Iathilde Santing bidt niet voor bruune bonen
si
n
'Everybody is a star'
UIT
seizoen
'95 '96
het podium
:nst4k mijn
septe J
Ejtmoedige
nvriju,
)enen [leren
en voo
isatie 0|-|
i'CIH'Pv
ïelle
Beeli
roorl
ogelijj
Ookfe Toon Hermans haar
van li
rkenifeén uit een miljoen'.
op in
urdenpe Santing is al vaak
zoa(
leerd als Nederlands
;er ge{
jzondfanêeres' a's een 'eno"
me€ met internationale allu-
pub!aar a^emtoc^lt
fhaleiL een |astige tante
breve
ïntatfnd: eigenzinnig, on-
Inemj
van (jbaar... Zelf oordeelt ze
aars.'
ïkertj. „Ik heb op het podi-
Ltievei
galerijijn zachtmoedige kant
veile!
dig kennen," zegt ze. En:
nde
ink dat mijn imago een
stroj doorgeschoten is."
ptpj
ars J Mathilde Santing nu
hun I,
rwijl]
ctv
E
Wil ze nu wel of geen
/aktionale platencarrière?
laragrom begint ze steevast
i zij,
CBitheatertournee in de
vanj
i Schouwburg? Een in-
1 del
galAi met een zangeres die
rou»
in een haat-liefde ver
ing met haar vak.
eEBBBlBBl
en paar maanden geleden dacht ik bij me
zelf: ik hou ermee op. Ik had net een tour
langs het popcircuit gedaan. Het ging hart
stikke goed, en toch had ik ergens het ge
voel van: misschien heb ik wel genoeg ge
zongen. Ik sta toch niet meer zo te genie
ten als vroeger..."
„Toen ben ik met vakantie gegaan, dan
kom je uitgerust terug, je hebt weer power,
zingt ook beter. En dan is er plotseling
weer dat gevoel, een drang die alle andere
gevoel overheerst. Hoe moet ik het noe
men... puur die aanwezigheid, acte de pre
sence willen geven, opeens is dat er
weer..."
„Dat heb ik altijd wel gehad," zegt ze.
„Ik viel vroeger al op door mijn jongens
achtige uiterlijk, of door de smokingjasjes
die ik droeg. Een vriend zei ooit: zelfs toen
je nog helemaal niet beroemd was keken
mensen je al na op straat. Dat beetje bra-
vourachtige heeft er altijd ingezeten. Ik
ben opgegroeid met broers, heb me ook
heel lang geïdentificeerd met mijn vader.
Hij was piloot. Als je hem zag lopen in z'n
captainsuniform... Nou, dat kan ik dus ook
heel goed, ergens binnenlopen, met een
bepaald soort air."
„Ik ben iemand die heel zelfverzekerd
overkomt. Maar dat is gewoon een muur
die ik heb opgetrokken. Een muur van een
bangerikje. Zo van: ik ga de deur niet uit
zonder dat harnas. Het heeft jaren ge
duurd voor ik dat doorhad."
Kennelijk onvermijdelijk gaat het ge
sprek over Santings verleden. Het stoort
haar mateloos als musiceren niet het be
langrijkste gespreksitem is. „Ik ben zange
res," roept ze een paar maal uit. Toch be
nadrukt ze ook dat de moeilijke tijd die
achter haar ligt een louterende invloed
heeft gehad op haar muzikale kwaliteiten.
„Ik ben in eervhele heavy omgeving opge
groeid," zegt ze. „Daar kan ik niet teveel
over vertellen want dat is nu eenmaal ook
het leven van mijn ouders geweest. Maar
achteraf besef ik dat ik ben gaan zingen
om mezelf te troosten, te kalmeren. Ik was
iemand geworden die, als het rustig was
om mij heen, spanning begon te creëren.
Ik heb gelogen tegen mensen, had woede
aanvallen... Vreselijk. Ik ben in therapie ge
weest om daar achter te komen. Toen heb
ik geleerd dat als je het fijn hebt, je dat niet
hoeft te gaan zitten verstoren."
„Door het zingen ben ik aan mezelf toe
gekomen. Ik zeg altijd: op het podium heb
ik mijn zachtmoedige kant leren kennen.
