'Greet Hofmans was geen
toverkol met hokus pokus'
Bernhard told Juliana:
She must
quit the
Palace
Feiten &Meningen
Vers brood op
alle tijden van
de dag, en ook
op zondag
Dempsey heeft
nog tijd van leven
10REL0X
Europees Hof bemoeit z/c§
vaker met belastingwetten
Neefjes op bezoek
VRIJDAG
SEPTEMBER 1995
-4G8
Vers brood, als het even kan nog een beetje
warm. Ik kan me eigenlijk weinig etenswa
ren voorstellen die lekkerder zijn. Geen
wonder dat ik me in een land als Frankrijk
zo thuisvoel. Daar namelijk kun je op bijna
ieder moment van de dag bij de bou-
langer binnenstappen om heerlijke,
geurende deegwaren in te slaan. Of
het nu acht uur 's ochtends is, of
acht uur 's avonds, de baguettes
zijn net gebakken. Zelfs op zondag
wordt de consument verwend.
Niet alle bakkers openen dan hun
deuren, maar er zijn er genoeg
die dat wel doen en bijdragen tot
een zalig petit déjeuner.
Hoe anders is dat in Nederland.
Probeer na twee uur 's middags
in de gemiddelde bakkerszaak
maar eens aan brood te komen,
mij ns Laat staan vers brood. Dat be-
ft Érl hoort, een enkele uitzondering
daargelaten, tot de onmogelijk
heden van het leven. Het enige
alternatief is het voorgebakken
en daarna opgewarmde brood
van bijvoorbeeld Albert Heijn, of
een avondwinkel met eigen bak
kerij (bestaat in Amsterdam).
Op zaterdag is het nog een graad
je erger. Dan is de winkel twee
uur voor sluitingstijd al aan kant.
Een klant die zich na het middag
uur met een boodschappenlijstje
meldt, wordt meewarig aangekeken
en mag de laatste kruimels in een plastic
zakje meenemen. Maandag is er weer een
dag, tenzij je ergens een joodse bakker kunt
vinden die wèl een paar uur op zondag zijn
winkel opent.
Fransen weten hoe geleefd moet worden, ze
hebben er zelfs een fraaie term voor, joie de
vivre. Maar er gloort hoop. Langzaam wordt
Nederland opgestoten in de vaart der volke
ren en bereikt de moderne tijd ook de
Noordzeekust. Nog even en winkels gaan
hun openingstijden daadwerkelijk verrui
men. in Frankrijk, om nog maar
even bij een populair en jaarlijks
door miljoenen Nederlanders be
zocht voorbeeld te blijven, kun je
met name in de grote steden al
jaren tot laat in de avond voor al
lerhande spullen fruit, groen
te, kaas, wijn, waspoeder bij
voorbeeld nog terecht. Voor
de winkelier is het wellicht een
hard bestaan, maar wel een ei
gen keuze. En dan hebben we
het nog niet eens over de luxe
van een land als de Verenigde jl j
Staten, waar desgewenst zelfs na
middernacht in de supermarkt
inkopen kunnen worden ge
daan. Het hoeft niet, maar het
kan wel.
Albert Heijn heeft deze week het
zo noodzakelijke schot voor de
boeg gegeven meteen gevolgd
door nog een paar grootgrutters.
Wellicht dat meer ondernemin
gen nu de geest krijgen. De bak
kers met name, al was het maar a
la de apotheken, namelijk per
toerbeurt. De dichtheid van bak
kerswinkels is hier wel niet zo groot
als in, bijvoorbeeld, Parijs, maar het
zou een beginnetje zijn. Aanvankelijk zullen
de inmiddels noodgedwongen tot vrieskist
brood bekeerde klanten dan nog even moe
ten wennen, maar wanneer het nu nog on
mogelijke straks mogelijk wordt, komt de
omslag vanzelf.
lm
Drie jaar zucht Dempsey in haar dodencel.
