China nog lang niet klaar
voor Vrouwenconferentie
0
'Eerlijk gezegd was ik vorig jaar een nieuweling'
Feiten &Meningen
Strafrecht weet
wet raad met
misbmik Internet
'Omroepen proberen
grenzen te verkennen
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1995
VRIJI
NIEUWSANALYSE
Hebben gebruikers van De Digitale Stad
(DDS), de Amsterdamse tak van het com
puternetwerk Internet, zich schuldig ge
maakt aan racistische uitlatingen? En een
nog belangrijker waag: Kan het bestuur van
DDS verantwoordelijk worden gesteld voor
het gedrag van haar gebruikers? Deze week
werd bekend dat het Amsterdamse open
baar ministerie dat voor het eerst gaat on
derzoeken.
Volgens de Rotterdamse hoogleraar infor
matica en recht mr. R. de Mulder is er niet
veel nieuws onder de zon. „Hier en daar be
staat de neiging te roepen: Internet is iets
geheel nieuws, dus ontstaan er ook geheel
nieuwe juridische problemen. Maar dat is
niet zo. De huidige strafwetgeving biedt
voldoende aanknopingspunten om uit te
maken wat wel en niet mag."
Wetgeving of niet, De Digitale Stad hand
haaft vooralsnog het uitgangspunt dat zij
niet verantwoordelijk is voor wat haar ge
bruikers op het net zetten, maar dat Justitie
dat moet bepalen. De branchevereniging
Nederlandse Internet Providers (NLIP) stelt
zich al even afwachtend op.
Verder gebruiken de toegangverschaffers
tot Internet graag het argument dat zij aan
te merken zijn als een openbare ruimte,
zoals een café. Daarvan dragen de eigena
ren geen verantwoording voor het gedrag
van bezoekers.
Maar volgens De Mulder maken zij zich
er op zo'n manier wel erg gemakkelijk van
af. „Het argument: ik heb niets gedaan, is in
het strafrecht niet van belang. In talrijke
omstandigheden bestaat de plicht tot han
delen. Het vervolgens nalaten daarvan, kan
heel goed leiden tot strafrechtelijke vervol-
Ring"
Zoals wellicht in het geval van De Digitale
Stad. waarvan De Mulder denkt dat ze in
derdaad over de schreef is gegaan, nu het
willens en wetens racistische taal op het net
heeft laten komen.
De Mulder wijst in dit verband op een
van de anti-discriminatie-artikelen in het
Wetboek van Strafrecht, namelijk het
137ste. Het stelt degene strafbaar die iets
verspreidt of ter openbaarmaking of ver
spreiding in voorraad heeft, waarvan hij of
zij weet, of kan vermoeden dat het aanzet
tot discriminatie. Dit artikel (maximale straf
zes maanden cel) zou wel eens op DDS van
toepassing kunnen zijn.
Wat betreft kinderporno ligt het mogelijk
nog eenvoudiger. Een recente wetswijziging
stelt alleen al het aanwezig hebben van kin
derporno strafbaar, met een gevangenis
straf van maximaal vier jaar.
Een van de argumenten om alles maar
door te laten, is van technische aard.
Woordvoerder Flint van DDS: „Het is on
doenlijk controle te houden op de inhoud
van de aangeboden informatie. In de dis
cussiegroepen die DDS organiseert, komt
per dag honderd megabyte binnen. Dat zijn
twintigduizend A-viertjes."
De Mulder is er niet van onder de indruk.
„Zo ken ik er nog wel een paar. Dat is zoiets
als over de BTW-afdracht tegen de belas
tingdienst zeggen: Ik hou er geen bonne
tjes-administratie op na, want dat is zo in
gewikkeld."
