iSES'S? Mel Gibson weet waar hij mee bezig is
Film
luziekcoryfeeën
\p weg naar de top
Trein-thriller loopt hopeloos uit de rails
Tot Ziens: Groots gefilmd
PERDAG 7 SEPTEMBER 1995
>SER. 07j
Lch bevuilt eigen nest in Land and Freedom Braveheart: Filmepos rond middeleeuwse Schotse volksheld
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Jd Freedom. Te zien. Filmtheater
Amsterdam, Lantaren/Venster,
Rotterdam
jelse regisseur Ken Loach
nooit onder stoelen of
gestoken dat hij in zijn
irtij kiest voor de onder
en sociaal zwakkeren.
,r naar films als Riff Raff
ling Stones en Ladybird
rd kleine sociale dra-
larin Loach zijn mees-
ip bewijst. Met Land and
heeft hij voor de ver-
een groot politiek con-
|ij de kop genomen: het
rond de Spaanse Burger
dat hij vertelt vanuit de
van een Engelse revolu-
jr, die in 1936 naar Spanje
om te vechten tegen de
ten van Franco.
:h begint met het overlij-
in de man en laat vervol-
in lange flash-backs het
len herleven. De brieven
man, David Car, schreef
ijn vriendin, vormen de
draad en geven ook de
wkelijke informatie over
lanse '8 van zaken in Spanje in
i en. Het zwaartepunt in de
gt op het begin van de re-
e (begin 1936) en het uit-
llen van het lihkse kamp
halfjaar later.
ieri)e ch heeft ervoor gewaakt
van i de valkuil terecht te ko-
van de filmmaker die de
iedenis exact wil gaan na-
len. Daarom is Land and
im ook geen film over de
use Burgeroorlog, maar
de belevenissen van een
revolutionairen. Zo'n
g man, afkomstig uit heel
ia, die van Spanje een
volksrepubliek willen ma-
n burgeroorlog waarover
e in linkse kringen nog
n geromantiseerd beeld
dat door Loach genade-
wordt doorgeprikt. Hij
t aan om, zoals dat heet,
het eigen nest te bevuilen, door
aan te tonen hoe verdeeld en
ongeorganiseerd het linkse
kamp was. Opgedeeld in de
anarchistisch opererende mili
ties, waartoe ook David be
hoort, de internationale briga
des en het communistische
volksleger. Een strijd die door
Loach in ruwe lijnen wordt ge
schetst, en die wel enige voor
kennis van de Spaanse Burger
oorlog vereist.
Loach pikt er een paar sail
lante gebeurtenissen uit, zoals
het vechten in de loopgraven,
de eindeloze discussies over de
collectivisering van de land
bouw, de verovering van een
dorp, straatgevechten tussen
linkse partijen in Barcelona en
de gewraakte overname van de
milities door het volksleger.
Door het verhaal loopt nog een
liefdesaffaire tussen David en
een Spaanse verzetstrijdster,
maar het middelpunt van de
aandacht is toch de onderlinge
strijd van mensen die voor de
zelfde goede zaak vechten. Een
strijd die kapot gaat aan onder
linge meningsverschillen over
hoe de revolutie het best ge
voerd kan worden en die er uit
eindelijk toe leidt dat mensen
elkaar gaan haten en bestrijden.
Fascisten komen in Land and
Freedom niet of nauwelijks
voor. En dat is een 'gemis', om
dat het nu lijkt alsof het linkse
kamp alleen maar slaags is met
elkaar. Ook wordt er oneven
wichtig veel aandacht geschon
ken aan de discussie rond de
collectivisering van de land
bouw, terwijl andere zaken on
derbelicht blijven. Dat maakt
van Land and Freedom een wat
fragmentarische en oneven
wichtige film, terwijl ook het so
ciale drama dat zich afspeelt
tussen de mensen onderling,
zelden emoties oproept bij de
kijker. Maar het blijft een moe
dige keus om als linkse filmma
ker zo genadeloos het eigen fei
len van een groep bevlogen re
volutionairen bloot te leggen.
I\S IN LEIDEN
Reggae-festival in LVC:
harder they come' betekende de definitieve doorbraak voor Jimmy
tuurlijk van Cliff zelf maakt dit
ruimschoots goed.
