Levende Rembrandt naast dode
Boerhaave gaat vreemd
Cultuur Kunst
êfm
Hoogmoed,
cynisme en
paranoia
'La Cage aux Folies'
show Jacco van Renesse
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1995
CHEF GERT VISSER. 071-351
Jazznight in Alphen
alphen aan de run» Volgende maand. 23 september, wordt in Al
phen aan den Rijn de veertiende editie van de Jazznight gehou
den. In zes zalen in Avifauna is vanaf 20.30 uur live muziek te
horen van onder anderen The Deep River Quartet en King Plea
sure the Biscuit Boys. De voorverkoop voor dit festijn is van
daag begonnen bij de VW en de Rabobank-kantoren in Alphen
aan de Rijn.
Toto geeft drie concerten in Nederland
Rotterdam Dit najaar komt Toto voor een drietal optredens
naar Nederland. Op 8,9 en 15 november treedt de band, die in
1982 doorbrak met 'Rosanna' en 'Africa', op in respectievelijk
Arnhem, Rotterdam en Groningen. De tour van Toto ontleent
zijn naam aan hun nieuwe album 'Tambu'. De voorverkoop
voor de concerten begint morgen bij de bekende adressen.
Laatste dag tentoonstelling Djenné
leiden In het Rijksmuseum voor Volkenkunde is aanstaande
zondag voor het laatst de tentoonstelling 'Djenné, mooiste stad
van Afrika' te zien. Kinderen die op deze dag de tentoonstelling
bezoeken krijgen een Afrikaans armbandje. De tentoonstelling
over Djenné, een eeuwenoude stad aan de rand van de Sahara,
heeft al meer dan 65.000 bezoekers getrokken, een record voor
Volkenkunde. Het museum aan de Steenstraat 1 is zondag van
12.00-17.00 uur geopend.
Onbekende Elvis-song gevonden
londen Er is een opname gevonden van een tot nu toe onbe
kende song van Elvis Presley. Kenners omschrijven de song als
een typische Elvis-klassieker uit de jaren zestig. Aangenomen
wordt dat Elvis het nummer in zijn studio thuis heeft opgeno
men. Het is een drie minuten durende akoestische ballade. Het
Londense veilinghuis Bonhams, dat de opname gaat veilen,
noemt de song 'Let Me Make Believe A While', naar de herhaal
delijk gezongen zin in het refrein. Ofschoon de plaat hier en
daar krassen heeft, denkt men dat deze met de moderne tech
niek weggewerkt kunnen worden.
Larry Hagman aan beterende hand
los angeles De acteur Larry Hagman, vooral bekend als J.R.
Ewing uit de televisieserie 'Dallas', reageert volgens zijn arts
goed op de levertransplantatie die hij woensdag in het Cedars-
Sinai ziekenhuis in Los Angeles onderging. Hagmans eigen lever
was onherstelbaar beschadigd door jarenlang overmatig drank
gebruik en een tumor. De (donor)lever kwam precies op tijd, zei
zijn arts.
Jazz-arrangeur Wild Bill Davis dood
new york Wild Bill Davis, arrangeur van jazzmuziek, is op 77-
jarige leeftijd in New Jersey overleden. Wild Bill Davis werkte sa
men met beroemde bandleiders en was ook op piano en ham-
mond-orgel succesvol. Zijn arrangement voor April in Paris werd
in 1955 één van de grootste hits van Count Basie. In de jaren
zestig nam hij platen op met Ella Fitzgerald en Johnny Hodges.
Later ging hij met Lionel Hampton en Duke Ellington op tour
nee. In de jaren tachtig vormde Davis weer een eigen groep,
waarmee hij zowel in de Verenigde Staten als in het buitenland
optrad.
Ki
-^sv<
Het Rijksprentenkabinet selecteerde voor de vijf eeuwen-omspannende expositie zelfportretten, portretten van andere kunstenaars, damesportretten, allegorische afbeeldingen, acteurs,
portretten en afbeeldingen van overledenen.