De geluiden dat Internet in een juridisch
vacuüm zou verkeren omdat het een we
reldwijd netwerk is, verwijst De Mulder
naar het rijk der fabelen. „Iemand die
vanuit de VS een bombrief verstuurt die
vervolgens in Nederland ontploft, kan in
Nederland worden vervolgd. Hetzelfde
geldt voor de Amerikaan die kinderporno
op het net zet die in ons land kan worden
bekeken. Voor de justitiële afwikkeling
daarvan volstaan de bestaande rechtshulp
verdragen."
DEN HAAG MAURICE WILBRINK
EN HARM HARKEMA
NGO 's moeten het doen met betonnen geraamte als vergaderzaal
„De muren zetten we er niet in en het dak plaatsen we ook niet. Het is tenslotte zomer en warm.
Met een beetje ventilatie is het aangenamer vergaderen." De lokale functionaris in het Chinese
Huairou, waar over twee weken de schaduw-Vrouwenconferentie voor non-gouvernementele or
ganisaties (NGO's) begint, is doodernstig als hij een toelichting geeft op de functie van een beton
nen geraamte van drie verdiepingen.
Verbijsterd kijken enkele tien
tallen buitenlandse correspon
denten naar de grijze pilaren en
de drie vloeren die erop liggen.
„Op de eerste en tweede verdie
ping zetten we vijftienhonderd
stoelen neer en dan kunnen er
drieduizend mensen samenko
men", legt de man uit. Het ge
bouw in aanbouw, dat het best
te omschrijven is als een nieuw-
gestorte ruïne, moet na de
Vrouwenconferentie dienst
gaan doen als recreatiecentrum.
Onder het mom van construc
tiegebreken van het eerder aan
gewezen stadion in het centrum
van Peking maar eigenlijk
omdat wordt gevreesd voor de
activiteiten van radicale femi
nistes en mensenrechten-acti
visten besloot de Chinese
overheid hals-over-kop uit te
wijken naar een vakantieoord
op bijna een uur rijden uit het
centrum. Critici van deze beslis
sing betogen dat daarmee regel
matige en ongedwongen con
tacten van het NGO-Forum en
de officiële VN-Vrouwenconfe-
rentie ernstig worden bemoei
lijkt.
Ondanks het bezoek aan de
centrale vergaderplaats voor het
Forum is het volstrekt ondoen
lijk aan te geven wat de stand
van zaken is en in hoeverre over
veertien dagen werkelijk kan
worden geconfereerd. De Chi
nezen hebben in de afgelopen
vijf maanden dag en nacht ge
werkt om voor 35.000 aange
melde deelnemers vergader
ruimtes en onderkomens te rea
liseren.
Zo is de plaatselijke bioscoop
verbouwd tot een moderne ge
hoorzaal, heet nu Huairou In
ternational Conference Centre
en biedt plaats aan vijftienhon
derd mensen. Redevoeringen
zullen tegelijkertijd in zes talen
worden vertaald. Hotels met in
totaal vijfduizend bedden zijn
opgeknapt en appartementen
voor in totaal 11.000 deelne
mers zijn zo goed als klaar.
De gekozen oplossingen zijn
echter verre v^n ideaal en de te
korten blijven schreeuwend. Er
is slechts voor 16.000 mensen
onderdak. Iets wat voedsel geeft
aan de speculaties dat de Chi
nese overheid allerlei mogelijke
obstakels opwerpt voor de afgif
te van visa. Daardoor zou het
aantal deelnemers kunnen wor
den beperkt tot tussen de tien
en twintigduizend.
Er zijn 75 vergaderzalen en 86
tenten waarin bijeenkomsten
kunnen worden gehouden. Af
gezien van het feit dat het met
een temperatuur van tegen de
dertig graden in de tenten erg
heet zal zijn, is er slechts verga-
China trekt zich weinig aan van westerse kritiek op de terecht
stellingen in de aanloop naar de VN-Vrouwenconferentie. De
Chinese media berichtten gisteren dat opnieuw twaalf mensen
zijn geëxecuteerd. Twaalf anderen werden ter dood veroordeeld.