Het gaat nu heel goed met mij: zakelijk en
ook in het persoonlijke vlak. Ik doe nu din
gen op het podium die ik vroeger absoluut
niet durfde, van heel intiem tot alle rem
men losgooien. Laatst trad ik op met het
Noordhollands Philharmonisch, en dan
praat ik tegen het publiek, alsof ik tegen
m'n eigen band praat. Dat soort dingen
heeft heel erg met jezelf zijn te maken."
EIGEN KOMPAS
„Ik blijf wel iemand die heel erg op haar
eigen kompas vaart," geeft ze toe. „Zo zit
ik nu eenmaal in elkaar. Ik kan niet als ik
iets voel, en iemand zegt 'voel dat nou
maar niet', zeggen van: nou, dan voel ik
het niet. Dat ik een moeilijk mens ben zal
dus altijd wel aan mij blijven Weven. Men
sen die me echt kennen weten wel beter.
Ik denk dat mijn imago een beetje is door
geschoten."
Santing voelt zich, ondanks het feit dat
ze al vaak als Nederlands beste zangeres is
geafficheerd, helemaal niet ""geholpen'
door de vaderlandse pers. Integendeel. Ze
Mathilde Santing, een zangeres die leeft in een haat-liefde verhouding met haar vak.
maakt zich er kwaad over dat haar laatste
cd niet is gerecenseerd in NRC, de Volks
krant en Het Parool. „Dat scheelt enorm in
de verkoop," verzucht ze.
Oprecht boos is ze ook over het gemak
waarmee wordt geschreven dat ze altijd
covers zingt. Ze zingt geen liedjes na, maar
doorbreekt tradities in het bewerken van
bestaand repertoire, verklaart ze strijdbaar.
„Als ik met een liedje bezig ben, stop ik er
zoveel van mezelf in. De tekst krijgt een
persoonlijke interpretatie, de melodie ver
andert of er zit een nieuwe brug in. Het
worden bijna nieuwe composities. Pop
journalisten weten niet wat ze daarmee
aan moeten, omdat ze geen ander woord
kennen dan 'coveren' en niet onderken
nen dat er sprake is van een creatief proces
waarin het hoorbaar en voelbaar maken
van persoonlijke emoties een essentiële
factor is."
Mathilde Santing voelt zich vaak onbe
grepen. Ze is heel serieus met haar vak be
zig. „Maar," zegt ze, „ik heb ook een lichte
kant. Ik kan nu ook echt genieten van het
succes. Zo'n compliment van Toon Her
mans, daar ben ik blij mee. Nog blijer was
ik met het compliment van Randy New
man. Dat stond op mijn antwoordappa
raat, zo van: 'Thank you, for doing my
songs'. Toen heb ik wel een week met mijn
hoofd in de wolken gelopen. Ik dacht voor
het eerst: ik ben toch wel écht een muzi
kant." Niemand hoeft bang te zijn dat de
lof die haar wordt toegezwaaid haar naar
het hoofd zal stijgen, verzekert ze. ,,Ik ben
helemaal niet zo weg van mezelf. Ik weet
wel dat ik in een aantal dingen goed ben,
maar ik ben mij ook heel goed bewust van
de dingen die ik niet kan. Eén van de rede
nen waarom ik zover ben gekomen is dat
ik mensen om mij heen heb verzameld die
dingen kunnen die ik zelf niet kan. Ik heb
een heel goed team dat verantwoordelijk is
voor een groot deel van mijn succes. Ik wil
nog zoveel leren. Ik zou zo graag met een
orkest willen werken. Maar wel een orkest
dat onder leiding staat van mijn arran
geurs, met mijn band er bij, en met mijn
ideeën over repertoire."
BEDELAAR
„Desnoods in een straplessjurk", reageert
ze op de vraag of ze er nooit eens van
droomt in een show vol veren en glitter te
staan. „Als het een clichéshow zou zijn,
dan hoeft het voor mij niet. Die wereld vol
klatergoud spreekt mij niet zo aan. Ik wil
wel een entertainer zijn, maar niet alleen
maar... Daar ben ik toch te serieus voor. Ik
wil teksten zingen die ergens over gaan,
die inspireren, die1 gaan over hoe je in het
leven staat, waar je je doorheen vecht, en
watje helpt."
„Het wordt steeds moeilijker om goeie
liedjes te vinden," zegt ze. „De nieuwe
FOTO HESTER DOOVE
theatertour heet 'Choosy beggar'.
