Bombardementen
NAVO gaan door
Vredesoverleg Bosnië onder Amerikaanse regie
De verkiezingsuitslag waar
het Journaal niet over repte.
Buitenland
inieuw onlusten
xifdstad Tahiti
dvocaat: 'Algerijns regime achter bomaanslagen'
Franse parlementariërs tegen
Haagse collega's: niet zeuren
Québec naar stembus voor referendum
SEPTEMBER 1995
verkiezing. Eén vraag stond daarbij cen
traal: wat was het allerlekkerste toetje?
Winnaar èn Toetje-van-het-jaar is de
luchtige Vanille Kaneel pudding geworden
en dit heerlijke toetje krijgt dan ook een
vaste plaats in het assortiment.
Met de Toetjes-van - de - maand gaan
we ook het komende seizoen
trouwens onverminderd door.
Proeft u weer mee?
Toetje van het jaar.
Mona Vanille Kaneel pudding.
tlinjSimpson niet naar getuigenbank
elj3EL.ES De advocaten van de van dubbele moord verdach-
firnpson zullen de ex-footballer niet naar de getuigen-
/typen, hebben zij gisteren in de rechtszaal in Los Angeles
SJesj,Aangezien Fuhrman 'als belangrijkste getuige' het stil-
Iheeft bewaard, heeft het geen zin Simpson op te roepen,
advocaten.
rendum presidentschap Saddam
adhuiDe ftaakse president Saddam Hussein wil zijn vrijwel
oart regeringsmacht per referendum toetsen. Gisteren is in
bekendgemaakt dat de verkiezing van de president voor
uwe ambtstermijn van zeven jaar nu door het parlement
bieden. Vervolgens wordt er een volksraadpleging over
rikaanse senator treedt af
ton De Amerikaanse senator Robert Packwood is gis-
°n s fgetreden. De 62-jarige voorzitter van de machtige se-
YDE immissie voor financiën wordt ervan beschuldigd bijna
vrouwen seksueel te hebben lastiggevallen. Een ethische
ssie was woensdag tot de conclusie gekomen dat Pack-
He senaat moest verlaten.
opi eby's veilt manuscript Einstein
rk Albert Einsteins oudste manuscript over de relativi-
Drie, dat geschiedenis maakte toen het in 1987 voor 1,2
dollar werd verkocht, zal opnieuw onder de hamer ko-
otheby's verwacht dat het document, nu eigendom van
lekende particuliere verzamelaar, op 11 december 4 tot 6
dollar zal opbrengen.
en bij treffen in Libië
Botsingen tussen politie en fundamentalistische mos-
de Libische stad Benghazi, aan de grens met Egypte,
naar schatting aan dertig mensen het leven gekost. Dit
reizigers uit Libië verklaard. Een ruzie tussen twee taxi-
èurs zou de aanleiding zijn geweest voor de gevechten. Li-
ordetroepen die tussenbeide kwamen kozen de zijde van
de twee, in het dagelijks leven politieman.
tnteveer Endeavour gelanceerd
inaveral Met zeven weken vertraging is gisteren het
iveer Endeavour opgestegen van Cape Canaveral in Flori-
Dreen elfdaagse wetenschappelijke missie. De lancering is
malen uitgesteld wegens technische problemen. De vijf
iningsleden zullen een zes uur durende wandeling door
nte maken.
N-leider krijgt 30 jaar cel
k» De 'derde man' in de hiërarchie van de Colombiaanse
plagroep Nationaal Bevrijdingsleger (ELN), Gerardo Ber-
E, is tot 30 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Het vonnis
een om zijn eigen veiligheid anoniem opererende zogehe-
chter zonder gezicht' in Cucuta, zo hebben media giste-
meld.
anse hoge commissaris
liti, Paul Roncière, heeft
oners van de hoofdstad
e vanochtend (Neder-
tijd) opgeroepen na
idergang niet de stad
te komen. Hierdoor
politie beter in staat
orde te bewaren in de
Papeete was gisteren
le tweede achtereenvol-
het toneel van ge
il tussen politie en de
ranten. Volgens de auto-
trad de politie op het
eld weer met traangas op
rebellerende jongeren.
gewonden bij
slag bij Lyon
:n bomaanslag op een
school in Villeurbanne,
in, zijn gisteren elf men-
ewond geraakt. Eén van
en man, was er slecht aan
rie van de gewonden had-
ergiftigingsverschijnselen.
