Melkert haalt zijn speeltje binne]
Beleggen met Novib in bijzonder spaarplan
Feiten &Meningen
Nederland
verkwanselt
principes
Ouderwets
bikken aan
de ketting
Zimbabwaanse kerk in geweer tegen anti-homocampagne
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1995
12!
Onlangs werd bekend dat de Indonesische regering overgaat tot
het ten uitvoer leggen van de doodstraf aan zeven mensen. Twee
van hen zijn lage officieren van de voormalige paleiswacht van de
Indonesische vader des vaderlands, de eerste president van het
land, Soekarno. Zij zijn bijna dertig jaar geleden ter dood veroor
deeld vanwege hun aandeel in de vermeende, maar nimmer bewe
zen, poging tot een staatsgreep door de communistische partij van
Indonesië. Ter gelegenheid van vijftig jaar onafhankelijkheid zijn
de toenmalige minister van buitenlandse zaken en twee hoge le
gerofficieren na een zeer lange detentie inmiddels vrijgelaten.
Een onbegrijpelijk verschil in behandeling en bovendien een
daad van barbarij om die lage officieren na zo'n lange gevangen
schap alsnog ter dood te brengen. Nederland behandelt dit pro
bleem op kousevoeten, bang als het is om het staatsbezoek van ko
ningin Beatrix te verstoren en de opbloeiende economische betrek
kingen in gevaar te brengen. Het CDA, de beginselpartij bij uitstek,
spant in deze de kroon. Het beschouwt de voorgenomen executies
als een binnenlandse aangelegenheid van Indonesië. Van deze
christenen hoeven die twee arme sloebers het dus niet te hebben.
De buitenlandse reis van premier Kok en de minister van buiten
landse zaken, Van Mierlo (D66), naar Vietnam en China een maand
geleden zette de nieuwe toon al. Nederland zal het nog slechts in
de marge hebben over mensenrechten, de economische en diplo
matieke betrekkingen gaan voortaan voor.
Alom wordt deze beleidswending in het buitenlandse beleid toe
gejuicht. Ook de vrije pers sluit zich hierbij aan. Het is het bekende
overreageren waarop ons land het patent lijkt te hebben. In de ja
ren zeventig schrokken we er niet voor terug om overal in de we
reld waar iets gebeurde dat niet met onze cultuur en inzichten
overeenkwam, bestraffend te becommentariëren, althans in het
publieke debat en in onze media. In het buitenland zelf werden die
varkentjes natuurlijk heel wat behoedzamer gewassen door onze
diplomaten ter plaatse. Al te goed is immers buurmans gek en we
keken er wel voor uit dat ons morele standpunt grote economische
schade zou kunnen berokkenen. Desalniettemin waarschuwde Ne
derland China voor de laatste keer.
Aan die wat lachwekkende vertoning is sedert jaar en dag een
eind gekomen. De pragmaticus Lubbers moest daar niets van heb
ben en onder zijn bewind zijn dominee en koopman op een even
wichtige manier aan hun trekken gekomen. De enige wanklank
werd verzorgd door een fossiel uit de jaren zeventig, de minister
van ontwikkelingssamenwerking, Pronk
(PvdA). In 1992 was de Indonesische rege
ring dat zat en verbrak de ontwikkelingsre
latie met Nederland en men zag Pronk toen
niet meer staan. Een uitstekende reactie die
ons land verloste van de veel te paternalisti
sche relatie die met de voormalige kolonie
werd onderhouden.
Op die voormalige kolonie is intussen wel
een hele hoop aan te merken. Het land
staat van onder tot boven bol van corruptie
en heeft de twijfelachtige eer bovenaan de
lijst te staan van duurste smeergeldlanden
ter wereld. De presidentiële familie Soehar-
PIM FORTUYN to is van een middenklasse familie via het
medewerker presidentschap inmiddels opgeklommen
tot een van de machtigste en vooral ook
rijkste families van Indonesië. De familie is
niet zover gekomen door hard werken, maar gewoon door op grote
schaal misbruik te maken van de staatsmacht, door corruptie, on
derdrukking en zonodig door moord en doodslag.
Het is met de mensenrechten in dit land zonder meer beroerd
gesteld. Politieke rechten zijn er alleen op papier, oppositie voeren
is alleen toegestaan met toestemming van, de zittende macht en
binnen door hen vastgestelde kaders. Een vrije pers is niet of nau
welijks mogelijk. Vakbondsrechten zijn er niet. Een kleine politiek-
militaire-bureaucratische elite verrijkt zich schaamteloos ten koste
van een uitgebuite en in schrijnende armoede levende bevolking.
