De macht van komma' s en
haakjes in slotverklaring
'Beatrix denkt echt dat ze koningin is
Feiten &Meningen
Duitsers willen
geen Franse
atoomparaplu
Linschoten vertelt ha|
waarheden over AO
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1995
Jgi
NIEUWSANALYSE
Het aanbod van de Franse premier Juppé
aan de Duitsers om de Franse atoompara
plu ook boven hun hoofden op te steken,
heeft in Duitsland weinig enthousiasme te
weeg gebracht. Omdat hij een belangrijk en
op dit moment wegens zijn strapatsen op
Mururoa geïsoleerde bondgenoot niet voor
het hoofd wil stoten, vond bondskanselier
Kohl het voorstel een idee dat 'zorgvuldig
onderzocht' moet worden.
Maar zijn op het gebied van vrede en vei
ligheid belangrijkste secondanten, minister
van buitenlandse zaken Kinkel en zijn colle
ga van defensie Rühe, voelden er weinig
voor hun mening met te veel diplomatieke
omzichtigheid te verhullen.
„We willen geen kernwapenmogendheid
worden, ook niet via de achterdeur", zei
Kinkel. „Maar als de Fransen-er over willen
praten, zou het onbeleefd zijn zo'n gesprek
te weigeren." „We zijn al in NAVO-verband
beschermd door de Amerikaanse en Britse
kernwapens. Daarvoor bestaat geen substi
tuut", verklaarde Rühe.
Voor de in totale verwarring verkerende
sociaal-democratische SPD was het aanbod
van Juppé een prachtkans om weer eens
een eensgezind geluid te laten horen. „Het
is een doorzichtige afleidingsmanoeuvre,
bedoeld om de protesten tegen de atoom-
proeven op Mururoa de wind uit de zeilen
te nemen en andere landen op te zadelen
met de lasten van hun testprogramma",
meende defensie-specialist Gansel.
Voor de Groenen is het plan van Juppé
evenmin de moeite van het overwegen
waard. Per slot van rekening dankt de partij
haar ontstaan aan de strijd tegen de plaat
sing van kernwapens, die vijftien jaar gele
den in West-Europa (behalve Frankrijk), en
dan vooral in Duitsland de gemoederen
verhitte.
En bij de meerderheid van Duitse bevol
king is de afkeer van kernwapens zo groot,
dat het aanbod van Juppé voor hen het ka
rakter van een oneerbaar voorstel heeft. Uit
protest tegen de kernproeven op Mururoa
wordt nu al in menig restaurant geen Fran
se wijn meer geschonken en camembert
opgediend, maar als Duitsland medeplich
tig zou worden aan dergelijke proeven, zijn,
om in de culinaire sfeer te blijven, de rapen
helemaal gaar.
Daar wil geen enkele Duitse regering haar
vingers aan branden, ook al staat de Frans-
Duitse samenwerking nog zo hoog in het
vaandel en willen sommige conservatieve
politici die samenwerking ook tot op het
nucleaire vlak uitbreiden. Het plan van Jup
pé is dus kansloos. Dat moet de steevast als
briljant beschreven staatsman in de dop
zelf ook beseffen.
BONN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Premier J uppé van Frankrijk. foto reuter
WIM STEVENHAGEN
Pressiegroepen belagen delegaties VN-Vrouwenconferentie
Bijna twee weken praten regeringsdelegaties met in hun nek de hete adem van pressiegroepen op
de VN-Vrouwenconferentie over het wegwerken van haakjes, punten en komma's. Het gaat over
de verbetering van de positie van vrouwen. De vraag is welke delegaties of actiegroepen erin sla
gen een onderwerp waarover geen overeenstemming bestaat, en dat dus in de voorlopige tekst
van de slotverklaring tussen haakjes staat, haakjesvrij te krijgen.