0 m was verstopt in een au-
bij de school stond ge-
erd. Hij ontplofte vlak
at de school uitging.
11 van de leerlingen raakte
1. ,,Alle schade is mate-
verklaarde een leraar,
hebben alleen een paar
ren meteen shock",
bomaanslag was de zesde
inrkijk deze zomer. In to-
ijn bij deze aanslagen nu
mensen omgekomen en
inderen gewond geraakt,
.ouis Debré, de minister
innenlandse zaken, zei dat
verband kan zijn tussen
anslag en de vijf voor
de. Hij zei niet welke die
waren. Algemeen wordt
enomen dat Algerijnse ter
en achter de terreurgolf
De belangrijkste strijder voor de
onafhankelijkheid van Tahiti,
Oscar Temaru, riep de betogers
op naar huis terug te keren. Op
de eigen radiozender probeerde
hij de bezetters van het vlieg
veld over te halen de opgewor
pen barricades te verlaten. Een
groot deel van de tientallen,
soms gemaskerde actievoerders
gaf aan zijn oproep gehoor.
Tegenstanders van de kern
proef en voorlieden van de on
afhankelijkheidsbeweging voor
Frans-Polynesië verklaarden de
rellen uit het hervatten van de
kernproeven door Frankrijk.
Maar de autoriteiten beschul
digden de anti-kernproefactivis-
ten, ijveraars voor de onafhan
kelijkheid, de buitenlandse me
dia en buitenlandse politici er
van dat zij de demonstranten
opstookten.
Woensdag, een dag na de eer
ste nieuwe kernproef door
Frankrijk op het atol Mururoa,
was het vliegveld van Papeete
door gewelddadige demon
stranten bestormd. Zeker 100
uitgebrande auto's stonden op
de parkeerplaats van de lucht
haven. De politie arresteerde op
de eerste dag van de rellen der
tig personen wegens brand
stichting en geweld. Zeker der
tien personen raakten gewond,
onder wie zes politiemensen.
Uit Mururoa en Nieuw-Caledo-
nië zijn versterkingen gestuurd.
De Franse regering zette gis
teren en vandaag het diploma
tieke offensief voort om de iso
latie te doorbreken waarin het
land door een internationale
golf van protest terecht is geko
men. Terwijl leden van Franse
regeringspartijen langs Europe
se regeringen toerden, bood
premier Alain Juppé Duitsland
zelfs expliciet de bescherming
van de Franse atoomparaplu
aan. Tegelijkertijd echter maak
te Parijs bekend dat het voorge
nomen bezoek van de Zweedse
premier is afgelast uit ongenoe
gen over de felle anti-Franse re
acties in Zweden.
Zo zag het centrum van Papeete eruit na de rellen.
genève bob kroon
correspondent
De NAVO heeft de Serviërs naar de
onderhandelingstafel gebombardeerd,
maar vandaag zal moeten blijken of
een politieke oplossing voor het con
flict in Bosnië daarmee ook werkelijk
kan worden afgedwongen. De een
daagse conferentie in Genève tussen
Bosnische, Kroatische en Servische
ministers van buitenlandse zaken met
de Internationale Contactgroep en
vertegenwoordigers van de islami
tische landen moet de weg effenen
voor ongetwijfeld langdurig en moei
zaam overleg tussen alle betrokken
partijen. De inzet is een definitieve
opdeling van Bosnië-Herzegovina tus
sen de Serviërs en de coalitie van
Bosnische moslims en Kroaten, waar
mee iedereen kan leven.
De regie ligt volledig in Amerikaan
se handen, getuige het feit dat het
overleg plaatsvindt onder voorzitter
schap van de Amerikaanse ondermi
nister voor buitenlandse zaken Ri
chard C. Holbrooke en wordt gehou
den in het gebouw van de Amerikaan
se permanente vertegenwoordiging
bij de VN. Het gaat trouwens niet al
leen om Bosnië, want ook het prestige
van president Clinton en de geloof
waardigheid van de NAVO staan op
het spel.