Vier keer wisten haar advocaten uitstel van
executie te krijgen. Maar deze week wees
rechter Edwards in Lodnen een nieuw be
roep af. Een flink deel van de Britse natie
leeft intens met Dempsey mee, die over een
maand echt aan het gas moet. Voor een
vergrijp waaraan ze zelf geen schuld heeft.
Het was Dempsey's baasje, de 47-jarige
Dianne Fanneran, die drie jaar geleden de
muilkorf verwijderde.
Daarop staat in Engeland de doodstraf.
Dempsey is namelijk een pitbull en dit ras
moet volgens de Wet Gevaarlijke Honden
op straat altijd een muilkorf dragen. De
agenten die Dempsey in beslag namen,
hadden geen boodschap aan Dianne's ver
weer: Dempsey moest overgeven en daar
om had ze de muilkorf afgedaan.
Volgens Dianne is het teefje trouwens een
lief schoothondje. Maar de Wet op Gevaar
lijke Honden kent geen verzachtende om
standigheden en maakt dus uitzonderingen
onmogelijk. Daar hadden de wetgevers des
tijds niet aan gedacht, aldus Roger Gale,
parlementslid en lid van de Dieren Welzijn
Groep waarin alle politieke partijen zijn ver
tegenwoordigd. Volgens Gale moet de wet
snel worden bijgesteld.
Intussen zit Dempsey met zeker honderd
lotgenoten in geheime politiekennels. Al
leen al haar zaak heeft de belastingbetaler
zo'n 125.000 gulden gekost en er dreigen
meer processen.
Na het vonnis stelde de politie zich soe
pel op. Het afmaken van Dempsey wordt 28
dagen uitgesteld om haar baasje nog één
keer de kans te geven in beroep te gaan.
Het zal er wel van komen: „Ik kan Dempsey
niet in de steek laten".
LONDEN HANS GELEUNSE
correspondent
Schrijver Giebels noemt beeld van gebedsgenezeres te negatief
Nederland heeft een te negatief beeld van Greet Hofmans, de vrouw die in de jaren vijftig centraal
stond in een hoog oplopend conflict op paleis Soestdijk. Met name door toedoen van prins Bern-
hard is ten onrechte het beeld geschapen van een 'hocus pocus bedrijvende toverkol'. Dat zegt
Lambert J. Giebels in zijn proefschrift Beel - Van vazal tot onderkoning, waarop hij vandaag in
Nijmegen is gepromoveerd.
Prince Bernhard,
the Queen's hus
band. They mar
ried in 1937.
Princess Beatrix, Queen Juliana,
heir to throne. She came to the
She was born in Throne in
1938. 1948.
'Talk About an
Abdication'
winy i ID™
gives you
From PETER STEPHENS, AmsterdamTuesday
p R A N TIC efforts are 1 ftpaptrs carrylng a story a
being mode by the j Cabinet meetings arc said to
Dutch Government, it is'fM^dsWpiwith thé^uMa."
said here, to prevent the Porclgn Affairs committee oi
people of Holland from
learning of a rift between
Queen Juliana and Prince
Bernhard, her usually gay
sporting husband.
The cause of the rift is said
to be the Queen's friendship
with grey-haired, sixty-one-
year-old Greete Hofman, a
faith healer.
'Cabinet meetings j
to discuss itf
been requested" not to handleContinued on Back Page
Na de publicatie in Der Spiegel van 13 juni 1956 beginnen tal van buitenlandse bladen direct over de perikelen op Soestdijk te publiceren. Dit is de
voorpagina van het populaire Engelse blad Daily Mirror van dezelfde dag. Lambert J. Giebels: „De Nederlandse pers volgde na een periode van
zelfcensuur".
Het werk van Giebels is een bio
grafie van Louis Josef Maria
Beel (1902-1977). Beel heeft in
de naoorlogse politiek een be
langrijke rol gespeeld, onder
meer als minister van binnen
landse zaken, minister-presi
dent en Hoge Vertegenwoordi
ger van de Kroon in Neder-
lands-Indië.