De doodvonnissen werden voltrokken in een door 10.000 toe
schouwers bevolkt stadion in Taiyuan, de hoofdstad van de noor
delijke provincie Shanxi. De veroordeelden kregen een nekschot.
China kondigde de afgelopen weken een groot aantal executies
aan om 'een goede sociale omgeving voor de Vrouwenconferen
tie te garanderen'. Om zich optimaal te kunnen presenteren
maakt China schoon schip.
Met de rechten van vrouwen in China is het slecht gesteld. Hon
derdduizenden vrouwen komen via vrouwenhandel terecht in
prostitutie en in gedwongen huwelijken. Veel vro,uwen worden
als resultaat van de één-kind-politiek gedwongen een abortus te
ondergaan als blijkt dat de foetus een meisje is. Vrouwen worden
ook onder druk gesteriliseerd. Dat blijkt uit een rapport van de
mensenrechtenorganisatie Human Rights in China (HRIC) dat
gisteren op een gezamenlijke persconferentie met de Novib
openbaar is gemaakt. De HRIC zal tijdens de VN-Vrouwenconfe-
rentie, die op 30 augustus in Peking begint, het rapport ook be
spreken.
derruimte voor tienduizend
mensen en dat is niet genoeg.
De Chinezen erkennen dat en
maken daar geen probleem van.
„Wij hopen dat de mensen die
niet kunnen vergaderen, zullen
deelnemen aan de toeristische
uitstapjes die wij organiseren",
zei een functionaris twee weken
geleden op een persconferentie.
Ook hij lijkt niet te begrijpen
met welk oogmerk tienduizen
den in de komende dagen naar
China afreizen.
HUAIROU YVONNE VAN DER HEIJDEN
CORRESPONDENT
TOM JANSSEN
Moerer weg bij Commissariaat voor Medi
Vt
„We worden te vaak gezien als
politieagenten van Hilver
sum". Leidenaar Will Moerer
wordt een beetje moe van het
sarcasme dat bij veel omroep-
bestuurders en -directeuren
doorklinkt als ze het weer eens
gekscherend hebben over het
Commissariaat voor de Media.
Juridisch ambtenaar Moerer
(39), nu nog hoofd afdeling
toezicht- en zendtijdzaken,
maakt een verrassende sprong
naar het bedrijfsleven: hij gaat
naar MultiChoice (onder ande
re FilmNet/SuperSport) en kan
de bazen van dit commerciële
station stfaks dus precies ver
tellen wat wettelijk wel en niet
door de beugel kan.
Hoewel Moerer zijn (juridische)
kennis van omroepregeltjes en
het nut daarvan bij zijn nieuwe
werkgever nogal bagatelliseert,
geeft hij toe dat die kennis toch
wel handig kan zijn. „Ik ken de
regelgeving, dat is natuurlijk
een voordeel. Ik weet met wat
voor problemen ze te maken
hebben en krijgen. Bovendien
ken ik de weg op de ministeries
goed".
De voormalige basketballer van
Bona Stars en BS Leiden, die
binnen het Commissariaat ra
zendsnel carrière heeft ge
maakt, was niet zozeer uitgeke
ken op z'n werkzaamheden.
„Maar ik kon hier niet meer
doorgroeien. Het is een leuke
baan hoor, maar de gedachten
dat ik hier nog 20 a 25 jaar zou
moeten zitten, vond ik niet zo
prettig. Ik ga nu naar een bedrijf
waar van alles en nog wat aan
de hand is. Daarom was voor
mij de keus niet moeilijk".
Will Moerer kwam in 1988 als
plaatsvervangend hoofd toe-'
zichtzaken bij het Commissari
aat en werd al snel na de sa
menvoeging met de afdeling
zendtijdzaken hoofd van die
gezamenlijke afdeling. De con
sequenties van de handelingen
van de.afdeling toezichtzaken
komen het vaakst in het nieuws,
hoewel Moerer daar niet hele
maal gelukkig mee is. Zijn afde
ling doet nog veel meer. „Maar
als Gert-Jan Dröge een boete
krijgt omdat er te veel reclame
in z'n programma zit dan vindt
iedereen dat natuurlijk leuk om
te lezen".