De officiële opening van de VN-Vrouwenconferentie in Peking. Inmiddels werken de conferentiegangers aan het slotdocument.
foto afp robyn beck
Dagen praten over de plaats van
een komma is niet uitzonder
lijk. Een komma kan een wereld
van verschil betekenen. Titia
van den Assum, toponderhan
delaar van Nederland en Ingrid
van Tienhoven, lobbyist van de
ontwikkelingsorganisatie Novib,
weten alles van de macht van
de komma.
Van den Assum vergelijkt het
totstandkomen van het slotdo
cument met een grote trechter.
„Twee jaar geleden zijn we er
mee begonnen. Landen en
pressiegroepen konden ideeën
aanleveren voor het slotdocu
ment. Naarmate de tijd ver
strijkt, zijn er steeds minder
mogelijkheden voor verande
ringen", aldus Van den Assum.
Zij schat dat op het moment
nog zo'n tweehonderd mensen,
onder wie drie tot vier Neder
landers, echt een rol spelen bij
de totstandkoming van het slot
document. Alle andere deelne
mers, inclusief de actiegroepen,
proberen de toponderhande
laars te overtuigen van het be
lang van sommige wijzigingen
of juist van het belang een tekst
helemaal niet op te nemen.
Het conferentiecentrum is een
mierenhoop van vergaderingen.
In de wandelgangen wordt flink
wat gesproken en ook in het be
lendende Continental Hotel,
waar delegaties hun vergader
kamers hebben, is het een
voortdurend komen en gaan
van mensen. Nog nooit zijn er
zo veel mensen op een VN-con-
ferentie verschenen. Er lopen
ongeveer 40.000 deelnemers
rond onder wie 4000 journalis
ten uit de hele wereld. Een paar
duizend leden van pressiegroe
pen wonen de bijeenkomst bij.
Ingrid van Tienhoven is één van
hen. Namens de Novib en een
netwerk van Nederlandse en
Europese ontwikkelingsorgani
saties, in nauwe samenwerking
met organisaties uit de Derde
Wereld, probeert zij de onder
handelaars ervan te overtuigen
dat vooral op het punt van
schulden van ontwikkelingslan
den een goede tekst noodzake
lijk is.
„Wij vinden dat instellingen als
de Wereldbank en het IMF de
schulden van de arme landen
moeten verminderen of kwijt
schelden. Het afbetalen van de
schulden heeft vaak tot gevoig
dat de overheid geen geld meer
heeft om te investeren in ge
zondheidszorg, onderwijs en
kredietprogramma's." Vrouwen
zijn hier vaak de dupe van, zegt
Van Tienhoven.
Op de sociale top Kopenhagen
is vorig jaar afgesproken dat or
ganisaties als IMF en Wereld
bank en landen die geld tegoed
hebben van de Derde Wereld,
moeten overwegen die schul
den kwijt te schelden. Van Tien
hoven vindt dat in het docu
ment van Peking hierover dui
delijk afspraken moeten worden
gemaakt. Dit onderwerp staat
echter nog tussen haakjes. Van
Tienhoven probeert onderhan
delaars en vertegenwoordigers
van landen die met dit onder
werp bezig zijn te pakken te
krijgen. Zeker de eerste dagen
waren zij en haar collega's druk
bezig uit te zoeken waar ieder
een zat en wanneer hun onder
werp aan bod kwam. „Het be
langrijkste hebben we natuurlijk
de afgelopen twee jaar al ge
daan. We hebben ons vanaf het
begin met de opstelling van het
slotdocument beziggehouden.
We kennen ook alle mensen die
ermee bezig zijn", zégt Van
Tienhoven.
Ze houdt zich vooral bezig met
het bewerken van de Neder
landse delegatie. „Het heeft
geen zin de delegatie uit Brazilië
aan te spreken, dat moeten de
organisaties uit dat land zelf
doen. We werken natuurlijk wel
nauw samen met die pressie
groepen aldus Van Tienhoven.