In juli 1956 neemt Beel ontslag
als minister om de leiding op
zich te nemen van een commis
sie van drie wijze mannen die
de Greet-Hofmans-affaire moet
helpen oplossen. En dat lukt op
basis van een rapport dat tot op
de dag van vandaag geheim is
gebleven. Jurist/politicoloog
Giebels: „Was Beel al gewaar
deerd raadsman van het staats
hoofd, sedertdien werd hij
vriend-van-het-huis".
„Beel werd daarna minister van
Staat en vraagbaak van de vor
stin (Juliana, AM) in kwesties als
de huwelijken van haar doch
ters en de financiële positie van
het Koninklijk Huis. Hij werd
een adviseur van de Kroon om
wie koningin noch kabinet
meer heen konden." Beel, de
'sfinx', opereert vooral achter de
schermen. Zijn macht bezorgt
hem de bijnaam 'Onderkoning
van Nederland'.
DER SPIEGEL
Hoe behoedzaam Beel opereert,
blijkt wel uit de zaak-Greet Hof
mans. Die affaire komt op 13 ju
ni 1956 via het Westduitse
weekblad Der Spiegel in de pu
bliciteit. Op Paleis Soestdijk blij
ken ernstige problemen te zijn
gerezen tussen koningin Juliana
en prins Bernhard. Juliana zou
in de greep zijn geraakt van ge
bedsgenezeres Greet Hofmans,
die overigens zelf door de prins
naar het hof is gehaald in ver
band met oogproblemen van
prinses Marijke (nu Christina).
Later wordt duidelijk dat Soest
dijk uiteen is gevallen in een Ju
liana- en een Bernhard-kamp.
Het huwelijk wankelt en daar
mee de monarchie. De ernst
van de crisis bleek in december
1993 overduidelijk toen deze
krant met publicaties kwam op
basis van materiaal uit een
Amerikaans universiteitsarchief.
Daarbij ging het om geluids
banden van gesprekken tussen
prins Bernhard en de Ameri
kaanse schrijver Alden Hatch.
Hatch schreef een geautoriseer
de biografie over de prins, die in
1962 verscheen. Het grootste
deel van de tekst op de band
haalde vanwege het precaire ka
rakter het boek niet. Zo sprak
Bernhard over een oorlog op
Soestdijk. „En wat voor oorlog
Het heeft bijna acht jaar ge
duurd."
Ook Giebels maakt uitvoerig ge
bruik van de geluidsband. Een
zeer belangrijke bron moet hij
echter ontberen. De immer be
hoedzame Beel heeft alles wat
hij in deze zaak aan materiaal
heeft nagelaten, waaronder
waarschijnlijk ook het rapport
van de wijze mannen, onderge
bracht in het Koninklijk Huisar
chief. En dat zit stevig op slot.
Giebels verzucht: „Het Konink
lijk Huisarchief, alhoewel goed
deels uit overheidskas betaald,
wordt niet geacht te behoren tot
de overheidsarchieven waarop
de Archiefwet van toepassing is,
laat staan de openbaarheidsre-
gels van deze wet".
De schrijver, die in de jaren ze
ventig voor de PvdA in de Twee
de Kamer heeft gezeten, trok de
afgelopen jaren de aandacht
met procedures rond andere
stukken, die zich in het Alge
meen Rijksarchief bevinden,
maar ook dat liep voor hem niet
goed af. Giebels moet zich in
zijn proefschrift dan ook beper
ken tot 'slechts voorlopige' con
clusies.
RASPOETIN
Centraal daarbij staat dat er een
te negatief beeld over Greet
Hofmans is ontstaan, ook al
omdat prins Bernhard achter de
berichtgeving in Der Spiegel
zat. In het geruchtmakende ar
tikel werd zelfs gesproken over
een Raspoetin aan het hof. Het
Duitse blad erkende de betrok
kenheid van de prins in januari
1994 nadrukkelijk naar aan
leiding van de berichtgeving in
deze krant.