De tot dusver succesvolle pendeldi
plomatie van Holbrooke wordt voor
het eerst krachtig in de wielen gere
den door Rusland, dat een cruciale
stem heeft in de contactgroep. Die is
voor vandaag door Holbrooke beperkt
tot de VS, Engeland, Frankrijk, Duits
land en Rusland, met de Zweedse be
middelaar Carl Bildt namens de Eu
ropese Unie. Volgens Amerikaanse
zegslieden zijn Italië en Spanje, de
huidige EU voorzitter, afgevallen om
tegemoet te komen aan protesten uit
met name Nederland, dat zich buiten
spel geplaatst voelde.
Voor Boris Jeltsin staat de NAVO
door de niet aflatende luchtacties te
gen de Bosnische Serviërs nu duidelijk
te boek als oorlogvoerende partij aan
de kant van de moslims. Voor de Rus
sen moet hieraan onmiddellijk een
eind komen als eerste voorwaarde
voor een vreedzame en onpartijdige
regeling van de nu al bijna vier jaar
durende burgeroorlog.
Holbrooke's stelling, dat de door de
Bosnische Serviërs uitgelokte 'reactie'
van de NAVO niets te maken heeft
met overleg over een toekomstige po
litieke regeling zal vandaag Ongetwij
feld door de Russische degelatie van
tafel worden geveegd, waardoor de zo
broodnodige eenheid in de internatio
nale contactgroep gevaar loopt. Een
troost voor de NAVO is, dat de
Bosnisch-Servische leider Karadzic en
zijn weerbarstige generaal Mladic het
initiatief uit handen is genomen door
president Slobodan Milosevic, wiens
minister van buitenlandse zaken de
Servische zaak vertegenwoordigt.
Milosevic, die van de verlammende
VN-sancties tegen zijn land af wil,
heeft zich afzijdig gehouden van de
Kroatische herovering van de Krajina
en tot dusver ook nogal gelaten gerea
geerd op de luchtacties. Of dat zo
blijft, nu Moskou zo krachtig stelling
heeft genomen tegen de NAVO, zal
vandaag wel duidelijk worden.
Holbrooke, verzekerd van de steun
van zijn Europese geallieerden, zal al
zijn diplomatieke talenten nodig heb
ben om de troefkaart, die het Westen
door de energieke NAVO-ingreep ein
delijk in handen kreeg, zo sterk moge
lijk uit te spelen. Washington heeft in
elk geval duidelijk gemaakt, dat de
Serviërs keiharde concessies zullen
moeten doen voordat de luchtacties
worden stopgezet.
Een paar minuten over twaalf
kijkt D66-kamerlid Jan Hoeke-
ma op zijn horloge. De Franse
parlementaire delegatie, die
moet uitleggen waarom Frank
rijk tóch kernwapenproeven
houdt op Mururoa, is te laat.
.Zeker opgehouden in de filé",
taalgrapt Hoekema, voorzitter
van het Nederlandse ontvangst
comité.
Waarom deze ontmoeting
met de Franse collega's plaats
heeft? „We gaan heel duidelijk
blijk geven van onze gevoelens
van diepe afkeuring en teleur
stelling over de kernproeven.
Maar we heten ze wel van harte
welkom. Het is altijd beter wel,
dan niet te praten", verwoordt
Hoekema de bedoeling van het
geplande gesprek.
Een uur lang hoort de vooral
uit defensiespecialisten be
staande groep Kamerleden de
twee bezoekers aan, terwijl de
pers vol ongeduld wacht op de
bevestiging dat de Fransen eens
flink de oren wordt gewassen.
WD-kamerlid Sari van
Heemskerck Pillis-Duvekot
komt als eerste naar buiten. Te
leurgesteld. De beslissing over
de kemproeven is het exclusie
ve voorrecht van de Franse pre
sident, zo hebben de Fransen
haar voorgehouden. Als deze
Franse parlementariërs er al be
hoefte aan zouden hebben dat
besluit aan te vallen, wat dus
niet het geval is, dan nog stuiten
ze op het mandaat van Chirac.
