMBER 1995
/ice-premier van Abchazië vermoord
vjden» De vice-premier van Abchazië, Joeri Voronov, is gister-
vond in Soechoemi, de hoofdstad van deze van Georgië afge-
cheiden republiek, vermoord. Volgens de voorzitter van het Ab-
hazische parlement gebeurde de aanslag in opdracht van Geor-
ische autoriteiten. Voronov, een voorman van de Russische ge-
neenschap in Abchazië, nam deel aan de vredesonderhandélin-
jên niet Georgië. Volgens het radiostation werd hij met messte-
•en verwond en vervolgens doodgeschoten.
Doden door autobom bij Baltimore
gEXi Een bom in een bestelbus, die geparkeerd stond voor een
tónkëlcentrum in Essex, een voorstad van de Amerikaanse stad
Baltimore in de staat Maryland, heeft gisteravond aan de vijf in-
{jttenden het leven gekost. Volgens ooggetuigen zijn de slachtof
fers een man, een vrouw en drie kinderen. De politie vermoedt
jat het gaat om een collectieve zelfmoord of een familieruzie en
niet om een georganiseerde misdaad.
Referendum Québec op 30 oktober
nTTAWADe inwoners van de Franstalige Canadese provincie
Québec beslissen op 30 oktober over de door een deel van hen
nagestreefde onafhankelijkheid. De premier van Québec en lei
der van de afscheidingsbeweging, Jacques Parizeau, maakte de
datum voor het referendum gisteren bekend. Met die medede
ling ging ook de verkiezingscampagne voor of tegen de afsplit
sing van start. Men verwacht een nek-aan-nek race tussen voor-
Jen tegenstanders.
Hutu's vallen hulpverleners aan
kigali Extremistische Hutu's voeren in de vluchtelingenkam
pen in het oosten van Zaïre de aanslagen op westerse en VN-
ihulporganisaties op. Zo proberen zij de georganiseerde terug
keer van meer dan een miljoen Rwandezen naar hun vaderland
te verhinderen. De aanvallen in en rond de Zaïrese grensstad
Goma vergroten de angst voor nieuwe gewelddaden op grote
schaal in dit deel van Afrika.
lbanezen dood bij scheepsongeluk
poME» Minstens drie Albanezen zijn gisteren verdronken bij een
scheepsongeluk voor de Zuiditaliaanse kust. Meer dan tien per-
isonen worden nog vermist. De ruim dertig opvarenden van de
boot wilden illegaal Italië binnenkomen. De bemanning van drie
schepen, waaronder het Nederlandse fregat Van Brakel, kon zes
tien mensen van een reddingsvlot uit zee oppikken. Drie perso
nen op het vlot bleken te zijn gestorven. De boot van de Albane
zen vloog twintig zeemijl voor de kust in brand.
Twee jaar wegens beledigen Suharto
iakarta De Indonesische mensenrechtenactivist Tri Agus
ISusanto is gisteren door een gerechtshof in Jakarta tot twee jaar
cel veroordeeld wegens belediging van president Soeharto.
Susanto, die lid is van de mensenrechtenorganisatie Pijar,
noemde Soeharto eerder dit jaar in een artikel een autocraat die
met ijzeren hand regeert. Susanto werd er ook van beschuldigd
dat hij met zijn uitlatingen over Soeharto in het tijdschrift van
Pijar, waarvan hij redacteur is, chaos en verwarring probeerde te
veroorzaken. Susanto's advocaten zeiden dat de veroordeelde in
hoger beroep zal gaan.
Buitenlanders vast in Kashmir
e* new delhi» Leden van een kleine boeddhistische groepering
- J houden in een afgelegen vallei in de Himalaya ongeveer 20 toe-
J risten vast in een herberg om aandacht te vragen voor hun eis
"jl tot meer autonomie. Dat heeft het Indiase persbureau UNI gis-
teren bericht. Een woordvoerder van de deelstaat Jammu-
1 Kashmir beweerde dat de toeristen niet in gijzeling worden ge-
jfjff I houden, maar slechts is geadviseerd uit veiligheidsoverwegingen
in het pension te blijven. Een verslaggever van UNI die het ge
bied bezocht, zei de indruk te hebben dat de buitenlanders met
zachte dwang worden tegengehouden en dat hun waarschijnlijk
niets zal overkomen.