Ze noemt het contact met de
Nederlandse delegatie goed. Ie
dere dag is er een bijeenkomst
van onderhandelaars van de de
legatie die met de pressiegroe
pen bijpraten. Van den Assum
erkent het belang van de pres
siegroepen. „Wij vinden het be
langrijk om hen er bij te betrek
ken omdat zij straks naast de
overheid ook de afspraken uit
het slotdocument moeten uit
voeren. Het is dus belangrijk
om te weten wat zij vinden.
Want de overheid heeft ook
draagvlak nodig. De pressie
groepen houden ons als het wa
re een spiegel voor", aldus Van
den Assum.
Na een week onderhandelen is
nog niet duidelijk hoe het slot
document er precies uit zal
zien. De Nederlandse delegatie
is redelijk optimistisch over het
verloop tot nu toe. „Onderhan
delen is geven en nemen. Het is
een heel proces van vaststellen
wat wel en wat niet kan", aldus
Van den Assum. Van Tienhoven
weet ook nog niet hoe het met
haar onderwerp zal aflopen. Ze
heeft wel het idee dat er aan
dacht voor is. „Het valt me mee
hoeveel invloed je tijdens de
conferentie nog hebt. Zeker als
je goed samenwerkt met andere
organisaties, kun je nog heel
wat bereiken. Het is belangrijk
een duidelijk afgebakend on
derwerp te hebben en een goe
de strategie. Die lijn die moetje
gewoon vasthouden.
PEKING MARIEKE DE VRIES
Een
\voo
,fceur(
rprec
Over de AOW hoeven we ons
geen zorgen te maken. Die
blijft betaalbaar, zei staatsse
cretaris Linschoten van sociale
zaken zaterdag sussend bij de
ouderenbond ANBO. Linscho
ten ontkent daarmee het be
staan van een reëel vraagstuk,
reageerde direct PvdA-kamer-
lid Van Zijl. Die toert al maan
den door Nederland om aan de
hand van een door hem ge
schreven brochure duidelijk te
maken dat er wel degelijk wat
moet gebeuren. Wie heeft er
gelijk? Het antwoord: allebei.
Linschoten wees bij de ouderen
op het rapport van de commis-
sie-Drees uit 1987. De zoon van
de grondlegger van de AOW
kwam tot de conclusie dat de
AOW-premie van momenteel
14 procent ondanks de grijze
vloedgolf maar met één tot vier
procent zou hoeven stijgen. Die
berekeningen zijn solide, in dat
opzicht heeft Linschoten het ge
lijk aan zijn zijde. Maar hij ver
telde er alleen
niet bij welke
voorwaarden
Drees aan die
vrolijke cijfers
verbond.
De eerste is dat
de AOW gekop
peld blijft aan de
CAO-lonen in
plaats van aan
de feitelijke
loonontwikke
ling. Door pro
moties, dienstja
ren en dergelijke
stijgt de loon
som in Neder
land per jaar met
ongeveer een
procent méér
dan wat in de
CAO's gemid
deld wordt over
eengekomen.
Wat dat bete
kent, maakt een
eenvoudig re
kenvoorbeeld
duidelijk. Bij een
gemiddelde CAO-loonstijging
van twee procent stijgt de WAO
de komende tien jaar voor een
echtpaar van de 25.000 gulden
per jaar van nu tot 30.500 gul
den in 2005. Om echt welvaarts-
vast te blijven, zóu de AOW elk
jaar met drie procent moeten
stijgen. Dan zou een AOW-echt-
paar in 2005 33.250 gulden krij
gen. Bijna 3.000 gulden per jaar
méér dus.
Dat 'welvaartsverlies' komt tot
nu toe voor rekening van de
pensioenfondsen. Die garande
ren als regel hun deelnemers
een aanvulling op de AOW tot
maximaal 70 procent van het
(als regel welvaartsvaste) laatst
verdiende loon. Blijft de AOW
achter, dan moeten de fondsen
méér aanvullend pensioen uit
keren. Werknemers moeten er
maar niet op rekenen dat er
geld genoeg is om tot in lengte
van dagen de achterblijvende
AOW te compenseren, laten de
pensioenfondsen regelmatig
weten. Een achterblijvende
AOW betekent dus minder pen
sioen voor de komende genera
ties gepensioneerden, of méér
pensioenpremie. Maar dat ver
telde Linschoten niet.