FILM «OVERZICHT
:0 VAN PELT
Breestraat'66, Leiden: Roots, Reg-
üasta: The harder they come, do 7/9
Iuur: Rockers, vr 8/9 20.00 uur en
Time will tell, za 9/9 20.00 uur.
alle rasta- en reggaelief-
bers heeft LVC deze week
festival in huis: Roots, Reg-
Rasta. The harder they co-
(Engels gesproken, niet on-
iteld) uit 1972, over en met
fameuze reggaezanger Jim-
Cliff, is de openingsfilm. De-
terste Jamaïcaanse film ooit
ikende de definitieve door-
ak voor Jimmy Cliff en werd
r het Amerikaanse tijdschrift
proepen als 'rockfilm van
jaar'.
anger Cliff speelt zelf de
fdrol van de jonge, ambi-
Nize zanger die zich via de
irrijke en corrupte platenin-
trie een weg naar de top
beert te banen. Het gaat al-
i niet zo snel als hij het alle-
al gepland had; om te over-
ïn is Cliff gewongen drugs te
den. Als hij op een dag tij-
is een achtervolging een cor-
'te politie-agent neerschiet,
hij plotsklaps een volksheld
zijn plaat stijgt naar de eerste
ats. The harder they come
int aan dat Jimmy Cliff beter
'gt dan acteert, maar het ori-
'ele script en de muziek van
der anderen Desmond Dek-
Toots the Maytals en na-
Rockers
De tweede film, Rockers uit
1978, is een soort 'who's is who
in reggae'. Floofdrolspeler is Le-
roy 'Horsemouth' Wallace, vol
gens velen de bestp reggae-
drummer ooit, die schnabbelt
als platenkoerier. Op deze ma
nier komt hij bij de allerlei mu
zikale coryfeeën over de vloer,
variërend van Peter Tosh, Bun
ny Wailer en Jacob Miller, de
vroegere zanger van Inner Cir
cle. Van al deze artiesten is de
muziek te horen, het interes
santste aan deze weinig onthul
lende geschiedenis van drum
mer Leroy Wallace.
Time will tell
Roots, Reggae, Rasta wordt af
gesloten met een voorstelling
van Bob Marley's Time will tell
uit 1992. Deze documentaire
achtige film geeft aan de hand
van archiefmateriaal, interviews
en concertbeelden een impres
sie van de bekendste zanger die
Jamaica gekend heeft en zijn
begeleidingsband The Wailers.
Te zien zijn de plaats waar de
moordaanslag op Marley werd
gepleegd en beelden van het
One Love Peace Concert waar
Marley de strijdende politieke
partijen bij elkaar op het podi
um laeeg.
Mel Gibson geniet vooral bekendheid als acteur, onder
meer als protagonist in de Mad Max-trilogie, in Peter
Weirs The Year of Living Dangerously en Franco Zeferel-
li's Hamlet. Een paar jaar geleden maakte hij met The
Man Without a Face zijn debuut als filmmaker. Dat blijkt
geen eenmalige aangelegenheid te zijn geweest, nu hij
ook bij Braveheart tekent voor de regie, de produktie plus
de hoofdrol.
FILM RECENSIE
Als een acteur in de stoel gaat
zitten van de regisseur of pro
ducent, is de kans groot dat er
een star-vehicle uit zijn vingersv
rolt, een film waarin alle aan
dacht mooi naar hèm kan gaan,
ter meerdere eer en glorie. Zo
bekrompen is Gibson niet te
werk gegaan, Braveheart is
meer dan een simpel star-vehi
cle geworden, daarvoor was het
scenario te veelzijdig. Bravehe
art is een breed opgezet, drie
uur durend, filmepos rond de
middeleeuwse Schotse volks
held William Wallace. Hij leefde
rond 1300 en is letterlijk legen
darisch: alles wat we van hem
weten komt uit een oude rijm
kroniek.
Wallace keert terug naar zijn
geboortegrond, het door de En
gelse tiran Edward I, alias 'De
Stelt', geteisterde Schotland. De
Engelse troepen kunnen hun
gang gaan want de Schotse
edelen doen niets. Ze worden
handig door Edward tegen el
kaar uitgespeeld en gepaaid
met lappen grond. Aanvankelijk
houdt Wallace zich afzijdig, al
dromend van een rustig bestaan
met vrouw en kinderen en vee,
maar als de Engelsen zijn gelief
de Murron (Catherine McCor-
mack) de hals afsnijden wel,
dan stort hij zich voor tien in de
Schotse vrijheidsstrijd. Dat zul
len de Engelsen weten. Hij
slaagt waar de Schotse edelen
falen, dankzij een uitgekiende
guerilla-tactiek bezorgt hij de
Britse overmacht de ene neder
laag na de andere. Totdat hij
wordt verraden door het Schot
se adeldom.