Schalck-Golodkowski: 'Onschuldig'
berlijn Alexander Schalck-Golodkowski, de deviezentovenaar
van de voormalige DDR, heeft bij het begin van zijn proces in
Berlijn gezegd dat hij niet schuldig is aan wapenhandel en dat
hij de Westduitse wetten van voor de hereniging niet erkent. Hij
stond in Oost-Duitsland aan het hoofd van afdeling buitenland
se handel van de Kommerzielle Koordinierung (KoKo). Het
openbaar ministerie van Berlijn zegt dat Schalck-Golodkowski
eindjaren tachtig de geallieerde militaire wet uit 1949 heeft
overtreden met de import van wapens en nachtzichtkijkers via
Westduitse en Oostenrijkse mantelbedrijven.
'Kroonprins' Papandreou afgetreden
athene De Griekse minister van handel en industrie, Costas Si-
mitis, is gisteren afgetreden na kritiek van premier Andreas Pa
pandreou op zijn beleid. Simitis zei dat hij het regeringsbeleid
heeft uitgevoerd en verweet de premier, zonder hem te noemen,
hem in diskrediet te hebben gebracht. Simitis, die werd gezien
als een van de mogelijke opvolgers van Papandreou, is ook op
gestapt als lid van het centrale.comité van de socialistische Pa
sok-partij. Vorige week ging oud-minister van Europese zaken
Theodoros Pangalos hem al voor.
Nepal krijgt nieuwe premier
kathmandu Koning Birendra van Nepal heeft gisteren Sher
Bahadur Deuba van de Congrespartij tot premier benoemd. Het
parlement had een dag eerder een motie van wantrouwen tegen
de regering van de communistische premier Man Mohan Adhi-
kary aangenomen. Deuba's partij, die 85 van de 205 zetels in het
parlement bezet, kreeg de steun van de rechtse Rastriya Praja-
tantra Partij (19 zetels) en nog een splinterpartij.
den haag. anp
Nieuw-Zeeland vindt dat het Internationaal Gerechts
hof in Den Haag in kort geding de Franse kernproe
ven op het atol Mururoa moet verbieden totdat er
duidelijkheid is over de milieu-effecten daarvan. De
zaak is des te spoedeisender door de rellen die na de
proef van 5 september op Tahiti uitbraken. Dat heeft
de Nieuwzeelandse delegatieleider Paul East gisteren
gezegd tijdens een hoorzitting voor het VN-hof in Den
Haag gezegd.
Aanleiding voor de hoorzitting was een verzoek van
Nieuw-Zeeland in augustus om een rechtszaak te her
openen die in 1974 was opgeschort. Het Hof was toen
van mening dat het betwiste onderwerp van de sinds
1973 dienende zaak de Franse bovengrondse kern
proeven was weggevallen na een Franse verklaring
dat het kernproeven in de toekomst ondergronds zou
houden.
Het beslujt van 1974 bevat echter een ontsnappings
clausule (paragraaf 63) waardoor staten 'een onderzoek
van de situatie' kunnen aanvragen indien zij van oor
deel zijn dat de grondslagen van de opschorting zijn
weggevallen. De voorzitter van het Hof, de Algerijn
Bedjaoui, belegde de hoorzitting om advies in te win
nen van Frankrijk en Nieuw-Zeeland over de vraag of
die voorwaarde voor toepassing van de paragraaf aan
wezig is.
Frankrijk heeft de toepasselijkheid daarvan al in een
briefwisseling voorafgaande aan de hoorzitting ont
kend. Parijs staat op het standpunt dat de rechtszaak
uit 1973/74 alleen betrekking had op bovengrondse
kernproeven. Frankrijk heeft die bovengrondse proeven
niet hervat, dus is er geen reden de zaak te heropenen.
De heropening is echter de enige kans voor Nieuw-
Zeeland de zaak aanhangig te maken want Frankrijk
zou geen nieuwe rechtszaak accepteren. Sinds 1974
aanvaardt Parijs de bevoegdheid van het Hof niet meer
voor zaken die de nationale veiligheid raken. Het Hof
kan een nieuwe zaak alleen openen als de partijen
daarmee instemmen.
