Hamas-leider roept leden
op geweld af te zweren
GOED
KOOP
I
Nieuwe serie bomaanslagen
in Frankrijk en Algerije
Buitenland
Drama tijdens luchtshow in Canada
Palestijnen boycotten feest
in 3.000-jarig Jeruzalem
'Irak bracht wereld
aan rand van ramp'
Greenpeace-leden vrij; kaping loopt goed af
-BANDAG 4 SEPTEMBER 1995
DPA Deutsche Pre:
Politie Rio zou nog steeds martelen
jn de Janeiro* Tien jaar na de val van de militaire dictatuur is de
jraziliaanse politie volgens de krant Jornal do Brasil het marte
en nog niet verleerd. De krant meldde gisteren dat in Rio de Ja
neiro nog dezelfde marteltechnieken worden gebruikt als tijdens
|e dictatuur. Volgens een politieman worden onder meer elek-
Hsche schokken toegediend om bekentenissen af te dwingen,
•qjj zei ook dat agenten die martelen daarvoor extra salaris krij-
Euro-Russische ruimtemissie van start
iQSKOUTwee Russische kosmonauten en een Duitse collega
fjn gisteren vanaf de lanceerbasis Bajkonoer in Kazachstan met
en Soejoez-raket vertrokken voor een verblijf van vier maanden
i het Russische ruimtestation Mir. Het is de bedoeling dat ze
iorgen bij Mir aankomen.
-Tl
Ihinese dissident weer gevangen gezet
Viking De Chinese dissident Liu Gang, een van de leiders van
^iein 1989 onderdrukte democratische beweging, is voor tien
lagen in verzekerde bewaring gesteld omdat hij zich niet heeft
ehouden aan de beperkingen die voor hem golden. Dit heeft
||jn vader gisteren gezegd. Liu had geweigerd zich regelmatig bij
politie te melden sinds hij op 18 juni vrij kwam na zes jaar ge-
ïngenschap.
glosbranden woeden op Bali
:teifKARTAOp Bali zijn zware bosbranden uitgebroken. Ze woeden
^ooral op het oostelijke deel van het Indonesische eiland. Brand-
lestrijders hebben de controle over het vuur verloren. In het tro-
regenwoud van Indonesië woeden tijdens de droge tijd
grote branden. Met name op Java en Sumatra is dat het ge-
ïjtedrijf zou Nobelprijs hebben gekocht
pqckholmDe Nobelprijs voor medicijnen zou in 1986 dankzij
jen geheime lobbycampagne van het Italiaanse farmaceutisch
ledrijf Fidia zijn toegekend aan een onderzoeker van deze on
derneming. Dat meldde gisteren de Zweedse krant Dcigeiis
\heter. Het Nobelcomité, dat een reputatie heeft van onafhan
kelijkheid en integriteit, deed meteen de ongebruikelijke stap
jet bericht te ontkennen. Dagens Nyheter meldde dat Fidia 14
"ysiiljoen gulden uittrok om het Karolinska Instituut, dat de win
uitkiest, ervan te overtuigen dat de prijs in 1986 naar Rita
Montalcini moest gaan.
Grens Peru-Ecuador gaat weer open
injiTO'» De grens tussen Peru en Ecuador, die was gesloten als
van de niet-verklaarde oorlog die de twee Zuidameri-
[aanse landen in januari en februari hebben gevoerd, gaat weer
ipen. Dat heeft president Fujimori van Peru gisteren laten we
lden. Naar verluidt zou de grens vandaag weer worden geopend.
^[Georgische minister aan de dijk gezet
"Tbilisi Het parlement van Georgië heeft zaterdag minister van
I Apenbare veiligheid Georgadze ontslagen naar aanleiding van
He mislukte moordaanslag op president Sjevardnadze. Sjevard-
raakte vorige week licht gewond toen een zware autobom
terwijl hij het parlement verliet. Hij had de afgevaar
gevraagd Georgadze te ontslaan omdat die er niet in was
terreur te voorkomen. Het parlement stemde met 145
egen 8 voor het ontslag van de minister.
