Offensief Kroaten bij
Dubrovnik dichterbij
Colombia kondigt
noodtoestand af
phantom
OPERA,
I oktober, november en
Buitenland
'Naast crucifix foto van Mekka'
JIS
Wetenschappers ontdekken
waarom 'lijnen1 niet werkt
China voert kernproef uit
Soeharto geeft bedekte
sneer naar Soekarno
Pijnlijk proces
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1995
Bermuda tegen onafhankelijkheid
Hamilton Kiezers op Bermuda wijzen volgens de eerste uitsla
gen van een gisteren gehouden referendum de onafhankelijk
heid af. Met eenvijfde van de stemmen geteld is volgens lokale
functionarissen al duidelijk dat de eilanden de band met Groot-
Brittannië willen behouden. Slechts eenderde van de tot dusver
re getelde stemmen spreekt zich uit voor onafhankelijkheid. Het
referendum moest een dag worden uitgesteld doordat dinsdag
een wervelstorm de eilanden teisterde.
FAP-leider gearresteerd in Noorwegen
oslo» De Noorse politie heeft vlakbij Oslo Lars Burmeister ge
arresteerd, de leider van de verboden extreem-rechtse Duitse
partij FAP (Liberale Duitse Arbeiderspartij). De 26-jarige Duitser,
die al driejaar werd gezocht, is dinsdag opgepakt na een tip van
de Duitse politie. Dat hebben de Noorse autoriteiten gisteren
bevestigd. In Oslo wordt verwacht dat Burmeister snel aan
Duitsland zal worden uitgeleverd.
VN schorsen wapenembargo Rwanda
new york De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft het
wapenembargo tegen Rwanda voor een jaar geschorst. De raad
nam woensdagnacht unaniem een resolutie aan, die het Afri
kaanse land toestaat tot 1 september 1996 weer wapens te im
porteren. Daarmee komen de VN tegemoet aan de pleidooien
van de nieuwe Rwandese regering, die vreest dat milities van de
Hutu's zich in buitenlandse vluchtelingenkampen, met name in
Zaïre, voorbereiden op een offensief tegen Rwanda.
Concorde verbetert wereldrecord
new york Een Concorde v
de F
e luchtvaartmaatschappij
Air France heeft met zijn vlucht rond de aarde i
nuten en 49 seconden een nieuw wereldrecord voor passagiers
toestellen gevestigd. Het vliegtuig was ruim viereneenhalf uur
sneller dan een Amerikaanse zakenjet, die in februari 1988 pre
cies 36 uur, acht minuten en 34 seconden nodig had voor even
eens een vlucht in oostelijke richting. Ook het record van 32 uur,
49 minuten en drie seconden voor een vlucht in westelijke rich
ting, in oktober 1992 gesteld door een andere Concorde, is ge
broken.
Aanklaagster Simpson laat eis vallen
De belangrijkste aanklaagster in het moordproces
tegen de voormalige footballster O.J. Simpson, Marcia Clark,
heeft gisteren haar eis om rechter Lance Ito te vervangen, weer
laten vallen. Een dag eerder had zij rechter Ito gevraagd zichzelf
onbevoegd te verklaren en het proces over te dragen aan een
collega. De rechter kon volgens Clark onmogelijk onbevooroor
deeld zijn bij de beoordeling van materiaal over een belangrijke
getuige van de aanklagers, de politieman Mark Fuhrman.
Golf van geweld teistert land
De Colombiaanse regering heeft
besloten 'om redenen van na-
r tionale veiligheid' de noodtoe-
95 kir stand af te kondigen, aldus een
40 b regeringsfunctionaris gisteren.
Daarmee hoopt de regering van
president Ernesto Samper de
politieke crisis en de golf van
geweld die zijn land teisteren
het hoofd te bieden.