BOETES
Omroepen worden nog altijd
met een zekere regelmaat ge-
tracteerd op boetes, die tot eni
ge tienduizenden guldens kun
nen oplopen. „Veel omroepen
proberen nog altijd de grenzen
te verkennen, daardoor lopen
ze dus risico's. Ik vind dat om
roepen de consequenties van
hun gedrag moeten aanvaar
den. Daar zijn ze niet allemaal
even sterk in. Er is overigens wel
wat veranderd. Vroeger gingen
alle omroepen in beroep. Nu
weten ze wel beter". De TROS
krijgt een pluim van Moerer. Zij
behoren nu namelijk tot een
van de braafsten: „De TROS ac
cepteert de boetes na de over
tredingen en vertoont een vol
wassen gedrag".
De wettelijke (versoepelde) re
gels voor sponsoring van pro
gramma's zullen vólgens Moe
rer niet leiden tot vermindering
van het aantal boetes. „De om-
Ta
„Ik vind het niet altijd even n
van omroepen, wat ze roepe
FOTO
het
Bi
ver]
del
Bi
hee
tem
roepen die nu de grenzen
kennen, zullen dat ook in
toekomst blijven doen. Orni
pen die het meest commert
opereren de TROS en dt
AVRO zullen de meeste
tes oplopen. Dat heeft te in;
met het type programma's
zij maken".
De kritiek op het boetebelei
van het Commissariaat legi
Moerer met een nonchalem
baar naast zich neer. „Het
een verplichting volgens he
ropese Recht. Sluikreclame
gewoon niet. En om het toe
proberen, is een typisch Ne
lands fenomeen. In buitenl;
se programma's zie ik vvein
sluikreclame. Ik denk dat hi
maken heeft met de uitbesi
ding van programma's. Vee
programma's worden niet r
bij de omroepen in huis ge
maakt. De externe produce;
zullen misschien tijdens de
duktie denken: hoe kunnen
een extra centje verdienen'
Door omroepdirecties word
steevast (tijdens spreekbeui
en dergelijke) vol cynisme a
sproken over de boetes vani Rl
Commissariaat. Vindt Moen
de boetes zelf ook niet kindi
achtig? een
„Is het niet kinderachtig wavv0'
een aantal omroepen doet?isysl
hebben notabene een miljaP111
besteden. Dan heb je heus^0^
sluikreclame nodig. Het blijr
voor sommigen nodig om si^a!
tionerend op te treden. Ten*"01
die sluikreclame echt niet n
is. Kijk naar de VPRO en de bin
Die maken kwaliteitsprogr?—
ma's zonder sluikreclame''.-^
Moerer snapt niets van de \jw t
tick van de omroepen: „AcF^
het dievengilde is de politie,
niet populair. Als omroepei/Y
tiek leveren, dan is dat het j
schoonvegen van hun eigeri
straatje. Ik vind het niet altif
even netjes van omroepen!
zeroepen". f f
Zeven a acht jaar lang heefrer
Moerer boetes 'opgelegd' njen
zijn spannendste periode bies e
leefde hij toch enige jaren tl r
De kwestie rond Véronique' ,vir
10 beroerde destijds geheel|0rei
roepland én het Commissar01?