Akkoord PLO-lsraël mogelijk eind deze maand rond
Sjeik Achmed Yassin, oprichter en leider van de islami
tische verzetsbeweging Harnas, heeft zijn volgelingen
aangeraden niet langer geweld te gebruiken in hun strijd
tegen Israël. Verder pleit hij ervoor besprekingen te be
ginnen met het Palestijnse bestuur in de Gazastrook. Dat
is het afgelopen weekeinde bekendgemaakt door Hishem
Abdelrazak, die ook deel uitmaakt van de Hamas-top.
tel aviv ad bloemendaalde bijeenkomst van de Hamas-
correspondent leiders is georganiseerd door
Moshe Sasson, adviseur voor
Arabische zaken van de minis
ter van politie. Sasson zou daar
na tot de conclusie zijn geko
men dat er wordt gewerkt aan
een verzoening tussen Harnas
en de Palestijnse Nationale Au
toriteit van Arafat. Harnas zou
Abdelrazak is vorige maand, sa
men met een andere Hamas-
vertegenwoordiger, in het ge
heim op bezoek geweest bij de
verlamde sjeik Yassin (58), die
in een Israëlische cel een le
venslange gevangenisstraf uit
zit. Het was voor het eerst dat
Israël een dergelijke ontmoeting
toestond.
Het Israëlische dagblad Yediot
Acharonot schreef gisteren dat
serieus overwegen deel te ne
men aan toekomstige Palestijn
se verkiezingen, maar kan dat
alleen als de organisatie geweld
afzweert. Het advies van sjeik
Yassin aan zijn volgelingen be
tekent niet automatisch dat Iza-
din al-Kassem, Harnas' gewa
pende vleugel, zich voortaan
van geweld zal onthouden. In
het verleden hebben de meest
militante Hamas-leden zich
steeds gekeerd tegen samen
werking met Arafat en tegen
stopzetting van het geweld te
gen Israël. Ook Hamas-leiders
in het buitenland met name
Jordanië hebben zich uitge
sproken tegen een dialoog met
de PLO en deelname aan ver
kiezingen.
Intussen wachten bij de on
derhandelingen tussen Israël en
de PLO, over de uitbreiding van
het Palestijnse zelfbestuur, nog
altijd achttien agendapunten op
een oplossing. Minister van bui
tenlandse zaken Peres zei het
afgelopen weekeinde te hopen
Jritse premier Major doet
lelangrijke concessie aan IRA
inden
e Britse premier Major eist
[et langer dat het Ierse Repu-
jkeinse Leger (IRA) zijn wa
ins inlevert voordat de politie-
i IRA-vleugel Sinn Fein mag
;elnemen aan het overleg over
toekomst van Noord-Ierland.
at heeft de Britse zondags
ant The Observer gemeld.
De krant beroept zich op Brit-
regeringskringen. Het zou
[n belangrijke concessie van
Major zijn. Want sinds de IRA
op 31 augustus vorig jaar een
bestand afkondigde, stond hij er
altijd op dat de terreurbeweging
zich eerst volledig ontwapent.
De IRA en Sinn Fein zijn daar
toe pas bereid aan het eind van
eventuele vredesbesprekingen,
en op voorwaarde dat alle par
tijen dat doen. Door de vast-
houdendheid van Major is het
voorbereidende overleg over
Noord-Ierland het afgelopen
jaar nauwelijks opgeschoten.
Toronto Tijdens een luchtshow bij de Canadese stad Toronto ging het zaterdag dramatisch mis. Voor de ogen van de toeschouwers stortte
een Brits Nimrod-toestel in het Ontariomeer. Gisteren vonden duikers de lichamen van alle zeven omgekomen bemanningsleden.
FOTO TORONTO STAR CLARENCE GLUCK
HAMBURG DPA
irus cees van zweeden
5RRESPONDENT
ier vrouwen zijn gisteren ge-
ond geraakt bij een bomaan-
ag in Parijs. De bom zat in een
ïelkookpan die onder een
roenten- en fruitstal op een
ïarkt was geplaatst. De vrou
werden met lichte brand-
onden in het ziekenhuis opge-
Dmen.
De bomaanslag was de derde
zes weken in de Franse
oofdstad. De gevolgen ervan
'aren echter veel kleiner dan
ij de eerste twee. De explosie
iroorzaakte gisteren nauwe-
jks paniek, en korte tijd later
emam het leven op de markt
ij de Bastille zijn gewone gang.
e marktkoopman onder wiens
alletje de bom was verborgen,
ng ook weer aan het werk.