Volgens minister Horacio Ser-
pa (binnenlandse zaken) komen
er strengere gevangenisstraffen
voor ontvoerders, en worden de
burgerrechten opgeschort van
gevangen linkse guerrillaleiders
die van plan waren te ontsnap
pen. Samper is de afgelopen
weken in grote moeilijkheden
gekomen door berichten dat
zijn verkiezingscampagne deels
door de drugsmaffia was gefi
nancierd. Dinsdag werd zijn
vroegere campagneleider en
minister van defensie, Fernan-
do Botero, gearresteerd op ver-
mÊÈ denking van het aannemen van
JBB miljoenen dollars aan druggel-
den voor Sampers verkiezing.
1*3 Dinsdag braken in Bogota on-
lusten uit tijdens een demon-
•00 b
121 bj
'38 kit
129 kit
;52 kn
>73 ka
71 kn
:38 b
b
b
kn
ka
b
b
)67b
379 ka
480 b
536 b
331b
374 b
668 1. Veertig gewonden
500 ki
bij bomaanslag
The
of the
Reserveer nu voorleplm^T,
VSB CIRCUSTHEATER SCHEVENINGEN
itecember 1995.
Bisschop over Beierse kruisbeeldenkwestie:
In Duitse schoollokalen zouden volgens de lu
therse bisschop van Berlijn-Brandenburg,
Wolfgang Huber, ook religieuze symbolen van
niet-christelijke godsdiensten een plaats moe
ten krijgen. Naast een crucifix kan heel goed
een foto van Mekka hangen, aldus de bisschop
voor de Duitse radio.
Huber zou graag meer redelijkheid en ver
draagzaamheid zien in de hoog opgelopen dis
cussie over het 'crucifix-oordeel' van het Con
stitutionele Hof in Karlsruhe. Het hoogste Duit
se rechtscollege bepaalde eind vorige week dat
Beieren niet dringend mag voorschrijven dat in
alle klaslokalen van de openbare scholen kruis
beelden moeten hangen. Niet- of anders gelovi
gen kunnen zich aan zo'n bij uitstek katholiek
symbool storen. Als echter niemand bezwaar
maakt, dan kan het kruisbeeld blijven hangen.
De rechters in Karlsruhe hebben terecht kri
tiek geuit op het Beierse voorschrift dat scholen
verplicht in elk lokaal een crucifix op te hangen,
aldus Huber. Maar met hun verbod zijn ze naar
de andere kant doorgeschoten. Kinderen moe
ten volgens de protestantse bisschop in de klas
kunnen leren wat de belangrijkste religieuze
symbolen van de wereldgodsdiensten zijn.
De beslissing van het Constitutionele Hof
heeft een golf van protest losgemaakt. Katholie
ken in Beieren hebben voor 23 september een
grote manifestatie in München aangekondigd.
De Beierse regering overweegt een referendum
en laat bovendien onderzoeken welke juridi
sche mogelijkheden er zijn om de kruisbeelden
ondanks het verbod toch te laten hangen. Het
echtpaar dat de zaak van de kruisbeelden vele
jaren geleden hun kinderen zijn inmiddels al
lang van school aanhangig maakte is de af
gelopen dagen met de dood bedreigd.
Uit een enquête van het onderzoeksinstituut
Emnid blijkt dat 24 procent van de Duitsers het
eens is met het oordeel van het hof, terwijl 47
procent meent dat de rechters een verkeerde
beslissing hebben genomen. Onder de laatsten
bevindt zich bondskanselier Helmut Kohl, die
de uitspraak 'onbegrijpelijk' noemde. De Beier
se minister-president Edmund Stoiber (CSU)
noemt de uitspraak van het hof ,,een uitspraak
van onverdraagzaamheid, omdat de gevoelig
heden van de meerderheid op geen enkele wij
ze gerespecteerd worden". Woordvoerder
Joachim Hörster van de gezamenlijke fractie
van CDU en CSU in Bonn pleit voor een parle
mentair debat over de vraag 'hoe de meerder
heid van de Duitsers tegen een minderheid be
schermd moet worden'.