'Kieskeurige bedelaar', zo zie ik mezelf ook
wel een beetje. Als iemand die niets heeft,
maar toch kieskeurig wil zijn. Niet in ma
teriële zaken, maar in immateriële zin. De
'choosy beggar" is iemand die meer wil uit
het leven dan de brokjes die zij toegewor
pen krijgt. Ik ben een beetje een bedelaar
als het om nieuwe songs gaat. Maar een
kieskeurige, niet blij met alle malle liedjes
die ik toegeworpen krijg. De choosy
beggar' is eigenlijk een idealist. Dat gaat
ook voor mij op. Ik kan geen teksten zin
gen die nergens voor staan."
In het seizoenprogramma van de Leidse
Schouwburg wordt de vraag opgeworpen
of het misschien haar Drentse afkomst is
die Santing heeft gezegend met zoveel
strijdlust en onderscheidingsvermogen?
De vergelijking met Drentse Bartje is snel
gemaakt. Die wilde ook al niet bidden voor
bruune bonen. „Ja, choosy beggar is wel
een beetje Bartje," zegt ze. „Bedelen lijkt
voor mij wel een beetje op bidden."
Mathilde Santing begint haar theater
tournee al een aantal jaren achtereen in
Leiden. „De Leidse Schouwburg staat on
der artiesten bekend als één van de fijnste
schouwburgen in het land," verklaart ze.
„Het is ook één van de mooiste. Er zijn er
nog wel een paar, maar je komt natuurlijk
ook in van die lelijke bakken. Daar komt
bij dat ik Pim (de schouwburgdirecteur,
red.) al jaren ken. Toen hij nog een impre
sariaat had hebben we vaak samenge
werkt."
„Zo'n première is toch een moeilijke
avond. Als je een tournee begint wil je
graag op een plek staan waar je je prettig
voelt, waar je een beetje thuis bent, dat
maakt ongelooflijk veel verschil. Ik vind
het ook fijn als vrienden en bekenden er
zijn op zo'n eerste avond. Nee, niet op de
eerste rij, Ik moet ze niet zien, maar ik wil
wel dat ze er zijn."
,,Ik heb het popcircuit wel gemist omdat
ik dacht: dat is toch meer het geëigende
circuit voor een muzikant. Nu ik net een
tour achter de rug heb vind ik het theater
toch ook om puur muzikale redenen ge
weldig. Ik vergelijk het popcircuit weieens
met een ritje op een motor en het theater
circuit met een rit in een sportauto met
open dak. In het popcircuit is het vrij snel:
whroemmm... En in het theater kun je alle
kanten op. Je kunt heel dicht bij de men
sen komen, heel intiem zijn... Maar je kunt
ook sjeesen en racen. Als je het maar be
heerst doet. Dat vind ik het mooie van het
theater, dat je dat hele spectrum tot je be
schikking hebt."
WERELDWIJD
In december verschijnt haar nieuwe (li-
ve)cd. Ambieert ze nog een internationale
carrière of blijft Mathilde Santing onneder-
lands goed in Nederland? Multinational
WEA had ooit het plan een vorige cd we
reldwijd te lanceren. Maar de perfectionis-
te Santing was niet tevreden met het ge
mixte resultaat. Een conflict bleef niet uit.
De in het vooruitzicht gestelde internatio
nale promotie wel. Spijt dat het zo gelopen
is heeft Santing niet. „Nee, ik had pech,"
verzucht ze. „De verkeerde producer, het
klikte niet. Gewoon pech. Geen spijt, ik
heb voor mijn gevoel de plaat gered. Ze
hebben uiteindelijk de mix uitgebracht die
ik samen met Rolf Hermsen heb ge
maakt."
„Muziek vind ik een van de mooiste din
gen die er zijn. Het is zo'n mooi expressie
middel. Maar in deze wereld, waarin geld
God is, krijgt muziek een heel andere posi
tie. Muziek wordt, net als chips en cola, ge
bruikt om geld mee te verdienen."
Haar haat-liefde verhouding tot het vak
stelt Mathilde Santing binnenkort voor een
moeilijke keuze. „Sony wil graag in mij in
vesteren om mijn naam internationaal wat
hoger op de muziekladder te krijgen," ont
hult ze. „We zijn bezig met een nieuw con
tract. Ik sta dus op een tweesprong: doe ik
het of niet..."