De laatste golf van terreur in
arijs begon op 25 juli met een
inslag op een onder-
rondse trein, waarbij zeven
assagiers omkwamen en ruim
achtig anderen gewond raak-
in. Drie weken later raakten 17
gewond, van wie drie
imstig, toen een bom ontplofte
n de buurt van de Are de Tri-
|mphe. En op 26 augustus werd
ien bom gevonden en onscha-
lelijk gemaakt langs de TGV-
poorlijn Parijs-Lyon. Aangeno-
nen wordt dat Algerijnse fun-
lamentalisten verantwoordelijk
voor de aanslagen. Geen
verdachte is tot nu toe
gearresteerd. Tot zover
correspondent.
In Algerije zelf eiste geweld in
weekeinde wel doden. Zo
gisteren bij een aanslag
nonnen (uit Frankrijk en
Malta) in de hoofdstad Algiers
gedood. En bij de ontploffing
van een vrachtwagen gevuld
met explosieven zijn zaterdag in
de Algiers zes mensen om het
leven gekomen en 83 gewond
geraakt. De ontploffing in Mef-
tah, een arme buitenwijk van
Algiers in de omgeving van het
vliegveld, vernietigde ongeveer
dertig huizen.
Niemand eiste de verartt-
woordelijkheid voor deze laatste
aanslag op, maar de verdenking
viel meteen op de Gewapende
Islamitische Groep (GIA), die
een gewelddadige campagne
voert om het regime te vervan
gen door een op de islam geba-
seèrd bestuur. De GLA verzet
zich tegen de geplande presi
dentsverkiezingen van 16 no
vember.
Voor die verkiezingen heeft
de leider van de Algerijnse mos
limbeweging Harnas, Mahfoud
Nahnah, zich gisteren kandi
daat gesteld. Zijn partij geldt als
gematigd. De Hamas is tegen
elke vorm van geweld om poli
tieke doelen te bereiken. De
partij telt ongeveer 250.000 aan
hangers. Nahnah is de dertien
de officiële kandidaat.
Voorzichtig verplaatst een
Parijse rechercheur de
snelkookpan waarin het
explosief zat. Volgens de
politie heeft de ontsteking
niet goed gewerkt, waar
door de ontploffing erg
meeviel.
FOTO EP A ERIC FEFERBERG
Commerzbank, de op twee na
grootste bank in Duitsland,
heeft een afperser vijf miljoen
mark betaald om te voorkomen
dat hij vertrouwelijke informatie
over duizenden bankrekenin
gen in Luxemburg openbaar
zou maken. Dat onthult het
Duitse weekblad Der Spiegel
Het ging in veel gevallen om te
goeden van tientallen miljoe
nen. Voorzover het zwart geld
betrof, hangen de betreffende
rekeninghouders procedures
boven het hoofd.
De 39-jarige afperser kwam
dat eind deze maand in Was
hington een akkoord kan wor
den getekend. Daaruit kan wor
den opgemaakt dat de streefda
tum van 18 september waar
schijnlijk niet wordt gehaald.
Onder de problemen die nog
moeten worden opgelost, zijn
de veiligheidssituatie in Hebron
na de hergroepering van het Is
raëlische leger, het waterbeheer
op de Westelijke Jordaanoever,
de vrijlating van Palestijnse ge
vangenen, onderdelen van de
Palestijnse verkiezingen in
Oost-Jeruzalem, het beheer van
het elektriciteitsnet op de
Westoever, de organisatie van
gezamenlijke Israëlisch-Pales
tijnse patrouilles, belastingin
ning en de bewaking van het
door veel joden bezochte graf
van Rachel in Bethlehem.
JERUZALEM Rtr-AFP
Palestijnse leiders hebben za
terdag - opgeroepen tot een
boycot van de viering van
3.000 jaar Jeruzalem door Is
raël. Het feest is vandaag be
gonnen. „Het zijn de herden
kingen van de bezetting van
Jeruzalem", verklaarde Faisal-
al-Husseini, een van de be
langrijkste Palestijnse leiders
in Jeruzalem. „We moeten
duidelijk stelling nemen tegen
deze vieringen die geheel de
ware Palestijnse werkelijkheid
van de heilige stad ontken
nen", zei hij. Volgens Hussei-
ni moeten de Palestijnen alle
plechtigheden boycotten, een
stap die de Europese Unie al
eerder zette. Brussel deelde
Israël vorige maand mee dat
de EU niet zal meewerken
aan Jeruzalem 3.000, ook al
tracht Israël een internatio
naal karakter aan de viering te
geven door ook andere gods
dienstige groeperingen, met
name christenen, uit te nodi
gen.