R<
Vijf eeuwen portretkunst in het Rijksprentenkabinet
Rembrandt maakte in 1629 een etsje waarop hij zichzelf
springlevend afbeeldde met wilde krullen, borstelige
wenkbrauwen en een krachtige oogopslag. In het
Rijksprentenkabinet verkeert onze grootste kunstenaar
uit dè Gouden Eeuw in het gezelschap van koningin Sop
hie zoals ze op 3 juni 1877 op haar doodsbed werd gefo
tografeerd. Deze uitersten typeren de grote contrasten
die Peter Schatborn van het Rijksprentenkabinet selec
teerde voor de vijf eeuwen omspannende expositie 'Het
Portret'.
amsterdam frangoise ledeboer
Een tentoonstelling met zo'n
onderwerp levert bijna onbe
grensde mogelijkheden op om
dat het Rijksprentenkabinet
sinds jaar en dag een enorme
collectie portretten-op-papier
in allerlei technieken beheert.
Door de overdracht van de foto
collecties Hartkamp en Diep
raam van de Rijksdienst Beel
dende Kunst zijn daar in 1993
nog eens tienduizenden foto's
bijgekomen.
Deze nieuwe voorraad krijgt
volgend voorjaar een eigen ten
toonstelling maar Schatborn
laat nu al een aantal exempla
ren zien. Behalve een foto van
de overleden echtgenote van
koning Willem III is er bijvoor
beeld ook de foto die Félix Na
dar in 1864 van de populaire
Franse schrijfster George Sand
maakte. Ze oogt precies zoals
amsterdam
vervolg voorpagina
Redacteur Dirk Baartse spreekt
van een 'veelbelovende' tekst:
'Vanaf het begin van het verhaal
is er spanning. Het verhaal be
vat fantastische elementen die
doen denken aan sommige van
Hermans' vroege verhalen.
Maar ook de satire zoals die in
Onder professoren werd beoe
fend, ontbreekt niet.'
Na de eerste regel zit je on
middellijk in het verhaal, dat in
derdaad de sfeer oproept van
Onder professoren, waarin
hoogleraren in Groningen el
kaar naar het leven staan. AI in
de tiende regel: 'In gezelschap
van andere mineralogen vrees
de hij dat ze hem eigenlijk niet
knap genoeg vonden, in ieder
geval niet zo knap als zij (terwijl
hij meer publiceerde!). Dit
maakte zijn optreden stroef,
houterig. Dus stond hij te
boek als verwaand en onuit
staanbaar. Deze reputatie werd
door kwaadsprekers nog ver
sterkt, omdat hij menigmaal
zonder daar bijzonder zijn best
voor te doen, veel briljanter was
dan zijn collega's, wat zij heel
goed beseften, zij het met af
gunst en spijt.' Grom, grom.
Hoogmoed, cynisme en para
noia ruisen door de tekst over
de pagina's. De typeringen van
professoren, assistenten en stu
denten zijn prachtig.
De villa die hoogleraar
Fahrenkrog betrekt, doet sterk
denken aan het huis in Haren
dat Hermans in zijn Groningse
tijd als lector in de Fysische
Geografie zelf kocht. Het ver
haal speelt zich af in een 'foren-
zendorp dat aan de universi
teitsstad grensde.'
Naast enkele autobiografische
elementen, is de thematiek ou
derwets Hermans. Fahrenkrog
stuit bij het ophangen van een
antieke kwikbarometer (geen
schilderij) op een onuitputtelij
ke bron (een poedervulkaan)
die onophoudelijk gruis uit
braakt. Het eerste hoofdstuk zit
al vol met mystificaties, onder
andere rond- de identiteit van
ene professor Birra. En natuur
lijk is er tussen de verhaallijn
genoeg ruimte voor het gemop
per "van Hermans over de he
dendaagse maatschappij.
Hermans heeft deze roman
kort voor zijn dood (27 april)
voltooid. September herrijst hij
in zijn nieuwe roman.
De binnentuin van Museum Boerhaave met op de voorgrond en achteraan beelden van Pjotr Müller en rechts
een beeld van David Vandekop. foto pr
Wetenschapsmuseum maakt uitstapje naar cle kunst
leiden» sjoerd de jong
Boerhaave gaat al een tijdje
vreemd en nog wel in eigen
huis. Het wetenschappelijk mu
seum maakt sinds de inwijding
van het nieuwe gebouw aan de
Lange St. Agnietenstraat 10 klei
ne uitstapjes naar de kunst. ,,Zo
vreemd is dat niet", zegt Tim
Huisman van Museum Boer
haave. „Tot halverwege de 19e
eeuw waren kunst en weten
schap nauw met elkaar verbon
den. Bijvoorbeeld in de anato
mie, waar kunstenaars en medi
ci met elkaar samenwerkten om
het menselijk lichaam in kaart
te brengen. Denk maar aan
Rembrandts schilderij 'De ana
tomische les'."