Natuurlijk is acteur Gibson in
zijn rol van Wallace volop in
beeld, maar de film verzandt
niet in ijdel soleerwerk. Regis
seur Gibson was namelijk zo in
telligent ook zijn tegenspelers
de ruimte te geven, zodat ze
hun karakters met enige diepte
kunnen uitspelen. Patrick
McGoohan zet koning Edward
neer als een vileine maar niette
min begrijpelijke schoft. Sophie
Marceau combineert in haar rol
van kroonprinses Isabelle pre
cies die gratie en terughou
dendheid, waardoor je snapt
dat Wallace op haar valt. Angus
Macfadyen vertolkt de weifelen
de edelman Robert the Bruce
met de nodige morele dubbel
zinnigheid. Hun tegenspel ver
leent het Gibson-personage
<S? «s
Sophie Marceau en Mel Gibson in Braveheart
dramatisch reliëf en behoedt nier waarop hij het Schotse
hem voor eendimensionele landschap in beeld heeft ge-
egotripperij. bracht. Hoe gemakkelijk had hij
Dat Gibson weet waar hij mee er kitsch-plaatjes van kunnen
bezig is zie jp ook aan de ma- maken, maar nee, hij heeft be-
Steven Seagal ook in Under Siege 2 niet uit de plooi te krijgen
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Under Siege 2 Te zien: Luxor, Leiden; As-
ta 1Movieworld 8, Den Haag
Het was te verwachten dat er,
net als bij Die hard en Lethal
Weapon, op zeker moment een
Under Siege 2 zou komen. Deze
week in de bioscoop met uiter
aard opnieuw Steven Seagal in
de hoofdrol. Een film met het
tempo van Speed, die na een
sterke start aan het eind echter
jammerlijk uit de rails loopt.
In Under Siege (1) was Seagal
nog een eenvoudige kok aan
boord van de 'USS Missouri',
die als ex-marinier het eiland
Hawaii wist te redden van nu
cleaire vernietiging. In deel 2 is
hij nog steeds kok, maar zijn
missie is opnieuw: het redden
van de wereld voor vernietiging.
Seagal komt als Casey Ryback
ditmaal midden in de actie te
recht, wannneer een bende cri
minelen onder leiding van Tra
vis Dane, een geniale gek, de
Grand Continental', een be
roemde trein die dwars door het
onherbergzame Dark Territory
van de Rocky Mountains rijdt,
weet te kapen.
Doel is om vanuit de trein
met gavanceerde apparatuur
het hoofdkwartier van APAC,
een geheime militaire organisa
tie op stelten te zetten. Techno
freak Dane begint zijn wraakac
tie hij is ooit ontslagen bij
APAC met het kapen van een
spionagesatelliet, die ook ge
bruikt kan worden als vernieti
gingswapen. Hij'geeft zijn visi
tekaartje af door in China een
grote chemische fabriek op te
blazen en de schuld te leggen
bij de Amerikanen. Zijn volgen
de doel is een atoomcentrale
onder het Pentagon, tenzij de
regering snel over de brug te
komt met een miljard dollar. In
zijn eentje weet Dane daarna
zowat het hele Star Wars-lucht-
verdedigingsysteem lam te leg
gen, maar hij heeft buiten de
wust in een streek gefilmd waar ten, als het regent spreken ze
het bijna altijd regent, veel meer van 'mild weer'. Dat soort men-
dan hier. Gibson gebruikt die sen is niet kapot te krijgen,
regen als dramatisch middel,
want ze klagen niet die Schot-
Grote kleine film van Hecldy Honigmann
FILM RECENSIE
Stëven Seagal in Under Siege 2
waard gerekend, want aan
boord van de gekraapte trein zit
Casey Ryback, kok en voormalig
terroristenexpert, die met zijn
nichtje een tochtje door de
Rocky Mountains maakt.
Regisseur Geoff Murphy (re
gisseur van de futuristische
techno-thriller Freejack, met
Mick Jagger) zet goed in met
een spectaculaire kaping van de
trein en bouwt daarna gedegen
de spanning op in een lange tijd
meeslepende film. Zoals vaak is
ook in Under Siege 2 de slechte
rik de meest interessante figuur,
in dit geval hilarisch gespeeld
door Eric Bogosian (bekend van
Talk Radio). De enige die hem
wat tegenspel weet te geven is
oude rot Everett McGill, als het
hoofd van de kapingsactie,
maar die moet het natuurlijk
ook afleggen tegen superhero
Caseye Ryback, niet dood te
krijgen, links en rechts vingers,
armen en nekken brekend en
voortdurend in de weer in op en
onder de trein.