De Nieuwzeelandse delegatie deed daarom haar best
aan te tonen dat het om een hervatting van de oude
zaak gaat. Inzet van die zaak zou onder meer het
gevaar van radioactieve besmetting van de Stille Oce
aan zijn geweest. In 1974 waren alleen de gevaren van
radioactieve besmetting door bovengrondse proeven
bekend, terwijl er geen gegevens beschikbaar waren die
wezen op het gevaar van besmetting van het zeewater
door ondergrondse proeven. Dit gevaar voor de Stille
Oceaan zou volgens nieuwe wetenschappelijke gege
vens wel degelijk ook door ondergrondse kernproeven
dreigen, aldus Nieuw-Zeeland. Zo dreigt het atol
Mururoa volgens vooraanstaande vulcanologen uit el
kaar te vallen. Er zijn al drie onderzeese aardverschui
vingen geweest tijdens de proeven in 1977, '79 en '80.
Bij de grootste daarvan zou 1 miljoen kubieke meter
materiaal zijn verplaatst. Ook zou het atol poreus zijn
waardoor zeewater in contact kan komen met radioac
tief materiaal, dat bij de kernproeven is vrijgekomen en
nu in het gesteente van het atol ligt opgesloten.
Naast verder gevorderde wetenschappelijke kennis
pleit volgens Wellington ook de verdere ontwikkeling
van de internationale milieuwetgeving voor heropening
van de oude zaak. Zo heeft Frankrijk in 1990 de Con
ventie van Nouméa geratificeerd, die voorziet in een
verbod op radioactieve vervuiling van de Stille Zuidzee.
De bewijslast is nu omgekeerd ten opzichte van 1974:
Frankrijk moet aantonen dat de proeven niet schadelijk
zijn.
De beraadslagingen van het Hof zijn vandaag voortge-
ATHENE AFP-Rtr
Meer dan 60 procent van de
Grieken is tegen het akkoord
met Macedonië dat deze week
wordt ondertekend. Dit verdrag
maakt een einde aan het em
bargo van Athene tegen Skopje
dat sinds februari 1994 van
kracht is. Het socialistische dag
blad Ethnos heeft gisteren de
uitkomsten van een opiniepei
ling over het verdrag gepubli
ceerd.
Volgens 32,3 procent van de
Grieken zal het akkoord 'op den
duur leiden tot de erkenning
van Macedonië onder die naam
en is het een bevestiging van de
inconsequente buitenlandse
politiek van Griekenland'.
Slechts 26 procent van de on
dervraagden verwelkomt de re
geling als de 'enige geschikte
actie om Griekenland uit de im
passe te halen waarin de onver
zettelijkheid het land heeft ge
bracht'. Het akkoord dat Grie
kenland en Macedonië deze
week, waarschijnlijk morgen,
ondertekenen is door Ameri
kaanse bemiddeling tot stand
gekomen. Het beoogt een nor
malisering van de betrekkingen
tussen de twee buurlanden om
een uitbreiding van het Joego
slavische conflict naar het insta
biele zuiden van de Balkan te
voorkomen.
CAO-akkoord
Volkswagen
HANNOVER PPA-Rtr
De zesde ronde in de CAO-on-
derhandelingen voor de 100.000
werknemers van het autocon
cern Volkswagen heeft na acht
tien uur onderhandelen over
eenstemming opgeleverd. De
werknemers en de vakbond IG
Metall bereikten afgelopen
nacht een akkoord.
VW betaalt vanaf 1 januari
volgend jaar 4 procent meer
loon. De zaterdag wordt geen
gewone werkdag, maar flexibele
werktijden blijven mogelijk. De
maximale duur van een werk
week kan 38,8 uur bedragen,
maar een gemiddelde werkweek
blijft 28,8 uur.
Al eerder had VW toegezegd
de werkgelegenheid volledig te
garanderen, wederom geduren
de twee jaar. Twee jaar geleden
voerde VW als eerste in Duits
land een vierdaagse werkweek
in om verlies van banen te voor
komen. De lonen werden over
eenkomstig aangepast.
Geheim rapport: 'Niet klaar voor regering
Topadviseurs van de leider van de Britse Labour-partij
Tony Blair vinden dat de partij nog niet klaar is om te
gaan regeren. Dit blijkt uit een intern rapport dat van
daag is uitgelekt naar het dagblad The Guardian.
LONDEN Rtr-ANP
In het vertrouwelijke plan, geti
teld The Unfinished Revolution
(De onvoltooide revolutie), stel
len naaste medewerkers van La-
bourleider Tony Blair dat de
structuur van de partij drastisch
moet worden aangepast. Blair
moet persoonlijk de leiding van
de verkiezingscampagne op
zich nemen en de invloed van
de vakbonden moet worden te
ruggedrongen totdat de partij
een werkelijke één-man-één-
stem partij zal zijn, aldus het
rapport.