De in München gevestigde Süddeutsche Zeiting schopte gisteren tegen heel wat schenen met deze car
toon, waarin de gekruisigde Christus bij het zien van alle heibel over het kruisbeeld opmerkt 'Als ik dat had
geweten...'. illustratie» süddeutschezeitung e. m, lang
Auto Van den Broek en leden EU-delegatie beschoten
stratie tegen privatiseringsplan
nen van de regering. Bij scher
mutselingen met de politie is
een demonstrant dodelijk ge
troffen door een politiekogel en
raakten zeker drie personen
zwaar gewond.
Naast de politieke en sociale
crisis, teistert het geweld van
linkse guerrillastrijders, rechtse
doodseskaders en de drusgmaf-
fia Colombia. Alleen al het afge
lopen weekeinde vielen bij vier
schietpartijen in de regio Uraba
en de hoofdstad Bogota zeker
38 doden.
Volgens de autoriteiten in
Uraba ging het daar om een
aanslag van extreemrechtse
groepen op aanhangers van
links. Ook zijn in het gebied
huurmoordenaars actief die in
opdracht van politici en groot
grondbezitters politieke tegen
standers en vakbondsleden ter
dood brengen. De communisti
sche guerillabeweging Gewa
pende Revolutionaire Strijd
krachten van Colombia (FARC)
voerde maandag verscheidene
aanvallen uit, waarbij meer dan
40 doden vielen, voornamelijk
politie-agenten.
buitenlandse zaken Granic.
Volgens de Verenigde Naties is de kans op een Kroatisch
offensief bij Dubrovnik toegenomen. De Kroaten hebben
inmiddels meer dan 3.000 manschappen naar de omge
ving van de zuidelijke havenstad gestuurd. Dubrovnik is
sinds het weekeinde onder vuur genomen door de Bosni
sche Serviërs. ,,YVe kunnen een intensivering van de strijd
verwachten", aldus de speciale VN-gezant in ex-Joego-
slavië Akashi.
klaarde ook de burgemeester
van Dubrovnik.„We hebben
geen keus, we moeten onze be
volking beschermen
De Kroaten zetten gisteren
hun offensief tegen de Bosni
sche Serviërs in het westen van
Bosnië voort. Volgens VN-bron-
nen rukken ongeveer 2.500
Kroatische en Bosnisch-Kroati-
sche soldaten met tanks, artille
rie en raketwerpers op naar het
stadje Dvar.
De Amerikaanse onderminis
ter van buitenlandse zaken Hol
brooke sprak gisteren met de
Kroatische regering over het
den haag-boedapest gpd
Volgens de VN concentreert het
Kroatische leger troepen en ma
terieel in de omgeving van Du
brovnik voor een aanval op het
door de Serviërs gecontroleerde
Bosnische plaatsje Trebinje.
Doel hiervan zou zijn de Servi
sche artillerie terug te dringen
buiten bereik van Dubrovnik.
De Kroatische commandant
Cervenko dreigde gisteren terug
te slaan als de beschietingen
van Dubrovnik voortduren. ,,Als
er geen andere oplossing is zul
len we ons leger inzetten", ver-
nieuwe Amerikaanse vredes
voorstel. De Kroatische minister
van buitenlandse zaken Mate
Granic verklaarde na afloop dat
Kroatië 'volledig zal meewer
ken'.
Een dag eerder had Hol
brooke de Bosnische minister
van buitenlandse zaken Moha-
med Sacirbey ingelicht. Volgens
Sacirbey verlangen de Amerika
nen niet dat de Bosnische rege
ring de moslim-enclave Goraz-
de in het oosten opgeeft, zoals
eerder deze week werd veron
dersteld. Holbrooke bevestigde
dit later.
EU-bemiddelaar Carl Bildt
vertrok gisteren naar Sarajevo
voor besprekingen met de
Bosnische president Izetbegovic
en premier Silajdzic. Radovan
Karadzic bevestigde gisteren dat
de Bosnisch-Servische functio
narissen dinsdag in het geheim
een ontmoeting met Bildt had
den gehad. Op weg naar Saraje-
in Baskenland
723 kn
000 kn
802 b
546 b
746 b
448 b Ongeveer 40 mensen zijn
898 b ochtend gewond geraakt toen
een autobom ontplofte voor een
woonkazerne van de paramili
taire Guardia Civil in de plaats
Arnedo in het noordoosten van
Spanje.