Daarnaast ging Drees uit van
een strikte individualisering van
de uitkeringen: iedereen krijgt
50 procent van een gehuwden
uitkering, ongeacht de burger
lijke staat. Alleenstaanden krij
gen nu 70 procent, omdat het
leven voor hen relatief duurder
is. Of er nu één of twee mensen
(?tpbin Linschoten
toegc
in een huis wonen, dei
ming en de lampen briCSt
even hard. Bijna één nj n
bejaarden leven mom#
leen. Pak van die groef
den per maand af (die|e 1S
cent extra) en je hebt irf1!
miljard gulden bezuinig
kun je de premiestijgiif'^ac
tuurlijk aardig beperktf^
ook dat vertelde ünsctf
zaterdag niet bij. jevisl
Daar begint het gelijk\1
Zijl. Bij hem staat voorfiCI
AOW een goede sociali
ning moet blijven. Die
staandentoeslag moeti me
ven en de AOW moet iner'
vaartsvast mogelijk blijran
Verhoging van de pens oor'
tijd betekent minder oilt^
en wordt daarom vaak 1
noemd als oplossing.) "8en
bijna geen oudere tot z r(^en
werkt, levert het waarst
echter vooral meer vutt flSl
WAO'ers op.
Een andere mogelijkheËiöb
reserveren van geld vot W11!
re jareni d d<
zogeheti teid
schomracht.
Je kunt (hel
door de 305
den mee
te laten! set
maar dai
werkgelend
aan. Een
AOW-pn IQVi
tekent in >en
hogere lo raai
ten en di aid
op hunb del
termijn tdie i
der bane ing
der banei tac
kent mee jks.
ringen, h rae
sociale pi jn i
en nog m
banen. "rr<
niet. In te
er moetei hn;
zoveel mi ;et
mensen apht
slag. Elke dg
baan bete ve
extra soci na
mies een een uitkering r :d.
Linschoten wees daar zaler
terecht op. rt
Je kunt zo'n fonds echte >ti
een andere manier vuile
een AOW-heffing over dfinr
vullende pensioenen. He
heel voor de hand liggetwjfcu
gelijkheid. Maar ja, ga dïfrrj
eens vertellen een bijeenlfcgs
van een ouderenbond difpl
mogelijkheid vierkant va&t e
hand heeft gewezen. Dat
Linschoten dan ook maarts.
Hij verschool zich liever
een verhaal met halve wajm
den.
Maar halve waarheden zi;
leugens. Leugens die voo:
premiebetalers van nu, di
pensioneerden van straks
zullen komen te staan. AVI
niets gebeurt, keert overt
tientallen jaren de wal lie w
en betalen zij het ge'
noodzakelijke drastische 0j
pen. Vergelijk het maar ra
WAO: omdat in de jaren
iedereen deed of hij geku
waren in de jaren negenti [e
grepen nodig op het rand
sociale aanvaardbaarheid
Het was de belangrijkste!n,
de WAO-affaire, maar blij! ei
is dat de staatssecretaris v t
ciale zaken ontgaan.
HAARLEM SJAAK SMAKMAN
In een brochure riep hij
haar op toch vooral niet
naar Indonesië te gaan.
Maar ze ging toch. En
zijn welgemeende ad
vies over haar hoeden
slaat koningin Beatrix
ook al jaren in de wind.
Willem Oltmans, de
grootste lastpak in de
Nederlandse journalis
tiek, heeft het niet zo op
de vorstin. „Mensen
denken dat het een ko
ningin is, terwijl het ei
genlijk gewoon een ei
genwijs mens is."