VN-expert Ekeus doet boekje open
bonn-washington afp-dpa
Tijdens de Golfoorlog tegen Irak
is de wereld door het oog van
de naald gekropen. Het regime
van Saddam Hussein stond op
het punt biologische wapens in
te zetten. Dat verklaart de VN-
inspecteur die belast is met de
ontwapening van Irak, Rolf
Ekeus, in het Duitse weekblad
Der Spiegel.
„De wereld stond aan de rand
van een ramp van ongekende
omvang", aldus de voorzitter
van de speciale VN-commissie.
Hij komt tot die conclusie na
langdurige gesprekken in Jorda
nië met de begin vorige maand
uitgeweken Iraakse ex-minister
voor industrie, Hussein Kamel
Hassan. De documenten die de
ze schoonzoon van Saddam
Hussein meebracht, overtreffen
alles wat wij wisten of veronder
stelden over de biologische wa
pens van het Iraakse leger, al
dus Ekeus.
„Mij is duidelijk dat de biolo
gische wapens van Irak in de
laatste fase van ontwikkeling
verkeerden. Als ze waren ge
bruikt, wat elk moment moge
lijk was, hadden miljoenen
mensen het leven verloren",
zegt de VN-inspecteur.
Volgens een bericht in het
Amerikaanse tijdschrift US
News World Report van giste
ren zijn in de Golfoorlog „in ie
der geval enkele chemische wa
pens op het slagveld" gevon
den. Het tijdschrift baseert zich
op nieuwe documenten van het
ministerie van defensie in Was
hington.
Samen met de al eerder vast
gestelde chemische stoffen in
de lucht boven Irak lijken de
documenten de meldingen van
Amerikaanse soldaten te beves
tigen. De militairen beweren
dat ze zijn blootgesteld aan che
misch wapentuig van de Irak
ezen. Een deel van de soldaten
kreeg na terugkeer last van al
lerlei ziekteverschijnselen. Maar
het Pentagon legde in het open
baar nog geen verband tusen de
klachten en chemische stoffen.
BRUSSEL Rtr-ANP
Poncelet op Defensie in België
vice-premier, wordt Wathelet
opgevolgd door minister Philip
pe Maystadt van Financiën.
Poncelet, tot nu toe fractie
voorzitter van de Waalse chris
ten-democraten in de Belgische
Kamer van Volksvertegenwoor
digers, werd op 10 april 1950
geboren in de provincie Luxem-
burg.
Duitse Commerzbank betaalde
vijf miljoen mark zwijggeld
aan de informatie toen hij als
medewerker van een extern ad
viesbureau tijdelijk was gesta
tioneerd bij de vestiging van
Commerzbank in Luxemburg.
Op 17 mei vroeg hij de bank
voor het eerst om 'vindersloon'.
Om druk uit te oefenen, schreef
hij cliënten van de bank dat hun
rekeningen bekend waren en
ondertekende met Theo Waigel
(de Duitse minister van financi
en).
De politie rook lont toen
Commerzbank opvallend na
drukkelijk informeerde naar het
optreden van justitie bij afper
sing.
De Waalse christen-democraat
Jean-Pol Poncelet is vandaag
benoemd tot minister van de
fensie in België. Hij volgt Mel-
chior Wathelet op, die waar
schijnlijk een functie gaat bekle
den bij het Europees Hof van
Justitie in Luxemburg.
In zijn andere functie, die van
FRIESCHE VLAG
HALVAMEL
Aanbieding geldig van
ma. 4 t/m wo. 6 september 1995.
A&P Services B V. tel. 02154-83333.
ELKE DAG GOED NIEUWS
Taliban maakt
zich meester
van vliegveld
PESHAWAR Rtr-AFP
De Afghaanse militie Taliban
heeft gisteren de belangrijke
luchthaven Shindand in het
westen van het land veroverd.
Dit heeft een Taliban-woord-
voerder in Het buurland Pakis
tan bekendgemaakt. Volgens de
zegsman heeft Taliban de basis
aan de grens met Iran veroverd
na hevige gevechten.