De politie vermoedt dat de
a~ aartslag het werk is van de Bas
ische afscheidingsbeweging
ETA. In de kazerne wonen on
geveer 15 gardisten met hun ge
zinnen. De meeste gewonden
liepen letsel op door rondvlie
gend glas. Volgens de politie
was het aan de stérke construc-
het betonnen gebouw te
danken dat de bomexplosie
geen ernstiger gevolgen had.
'lijnen'
t werkt. Het
Britse artsen hebben ontdekt
zit allemaal in het hoofd, zeggen zij.
Het volgen van een dieet zorgt voor een verstoring
chemische balans in de hersenen. Dit betekent dat i
aan de lijn doen juist een grote aandrang krijgen te veel te eten,
zo ontdekten de arts Clifford en zijn collega's van het Littlemo-
re Ziekenhuis in Oxfdrd.
Studies met ratten hebben uitgewezen uit dat dieren die niet
in staat zijn gebruik te maken van de stof serotonin, te zwaar
worden. Deze chemische stof voert elektrische signalen langs
zenuwbanen. Een test met twaalf vrouwen tussen de twintig en
39 jaar toonde aan dat zij die op een dieet stonden van dui
zend calorieën per dag, een laag niveau hadden van het ami
nozuur tryptophan, waaruit het lichaam serotonin maakt.
„Met andere woorden: mensen die op dieet staan, zullen
zeer waarschijnlijk een drang ondervinden te veel te eten. Dat
werkt pogingen om minder te eten juis£ tegen", aldus het arti
kel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
China heeft vandaag een nieuwe ondergrondse
kernproef uitgevoerd. Dat heeft een woordvoer
der van het Chinese ministerie van buitenlandse
zaken bekendgemaakt. Het is de tweede test dit
jaar. Eerder voerde China een proef uit op 15 mei
in het testgebied Lop Nor, in de Westchinese pro
vincie Xinjiang.
Australië en Nieuw-Zeeland hebben de atoom
test, de 43ste sinds China in 1964 zijn eerste
atoombom tot ontploffing bracht, scherp veroor
deeld. Japan overweegt beperkende maatregelen
te nemen nadat het zijn economische hulppro
gramma aan China heeft herzien in verband met
de proeven. Tokyo besloot na de test in mei al tot
vermindering van zijn hulp aan de Volksrepu
bliek.
Ook Vietnam drong er bij China op aan een
einde te maken aan de proeven. De test is volgens
het aangekondigde kernprogramma van China
uitgevoerd.
Volgens Australische seismologen had de ex
plosie, die een kracht had van 20 tot 80 kiloton,
om 03.00 uur Nederlandse tijd plaats in Lop Nor.
n voorpagina
Optimisme bij economische delegatie
ken dat de handelsmissie die in
het spoor van koningin Beatrix
naar Indonesië reist een succes
wordt. „Wij hebben redelijk po
sitieve verwachtingen, en dan
druk ik mij nog terughoudend
uit", aldus de woordvoerder van
minister Wijers.