Giebels, die zich tevens op
(anonieme) bronnen uit het 'Ju-
liana-kamp' baseert, schrijft
daarover: „Door haar een Rasp
oetin te noemen, werd zij geïn
crimineerd en door haar af te
schilderen als een hokus pokus
bedrijvende toverkol werd zij
belachelijk gemaakt. De inter
nationale pers heeft Der Spiegel
hierin direct gevolgd. De Neder
landse pers volgde na een pe
riode van zelfcensuur".
De auteur noemt Greet Hof
mans 'een vroege voorloopster
van de New Age-beweging'.
Haar invloed aan het hof zou
schromelijk zijn overdreven, ze
ker waar het gaat om 'pacifisti
sche' toespraken van de konin
gin, in april 1952 in de Verenig
de Staten.
Giebels prijst het ook in Hof
mans dat ze nooit de vuile was
heeft buiten gehangen. Volgens
de auteur had Hofmans, nadat
ze uiteindelijk van het hof was
verjaagd, alle gelegenheid haar
wraakzucht bot te vieren en er
tegelijk een slaatje uit te slaan.
„Als koninklijke gebedsgeneze
res was haar marktwaarde sterk
gestegen en de hele wereldpers
had de Raspoetin-aan-het-hof
graag haar kolommen ter be
schikking gesteld om haar gal te
spuwen. Dit alles is niet ge
schied."
In feite is er geen Hofmans
maar een Soestdijk-affaire, stelt
Giebels, die daarmee weinig
nieuws brengt. Hij citeert zelf
een tekst waaruit blijkt dat in
1956 al over de 'kwestie Soest
dijk' wordt gesproken. Giebels
spreekt over een cover-up. Het
huwelijk tussen Juliana en
Bernhard stond op springen,
mede omdat de koningin op de
hoogte was geraakt van amou
reuze escapades van de prins.
Het rumoer om Greet Hofmans
moest de aandacht van de drei
gende scheiding afleiden.
Lambert J. Giebels: Beel - Van
vazal tot onderkoning. Biogra
fie 1902-1977. Uitgever: SDU
Den Haag/Centrum voor Parle
mentaire Geschiedenis Nijme
gen. 65.
haarlem arthur maandag
BELASTING BELICHT
Op het gebied van de inkomstenbe
lasting en de vennootschapsbelas
ting is er nog nauwelijks harmoni
satie in de Europese Unie. De lid
staten zijn huiverig om hun belas
tingstelsel door Brussel te laten re
gelen. Belastingheffing brengt veel
geld in het laatje en het risico dat
bij één Europees belastingstelsel de
inkomsten opeens sterk teruglopen,
durft tot nu toe niemand te nemen.
De lidstaten regelen dus nog steeds
alles zelf. De nationale wetgeving
mag echter niet in strijd komen
met het EG-Verdrag. De laatste tijd
worden de vijftien lidstaten steeds
vaker door het Europese Hof in
Luxemburg op hun vingers getikt
omdat hun wetgeving in strijd met
de afspraken. Het Hof heeft nu voor
de eerste keer geoordeeld dat een
bepaling uit de Nederlandse in
komstenbelasting niet deugt.
De trend werd door het Europese
Hof in 1986 gezet met de inmiddels
in fiscale kringen befaamde avoir
fiscal-zaak. Toen bleek de Franse
belastingwetgeving in strijd met het
recht op vrij vestiging dat iedere in
gezetene van de Unie heeft. Ook
Luxemburg moest een deel van zijn
wetgeving aanpassen nadat geble
ken was dat deze in strijd was met
het vrije verkeer van personen. Bel
gië wist aan een veroordeling te
ontsnappen, maar in 1993 ging een
belastingwet van (dit maal) Groot-
Brittannië voor de bijl.
Langzaam groeide in de verschil
lende lidstaten het besef dat de ei
gen wetgeving ook wel eens in
strijd met Verdrag kon zijn. Om on
verwachte financiële tegenvallers te
voorkomen werd politieke druk uit
geoefend op de rechters van het
Europese Hof. Het Hof werd ge
vraagd zich voortaan wat terughou
dender op te stellen.