Waar het de Fransen vooral om
gaat is begrip te kweken. En dat
lukt ook wat Van Heemskerck
betreft maar matig.
Guillaume steekt daarvoor de
hand in eigen boezem. Er zijn
fouten gemaakt. „We zijn ver
rast over de reacties. We had
den dit bezoek achteraf gezien
beter eerder kunnen brengen".
Maar hij verdedigt de beslissing
van Chirac: kernwapens zijn
onontbeerlijk voor de Europese
defensiepolitiek, er ontbraken
nog wat wetenschappelijke ge
gevens en dus waren de proe
ven noodzakelijk. „En volgend
jaar zullen we zonder enige te
rughoudendheid het non-proli
feratieverdrag tekenen", ver
klaart hij goedmoedig.
„Hun houding was er toch
weer een beetje van: ze moeten
niet zo zeuren", vertelt Hoeke
ma als hij de Fransen uitgeleide
heeft gedaan. Hij heeft niet het
idee dat deze veel hebben opge
stoken van het bezoek. „Het
was weer als vanouds: het gro
tere land tegenover het kleine
kikkerlandje... Dat is teleurstel
lend, een uiting van arrogantie.
Maar dat is natuurlijk ook een
beetje eigen aan de Fransen".
Morgen arriveert een parlemen
taire delegatie uit Australië. Die
komt uitleggen waarom de lan
den in de Stille Zuidzee tegen
de kernproeven zijn. Allicht ont
moeten deze bezoekers meer
begrip en waardering.
De regering van de Franstalige Canadese provin
cie Québec heeft gisteren de tekst bekend ge
maakt van de vraag die de bevolking binnenkort
krijgt voorgelegd in een referendum. Op 30 okto
ber of 13 november, dat moet Québec nog beslis
sen, kunnen de Québecois bepalen of hun pro
vincie soeverein moet worden en na onderhande
lingen met Canada uit de Canadese confederatie
stapt.
De regering van Québec spreekt in dit verband
het liefst van soevereiniteit in plaats van onafhan
kelijkheid, omdat dat laatsten veel inwoners van
de Belle Province afschrikt. De vraag is of de kie
zer aanvaardt dat Québec soeverein wordt na for
meel met Canada een nieuw economisch en poli
tiek partnerschap te zijn aangegaan. Bij een eer
der referendum, in 1980, sprak een ruime meer
derheid in Québec zich uit tegen een breuk met
Canada. Volgens de opiniepeilingen houden
voor- en tegenstanders elkaar nu min of meer in
evenwicht.
Heel veel mensen proefden 't afgelopen
jaar onze Toetjes-van-de-maand en velen
deden mee aan Mona's Toetje-van-het-jaar
«kende Franse strafpleiter Jacques Vergès is ervan
tuigd dat infiltranten van de Algerijnse inlichtin-
lienst een aandeel hebben gehad in de recente
aanslagen in Parijs. De Algerijnse regering probeert
«ze wijze leden van het Islamitisch Reddingsfront
in diskrediet te brengen, zo meent hij.
rgès poneerde zijn stelling gisteren voor de recht-
in Brussel, waar hij de verdediging aanvoert van
'ed Zaoui, een van de twaalf mannen van Noord-
ïaanse herkomst die ervan worden verdacht deel uit
te maken van de Belgische cel van de G1A, een radicale
en gewelddadige afsplitsing van het FIS.
Volgens de Franse advocaat volgt de Algerijnse rege
ring een bewuste strategie om de fundamentalistische
islamitische oppositie in het buitenland in een kwaad
daglicht te stellen. Daarbij aarzelt het regime niet de
Franse en Belgische autoriteiten te manipuleren, aldus
Vergès.
De gedreven verdediging van Vergès en zijn mede
advocaten werd voorafgegaan door een betoog van de
openbare aanklager Michèle Conincks, die geen enkele
aanwijzing zag om de beklaagden een politiek proces te
Jeltsin: NAVO gaat mandaat van VN ver te buiten
gunnen. Dit verzoek, dat maandag werd gedaan door
onder andere de verdediging van Zaoui, was volgens
haar niet steekhoudend omdat er geen sprake zou zijn
van opruiende geschriften. Bovendien ontbraken aan
wijzingen dat de groep erop uit was de Belgische staat
te destabiliseren.