Koningin Beatrix wordt door Soeharto geschoffeerd door een af
zegging van zijn afwezigheid bij de lunch op de eerste dag van het
staatsbezoek. De president en zijn vrouw gaan liever naar een
feestje van hun dochter. Nederland zegt niets, fluistert slechts, pro
beert goede zaken te doen en verkwanselt voor een bord linzen de
eigen morele standaard. En dit alles onder leiding van een socialis
tische premier Kok, afkomstig uit de socialistische vakbeweging
met een roemrucht verleden op het terrein van strijd voor positie
verbetering van de in een recent verleden onderdrukte en uitgebui
te Nederlandse arbeidersklasse. Het kan verkeren met een timmer
manszoon uit Hendrik Ido Ambacht, wiens pa nog met de pet in de
hand stond om eer te moeten betuigen aan zijn directeur. Driewerf
bah, dus dat nieuwe buitenlandse beleid van Kok c.s.
In Suriname maakt Van Mierlo, onze koene linksbuiten van Bui
tenlandse Zaken, het helemaal bont. Als het aan hem ligt wordt de
hulp aan het Suriname van president Venetiaan geleidelijk aan
weer op gang gebracht. Suriname is een bandietenstaat bij uitstek
en de regering Venetiaan niet meer dan een trekpop. Het gaat daar
niet alleen om Bouterse en Brunswijk en hun respectievelijke
klieks. Lachmon, de voorzitter van het schertsparlement, de voor
malige premier Aron en de rest van de economische elite maken
daar net zo goed deel van uit.
Suriname staat bol van de corruptie. Fatsoenlijk zakendoen is
daar niet eens mogelijk. Elk zakendoen is daar belast met hele en
halve criminele connecties, noodzakelijk om überhaupt iets in- of
uit te voeren en om aan de nodige buitenlandse deviezen te ko
men. De gewone bevolking, voor zover nog niet in Nederland gear
riveerd, krepeert en houdt zich in leven met voedselpakketten van
de familie in Nederland. Paars, dat o zo progressieve kabinet, komt
niet op het idee om het land met een korte militaire actie van onze
mariniers te bevrijden van deze boeventroep.
Het herijkte buitenlandse beleid, zoals dat deftig wordt genoemd,
kan worden samengevat met de woorden: ikke, ikke en de rest kan
stikken. Leve de PvdA en D66, van de kooplieden van de WD had
den we natuurlijk niet anders verwacht. En het CDA, ach het CDA
voert zelfs op dit voor hun morele gehalte cruciale punt geen enke
le oppositie, je zou het eens, terug op het regeringspluche, waar
moeten maken!
TOM JANSSEN
Her STMTSBÉZOeK-
Laagbetaalde arbeid wordt goedkoper
Een fraaie overwinning voor minister Melkert (sociale zaken) in de strijd rond de Miljoenennota. Zonder noemens
waardige tegenwerking heeft de PvdA-minister binnen twee dagen zijn WD- en D66-collega's over de streep ge
trokken wat betreft het goedkoper maken van laagbetaalde arbeid. „Melkert heeft zijn speeltje binnen", merkt een
Democraat op. Zonder afgunst overigens, want D66 en WD komen er zeker niet bekaaid vanaf.
Gisteren bestond het kabinet-Kok op de kop af
een jaar. Er was paarse slagroomtaart van
WD-minister Jorritsma en oude koek van op
positieleider Heerma (CDA). Het kabinet laat
zijn oren naar WD-voorman Bolkestein han
gen, oordeelt Heerma. En dat precies op de
dag dat Melkert en zijn PvdA een knap punt
scoren.
Werkgevers krijgen volgend jaar voor iedere
werknemer die het minimumloon of iets meer
verdient, een extra belastingvoordeel van 1.500
gulden. Het kabinet hoopt op die manier meer
laagbetaalde banen voor langdurig werklozen
te scheppen. De grens ligt op 15 procent bo
ven het minimumloon. Gaat een werknemer
meer verdienen, dan vervalt het voordeel voor
de werkgever grotendeels.
Geen geringe prestatie van Melkert, dit kabi
netsvoornemen. Het is immers zijn verdienste
dat de miljoenen die aanvankelijk waren be
doeld voor lastenverlichting nu vooral worden
gebruikt voor de onderkant van de arbeids
markt. Nog voor de zomervakantie was de ver
deling van de gelden onder druk van WD-mi-
nisterZalm (financiën) en Wijers (D66, econo
mische zaken) een heel andere: voor alle werk
nemers (hoog en laag betaald) zouden de
loonkosten met 1.100 gulden dalen, voor de
banen rond het minimumloon kwam daar nog
eens 900 gulden bij.