Het Europese Hof ging echter on
verstoorbaar verder. Ondanks be
denkingen die zes verschillende re
geringen naar voren brachten, oor
deelde zij begin dit jaar in de zoge
naamde Schumacker-zaak dat het
in strijd met het EG-Verdrag is om
aart een grensarbeider geen belas
tingvrije voet en aftrekposten als
buitengewone lasteh en giften toe
te staan.
Voor de Nederlandse staatssecreta
ris Vermeend (financiën) was deze
zaak de druppel die de emmer deed
overlopen. Vermeend, die voor zijn
aantreden als staatssecretaris een
aantal maanden hoogleraar Euro
pees belastingrecht is geweest,
sprak op een congres zijn ergernis
uit over de uitspraak van het Hof en
kondigde aan dat hij op Europees
niveau zal gaan praten over deze
ontwikkeling.
Deze uitspraken van Verme
len op hun beurt in het verl
keelgat van prof. dr. Essers, ut o
raar belastingrecht aan de K ,ur
ke Universiteit Brabant. Ziji ,ndi
komt er kort op neer dat Ve tferl<
niet moet zeuren. Nederlan 5ure
altijd een warm pleitzorger ,ar i
Europese Unie is geweest, n
strijdigheden gewoon ophei
dat de verdragsvrijheden ge OÖ
borgd blijven.
De Europese rechters lijken j
te denken. Het gerechtshofi
Bosch had verleden jaar aan:as
Europese Hof gevraagd of hf }LZ
toekennen van de zogenaan 1
cale oudedagsreserve (FOR)ie
aftrekpost voor ondernemen
een bepaalde situatie in stri| ig
met de vrijheid van vestigin
Europese Unie. daa
Het antwoord hierop is inm nrr
gegeven. Met een zelfde redi ge
als in de Duitse Schumackei tva
werd het niet geven van de ets
post aan de heer Wielockx, e
die in het Nederlandse Venli j.
therapeut is, in strijd met he
Verdrag geacht. Een beroep
feit dat de samenhang van h e w
derlandse belastingstelsel zo V0(
den geschaad mocht zelfs ni e e
ten. .,e
De Bossche rechters die dezi 0jj
aan het Europese Hof hadde ^e(
gelegd zullen deze uitspraak or
over nemen. Gevolg is dat N
land zijn wetgeving zal moet
aanpassen.
Vermeend zal niet blij zijn m
uitspraak. Te meer daar er m
Nederlandse belastingzaken e'
het Europese Hof zijn voorgf aa
Zo zal het Hof binnenkort oo r'e
of het 25 procent belastingta S
buitenlanders moeten betale sf
strijd met het EG-Verdrag is.r'
ligt er een zaak bij het Europ111
Hof over belastingvrije fusies
ondernemingen die ook vooi
nenlandse fusies voor groot 1^"
De Europese Commissie H
gelijks bestuur van de Unie -I
derzoekt op dit moment of el
langrijk deel van de brede hel
dering, een grote belastingwi
zing in 1992, in strijd met het
Verdrag is. Daarnaast is te ve
ten dat steeds meer mensen
een beroep op het EG-Verdr;
zaak aan de Nederlandse ree
gaan voorleggen.
De invloed van Europa word
steeds groter. En dat geldt, of
meend dat nu leuk vindt of n
ook voor de Nederlandse bel
gen.
Al weken was ik met
ze bezig geweest:
met mijn neefjes
van tien en acht die
PPPIWH de uitdrukkelijke
Iamst erdam wens te kennen
hadden gegeven bij
mij te logeren en met wie ten slotte
een afspraak was vastgelegd. Om
dat ik op een zebrapad ooit bijna
van de sokken ben gereden door
een lachende automobilist zag ik ze
al in gruzelementen met gillende
sirenes naar een Ajnsterdams zie
kenhuis gebracht worden. Waarna
ik hun moeder zou moeten bellen
met dit vreselijke nieuws.