„De besprekingen die de mis
sie onder leiding van minister
Wijers gaat voeren, zijn erop ge
richt de barrières van 1992 te
slechten", aldus de woordvoer
der. In 1992 kwam het tussen
Jakarta en Den Haag tot een
breuk nadat minister Pronk
(ontwikkelingssamenwerking)
zich kritisch over Jakarta had
uitgelaten. De missie onder
zoekt in hoeverre de Neder-,
landse overheid bedrijven een
betere uitgangspositie kan bie
den om contracten in de wacht
te slepen, zoals ook andere lan
den doen die met bedrijven op
de Indonesische markt actief
zijn. De Nederlandse ambassa
de in Jakarta verwacht dat Indo
nesië blijft bij zijn weigering van
Nederlandse ontwikkelings
hulp. Mogelijk is Indonesië wel
bereid zich soepeler op te stel
len als het gaat om „zachte fi
nancieringen": door de Neder
landse overheid tegen gunstige
voorwaarden verstrekte lenin
gen om goederen en diensten
van Nederlandse bedrijven te
kopen. Het kabinet zou indoen-
sië daarvoor 150 miljoen gulden
beschikbaar willen stellen. Wij
ers bespreekt die zaak maandag
met zijn Indonesische ambtge-
Onder Soeharto's bewind is de
economie jaarlijks met zeven
procent gegroeid; het jaarinko
men steeg van 70 dollar tot 910
dollar per hoofd van de bevol
king en de levensverwachting
van de doorsnee Indonesiër is
gestegen van 46 tot 63 jaar. „De
Indonesische kleuter weegt nu
gemiddeld een pond meer dan
25 jaar geleden en is 2,3 centi
meter langer', hield Soeharto
het parlement voor. „We heb
ben er vijftig jaar hard voor ge
werkt, we hebben opstanden en
tegenslagen doorstaan, maar nu
vieren we feest, met nederige
dankbaarheid aan God."
Er mankeert nog wel hel een
en ander, aldus de president,
maar dat kan na zo'n korte ge
schiedenis ook niet anders. Hij
gaf min of meer een sneer aan
de dertig jaar geleden door hem
verdreven voorganger Soekar
no, overigens zonder diens
naam te noemen: „We leven nu
vijftig jaar als een onafhankelij
ke natie. We zijn nu 25 jaar seri
eus bezig dit land te ontwikke
len". Indonesië is pas een jaar
of dertig stabiel, aldus Soeharto.
Voor die tijd heeft Indonesië
met bedreigingen van binnen
uit en van buitenaf te maken
gehad. „Deze bedreigingen
kwamen van het kolonialisme
dat ons opnieuw probeerde te
kolonialiseren en van rechtse
zowel als linkse extremistische
elementen."
Intussen verwacht het Haagse
i economische za-
vo werd een panterswagen met
de Nederlandse EU-commissa
ris Hans van den Broek en de
Spaanse minister van buiten
landse zaken Javier Solano, die
in Bildts delegatie meereizen,
beschoten. Er vielen geen ge
wonden.
In Banja Luka ging ondertus
sen de uittocht door van de
Kroaten en moslims uit de stad.
Volgens de Servische autoritei
ten worden zij 'geëvacueerd'
om plaats te maken voor de
duizenden Servische vluchtelin
gen uit de Krajina. Zo'n 1000
mensen staken de grens tussen
Kroatië en Servisch Bosnië over.
Belgische en Nederlandse mi
litaire chauffeurs van de VN
weigeren hulpgoederen naar
Sarajevo te rijden, omdat zij
geen vertrouwen hebben in de
mogelijkheden van de snelle in
terventiemacht om hen te be
schermen. Een VN-woordvoer-
der heeft dat gisteren bevestigd.
TEKST TOESPRAAK PREMIER KOK
Evenals Frankrijk, dat over enkele weken zijn
kernproeven wil hervatten op het atol Mururoa in
de Stille Zuidzee, heeft China gezegd in 1996 met
alle proeven te zullen stoppen. Dan wordt het in
ternationale verdrag van kracht waarin kernproe
ven worden verboden.
De kernproeven die Frankrijk in de Stille Zuid
zee gaat uitvoeren, vormen nauwelijks een gevaar
voor de gezondheid van de bewoners van de ei
landen in het gebied, ook al zal in de toekomst
enige radioactieve straling lekken uit het onder
grondse nucleaire testgebied.
Tot deze conclusie komen Australische en
Nieuwzeelandse kemexperts, die gisteren hun
rapport presenteerden op een milieuconferentie
van de landen in de Stille Zuidzee, in de Australi
sche stad Brisbane.