„Vanuit m'n vak als jurist vff00
de dat m'n hoogtepunt. Ik\H>a
letterlijk dag en nacht in tor0
Van de ene naar de andere,
rechtszaak". Denkt hij nietr
TV 10 destijds gewoon te viPY
was met haar plannen? „T\Pee 1
was niet te vroeg. De wetg»0r
was te laat. Want ons land
toen heus al rijp voor com»^s
ciële televisie".
svstc
iverl
HILVERSUM.jin
JAN VAN STIPRIAAN LUÏSCIUS
Heerma was vooral bezig geweest CDA aan invloed van Wet van Murphy te onttrekken
Zijn eerste vakantie als opposi
tieleider, wandelend in Noor
wegen, is Enneüs Heerma
zichtbaar goed bevallen. Bo
vendien is het professorale
baardje („vooral ontstaan uit
luiheid") plotsklaps verdwe
nen. De fractievoorzitter van 's
lands grootste oppositiepartij
heeft er zin in. Er liggen het
komende jaar meer dan ooit
kansen voor zijn CDA. „Het
tweede jaar van een kabinet is
altijd cruciaal: de paarse coali
tie zal zich nu echt waar moe
ten maken. Wij zullen zien",
zegt hij.
Terugblikkend op zijn eerste
jaar als tegenspeler van 'paars'
is Heerma niet ontevreden. „Er
was daarvoor ook wel wat ge
beurd met het CDA. Lubbers
weg, Brinkman weg, een grote
verkiezingsnederlaag, voor het
eerst in driekwart eeuw opposi
tiepartij. Ik ben na mijn aantre
den vooral bezig geweest het
CDA aan de invloed van de Wet
van Murphy te onttrekken. Ik
raad iedereen aan de kracht van
die wet niet te onderschatten.
Als er één ding misgaat, gaat
vervolgens alles mis wat er
maar mis kan gaan. Maar ik heb
nu toch sterk het gevoel dat we
weer op de goede weg zijn."
Ook voor Heerma zelfwas het
geen gemakkelijk jaar. „Ik was
als staatssecretaris natuurlijk
wel bekend in Den Haag maar
de Tweede Kamer is toch een
heel andere wereld, heb ik ge
merkt. Eerlijk gezegd was ik een
jaar geleden gewoon een nieu
weling. De ene week zat ik bij
wijze van spreken nog op mijn
departement en de volgende
week moest ik als oppositielei
der de algemene beschouwin
gen doen. Dat viel niet mee."
I let CDA-lijsttrekkerschap voor
de volgende kamerverkiezingen
claimt hij nog steeds niet. Niet
omdat hij, zoals sommigen bin
nen en buiten het CDA dat wel
doen, twijfelt aan zijn geschikt
heid voor het politiek leider
schap, maar omdat andere din
gen nu belangrijker zijn. „De
onrust over de klappen die we
als CDA hebben gekregen, is in
de partij nog niet voorbij. Op
een discussie over het lijsttrek
kerschap zit ik daarom bepaald
niet te wachten, dat komt over
twee jaar wel." Het staat voor
Heerma wel vast dat oud-pre
mier Lubbers dan in ieder geval
niet tot de kandidaten behoort.
Geruchten daarover lijken hem
zeer onwaarschijnlijk. „Die
bladzijde is voor hem omgesla
gen. Laten we hem dat gun
nen."
Recente wrijvingen met partij
voorzitter Helgers ten spijt zegt
Heerma juist van de steun uit
de partij-organisatie het ko
mende jaar veel te verwachten.
„Wat dat betreft staan we er
misschien wel beter voor dan
de PvdA. De manier waarop
Wallage zijn partijvoorzitter
Rottenberg heeft toegesproken,
vond ik opvallend. Zo van: de
partijvernieuwing heb je goed
aangepakt, jochie, maar het is
ook wel weer eens tijd voor een
heid. Een politieke partij is wel
een partij van ménsen; zonder
actieve en betrokken leden kom
je er niet. Het CDA heeft wat dat
betreft niets te klagen; de inzet
van onze leden bij de statenver
kiezingen vond ik geweldig."
In oktober verschijnt binnen het
CDA het rapport van de zogehe
ten strategische beraadsgroep
waarin kopstukken als Lubbers,
Andriessen en Lodders zich bui
gen over de CDA-strategie op
de middellange termijn. Ook
daar verwacht Heerma veel van.