In- de binnentuin van Muse
um Boerhaave staan beeld
houwwerken van Pjotr Müller
(1947) en David Vandekop
(1937-1994). Het werk van Mül
ler, een imposante, gietijzeren
sculptuur en drie kleinere wer
ken van steen en ijzer, behoort
tot de kleine vaste collectie van
het museum. Het terracotta
beeld van Vandekop is een 'zo
mergast' uit de collectie van het
Kröller-Müller Museum, dat tot
begin oktober tentoongesteld
wordt.
„Vanaf 1995 willen we elke
zomer een kunstwerk in
bruikleen nemen dat op een of
andere manier iets met Pjotr
Müller te maken heeft," legt
Huisman uit. „Vandekop en
Müller waren vrienden en werk
ten vroeger allebei met klei en
hout. Daarnaast heeft het werk
van beiden een architectoni
sche uitstraling."
De tempelachtige, gietijzeren
constructie van Müller is spe
ciaal voor Museum Boerhaave
gemaakt. „Müller heeft zich
hierbij enigszins laten inspire
ren door de 19e eeuwse gietijze
ren fysiotherapeutische appara
ten, die in het museum zijn ten
toongesteld," meent Huisman.
„Maar veel interessanter is de
relatie die deze kunstwerken
met de wetenschap aangaan.
Daarbij kan zowel sprake zijn
van overeenkomst als tegenstel
ling."
De overeenkomst tussen
kunst en wetenschap is dat bei
de greep proberen te krijgen op
een chaotische omgeving. Het
kleinere werk van Müller, waar
architectonische vormen uit ru
we rotsblokken lijken te groei
en, getuigt hiervan. De tegen
stelling tussen kunst en weten
schap wordt het meest duidelijk
in het museum zelf: de vaak
verfijnde en tere wetenschappe
lijke instrumenten in de sche
merige zalen contrasteren met
de robuuste beeldhouwwerken
op het zonovergoten binnen
plein.
Hoewel klein in aantal, vor
men de sculpturen in Museum
Boerhaave een afgewogen ge
heel met een monumentale uit
straling.
Het Museum Boerhaave is ge
opend: di tm za 10-17 uur, zo
12-17 uur.
haar reputatie was: voor nie
mand bang en een geduchte te
genstander voor de mannen die
het waagden haar intellectuele
gaven te onderschatten.
Elders hangt een portret van
Katherine Stieglitz, dat haar va
der Alfred in 1905 maakte als
ondersteuning van zijn streven
de fotografie als kunstvorm er
kend te krijgen. Een beter
pleidooi dan het langgelokte
meisje op deze beeldschone
compositie kon de fotografie
zich niet wensen.
Grote namen
„Omdat portretten zo'n groot
deel van onze verzameling uit
maken, vroegen we ons af waar
we moesten beginnen bij de se
lectie", vertelt Schatborn. Een
eerste keus voor grote namen
als Rembrandt, Dürer, Goltzius
en Van Gogh lag voor de hand.
Naast Rembrandts ets leverde
dat uitgangspunt schitterende
portretten op zoals van de 'Jon
geman met hoed' (Dürer, om
streeks 1506), Pierre Franchevil-
le (Goltzius, 1591) en 'Dokter
Gachet' (Van Gogh, 1890).
Tussen de 130 portretten op
deze expositie zitten echter ook
veel kunstenaars met een min
der grote of zelfs geheel verge
ten reputatiè. De rangschikking
is niet chronologisch maar the
matisch in categorieën als zelf
portretten, portretten van ande
re kunstenaars, damesportret
ten, allegorische afbeeldingen,
acteurs, vorstenportetten, kari
katuren, familieportretten en af
beeldingen van overledenen.