Een regeringswoordvoerder
bevestigde desgevraagd dal
Shindand in handen van de op
positiegroepering is gevallen.
De val van het belangrijke mili
taire vliegveld is een ernstige te
genslag voor' de regering van
president Rabbani.
Drie dagen geleden gaf een
defensiewoordvoerder in de
hoofdstad Kabul toe dat de Tali
ban gebied in het westen van
Afghanistan had heroverd. Het
gebied was een week daarvoor
door het regeringsleger ingeno
men.
Frankrijk ontkent dat al een kemproef is gedaan
PARUS-DEN HAAG GPD
De Franse marine heeft vannacht zeven
tien leden van Greenpeace naar Tahiti ge
vlogen en daar vrijgelaten. Allen waren
opvarenden van de Rainbow Warrior en
de Greenpeace, de twee schepen van de
milieuorganisatie die vrijdag waren geën
terd. De schepen zelf worden naar Hao,
een Franse marinebasis 600 kilometer ver
derop, geëscorteerd.
Het is nog onduidelijk wat de Fransen
met de twee schepen willen doen. Green
peace heeft inmiddels een derde schip, de
Manutea, naar Mururoa gestuurd om te
protesteren tegen de acht kemproeven die
de Fransen er tot mei volgend jaar willen
uitvoeren.
Een kleine Franse zeilboot, de Kidu,
werd gisteravond geënterd na het binnen
varen van de verboden wateren rond
Mururoa. Het scheepje, dat deel uitmaak
te van de 'vredesvloot', had twee man aan
boord.
Overigens blijkt de kapitein van. de
Rainbow Warrier zich zestien uur te heb
ben verschanst in de ijiast. Van daaruit
heeft hij al die tijd nog radiocontact ge
had. Hij meldde onder meer dat de Franse
commando's zeer ruw te werk gingen bij
hun actie. Ze hebben onder meer de ra
diokamer verwoest en alle kabels doorge
sneden. Greenpeace beraadt zich op juri
dische stappen tegen de Franse rege ring.
Een hydrografisch schip van de Nieuw-
zeelandse marine meldde 'verdachte ge
luiden' die veroorzaakt zouden kunnen
zijn door een kernexplosie. Ook zou een
schokgolf zijn opgetreden bij Mururoa.
Maar Frankrijk ontkent dat er al een kem
proef is uitgevoerd.
Het Franse optreden tegen Greenpeace
lokt inmiddels steeds meer kritiek uit. Het
Nederlandse ministerie van buitenlandse
zaken heeft de Franse regering om uitleg
gevraagd over de acties tegen de Green-
peaceschepen. Groen Links zal het kabi
net morgen vragen er bij Frankrijk op aan
te dringen de geënterde schepen direct
vrij te geven.
De adviesraad van D66 vindt het voor
genomen bezoek van de Franse president
Chirac komend najaar ongewenst. Neder
land dient geen staatshoofden te ontvan
gen van landen die in weerwil van inter
nationale afspraken kernproeven voort
zetten, aldus D66.
De kaping van een Franse Airbus met
289 passagiers door een Spaanse tegen
stander van de Franse kemproeven, is gis
teren zonder bloedvergieten geëindigd op
het vliegveld van Genève. Om 12.45 meld
de de gezagvoerder van de Air Inter-vlucht
van Mallorca naar Parijs aan de Zwitserse
luchtverkeersleiding, dat hij moest uitwij
ken naar Genève, aanvankelijk zonder op
gaaf van redenen. Politie en brandweer
werden in alarmtoestand gebracht en
even na enen landde de volgeboekte ma
chine op de luchthaven Cointrin.
De 33-jarige Spaanse kaper ontbood
een Zwitserse en een Franse journalist als
mede een Spaanse diplomaat voor een
'verklaring', waarna de passagiers zouden
worden vrijgelaten. „Eerst alle passagiers
emit, dan praten we verder", sommeerde
de Zwitserse politie vanaf de verkeersto
ren en tot ieders verwondering gaf de ka
per hieraan prompt gehoor. Hij gaf een
verwarde brief mee aan een van de ste
wardessen, waarin hij protesteerde tegen
de Franse kernproeven. Een half uur later
wist de Geneefse politie de kaper te over
meesteren. De man zou 'geestelijk one
venwichtig' zijn.
