'Jullie zitten nu in een kunstbug
Spoorloo
Het blijft komisch een leeuw z'n potlood te zien venten
Cultuur Kunst
Kunstkanaal alleen
als extra wordt betaald
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1995
[DAG
Try-out Robert Long in Parktheater
alphen aan den run Robert Long is op 5 oktober met een try-out
in het Alphense Parktheater. Na tien jaar keert hij terug op het
toneel met de muzikale voorstelling 'Nu'. Kaarten voor de voor
stelling, evenals kaarten voor andere voorstellingen, zijn van
daag te koop tijdens een 'vrije verkoopdag' in het Parktheater.
Voor meer informatie: tel. 01720-72875.
Een Corneille voor om de pols
Amsterdam Negenduizend gulden legt een fanatieke verzame
laarster van Swatch-horloges op tafel voor een door de kunste
naar Corneille ontworpen polshorloge met handtekening. Met
deze koop heeft zij zich echter niet zo maar een uurwerk aange
schaft. Volgens de Swatch-filosofie is dit horloge pure kunst.
Swatch heeft de grens tussen gebruiks- en kunstvoorwerpen
opgeheven," repte R. Maassen, importeur van de Zwitserse klok
jes in Nederland. En deze verkoopslogan zorgt ervoor dat de
Swatch al jaren het op twee na belangrijkste exportartikel van
Zwitserland is. Vijf door Corneille gesigneerde horloges met litho
werden deze week geveild. De opbrengst, 28.000 gulden ging
naar het Prins Bernard-fonds. Het Corneille-ontwerp is blauw
met een wit zonnetje en een vogeltje. Hetzelfde motief komt te
rug op het blauwe polsbandje. Het nieuwe uurwerkje ligt, onge
signeerd, voor 120 gulden in de winkel.
Film over Aletta Jacobs
sappemeer De speelfilm 'Het Hoogste Streven' over het leven
van Aletta Jabobs wordt op zaterdag 16 september voor het eerst
vertoond in haar geboorteplaats Sappemeer. De film van regis
seur Nouchka van Brakel gaat tijdens het Nederlands Filmfesti
val (20-29 september) officieel in première. Aletta Jacobs (1854-
1929) was een veelbesproken voorvechtster van vrouweneman
cipatie in het algemeen en vrouwenkiesrecht en geboortenrege-
ling in het bijzonder. Ze was de eerste Nederlandse vrouw die
aan een universiteit studeerde.
Theatertour Janis Ian
Amsterdam Janis Ian maakte in oktober 1991, na tien jaar afwe
zigheid, haar come-back met onder meer een tournee langs Ne
derlandse schouwburgen. Deze en volgende maand treedt ze
wederom op in een aantal Nederlandse theaters, onder meer in
Amsterdam (26 en 27 september, Nieuwe de la Mar), Zoeter-
meer (30 september, Stadstheater) en Rotterdam (2 oktober,
Luxor Theater). Voor meer informatie over de tour: tel. 015-
159415.
Acht Gouden Leeuwen toegekend
venetie Op het filmfestival van Venetië zijn gisteren de Gouden
Leeuwen voor filmcarrières bekendgemaakt. De winnaars zijn
de regisseurs Woody Allen en Martin Scorsese (VS), Alain Re-
snais (Frankrijk) en Giuseppe De Santis (Italië), de actrice Moni
ca Vitti (Italië), de acteur Alberto Sordi (Italië), de filmcomponist
Ennio Morricone (Italië) en de producent Goffredo Lombardo
(Italië). De prijzen worden vandaag uitgereikt.
Passagiers hebben meer oog voor zitplaats dan voor kunst
Chauffeur Rob de Koning van bus 40 naar Noordwijk had
nog niet eens gezien dat hij dienst had op een 'kunstbus'.
„Pas toen ik de fotograaf van de krant bezig zag, heb ik in
mijn pauze toch maar eens eventjes gekeken. Ik vind het
wel grappig, maar ik kan niet zeggen dat dit nou mooi
gedaan is. Normaal zit ik op de bus naar Katwijk, daarin
hangen foto's. Die spreken me eerlijk gezegd meer aan."