In elke categorie zitten verras
singen die de aantrekkelijkheid
van deze expositie verhogen. De
reputatie van de Haarlemse
kunstenaar Warnaar Horstink
(1756 - 1815) heeft de tand des
tijds niet weerstaan, maar hij is
hier terecht present met een
portret van zichzelf en zijn
theater
recensie hans visser
Musical 'La Cage aux Folies' Muziek en
liedteksten. Jerry Herman. Tekst: Harvey
Fierstein. Vertaling: Seth Gaaikema. Regie:
Shireen Strooker. Choreografie: Lisa Hen-
sen. Decors en kostuums: Jan Aamtzen.
Muzikale leiding. Peter Stöve Met. Fred
Butter, Jacco van Renesse e.v a. Gezien:
24/8, Koninklijk Theater Carré, Amster
dam Nog te zien aldaar: t/m 1/10 Daar
na tournee door het land
Eindelijk is 'La Cage aux Folies'
ook in Nederland te zien. Na de
overweldigende ontvangst op
Broadway in 1983, beleefde de
musical naar het gelijknamige
toneelstuk van Jean Poiret gis
teravond de première in het
Amsterdamse Carré. Een wat
ouderwetse musical die daar
mee in vele opzichten past in de
rijke Amerikaanse showtraditie.
Aan glitter, glamour, humor en
tragiek geen gebrek.
Maar daarmee is 'La Cage aux
Folies' nog geen simpel avondje
uit. Want achter de cavalcade
van puur amusement schuilen
vele voetangels en klemmen.
Het is natuurlijk een aardig idee
het verhaal te plaatsen in een
Zuidfranse nachtclub met tra
vestietenshow, maar daarmee
dreigt het gevaar dat de show
afglijdt naar platte lol.
Er was Jacco van Renesse, die
een groot deel van de avond in
dameskleding optreedt, dan ook
alles aan gelegen om juist dat te
vermijden. In Shireen Strooker,
die hier haar debuut maakt als
musicalregisseur, vond hij een
overtuigd medestandster. En
Jan Aamtzen gaf zijn kostuums
de nodige chique. Terecht po
gen ze duidelijk te maken hoe
zeer de jurken van Jacco soms
zijn doordrenkt van tranen.
Want hoe tragisch is het dat hij
niet alleen de topattractie is in
de travestietenshow van zijn
vriend George, maar dat hij zich
zelfs thuis als de echtgenote van
zijn vriend moet verwijderen
vrouw en kinderen uit 1796. Als
ontroerend detail plaatste hij
rechtsonder ook een afbeelding
van een overleden dochtertje.
Zonnekoning
Bij de vorstenportretten valt
meteen de grote gravure van de
Franse 'Zonnekoning' Lodewijk
XTV op, in 1701/02 gemaakt
naar een schilderij van Hya-
cinthe Rigaud. De koning
draagt een torenhoge pruik en
om zijn schouders is een kost
bare enorme mantel gedra
peerd. De vorst was blijkbaar
enorm in zijn sas met zijn be
nen en volle kuiten omdat hij er
opvallend mee staat te pronken.
De Zonnekoning ziet er zo
belachelijk uit dat de kijker er
allicht van in de lach schiet, wat
natuurlijk in het geheel niet de
bedoeling was van de ijdele
vorst. De ingekleurde houtsne
de die William Nicholson in
1897 van de toen al stokoude
Britse koningin Victoria mac,ren
straalt daarnaast een des te et, r
riteinser eenvoud uit. De piie^.(
verscheen ter gelegenheid
haar 60-jarig regeringsjubile
en maakte Nicholson in
klap beroemd.
De kunstenaar Dick Ket
eeuwigde zichzelf omstre ['PP
1938 met op de achtergn 'Sfj
zijn vader. Als schenking
Kets onlangs overleden vrien
Nel Schilt staat het werk mc j"11
voor het meest ontroerende
peet aan deze expositie: het
betoon aan slechts een fra
van de mensen die ons
loei
(iieu
De expositie 'Het portret'
het Rijksmuseum (Stadhi
derskade 42, Amsterda
duurt tot en met 29 oktoby
De openingstijden van het n J 2
seum zijn dagelijks van 10
tot 17.00 uur. ~M
BIOSCOPEN
om de conservatieve aanstaan
de schoonoudërs van diens
zoon zand in de ogen te strooi
en.