De huidige politieke agenda
van Labour is onvoldoende om
Groot-Brittannië te hervormen.
Het ontbreekt het programma
aan 'flexibiliteit, de capaciteit
om te yernieuwen, en direct
heid in de besluitvorming'. La
bour is verder 'nog geen geïnte
greerde, coherente politieke
partij met een gedeelde ideolo
gie', menen de opstellers van
het rapport. Het moment van
uitlekken is pijnlijk voor Blair,
omdat hij vandaag een confe
rentie van vakbonden zal toe
spreken. Meerdere Labour-par
lementariërs hebben Blair dic
tatoriaal optreden verweten.
Uiterlijk in mei 1997 moeten
in Groot-Britannië algemene
verkiezingen worden gehouden.
In de opiniepeilingen gaat La
bour op kop.
's Avonds na achten en in het weekend bel je
de volgende landen goedkoper.
De film van gisteravond bespreken met je
broer in Groot-Brittanniö wordt nu nog leuker.
Want per 1 september heeft PTT Telecom een
aantal tarieven voor het telefoneren en faxen
L"«
p/mln.
Nieuw standaard-
p/min.
d ?Ud
Nieuw daltariel
Denemarken, Far oer,
Groot Bnttannie,
ca 11.10
ca. 10,95
ca 10,90
ca. f 0.7S
Luiemburg, Monaco
ca, 10,95
t?J-W
ca. 10,85
ca. f 0,75
Verenigde Staten
(exd. Alaska A Hawaii),
Canada
ca. 11,70
ca. f 1,70
ca. 11,50
ca. 11,25
vanuit Nederland naar het buitenland verlaagd.
Hierboven vindt u de nieuwe tarieven.
Voor meer informatie kunt u terecht bij de
Primafoon-winkels en Business Centers of u kunt
gratis bellen met 06-0418.
Het buitenland komt met de minuut dichterbij.
dag van 0B 00 tol 20 00 ui
nairobi frans van den houdt
CORRESPONDENT
De roomskatholieke kerk in Kenya doet
tegenwoordig aan boekverbrandingen.
Aan de vooravond van een bezoek van de
paus (van 18 tot 20 september) gooide de
Kenyaanse kardinaal Maurice Otunga on
langs gretig boek na boek in de hoog op
laaiende vlammen. Voor het oog van dui
zenden omstanders en TV-camera's toon
de de kerkelijk leider ook nog onbe
schaamd plezier te hebben in de bezig
heid.
De kardinaal vond dat er niets verwerpe
lijks was aan zijn aktie. De boeken die hij
in het vuur gooide, gingen namelijk alle
maal over seksuele voorlichting aan scho
lieren en dergelijke boeken vindt de katho
lieke kerk in Kenya zo verderfelijk dat het
enige goede watje ermee kunt doen, is ze
vernietigen.
En niet alleen boeken verdwenen in de
vlammen, ook dozen vol condooms moes
ten er aan geloven. Want condooms zetten
kleine, onschuldige kinderen aan tot seks
en bieden, in tegenstelling tot wat velen
beweren, helemaal geen bescherming te
gen AIDS en geslachtsziekten, aldus een
door de kardinaal ingehuurde deskundige.
En dus, huppakee, in de vlammen ermee!
De paus kan dus trots zijn op zijn Keny
aanse discipelen als hij volgende week na
tien jaar weer voet zet op Kenyaanse bo
dem. Want ook zij zijn blind voor de schrij
nende praktijk van alledag en hechten,
evenals het Vaticaan, slechts waarde aan
een onberispelijke moraal die op geen en
kele wijze ruimte laat voor zoiets 'mens
onterends' als voorbehoedmiddelen.
Maar gelukkig voor de gelovigen denkt niet
iedere geestelijke in Kenya er zo over. De
kloof tussen leiderschap en basis is groot.
Een jonge Afrikaanse priester: „Probleem is
dat de bisschoppen en andere kerkleiders
alleen maar van alles verbieden, maar geen
alternatieven bieden. En het is duidelijk
dat er op voorlichtingsgebied iets moet ge
beuren. In Kenya raken ieder jaar tiendui
zenden jonge meisjes zwanger tijdens hun
studie en worden naar huis gestuurd. Hon
derden meisjes sterven door illegale abor
tussen. Het aantal te vondeling gelegde ba
by's neemt schrikbarend toe. Je kunt dus
niet stellen dat de jeugd door voorlichting
meer aan seks gaat doen, want ze doet het
nu al".