Reacties van passagiers heeft hij nog niet gehad. „Maar
die gaan meteen zitten en als ze het dan zien komen ze
niet meer naar mij toe om te zeggen wat ze ervan vin
den."
leiden/noordwijk marco van pelt
Bus 40 is één van de bussen in
Leiden en omgeving die de ko
mende tijd met kunstwerken is
uitgerust. In opdracht van het
Centrum Beeldende Kunst
(CBK) geeft een aantal kunste
naars inhoud aan 'In Vervoe
ring', een project waarin de re
latie van Leiden en haar regio
centraal staat. Het werk in bus
40 is van Arjenne Fakkel. In der
tien zwart-wit houtsnedes ver
telt ze het verhaal van Gerard
die besluit 'een dagje naar zee
te gaan'.
Al die kunst in de bus was de
Noordwijker Wil de Ridder nog
niet opgevallen. ,,Je neemt ei
genlijk niet de tijd om om je
heen te kijken. Je wilt alleen een
zitplaats." Hij heeft niet echt
een culturele achtergrond, maar
dit kan hij wel waarderen. „Ja
hoor, best leuk. Beter dan al die
schreeuwerige reclameteksten
op de buitenkant, dat Veronica
komt en keihard de lekkerste is.
Dat hoeft voor mij niet, daar is
een bus niet voor."
Kathelijne Kraal, studente Ge
neeskunde in Leiden, is net uit
gestapt om over te stappen op
bus 90. Het idee van kunst in de
bus vindt ze 'leuk' en 'nieuw'.
Ze had al een keer eerder in een
'kunstbus' gezeten. ,,De chauf
feur riep het toen om, 'jullie zit
ten nu in een kunstbus'."
De zestienjarige Scholiere
Donna van der Niet vindt het
maar 'onzin'. „Ik kijk er niet
naar, althans niet aandachtig.
De meeste mensen niet volgens
mij. En wat gek dat het maar tij
delijk is. Als ze nou in de zomer
die kunst zouden ophangen,
was het juist nog een beetje re
clame voor 'een dagje naar
zee'."
Naast de presentatie in de
bussen is er in het CBK een ten
toonstelling te zien met diabeel-
den en geuren uit de regio. Met
een zestal kastjes aan de muur
kunnen bezoekers de voor
naamste geuren uit de streek
ruiken, van een natte regenjas
('Den Haag op een regenachtige
dag') tot gemaaid gras ('Bos
koop ter hoogte van Hazers-
woude').
Nicole Roepers, van het CBK,
is tot nu toe tevreden over het
verloop van het project. „Het
valt de meeste passagiers niet
meteen op, maar de chauffeurs
reageren positief. Ze voelen zich
echt verantwoordelijk voor de
kunst in de bussen. Ze zien het
als 'hun bus'; ze laten de deuren
bijvoorbeeld niet meer open
staan als ze koffie gaan drin
ken."
De tentoonstelling in het ge
bouw van het CBK wordt vol
gens Roepers 'goed bezocht'.
„Echte Leidenaars blijven wel
een half uur naar de dia's kijken
om te zien of ze alles herken
nen. Maar de bedoeling van het
project is echt dat de mensen
met de bus gaan."
Speciaal daarvoor bieden het
CBK, de ZWN en het VW-kan-
toor dagkaarten met korting. Bij
het CBK valt de belangstelling
nogal tegen. Roepers: „Om eer
lijk te zijn: het loopt niet storm."
Ook bij de ZWN is de interesse
minimaal. „Er zijn niet eens
echt aantallen van verkochte
dagkaarten te noemen", aldus
Jolanda Lobel, medewerkster
marktbewerking bij de ver
voersmaatschappij.
„Een collega die aan de balie
staat heeft tot nu toe welgeteld
één dagkaart verkocht. Mensen
stappen blijkbaar gewoon in of
gebruiken hun OV-studenten-
kaart. Best jammer dat het niet
zo goed loopt, maar kunst ligt
waarschijnlijk nog steeds moei
lijk bij het publiek."