Melkert vindt die algemene loonkostendaling
onnodig, geldverspilling zelfs. Zijn zorg als mi
nister van sociale zaken geldt vooral een ver
mindering van de langdurige werkloosheid. En
daarvoor is het zinvoller laagbetaalde banen te
creëren. Het liefst zou de PvdA'er daarom de
loonkosten op het minimumniveau met 6.000
gulden verlagen.
Dat laatste is niet gelukt, maar twee vergader-
dagen na de kabinetsvakantie is de verdeling
van de gelden voor lagere loonkosten wel fors
in zijn richting bijgesteld: de algemene korting
wordt beperkt tot 375 gulden. Voor de mensen
op en rond het minimumloon komt daar 1.125
gulden bij, waarmee deze werknemers 1.500
gulden goedkoper worden voor hun baas. Gis
teren gaf het kabinet er zijn zegen aan.
D66-kamerlid Bakker erkent dat Melkert zijn
'speeltje' binnen heeft. Maar hij zit er niet
mee, evenmin trouwens als de WD. Deze
voorvechters van de algemene lastenverlich
ting tellen hun zegeningen. Zo tast het kabinet
flink in de buidel om de beroepskostenaftrek
voor werkenden te verhogen, evenals de belas
tingvrije som. Daarnaast gaat de eerste belas
tingschijf omlaag en wordt de tweede iets op
gerekt. Allemaal maatregelen die iedereen en
vooral ook de modale en hogere inkomens ten
goede komen.
Volgens Bakker komt dat tot uiting in de ver
deling van de ruim drie miljard gulden die het
kabinet beschikbaar heeft voor lastenverlich
ting volgend jaar. De specifieke loonkostenda
ling voor de lager betaalden kost niet meer dan
een half tot één miljard. De rest komt dus be
schikbaar voor iedereen: tel uit je winst.
Sjde
Bakker is daarbij nog niet overtuigd van het efois
fect van het extra goedkoper maken van een-jen
voudig werk. ,,Het zijn vooral jongeren die in Ld
die lage loonschalen zitten. Maar daar zit lang
durige werkloosheid niet. Ik wacht de kabi-
netsvoorstellen af, maar er zijn volgens mij baV 1
tere maatregelen om de werkloosheid te be
strijden."
D66 denkt daarbij vooral aan het geheel belarre
ting- en premievrij maken van dienstverle- le v<
nend werk. Tuinonderhoud, huishoudelijk [as
werk en oppasbaantjes, nu veelal zwart ver
richt, zou dan goedkoper en vaker kunnen
hhf
worden uitgevoerd. Bakker wil dit plan eventif00
eel realiseren via een stelsel van zogenoemde
dienstenbonnen. „Dat stelsel is voor de vakaii p
tie wel erg stilletjes van tafel geveegd. Het lijkT®
me zinvol als we snel daarop terugkomen." j*si
den haag wilco dekker
marc peeperkorn
ca pshaw Op ouderwetse wijze
worden in de Amerikaanse staat
Alabama gevangenen aan het
werk gezet. Geketend aan kettin
gen moeten ze stenen bikken. De
kettingen zijn onlangs na dertig
jaar weer in gebruik genomen. De
gevangenen worden ook ingezet
in de wegenbouw.
FOTO REUTER TAM!L. CHAPPELL
vr
De Novib heeft een opmerke
lijke manier gevonden om do
nateurs voor langere tijd aan
zich te binden. Samen met
verzekeraar Reaal bedacht de
ontwikkelingsorganisatie een
spaarverzekering, die eind de
ze maand officieel zal worden
geïntroduceerd. Van de 'We
reldpartner Polis', zoals de
spaarvorm is gedoopt, zal
jaarlijks twintig procent van
het ingelegde geld worden ge
bruikt voor de financiering
van projecten in ontwikke
lingslanden. Bovendien gaat
aan het einde van de (spaar-
)rit, die minimaal vijftien jaar
duurt, nog eens tien procent
van het totaal gespaarde be
drag naar de rekening van de
Novib.
Het gaat goed met de Novib.