In haar requisitoir eiste Conincks een celstraf van vijf
jaar wegens de vorming van een bende en verboden
wapenbezit tegen de in haar ogen harde kern van de j
Belgische GLA-cel, onder wie Zaoui. Tegen vier andere
verdachten eiste ze straffen van twee tot vier jaar.
De NAVO gaat net zo lang door met het bombarderen
van Bosnisch-Servische strategische doelen tot generaal
Ratko Mladic opdracht geeft zijn zware wapens tot op
twintig kilometer van Sarajevo terug te trekken. Dat heb
ben functionarissen van de VN gisteren aangekondigd.
De NAVO ging gisteren voor de negende dag door met
het systematisch vernietigen van Bosnisch-Servische ra
darposten, verbindingsstations en andere militaire instal
laties in heel Bosnië.
zouden vormen. De comman
dant van de NAVO in Zuid-Eu
ropa, de Amerikaanse admiraal
Leighton Smith, zei op het
hoofdkwartier in Napels dat nog
niet de gehele luchtmacht is in
gezet. VN-woordvoerder Chris
Vernon meende dat het duide
lijk is dat de Serviërs nog niet
hard genoeg zijn aangepakt,
'maar ze voelen het iedere dag
harder'.
De Russische president Jeltsin
beschuldigde gisteren de NAVO
ervan rechter en beul tegelijk te
Ook aan de andere eisen van de
VN openstelling van het
vliegveld van Sarajevo, het niet
langer beschieten van de aan-
voerroutes over de weg en op
gave van de belegering van de
'veilige gebieden' is nog niet
voldaan. De regering van Ser-
vië-Montenegro eiste gisteren
de onmiddellijke en totale be
ëindiging van de bombarde-
mentsvluchten omdat die een
belemmering voor de vrede
spelen. Volgens Jeltsin gaat de
NAVO zijn door de VN verleen
de mandaat ver te buiten. Gaat
men daarmee door, dan zal
Rusland zijn betrekkingen met
de NAVO moeten herzien, aldus
Jeltsin.
In gesprekken met de Spaan
se premier en huidig EU-voor-
zitter Felipe Gonzalez en voor
zitter Jacques San ter van de Eu
ropese Commissie zei Jeltsin
gisteren dat het Westen wat
voormalig Joegoslavië aangaat
met twee maten meet. Hij vroeg
zich af hoe het kon dat als de
Kroaten of de Bosniërs aanval
len, er niets gebeurt. Het Russi
sche parlement bespreekt zater
dag de toestand in Bosnië. De
rechtse nationalisten in de
Doema zullen daarbij waar
schijnlijk aandringen op steun
aan de Serviërs.
De Russische minister van
buitenlandse zaken Andrej Ko-
Een Bosnisch-Servische soldaat maakt in een tegen NAVO-aanvallen met houten balken versterkt huis in Pale
het Servische overwinningsteken (met drie vingers). foto epa
zyrev wil dat Rusland een be
langrijker rol gaat spelen in de
internationale contactgroep
voor voormalig Joegoslavië.
Naast Rusland zijn dat de VS,
Engeland, Frankrijk en Duits
land. Kozyrev stelde voor een
'troika' in te stellen die namens
de volledige groep onderhan
delt. Het drietal zou moeten be
staan uit de Amerikaanse ge
zant Richard Holbrooke, EU-
onderhandelaar Bildt en de
Russische diplomaat Igor Ivan-
ov.
De Geneefse besprekingen
van vandaag zijn in Parijs op
het Elysée voorbereid. De Fran
se president Chirac ontving de
ondermeer met Nederland (als
belangruijk leverancier van
troepen en materieel) en islami
tische landen uitgebreide con
tactgroep. Minister Van Mierlo
sprak na afloop van
'onverwachte wendingen van
het nieuwe Franse regime'. Van
Mierlo gaat niet naar Genève.