Voor Jacco van Renesse is de
ze zware rol een kans die hij
met beide handen heeft aange-
repen. Jacco slaagt in zijn opzet.
Hij schmiert nergens, maar laat
zien dat deze rol bij wijze van
spreken voor hem is geschre
ven. Fred Butter, die in een iaat
stadium van de voorbereidin
gen, de rol van George overnam
van Ramses Shaffy, is een voor
beeldig tegenspeler, die Van Re-
nesse als de diva Zaza alle kans
geeft uit de verf te komen. Te
lang heeft hij zijn zangstem niet
laten horen.
In de regie van Shireen
Strooker is deze 'La Cage aux
Folies' een musical waarin in de
kleinere rollen matig wordt ge
acteerd, met hier en daar een
spoortje kolder uit het voorma
lige Werkteater. Maar toch is
het niet de volmaakte produktie
waarop mocht worden gehoopt.
Want hoe integer er ook wordt
gewerkt, het kan niet verhinder
den dat het slot wat oubollig
aandoet. Ook de teksten kon
den wat spitser.
De shownummers zijn niet
zelden aan de houterige kant.
Ze vormen soms bijna een sto
rend element. Mannen in vrou
wenkleren zijn allang geen ver
rassing meer. En nergens wordt
de aantrekkelijkheid van de tra
vestie als kunstvorm duidelijk.
Ook de zang laat op diverse mo
menten te wensen over. Zoals
Mikael Martin als de zoon. Zijn
spel kan er mee door, maar zin
gen is iets wat hij niet onder de
knie heeft.
Daar staat tegenover dat de
voorstelling er qua toneelbeeld
goed uitziet. Kostuums en de
cors zijn schitterend en daarbij
zit er een orkest in de bak dat
soms lekker aanstekelijke mu
ziek maakt. En dat camoufleert
gelukkig de zwakke plekken.
LIFE-fotograaf Eisenstaedt overleden
washington/den.haag rtr/anp
LIFE-fotograaf Alfred Eisenstaedt is woensdag op 96-jarige leeftijd
in in Massachusetts overleden. Hij werd wereldberoemd met de fo
to van een matroos die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog
op Times Square in New York een kus geeft aan een verpleegster.
Zijn foto dook de afgelopen tijd overal weer op ter gelegenheid van
de herdenking van de geallieerde overwinning op Japan vijftig jaar
geleden.
Eisenstaedt vocht in de Eerste Wereldoorlog als jood in het Duit
se leger. Na die oorlog bracht hij van zeer nabij de opkomst van
Hitler en Goebbels in beeld, maar in 1935 vond hij het wijzer naar
de VS te emigreren. Hij kwam er snel in dienst van LIFE Magazine.
Eisenstaedt geldt als pionier in het gebruik van de verborgen came
ra in de verslaggeving van nieuws.
LEIDEN
LIDO 1, 2, 3, 4 en STUDIO tel:
071-124130/133210, Steenstraat
39.
LIDO 1
Batman Forever al., dag. 14.30,
19.00,21.15.
LID0 2
De Leeuwenkoning al., dag.,
14.30.
Congo al., dag. 19.00, 21.15.
LID0 3
Casper al., dag. 14.30, 19.00.
Die Hard with a Vengeance 16 jr.,
dag. 21.15.
LIDO 4
Flodderal., dag. 14.15.
Crimson Tide al., dag. 18.45,
21.15.
STUDIO
Free Willy 2 al., dag. 14.30.
First Knight al., dag. 18.40,
21.15.
LUXOR tel: 071-121239, Stations
weg 19.
While you were sleeping al., dag.
19.00, 21.30, zo ook 14.30.
TRIANON tel: 071-123875, Bree-
straat 31.
French Kiss t/m woe 19.30,
21.45.
The Kiss of Death t/m woe 19.30,
21.45.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrou
wenkerksteeg 10.
A Bronx Tale do t/m woe (zo ge
sloten) 19.30,21.45.
The madness of King George do
t/m woe (zo gesloten) 20.00,
22.15.
DE X tel: 123568, Haarlemmer
straat 52.