'In Vervoering' is nog te zien
tot en met 23 september in
verschillende stads- en streek
bussen. Voor meer informatie:
ZWN-loket aan het Stations
plein in Leiden, tel. 071-
256124. Op dinsdag 12 sep
tember verschijnt er op de Uit-
pagina van deze krant een bon
waarmee 150 lezers een gratis
dagkaart kunnen bemachti- De bus naar Noordwijk met werk van Arjenne Fakkel. In dertien zwart-wit houtsnedes wordt het verl
gen.
telt van Gerard die besluit 'een dagje naar zee te gaan'.
FOTO HOLVAST/MA
Prix de Rome
voor Hootsmans
en Medic
amsterdam anp
De Prix de Rome Architectuur is
toegekend aan de Amsterdamse
architect Rob Hootsmans. De
Prix de Rome Stedenbouw en
landschapsarchitectuur gaat
naar Branimir Medic. Dat heeft
de jury, die onder voorzitter
schap van Janwillem Schrofer
stond, gisteren bekendgemaakt.
De Prix de Rome is de grootste
Nederlandse staatsprijs voor
kunstenaars tot 35 jaar. Hij
wordt elk jaar op een andere
terrein uitgereikt. Aan de eerste
prijs is een bedrag van 40.000
gulden verbonden. Hootsmans
(1962) werkt bij het architecten
bureau Berkel Bos in Amster
dam, Medic (1961), die uit het
voormalig Joegoslavië komt, bij
het Rotterdamse bureau Chris-
tiaanse. Bij het onderdeel archi
tectuur kende de jury geen
tweede prijs toe, maar wel drie
basisprijzen van 10.000 gulden.
Pero Puljiz (1962) uit Amster
dam krijgt de tweede prijs
(20.000 gulden) in de categorie
stedebouw en landschapsarchi
tectuur. De acht kandidaten
waren uit ruim 300 inzendingen
geselecteerd. In de categorie ar
chitecteuur kregen zij als opga
ve een zeeaquarium, duikschool
en kuuroord voor de Westelijke
IJ-oever in Amsterdam te ont
werpen. De stedebouwers had
den als opdracht een ontwerp te
maken voor 50.000 woningen.
Staatsecretaris Nuis reikt de
prijzen op 16 november uit
vooraf aan de opening van een
tentoonstelling met het werk
van de prijswinnaars in het Ne
derlands Architectuurinstituut
in Rotterdam.
Amsterdam Karin Bloemen gaat naar Paradiso. Op 25 en 26 september treedt de zangeres met haar negenkoppige band op in de hoofdste
delijke poptempel. Onder de titel 'Everything I always wanted to sing, but never dared to...', geeft ze twee concerten.
„Alles wat ik doe heeft alijd met theater te maken," aldus Bloemen. „Er blijven daardoor een heleboel ideeën en mogelijkheden liggen om
dat ze niet 'theatraal' genoeg zijn. Om nu eens van die 'ballast' af te zijn staan we tweemaal in Paradiso. Geen theater, geen echte vorm, ge
woon lekker musiceren. We gaan doen waar we zin in hebben, met nummers uit een breed scala van muziek: pop, soul, jazz, funk, punk,
rock, heavy metal.
FOTO ERWIN OLAF
amsterdam anp
Een kunstkanaal op de Neder
landse televisie zal alleen kans
van slagen hebben als de kijkers
daarvoor extra betalen, aldus J.
Riezenkamp, directeur-generaal
culturele zaken van het ministe
rie van onderwijs, cultuur en
wetenschappen. Riezenkamp
deed de suggestie een kunstka
naal op zetten in samenwerking
met Arte, het Duits/Franse sta
tion.
Hij sprak tijdens een twee
jaarlijkse bijeenkomst van ex
perts op het gebied van kunst
en media. „Betaaltelevisie is bij
uitstek de manier om doelgroe
pen te bereiken. Al is het niet de
meest geschikte wijze om cul
tuur zo optimaal mogelijk te
verspreiden."