Zelden heb ik een actiefilm
gezien met zo'n hoge voorspel
baarheidsfactor en zo'n on
waarschijnlijkheidsgehalte. Wat
er ook met Casey gebeurt, hij is
niet klein te krijgen. Geen won
der dat ze bij APAC staan te jui
chen als ze horen dat Ryback
aan boord is, terwijl er een sid
dering door de coupé gaat als
de tegenpartij hoort met wie ze
van doen heeft. Voor onze on
overwinnelijke held loopt het
uiteraard allemaal goed af, wat
van de film zelf helaas niet ge
zegd kan worden. Die ontspoort
aan het eind jammerlijk in een
enorme explosie van twee op el
kaar knallende treinen. Maar
Casey is dan per helicopter al
weer op weg naar Under Siege 3.
STAN LAPINSKI
Tot ziens Te zien Haags Filmhuis, Den
Haag
Bij de ware filmliefhebbers (dat
zijn mensen die hun films in de
bioscoop zien) is Heddy Honig
mann vooral bekend om Her
senschimmen, haar hoogstper
soonlijke verfilming van de ge
lijknamige Bernlef-hit. Die film
dateert alweer van tien jaar te
rug, nu presenteert ze haar
tweede grote speelfilm, Tot
ziens. Dat wil niet zeggen dat ze
in de tussentijd heeft stilgeze
ten: behalve een aantal kortere
films maakte ze Metaal en me
lancholie, een schitterende do
cumentaire (over taxichauffeurs
in Lima) die door de machts
wellust van televisiebazen de
verdiende bioscoop-release
heeft misgelopen.
Nu ik Tot ziens een 'grote
film' heb genoemd, moet ik
daar meteen een aantekening
bij maken. De film is 'groot'
omdat hij met filmische midde
len een volle bioscoopzaal wil
beheksen en er niet uitziet als
veredeld TV-drama. Binnen de
ze opzet heeft Honigmann haar
film zo klein gehouden als we
dat tot nog toe van haar gewend
zijn, het is een grote kleine film.
Tot ziens vertelt het verhaal
van Laura (Johanna ter Steege),
Jan (Guy van Sande) en Anne
(Els Dottermans), een verhaal
over schroeiende passie, over
verliefdheid die blind en liefde
die helderziend maakt, over
plat gezegd vreemdgaan. Jan
ontmoet Laura bij toeval; op de
Amsterdamse schaatsbaan ko
men ze met elkaar in botsing.
Op weg naar huis ziet hij haar
bij toeval fietsen; gekscherend
rijden ze met elkaar op. Je ziet
ze schaatsen, je ziet ze fietsen
en ondertussen zie je nog iets
anders je ziet hét gebeuren.
Bij haar deur smijt hij zijn fiets
tegen de muur en binnen volgt
een hartstochtelijke vrijpartij. Er
is geen woord gesproken, toch
Guy van Sande en Johanna ter
Steege mooier dan ooit in
Tot Ziens
geloof je het. Dat is groots fil
men.
Wacht, zijn hartstocht en lief
de niet de solide basis voor alle
drama? Zeker. En vreemdgaan?
Nee, vreemdgaan per definitie
niet. Wel in de hoofden van de
betrokkenen (met name in het
verscheurde hart van de bedro
gene, in deze film Anna, lans
vrouw) maar niet voor de toe
schouwer in de zaal. Die denkt
alleen maar: 'O jé, wat nu?'
hij wil meer, hij wil echt drama
en krijgt dat meestal ook. De
minnares ontpopt zich bij voor
beeld tot een pathologische
messentrekster, zoals in Fatal
Attraction. Of de bedrogene
blijkt een arme analfabeet die
door zijn omgeving wordt
doodgetreiterd, zoals in Woy-
zeck. In Tot ziens ontbreekt zo'n
toegevoegde abberatie die tot
bloedstollend drama had kun
nen leiden. Daarom houdt Ho
nigmann het klein en concen
treert ze zich op het innerlijke
drama in de hoofden van Laura,
Jan en Anna een innerlijke
strijd die zich in alle lichame
lijkheid uit. Zij kijken, lopen,
rennen, vrijen en lijden, maar
doden niemand.