„Ik denk dat ik het doe, maar ik moet
niet het gevoel hebben dat ik onder het juk
door ga. Dat is het mij niet waard. Ik heb
het nu naar mijn zin, met mijn eigen band.
Ik wil niet m'n vrijheid kwijt, opzitten en
pootjes geven. Er bestaat nog altijd het
idee over mij dat ik qua promotie niet wil
meewerken. Dat wil ik best, als ik muzikaal
maar mijn eigen ding kan blijven doen,
m'n identiteit kan bewaren."
„Als ik een hit maak waar ik niet achter
sta kom ik er nooit meer vanaf. Dat zou
een ramp voor mij zijn. Maar met de juiste
mensen om mij heen zou ik heel goeie
dingen kunnen doen. Ik ben een echte
zangeres, een performer, ik weet wat m'n
mogelijkheden zijn, ik wil graag platen
maken en ik wil ook dat ze worden ver
kocht. Maar puur om muzikale redenen,
niet uit verlangen naar een vette bankreke
ning. Dat zegt mij niks."
ICHONE
ÏCHIJN
Is het jaar van de musical,
minder dan 16 musicals
len het komend seizoen
[edraaid in de Nederlandse
Iers. Het aloude Broad-
ucces 'La Cage aux Folies'
:fde vorige week haar pre-
met Jacco van Renesse in
van Albin en diens alter-
laZa. Vorig seizoen liet Van
lesse zich bij de Hoofdstad
fette nog een snor en baard
ken, nu dus valse wim-
niet de enige die zijn be
de benen in netnylons
t. Later deze maand barst
litterspektakel 'Zzinderella'
'aarin Jos Brink en Frank
Iers Zaza naar de kroon zul-
fteken. Paul de Leeuw speelt
lenkort de rol van drag
n Virginia Ham in Torch
j; Trilogy, ooit de eerste
lkfdway-hitmusical die ging
sj travestie en homoseksuaJi-
3iEn volgende maand staat
ffuitse diva Georgette Dee in
eidse schouwburg, wiens
n acht nog amper wordt ver-
i in het seizoenprogramma.
Is dus ook het jaar van de
estie. Een man in vrouwen
en is eigenlijk niets bijzon-
I11 meer. André van Duin doet
al jaren, Koot en Bie doen
Maarten Biesheuvel mag
j* g eens de lippen tuiten. Ve-
ca deed het met een hele
it travo's in De Travestie
w. Maar die doen het alleen
de kijkcijfers,
ravestie-hype begon na-
dijk een jaar of wat geleden
Georgette Dee: geslacht nog amper vermeld.
FOTO» ARCHIEF
met de jaarlijkse Hollywoodpar-
ty in de Amsterdamse disco
theek iT. Daar zie je ze allemaal:
Garbo, Dietrich, Madonna,
Monroe. En de hoofdstad kent
ook nog een legioen travo's die
van zichzelf al beroemd zijn:
een Dolly Bellefleur, een Irma
Immergeil, een Vera Springveer.
Enfin: 'Everybody is a star'. En
neemt u maar van mij aan dat
er geen tandeloze kneusjes on
der zitten. Ze mogen dan de
stem hebben van de oudere
broer van Iwan Rebroff, maar
verder zien ze er uit als een
playmate zonder nietjes in de
bevallige heupen.
Toegegeven: aan bescheiden
heid hebben ze een broertje
dood. De boa's kunnen niet
lang genoeg zijn, de borsten
nooit te kroot en de kleuren
combinaties kunnen het oog
niet genoeg kwetsuren toebren
gen. Als hier geen sprake is van
een collectief gevoel voor goede
smaak, dan weet ik het niet
meer.
Over kwetsuren gesproken: 's
werelds beroemdste travestiet
was natuurlijk disco-diva Devi-
ne. De opgepompte versie van
miss Piggy. Volgens haar bio
graaf „een aangespoelde walvis
van 300 pond", wat onverlet liet
dat ze zich in de meest aan
stootgevende glitterjaponnen
perste.
Een jaar of wat geleden was het
nog een bijzonderheid als een
ouderpaar in 'Rondom Tien'
verscheen omdat zoonlief op
kittige pumps rondliep. Tegen
woordig puilt de NCRV-studio
al uit van de adspirant-traves-
tieten als er een discussiepro
gramma wordt uitgezonden
over onze relatie met de Nubi-
sche jazz. Je kunt gewoon geen
cultuur meet onder de mensen
brengen zonder volbloed travo.