De Greenpeace-activisten die uit China zijn uit
gewezen, hebben gisteren bij aankomst in Hong
Kong nieuwe protesten tegen de Chinese kern
proeven aangekondigd. Harald Zindler, de Duitse
actievoerder die het protest in Peking organiseer
de, liet zich niet uit over de aard van de
protesten.
Dit jaar 1995 is de vijftigste ver
jaardag van de onafhankelijk
heidsverklaring van de Repu
bliek Indonesië. Ik wil daarom
van deze gelegenheid gebruik
maken om president Soeharto
en het Indonesische volk mijn
oprechte gelukwensen aan te
bieden met het bereiken van
deze mijlpaal.
Deze belangrijke gebeurtenis
krijgt in Nederland grote aan
dacht, zowel in de media als
door tentoonstellingen, semi
nars en culturele evenementen.
De onafhankelijkheidsverkla
ring vijftig jaar geleden
betekende het begin van een
nieuw tijdperk in onze geschie
denis en in de betrekkingen tus
sen onze beide landen en volke-
De strijd na de onafhankelijk
heidsverklaring bracht de wens
naar voren om tot een geleide
lijke dekolonisatie te komen,
om het koloniale verleden ach
ter ons te laten en Indonesië in
staat te stellen de haar rechtens
toekomende plaats tussen de
onafhankelijke landen van de
wereld in te nemen. Hiertoe zijn
overeenkomsten afgesloten,
maar de meningsverschillen
over de wijze van uitvoering
bleken enorm. De scheiding van
wegen tussen onze twee landen
werd daardoor een zeer pijnlijk
proces en werd gekenmerkt
door een bittere strijd. Aan bei
de kanten hebben velen het le
ven gegeven en velen zijn blij
vend gewond geraakt.
Het is diep tragisch dat de over
gang naar daadwerkelijke onaf
hankelijkheid zo veel pijn,
kwaad bloed en ondraaglijk lij
den heeft veroorzaakt. Uitein
delijk zijn onze twee landen
toch weer als gelijken tot elkaar
gekomen om de eeuwenoude
banden een nieuwe inhoud te
geven; banden die teruggaan tot
de eerste ontmoetingen tussen
onze volken.
In 1996 is het vierhonderd jaar
geleden sinds de eerste Neder
landse schepen het anker uit
wierpen in de baai van Bantam.
De eerste reis naar het Indone
sische eilandenrijk betekende
het begin van een lange periode
van wederzijdse beïnvloeding,
niet alleen op economisch ter
rein, maar ook sociaal en cultu
reel.
De hechte persoonlijke banden
tussen inwoners van Nederland
en van Nederlands Oost-Indië
het latere Indonesië heb
ben in bijzondere mate bijge
dragen tot de goede betreldkin-
gen tussen onze twee landen.
Het staatsbezoek van onze ko
ningin, dat kort na 17 augustus
zal plaatsvinden, levert zonder
twijfel een belangrijke bijdrage
aan de verdere ontwikkeling
van onze betrekkingen en het
zal de diepe gevoelens van
vriendschap tussen ons beider
landen en volken ondertekenen.
Ik hoop dat nog veel meer Ne
derlanders in het voetspoor van
de koningin zullen treden en
uw schitterende land zullen be
zoeken en dat veel Indonesiërs
op hun beurt ons land bezoe
ken.
Ik aarzel niet miin oprechte
hoop uit te spreken dat de in
drukwekkende economische
ontwikkeling van Indonesië zich
voortzet, dat de resultaten daar
van zullen bijdragen aan de
voorzetting van sociale vooruit
gang, dat de burgers van uw
land zich verder in welvaart en
vrijheid zullen ontwikkelen en
dat de vriendschapsbanden tus
sen onze twee landen en volke
ren nog nauwer worden.
Ik wil besluiten met het uitspre
ken van mijn overtuiging en
wens dat deze nauwe banden
de grondslag blijven voor hech
te samenwerking in een geest
van gelijkheid, vriendschap en
wederzijds respect.
vertaling hans jacobs