Onlangs haalde voorzitter
Max van den Berg nog de
kranten door te suggeren dat
de Bosnisch-Servische leider
Karadzic en consorten maar
op een James Bond-achtige
wijze moeten worden uitge
schakeld. Afgelopen zaterdag
werd bekend dat de vier grote
ontwikkelingsorganisaties nog
eens zeventig miljoen gulden
extra van minister Pronk (ont
wikkelingssamenwerking)
mogen verdelen. Maar voor
hoe lang? De rol van organisa
ties als de Novib ligt al jaren
onder vuur. En ook de bedra
gen die via TV-acties en spot
jes worden binnengehaald,
zijn niet voorspelbaar. Daar
om moet de Wereldpartner
Polis in de toekomst voor een
vaste geldstroom zorgen.
Als de Novib 500 van dergelij
ke polissen met een premie
van 125 gulden per maand
aan de man weet te brengen,
heeft de ontwikkelingsorgani
satie een gegarandeerd inko
men van drie miljoen over de
totale looptijd van de spaar-
verzekeringen, zo staat in de
brochure. Is het rendement
op de beleggingen inderdaad
tien procent, zoals de ver
wachting is, dan komt daar op
de vervaldatum van de polis
sen nog eens drie miljoen aan
extra vermogen bij.
De Novib en de Reaal Groep
(waarbij onder meer de Alge
mene Spaarbank Nederland is
aangesloten) zien de Wereld
partner Polis als een combi
natie van sparen en doneren.
Hoe hoger de winst op het in
gelegde geld (de donatie), hoe
hoger ook het bedrag dat de
spaarder kan opgeven als voor
de belasting aftrekbare gift.
Wie maandelijks 125 gulden
inlegt (een hogere inleg is
overigens ook mogelijk) bezit
na vijftien jaar naar verwach
ting ruim 28.000 gulden. Dat
is een rendement van 8 a 10
procent. De spaarcentjes kun
nen in één keer worden uitge
keerd maar er kan ook wor
den gekozen voor een pen
sioenaanvulling in de vorm
van lijfrente. Een derde moge
lijkheid is de Werelpartner
Polis te koppelen aan een al
bestaande spaarloonregeling.
Om optimaal te profiteren
van het belastingvoordeel
moet het ingelegde spaargeld
vijftien jaar vast staan. De No
vib beschikt echter al vanaf
het eerste jaar over twintig
procent van de fiscaal aftrek
bare inleg van de deelnemers.
Met dat geld zendt de Novib
geen ontwikkelingswerkers
uit, maar ondersteunt het
plaatselijke initiatieven voor
het opzetten van eigen be
drijfjes en scholen. Daartoe
heeft de organisatie in
Bangladesh al een krediet
bank opgezet, terwijl in Oe
ganda een initiatief voor de
produktie van bananenchips
wordt gesteund, waarvan de
inkomsten zijn bestemd voor
de bouw van een ziekenhuis.
Voorzitter R. Hilgersom van
de Vereniging Geld en Consu
mentzaken meent dat de We
reldpartner Polis een redelijk
klantvriendelijk produkt is. Je
weet waar je aan toe bent,
want de consequenties wor
den vrij duidelijk vermeld.
„Waar ik moeite mee heb bij
dit soort aanbiedingen", ver
volgt Hilgersom echter, „is de
geprognotiseerde uitbetaling.
Novib en Reaal maken een
schatting van het te verwach
ten rendement. Het eindbe
drag is niet gegarandeerd, het
is zelfs heel goed mogelijk dat
je er uiteindelijk niets aan
overhoudt.
R. Romer, marketingcoördi-
nator groene spaarprodukten
bij Reaal, vertelt dat als er aan
het einde van de spaarperiode
door foutieve beleggingen
geen geld in de spaarpot zit
wat hem onwaarschijnlijk lijkt
er in ieder geval geen tien
procent aan de Novib hoeft te
worden afgedragen.
Romer benadrukt dat van de
twintig procent die geduren^C
de spaarperiode aan de Novj
wordt afgedragen de helft v$ta
terug te halen bij de belas
tingdienst. Romer relativeer Nt
echter ook: „Voor alle duideitie
lijkheid, wie een goed rendöve
ment wil hebben van zijn torr
spaargeld, moet misschien oud
niet voor de Wereldpartner on<
Polis kiezen. Je moet er be- li
wust voor kiezen om te spajer
ren voor mensen die het wain o
minder goed hebben dan jij jerk
De Novib stelt met nadruk me:
het ingelegde geld alleen j
wordt belegd bij sociaal verjinis
antwoorde bedrijven die bijfn)
voorbeeld geen banden hetè lie
ben met de wapenindustrief gi
en respect hebben voor hetips,
milieu. Tot die bedrijven be.' K<
horen Apple Computers, Thij,
Body Shop, Norit en Marks k ei
Spencer. jnei
ide
den haag peter magnee jl b
De Zimbabwaanse katholieke kerk heeft zware kri
tiek geuit op de campagne tegen homoseksualiteit
die president Robert Mugabe sinds enkele weken
voert. Homoseksuelen moeten niet vervolgd wor
den, aldus de katholieke bisschoppen. Ze hebben
recht op mededogen en begrip. De katholieken heb
ben zich gekeerd tegen een geplande demonstratie
van andere kerken ter ondersteuning van de presi
dent.