„Het gaat er om dat we ons als
samenleving afvragen, wat we
van waarde vinden en yvillen
behouden. Niet alles kan door
de markt worden geregeld. The
ma's zijn er wat dat betreft ge
noeg. Hoe ver willen we gaan
met de 24-uurseconomie? En
dan gaat het 't CDA echt niet al
leen om het al of niet winkelen
op zondag. Hoe gaat het met
marktwerking in de gezond
heidszorg en de sociale zeker
heid? Kijk eens naar de ontwik
kelingen rond de kinderbijslag.
Gewone gezinnen waarin één
persoon werkt, gaan er de ko
mende jaren duizenden gul
dens op achteruit als alle kabi
netsplannen doorgezet worden.
„Begrijp me goed: ik zeg niet
dat de overheid niet hier en
daar moet terugtreden, maar
het gaat tegelijkertijd ook om
een krachtige en slagvaardige
overheid. Zo'n overheid heeft
wel degelijk een rol te vervullen
bij de vraag wat voor samenle
ving we hier willen. Ik ben wat
dat betreft zeer geïnspireerd
door de 5-mei-toespraak van
koningin Beatrix: hoe houden
we de samenleving bij elkaar?
De liberalen hebben de neiging
sterk naar de VS en Engeland te
kijken. Beelden waar ik niet al-
lijd vrolijk van word", aldus
Heerma. Het recente voorbeeld
van het Britse Lagerhuislid dat
vindt dat alleenstaande moe
ders hun kind maar beter kun
nen afstaan, opdat de samenle
ving niet meer voor de uitkering
hoeft op te draaien, zegt hem in
dat verband voldoende.
Heerma ziet vooral uit naar het
debat over de toekomst van de
sociale zekerheid, dat het kabi
net voor het komende politieke
jaar in het regeerakkoord heeft
aangekondigd. Wat hem betreft
komt het kabinet er niet onder
uit daarover al het volgend jaar
concrete voorstellen te doen.
„Dat moeten we nu eens niet
op de lange baan schuiven; het
kabinet moet zijn ambities op
dit punt waarmaken. Juist als
het economisch vrij goed gaat
en je niet onder de druk van be
zuinigingen staat, kun je zo'n
discussie over een duurzaam
nieuw stelsel het beste voeren.
En dat is nu aan de orde."
Heerma is benieuwd hoe taai de
schijnbare hechtheid van de
paarse coalitie dan zal blijken te
zijn. De machtsverhoudingen
binnen de coalitie zijn na een
jaar immers heel anders uitge
pakt dan menigeen, ook Heer
ma zelf. aanvankelijk had ver
wacht. „Paars zou de triomf van
D66 zijn en de WD-kiezers
zouden er de meeste moeitri
mee hebben, zo dacht iedeM-
vorig jaar toch? Dat is wel vf
anders uitgepakt. D66-leidö
Van Mierlo heeft het druk a
het buitenland en maakt eej
doodvermoeide indruk. Pv|v
leider Kok moet boven de pn
tijen staan en weerhoudt dl
mee ook Wallage van een d|
delijke rol, want die kan Kol
niet voor de voeten lopen.
leider Bolkestein krijgt daaij
van PvdA en D66 erg veel rl
te. En die buit hij volledig u)
Hoe ver Bolkestein daar in 1
gaan, moet volgens Heermj
komende jaar blijken. „In li'
tweede jaar moet een kabiit
echt een eigen gezicht later
zien. Dal betekent dat ookt
WD concessies zal moeten
doen om dat gezicht eensgj
de trekken te geven. Ik ben»
nieuwd."
Aan voorspellingen over dt»
vensduurvan het kabinet w
Heerma zich liever niet. „tf
van het kabinet is niet de
hoofddoelstelling van onzd
positie. Ik heb vorig jaar ge.'
dat we het kabinet zakelijk»
len beoordelen. Dat blijver'
doen en dan zien we wel
het schip strandt."