Met prins Claus heeft
Oltmans een beetje me
delijden, zo blijkt uit een
interview in het Amsterdamse homomaandblad
Rainbow. „Claus", zegt Oltmans, „is een vent die
met een soms verschrikkelijk vervelende dame is
getrouwd, die alles altijd het beste weet en waar
moeilijk mee te rijsttafelen is." De koningin kan
haar werk en haar functie niet relativeren, meent
Oltmans: „Beatrix denkt, en daar is Claus gek van
geworden, nu ben ik koningin en als ze in het tele
foonboek stond, zou er koningin achter haar naam
staan."
Wat de 70-jarige Oltmans betreft, mag het konings
huis worden opgedoekt, want „je kunt het die men
sen niet aandoen. Vroeger was het leuk, maar nu
Maar ook hij weet wel dat nog altijd hele
Willem Oltmans over Beatrix: „Die hóéden!! Ik heb 'r
al duizend keer geschreven: Hou op met die flaphoe
den."
volksstammen dwepen
met Oranje. „Ze zien
niet die mevrouw in
die koets, ze zien een
koningin. Ze denken
dat het een koningin is,
terwijl het eigenlijk ge
woon een eigenwijs
mens is."
Dat Nederland nog een
monarchie heeft, met
de pracht en praal die
dat soms, bijvoorbeeld
op Prinsjesdag, met
zich mee brengt, heeft
volgens Oltmans hele
maal niets te beteke
nen. De Nederlandse
foto dijkstra monarchie is absoluut
niet chic, vindt hij. In
tegendeel: „Het is
krankzinnig! En wat is chic? Vind je Willem-Alexan-
der chic? Moet je die afgezakte pens zien! Het is af
schuwelijk!"
Andere leden van het koningshuis verdienen in zijn
ogen evenmin genade. „Neem nou Margriet. Ik ben
met Margriet en Pieter van Vollenhove meegeweest
naar Canada. Ik vond ze wel aardig trouwens. Maar
dan is er een tulpenfestival en dan komt Margriet in
een tulpenbloesje en een tulpenjurk! Nou, dan
vraag je je toch af...."
Margriets oudste zus maakt er wat betreft haar kle
ding ook een rommeltje van, vindt de freelance
journalist. Om te beginnen wijst hij erop hoe
Beatrix op de trappen van Huis ten Bosch ver
scheen met het kersverse paarse kabinet-Kok.,
denkt ze dat ze leuk is of origineel en komt zei
een bloes en een rok met paarse bollen!", gruv
Oltmans. „Het is van een niveau... Ik denk dat:
interieurverzorgster het niet zou flikken. Dat vi
dus heleméal niet chic."
Het ergst zijn in zijn ogen echter Beatrix' hoofd
seis. „Die hóéden!! Ik heb 'r al duizend keer ge
schreven: Hou op met die flaphoeden." Maard
koningin luistert niet naar Oltmans en dat heef
volgens hem rampzalige gevolgen: „Dan zie jel
Majesteit bij de watersnood in Limburg in eent
bootje met zo'n hoed op. Dan denk ik echt: die
moet naar de dokter".
Nee, dan was Juliana als koningin leuker, vindt!
mans. „Als die naar een staatsdiner moest meti
kroon en de hele boel, en haar hofdame was ziel
dan zei ze tegen haar chauffeur: 'Zeg, we gaane
kijken hoe het met haar is'. En de koningin kom
die slaapkamer met d'r kroon en de hele boel er
zegt tegen die hofdame: 'Sorry dat ik m'n werkp
aan heb'. Kijk, dat is okee. Die snapt er wat vara
Al moet Oltmans toegeven dat het 'gewone' inl
ana's optreden ook wel een keerzijde had. „Als-1
haar dan in Suriname uit een helikopter zie staf1
pen en ze heeft een jurkje van V D aan en de
bandjes van d'r onderjurk komen er onderuit
Nou, noem jij dat maar lekker chic!"
Chic of niet, Oltmans is niet flauw, ook niet over
koningin Beatrix. Hij laat althans noteren datw?
hem betreft „Beatrix natuurlijk ook haar aardigf
kanten heeft".
AMSTERDAM RONALD FRISART