De anti-homocampagne van Mugabe begon eind juli,
toen op last van de regering tijdens een internationale
boekenbeurs in Harare een stalletje van Galz, de Gays
and Lesbians of Zimbabwe, werd gesloten. Dat besluit
leidde tot internationale protesten, ondermeer van
gerenomeerde Afrikaanse schrijvers als Nadine Gor-
dimer en Wole Soyinka. Maar die reactie was voor
Mugabe het sein voor serieuze campagne tegen ho
moseksuelen.
De president grijpt iedere gelegenheid aan om uit te
halen naar wat hij noemt een 'uit het Westen geïm
porteerde afwijking' die traditioneel onder Afrikanen
niet voorkomt. Hij omschrijft homoseksuelen als so-
domisten en perverzen die geen rechten hebben.
Tijdens een herdenkingbijeenkomst voor de gevallen
Zimbabwaanse helden eerder deze maand haalde hij
tegenover een gehoor van enkele duizenden toe
schouwers fel uit: „Homoseksualiteit degeneert de
menselijke waardigheid. Het is onnatuurlijk en het
lijdt geen twijfel dat we mensen nooit zullen toestaan
zich erger te gedragen dan honden of varkens. Als
honden en varkens het niet doen, waarom mensen
dan wel? We hebben onze eigen cultuur en we moe
ten ons concentreren op onze traditionele waarden
die ons tot mens maken".
Hij riep zijn aanhangers op om homo's te arresteren
en aan de politie uit te leveren. Volgens de Zimbab
waanse wet kunnen 'onnatuurlijke seksuele daden'
met maximaal tien jaar gevangenis worden bestraft.
Veel zwarte Zimbabwanen zijn het roerend met hun
president eens en sinds hij met zijn campagne begon,
heeft de geharde socialist Mugabe steun uit alle hoe
ken van de samenleving gekregen. Vorige week had
hij een ontmoeting met vrouwen van verschillende
kerkelijke organisaties. En nu staat dus een kerkelijke
demonstratie ter ondersteuning van zijn standpunt
op het programma.
Maar de kritiek van de kadiolieke kerk is een serieus
tegenwicht. Naar schatting de helft van de Zimbab-
wanen is katholiek. Mugabe zelf kreeg zijn opleiding
aan katholieke missiescholen. De kerk was in het ver
leden zeer kritisch tegenover de Rhodesische regering
van Ian Smith en priesters belandden regelmatig in
de gevangenis vanwege hun steun aan de bevrij
dingsbeweging die ondermeer door Mugabe werd ge
leid.
Volgens politieke waarnemers gebruikt de president
de anti-homocampagne om de aandacht af te leiden
10
van de werkelijke problemen waar het land op dit
moment mee kampt. Niet alleen gaat het Zimbabw
economisch erg slecht, het land kampt bovendien k
met een ernstige droogte en vanuit het zuidelijke N
tabeleland komen sinds enkele weken de eerste me
dingen van kinderen die van de honger zijn omgek
men. O
Het organiseren van lastercampagnes tegen een be
paalde groep behoort tot de vaste tactieken van de
president om de kritiek op zijn regering te onderdr
ken. Zo heeft hij is in het verleden al tekeer gegaan
gen de 'koloniale kapitalistische uitbuiters', tegen z1 e
toenmalige politieke tegenstander Nkomo (een cai,rd'
pagne die uiteindelijk uitmondde in een burgeroor :®r
in Nkomo's thuisbasis Matabeleland), tegen de efft:lltc
tenbeurs en tegen buitenlandse investeerders, kritinie
sche academici en blanke boeren. en.
Mugabe heeft zijn laatste lastercampagne inmidde j*r'l
ook uitgebreid naar andere landen die de rechten Vtc
homoseksuelen erkennen. Hij heeft opgeroepen to1
de oprichting van een internationale organisatie di6 he
dit kwaad moet bestrijden. Buitenlandse kritiek op e' d
zijn uitlatingen doet hij af als een poging om Zimb oc'1
we in een kwaad daglicht te stellen.
eicl
fefd
kaapstad runa hellinga
correspondent