The Adventures of Priscilla,
queen of the desert do vr 20.30.
Le Journal d'une femme de
chambre za 20.30.
Un deux trois soleil zo 20.30.
Yeelen wo 20.30.
ALPHENAAN DEN RUN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Van Boetzelaerstraat 6
De Leeuwekoning al., dag.
13.45, zo ook 16.00.
While you were sleeping al., dag.
18.45,21.00
Batman Forever al., dag (beh zo)
13.45, 18.45, 21.30, zo 13.30,
16.00, 18.45,21.30.
Free Willy 2 al., dag. 14.00, zo
ook 16.15.
Flodder III al., dag. 18.45.
Die Hard with a Vengeance 16 jr.,
dag. 21.30.
Casper al., dag. 14.00, zo ook
16.15.
Congo 12 jr., dag. 18.45,21.15.
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071-
790698, Prinses Marijkelaan 4.
101 Dalmatiërsal., Ned.gespr.,
vr t/m woe 14.00.
De Tasjesdief al., Ned. gespr., vr
t/m woe 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel: 070-3463500, Spui
ASTA2
Crimson Tide al., dag. 13.Ï5j
16.00, 18.45,21.30.
ASTA 3
Casperal., dag. 13.15, 16.00,
18.45,21.30.
de
lan
loc
ap
BABYLON 1 tel. 070-3471656,
naast Centraal Station.
While yoy were sleeping al., d^
13.15, 16.00, 18.45,21.30
BABYLON 2
First Knight al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 3
The Madness of King George I
jr., dag. 18.45,21.30.
De Leeuwekoning al., dag.
13.15, 16.00.
METROPOLE 1 tel. 070-34567
Carnegielaan 15.
French Kiss al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
METROPOLE 2
Crimson Tide al,, dag. 13.15,
16.00,18.45,21.30.
METROPOLE 3
Batman, forever al., dag. 13.1
16.00, 18.45,21.30.
METROPOLE4
The Lion King al., dag. 13.15
16.00, 18.45,21.30.
METROPOLE 5
Die Hard..with a Vengeance 1
jr., dag. 18.45,21.30.
Free Willy 2 al., dag. 13.15,
16.00.
MOVIEWORLD Kurhausvreg 2. tl
070-3515738, reserveren tel:
070-3515778
Flodder 3 al., dag. 13.20, 19j|
Die Hard., with a vengeance 1
jr., dag. 15.15, 21.10.
Casperal., dag. 11.00, 13.IC r,
18.00.
Bad Boys 16 jr., dag. 22.10.
First Knight al., dag. 12.45,
15.30, 18.15,21.00.
Crimson Tide al., dag. 16.10,
18.35,22.00.
Free Willy 2 al., dag. 11.20,
16.00.
French Kiss al., dag. 17.20,
19 35 22 35
Congo 12 jr., dag. 11.10, 14.
16.20, 18.45,21.45.
Batman forever dag. 13.00,
15.40, 18.25,21.25.
While you were sleeping al., d
12.00, 14.20, 16.50, 19.15.
22.20.
De Leeuwekoning al., dag.
11.05,13.05,15.10.
The Lion King al., dag. 11.30,
13.40.
ODEON 1 tel. 070-
3462400/3462401. Heren
gracht 13.
Batman forever al., dag. 13.1
16.00, 18.45,21.30.
ODEON 3
French Kiss al., dag. 16.45,
21.30.
De Leeuwekoning dag. 13.15
16.00.
ODEON 4 RIKSBIOSCOOP
Leon 16 jr.. dag. 11.45, 14.lfiee
16.45,19.15,21.45.
HAAGS FILMHUIS tel: 070-
3656030, Spui 191.
Window to Paris 16 jr., dag.
19.30.
Le Buttane 16 jr., dag. 19.30 u
21.45. r
II Conformista 16 jr.,
OMNIVERSUM tel: 070-35454J)
Pres. Kennedylaan 5.
Bevers al., dag. 11.00.
The Living Sea al., dag. 12.0(her
14.00,16.00,21.00.
Destiny in Space al., dag. 13.fvot
15.00,20.00.
The Secret of Life al., dag. La.
17.00. r*'
Is daar Iemand? al., dag. 19.C °e'
hij
foe
dat