Zelfs in een eerbiedwaardig
museum als de Leidse Lakenhal
stuiterde vorig jaar de 'wereld
beroemde' Nicky Nicole door
de schilderijenzalen om de ope
ning van een tentoonstelling
luister bij te zetten.
Ik sta dus nergens meer versteld
van. Sterker nog: ik zou er niet
eens gek van opkijken als bin
nen afzienbare tijd Joop Walen
kamp en Pex Langenberg, wet
houders te Leiden, als de Kes-
sler-tweeling over het Stadhuis
plein paraderen om in de kie
zersgunst te komen.
Er zijn nog landen waar traves
tie leidt tot levenslange verban
ning of op z'n minst tot een
paar jaar tuchthuis. Niet voor
niets wilde de schrijver van 'La
Cage aux Folies' het publiek
duidelijk maken dat alle men
sen gelijk zijn en het niet uit
maakt wie of wat je bent. Het
belangrijkste lied in de voorstel
ling heet niet voor niets 'I am
what I am'.
In 1983 maakte de toenmalige
regisseur van 'La Cage aux Fol
ies' zich ook nog grote zorgen
over de reacties van het Ameri
kaanse publiek omdat de voor
stelling te controversieel zou
zijn. Anno 1995 lijken regis
seurs/producenten in Neder
land zich vooral zorgen te moe
ten maken over de vraag of Ne
derland niet verschrikkelijke last
krijgt van travestiemoeheid.
RITUELEN
Faber is een man van vaste rituelen voor hij zijn
talent loslaat op de planken. Zonder een haze-
slaapje werpt hij zich niet voor de leeuwen.
„Zo'n kleedkamer is natuurlijk toch een soort
doorgangshok. Meestal kom je als artiest ook
aan de armoedige kant van het gebouw binnen,
dus dat zegt al genoeg. Maar goed, ik probeer
van zo'n kleedkamer even mijn eigen plek te
maken. Ik ga altijd eerst een uurtje slapen. Dat
doe ik als volgt. Ik ga op tafel liggen en doe een
sjaal over mijn ogen om het donker te maken.
Dan, met gekruiste benen, ga ik onder zeil. Ik
probeer aan helemaal niets te denken, me leeg
te maken. Drie kwartier voor de voorstelling sta
ik op en ga ik douchen. Als er dan zo'n slap zeik
straaltje uit de sproeier komt, ben ik gewaar
schuwd: dan weet ik dat ik er heel hard tegen
aan moet. Als er een lekkere harde straal is, dan
zit het wel goed."
„Na die douche bevind ik me in een soort nie
mandsland en bereid ik me voor op de zaal. Die
heb ik meestal van tevoren al even getest door
hard 'ha', 'ho' en 'hoe' te roepen. Zo kijk ik of de
akoestiek ermee door kan. Of ik ook de achterste
rijen met mijn stem kan bereiken. En dan moet
het gaan beginnen. Je moet jezelf helemaal kun
nen geven en dat is best moeilijk want je hebt
ook zo je zorgen. Liefdesverdriet, geldproble
men. die laat je op dat moment achter je In de
coulissen. Je hebt al snel genoeg in de gaten of
het een goed publiek is. Dat voel je aan. Maar je
kijkt toch altijd in een zwart gat, in de diepte.
Een voorstelling kan jammerlijk mislukken of
buitengewoon geslaagd zijn. Maar daaraan heb
je op het moment dat je begint helemaal niets.
Ervaring in dit vak is makkelijk maar je kunt er
niet op blind varen. Het is elke keer weer een
soort examen waarbij je je eigen examinator
bent. Een hele strenge in mijn geval."
'Vrolijke verhalen voor onderweg' is de titel van
de voorstelling die acteur Peter Faber op 23 en 24
april 1996 in de Leidse Schouwburg brengt.
CEF.S VAN HOORF:
De een gaat niet het
podium op zonder de
hele tekst van de
produktie nog eens te
hebben doorgelezen,
de ander moét
steevast een bord
spaghetti precies een
uur voor de aanvang
nuttigen, een derde
gebruikt alleen maar
de oude schminkdoos
van een illustere
voorganger. Rituelen
en bijgeloof rond de
voorstelling.