Momenteel verkeert Kunstka
naal in Nederland in de marge
van de televisiewereld. Het sta
tion, dat films en video's op het
gebied van kunst en cultuur
produceert en uitzendt, is in
Amsterdam, Rotterdam, Hilver
sum en Utrecht op de kabel te
ontvangen. Het Kunstkanaal
krijgt subsidie 'van OCW en de
gemeenten waarin wordt uitge
zonden.
De Mediawet biedt de moge
lijkheden voor een kunstkanaal
op basis van abonnementen.
Kunstkanaal en de Felix Mentis
Foundation beijveren zich om
een dergelijk station op te zet
ten. Arte is monenteel in Duits
land en Frankrijk op het open
net te zien. Dat betekent dat er
niet extra voor betaald hoeft te
worden. Naar samenwerking
wordt een onderzoek verricht.
Riezenkamp is het niet eens
met de kritiek op de kwaliteit
van de programma's van de pu
blieke omroep in Nederland. De
topambtenaar veronderstelde
dat die kritiek te maken heeft
met het feit dat de publieke om
roep er niet in slaagt zich als
een eenheid te presenteren. Hij
vergeleek de problemen van de
omroepverenigingen om samen
te werken met de eindeloze re
gionale conflicten in de Neder
landse geschiedenis.
Winnaars
prijsvraag
Leidse
SchouwbuÜ
De theaterprijsvraag
Leidse Schouwburg is
gewonnen door me
F.F. v.d. Bosch uit Leid
ontvangt haar
Schouwburg-abonnem
ter waarde van f 799,-
Onder alle inzenden
verder tien maal
vrijkaarten verloot voo
voorstelling naar keuz
winnaars van deze vri
ten zijn: R.G. van
M.J. Schenkels, R.E.C.
man, N.C. Dijkstra, P.
Hoeksma-Jong, F. den
P. Boot, A.G. Spadon, E
desbergen, allen uit b
en T.B.M. Smit uit Rijns!
20.45 uur Nederland 1
Uitslag DNA-onderz
heeft Dick zijn vader gevon
Presentatie Karin de G
Eerste tentoonstelling van Peter Vos
breda annelies vlaanderen
Zelf is hij al een week praktisch
onvindbaar. Vermoedens om
trent zijn schuilplaats gaan rich
ting kroeg. En het is dat .zijn
vriend Aad Nuis de eer heeft om
vandaag zijn eerste tentoonstel
ling in zestig jaar te openen in
het Bredase museum De Beye-
rd, anders zou de publiciteits
schuwe Peter Vos zelfs daar
misschien wel opvallen door af
wezigheid.
Alleen puur theoretisch zijn
er twee motieven denkbaar die
de exposant in kwestie zo op de
achtergrond houden. Het eerste
en direct meest dwaze zou erop
neerkomen, dat hij zich als te
kenaar en illustrator niet op zijn
plaats vindt in een museum dat
leeft bij de gratie van de heden
daagse kunst. Dat zou dan tege
lijkertijd valse bescheidenheid
en miskenning van de kunstge
schiedenis zijn, want Peter Vos
is de Doré van deze tijd. Iets,
wat hij - met medeneming van
andere illustere illustratoren als
Pisanello, Durer en Picasso -
ook zelf heeft erkend: „Ik ben
wel het achtergebleven neefje,
maar het is toch een familie."
Dat de gedenkwaardige teken
traditie later in deze eeuw ten
faveure van de schilderkunst
een behoorlijke knauw heeft ge
kregen, valt alleen maar op het
conto van bekrompen kunsthis
torici en -critici te schrijven.
In het verlengde daarvan is
het tweede denkbare motief
veel plausibeler. Het ligt niet in
de aard van Peter Vos om te
leuren met zijn werk. Waar hij
in al die jaren van armoe wel
mee bezig was? In een van zijn
notitieboekjes, onderdeel van
de tentoonstelling, heeft hij zijn
dagelijkse leven zelf even een
voudig als precies in een paar
woorden (gericht tot K.L. Poll)
gevat: „Ik heb het erg druk met
illustreren, boekhouden, vrijen,
tekenen, wat ik denk. Mijn
schildpad toespreken enz."