En Johanna ter Steege had ik
niet eerder zo mooi gezien, ook
niet in grote films vaft Honig
manns grote buitenlandse col
lega's.
FILMS AMSTERDAM
ALFA 1 (020) 6278806
13, 15.45, 18.45,21.30:
Carrington
ALFA 2
13.30, 16, 19.30, 22: Tot
ziens
ALFA 3
13, 15.45, 18.45, 21.30: The
Madness of King George
ALFA 4
13.30, 16, 19.30,22: M, Ein
Stadt sucht ein Mörder
ALHAMBRA 1 (020) 6233192
13.15, 16, 18.45,21.30:
Crimson Tid.e
ALHAMBRA2
18.45, 21.30, do vr ma di ook
13.15, 16: French Kiss
BELLEVUE CINERAMA (020)
6234876
13, 15.45, 18.30,21.30:
Batman Forever
CINERAMA 2
19.15, 22, do vr ma di ook
13.15, 16: Bad Boys
CALYPSO 1 (020) 234876
13, 15.45, 19, 21.45: While
you were sleeping
CALYPSO 2
13.15, 16, 18.45,21.30: A
Bronx Tale
CINECENTER CORALINE
(020)6236615
13.45, 16.15, 19.15, 22, zo
ook 11When Night is Falling
PEPPE NAPPA
14, 19.30: Window to Paris
16.15, 22, zo ook 11: Fresh
PIERROT
13.45, 19.30: Clerks
16.15, 22.15, zo ook 11:
Tokyo Decadence
JEAN VIGO
14, 16.15, 19.30, 22, zo ook
11: Sleep with me
CINEMA 1 (020)6151243
20.15, za zo wo ook 13,
16.30: Braveheart
CITY 1 (020) 6234579
13.15, 16, 18.45,21.30: Un
der Siege 2
CITY 2
13.15, 16, 18.45,21.30:
Crimson Tide
CITY 3
13.15, 16, 18.45,21.30:
Flodder 3
CITY 4
18.45,21.30: It Could Hap
pen To You
CITY 5
18.45, 21.30, do vr ma di ook
13.15, 16: Die Hard With A
Vengeance
CITY 6
13.15, 16, 18.45, 21.30:
Casper
CITY 7
13.15, 16, 18.45,21.30:
First Knight
DESMET (020) 6273434
18.45, 21: Land and Freedom
22, do t/m za ook 19.45, zo
ook 16: Les Roseaux Sauvages
zo t/m wo 20.15, zo ook
16.15: Wallace Gromit
zo 14: No Pasaran Films
over de Spaanse burgeroorlog
KRITERION 1(020) 6231708
19.30, 21.45 (ma met
21.45), zo ok 15: Tot Ziens
17.45: Don Juan
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
20.15, 22.15 (di niet 22.15),
zo ook 15: Le Buttane
ma 21.45: Fitzcarraldo
18: Farinelli
FILMMUSEUM
19', 21.30: Les Cents et une
Nu its
RIALTO 1 (020)6753994
17.45: Candy Mountain
19.30: Tabee Toean
21.30, zo ook 14.45. The
Damned
RIALTO2
18.45: Ladri di Biciclette
21: Schaduwlopers
23: Moving Pictures
zo 15: Middag met films van
Jan en Peter Dop
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17, 19.30, 22, zo ook 14.45:
Carrington
THE MOVIES 2
17.15, 19.30, 22, zo ook
14.45: The Madness of King
George
THE MOVIES 3
16.40 (beh. zo): Pret-A-Porter
19.15: Mediterraneo
21.15, zo ook 15: Kaos
THE MOVIES 4
16.40, 19.15 (beh zo) zo 15,
19.15: La Reine Margot
21.45: Pulp Fiction
TUSCHINSKI 1 (020) 6262633
13, 16.30, 20.15. Braveheart
TUSCHINSKI 2
13.15, 16. 18.45,21.30, do
met 16: Congo
TUSCHINSKI 3
13.15,16,18.45,21.30:
French Kiss
TUSCHINSKI 4
13.15, 16, 18.45,21.30:
While You Were Sleeping
TUSCHINSKI 5
18.15, 2115; do vr ma di ook
12.45, 15.30: Die Hard
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.45, 17.45, 20.45:
Clear and Present Danger
DE UITKIJK (020) 6237460
15, 22: Muriel's Wedding
18, 20: Priest
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