En het zijn niet alleen de jonge, beminde
gelovigen die zich veel en vaak laven aan
lichamelijke geneugten. De Afrikaanse
priesters die evenals hun ambtsgenoten el
ders in de wereld nog altijd officieel gebon
den zijn aan het celibaat, kunnen er ook
wat van. Geestelijken met vrouwen, vrien
dinnen en kinderen zijn in "Kenya eerder
regel dan uitzondering.
„Het is erg hypocriet wat de kerkleiders
prediken", meent een Westerse missiona
ris. „De bisschoppen weten hoe hun pries
ters zich gedragen, maar bedekken alles
met de mantel der liefde. Toen een van
mijn Kenyaanse collega's eens in elkaar
was geslagen door een man die hem met
zijn vrouw in bed had betrapt,-meldde ik
dat aan de bisschop. Die zei dat ik me met
m'n eigen zaken moest bemoeien. Dat
vind ik best, maar dan moet je de gelovi
gen op dit gebied ook met rust laten. Hen
wordt nog steeds van alles verboden en op
gedragen. Mensen zijn hier nog erg gezags
getrouw, maar dit pikken ze op 'n gegeven
moment ook niet meer. De paus zou er
daarom goed aan doen deze kwestie eens
serieus bij de horens te pakken".
Zijn bezoek aan Kenya is daar een goede
gelegenheid voor, omdat het in de eerste
plaats bedoeld is om de uitkomst van de
vorig jaar in Rome gehouden Afrikaanse
Synode bekend te maken. Die synode was
bedoeld om specifiek Afrikaanse zaken
binnen de kerk aan te pakken en te zoeken
naar een eigen gezicht voor die kerk.
Veel Afrikaanse katholieken zijn heel be
nieuwd naar wat de kerkvorst erover gaat
zeggen, maar hebben gezien het uitermate
conservatieve karakter van de paus geen al
te hoge verwachtingen. „Het feit alleen al
dat een Afrikaanse synode in Rome wordt
gehouden, ver weg van de basis, is al een -
teken aan de wand. Het Vaticaan wilde op
die manier de touwtjes strak in handen
houden, waardoor de Afrikaanse bisschop
pen weinig ruimte kregen om hun eigen
zaken door te drukken. Alleen waar het om
de kwestie van geboortebeperking gaat, lij
ken Rome en de Afrikaanse hiërarchie op
een lijn te zitten", oordeelt een priester.
Wat de geestelijken willen, is de liturgie
verafrikaniseren, waardoor de kerk op het
continent een eigen gezicht krijgt en meer
mensen aanspreekt. In West-Afrika zijn op
het theologische vlak al de nodige doorbra
ken bewerkstelligd, maar het Oosten is ver
achter gebleven. Een andere kwestie be
treft de plaats van vrouwen in de kerk.
Zoals zoveel in de samenleving wordt ook
de kerk in Afrika grotendeels door vrouwen
gedragen, maar een officiële plaats wordt
hen niet geboden. Nu de paus zijn excuses
heeft aangeboden voor alles wat Rome
vrouwen door de eeuwen heeft aangedaan,
hopen Afrikaanse vrouwen op het beste.
Maar wat de uitkomst van de synode ook
al zijn, wat blijft, is de grote financiële af
hankelijkheid van Rome. „De Afrikaanse
geestelijken zullen altijd weer op de officië
le lijn gaan zitten als ze daarmee flink wat
geld kunnen loskrijgen", aldus de Westerse
missionaris. „En voor degenen die teveel
een eigen koers gaan varen, draait Rome
gewoon de geldkraan dicht. Van een echt
eigen gezicht voor de Afrikaanse kerk zal
dus nooit sprake zijn".
Paus Johannes Paulus bezoekt van 14 tot
en niet 20 september drie Afrikaanse lan
den. De katholieke kerkvorst is eind deze
week in Kameroen, in het weekeinde is hij
in Zuid-Afrika, waarna hij zijn rontlreis
afsluit in Kenya.
Meeste Grieken
tegen akkoord
met Macedonië
Kort geding Nieuw-Zeeland bij Internationaal Gerechtshof
WÊÊÊÊÊ
De Nieuwzeelandse delegatie in vol ornaat tijdens de zitting van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