Cynisme was zijn stijl niet,
ging hem net te ver als levens
houding, maar als het werkelijk
moest deed hij er een beroep
op. Niet toevallig deed die
noodzaak zich voor, zodra hij
zijn gedachten over de kunstkri-
ticus liet gaan. Aldus maakte hij
in 1967 een tekening van een
opgeblazen- parelhoen, met
daaromheen de sierlijk gedra
peerde regels: „Wie met jargon
bekleed... een kunstwerk zoekt
te duiden... voor toegestroomde
luyden... bekijkt het met zijn
reet."
Veel mensen kennen Peter
Vos als illustrator voor het
weekblad Vrij Nederland, en
dan met name voor de rubriek
'Terzijde' waarin hij nog elke
week 'het leeuwtje' en ander
beestenspul laat figureren. De
Beyerd ruimt daar een aparte
hoek voor in, en het blijft ko
misch om een leeuw z'n pot
lood te zien venten ten over
staan van twee argeloze mieren.
Maar het moet inmiddels dui
delijk zijn - en dat is meteen
ook de belangrijke waarde van
deze overzichtstentoonstelling -
dat Vos veel meer kan dan
leeuw zus of zo. Zijn grondige
kennis van de wereldliteratuur
heeft ingenieuze tekeningen
opgeleverd, waarbij hij uitgaat
van het pastiche. Prachtig zijn
de schetsen, gebaseerd op het
thema Leda en de Zwaan.
Talrijk zijn de variaties op
thema's uit de Commedia del-
l'Arte: het wemelt van de harle
kijnen en Pulcinella's. Hoogte
punt vormt de serie Bacon-ach-
tige portretten, getiteld Ma-
scherata dell'Arte ('kunst als
maskerade'). Achter vrijwel al
deze tekeningen is de licht iro
nische levensvisie van Vos
zichtbaar. Geblinddoekte schil
ders, uilen op een narrenschip:
wijsheid, kunst en verblinding
liggen bij Vos boven op elkaar.
In de verbazingwekkend knap
pe miniaturenreeks zelfs op de
vierkante millimeter. Op een
oppervlak dat niet veel meer
dan een rijksdaalder beslaat, zet
hij bijvoorbeeld de Drie Gratin
met (te) kleine borsten en (te)
grote billen neer, zo groot dat ze
bijna uit de cirkel puilen.
En dan de vogels, de talrijke
vogels. Zijn obsessie voor het
gevederte is onvoorstelbaar, ge
tuige de aantekeningen in talrij
ke notitieboekjes en bijbeho
rende tekeningen. „Zit voor 't
raam aan mijn tafeltje en hoor
het ochtendkoor. De blauwe
rotslijster: mijn favoriet. Droevig
betogende vogels, of heb ik dat
Tussen de realistisch geteken
de vogels en mensen zit nog
een enorm scala aan me
tamorfosen. Vos koesterde die
pe bewondering voor de Me
tamorfosen van Ovidius, aan de
klassieke mythologie ontleende
verhalen waarin mensen (soms
gedeeltelijk) in dieren verande
ren. In zijn bijdrage aan het on
gezien al begerenswaardige
boek van Peter Vos, dat ook za
terdag verschijnt, pleit professor
E. de Jongh ervoor om de Doré
van deze eeuw de opdracht te
geven Ovidius' Metamorfosen
van tekeningen te laten voor
zien. Een dergelijke uitgave zou
Paaswens aan Saïda van Peter Vos.
dan 'Ovidius vulpinus' kunnen
heten. Een voorstel, dat ieder
een die de tentoonstelling zal
bezichtigen, van harte moet
omarmen.
Tentoonstelling: Peter Vo
ken aar. Van 10 septemb
en met 5 november in
um De Beyerd te Breda
boek gaat 69 gulden kostr