En zouden ze niet bang zijn voor de
dakloze psychiatrische patiënten
die door de stad zwerven? Bij mij in
de straat komt bijvoorbeeld elke
dag een man langs die heel hard
'kuthoer' schreeuwt. En 's ochtends
haalt een agressief kijkende viezerik
alle vuilniszakken uit de container
en zoekt daar de flessen met statie
geld uit. Net als bij junks zijn dat de
types van wie ik me, zelfs als inmid
dels doorgewinterde Amsterdam
mer, toch liever schichtig verre
houd.
Wat is er trouwens leuk om te doen
voor kinderen van tien en acht? (De
oudste had Artis en een rondvaart
al eens meegemaakt). De wassen
beelden bij Madame Tussaud leken
me uiteindelijk een goed idee, maar
ik wist ook dat daar de vermoorde
gebroeders Johan en Cornelis de
Witt naakt en uiteengereten te kijk
hangen, met hun voeten omhoog.
Als ze dat zouden zien, zouden ze
zich misschien dood schrikken.
Maar aan de andere kant kijkt de
jeugd tegenwoordig veel televisie
en leest ze ook de niets verbloe
mende verhalen van Roald Dahl.
Als de hoofdstad wordt neergezet
als een hedendaags Sodom en
Gomorra, kom ik daar altijd tegen
in het geweer en zeg ik dat het hier
reuze meevalt. Maar toen de af
spraak met de neefjes eenmaal was
gemaakt, bleek ik toch meer dan
verwacht behept met zorgen over
het effect van de stad op deze jonge
kinderzieltjes. Toen ze op de stoep
stonden, had ik in gedachten dan
ook al vele toespraken met waar
schuwingen en geruststellingen te
gen ze gehouden.
Na het nuttigen van chips (uit een
zak met flippo's natuurlijk) en een
instructie over zebrapaden gingen
we op stap voor de vuurproef. „Jul
lie hoeven helemaal niet te kijiï
hoor", riep ik zeker drie keer tf
we bij de gebroeders De Witt I
gearriveerd. In tegenstelling tJ
vroeger was het gruwelijke tafr
minder zichtbaar gemaakt ma
zwart gazen scherm, maar
tochTot mijn verbazing hel
de'neefjes er echter niet overj
hoord en toonde de jongste zi
moeder de volgende dag zelfs
cies hoe ze er bij hadden geha
Daartoe ging hij opgewekt pra
op de grond liggen met zijn be
omhoog.
Nadien belandden we op het I
eplein, waar een acrobaat met
de hand liggende flauwe kwinl
gen een condoom over zijn ho
trok en dit opblies tot het form
van een ballon. Als hoogtepun
de lol knapte het ding natuurli
met een ferme klap uit elkaar.
Ik beleefde angstige momente
de neefjes maar niet zouden g;
vragen waarvoor dat ding gewi
lijk wordt gebruikt! Voorlichtin
hadden ze vast nog niet gehad
Maar gelukkig ontsprong ik de
dans en sliepen de heren die n
als rozen.
De volgende dag was het VOC-
schip bij het Scheepvaartmuse
aan de beurt, een naar ik dacht
strekt gevaarloos uitje. Dat was
ook, behalve dan dat ik even d(
adem inhield toen ik een groep
'mongooltjes' zag. Misschien z
den de neefjes me wel net ietst
hard gaan vragen wat dat toch
'rare mensen' waren. Dat gebei
echter niet, omdat ze wellicht i
tief al aanvoelen dat 'mongoolfl
vooral heel lief zijn.
Na afloop van een logeerpartij
louter stralende gezichten en et
thousiaste verhalen stond ik nc(
even stil bij mijn volstrekt over!
dige zorgen vooraf. Kinderen ki
nen kennelijk nog onbezorgd ki
en genieten van het goede en s(
nende en negeren de rest. Hett
jammer dat we dat vermogen v
liezen als we ouder worden. Of
dat ook aan de hoofdstad zelf,
de nare kanten van het leefklim
ongemerkt naar binnen sijpelei
een langzaam werkend gif? Zod
ook ik dat vermogen tot onbekt
merd genieten meer ben kwijtg
raakt dan wanneer ik op het pla
land zou hebben gewoond?
FRANQOISE LEDEBOER I
