Voor de diender is de maat overvol
'Niets went zo snel als een vierdaagse'
Feiten &Meningen
Israël zit met
bekentenissen
in zijn maag
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1995
NIEUWSANALYSE
In Israël begint de serie onthullingen over misda
den tegen krijgsgevangenen in voorbije oorlogen
te lijken op de bekentenissen van Nederlandse
militairen die in Indië hebben gevochten. Giste
ren vertelden oud-parlementslid Ben-Zohar en
historicus Yïtzhaki de Israëlische radio dat er niet
alleen tijdens de Sinaï-campagne van 1956 krijgs
gevangenen zijn vermoord, maar ook in de Zes
daagse Oorlog van 1967.
Bar-Zohar, auteur en voormalig parlementslid
van Arbeid, vocht in 1967 in de Sinaï tegen het
Egyptische leger. Hij vertelde te hebben gezien
hoe twee legerkoks drie gevangen genomen
Egyptenaren aan het mes regen. Andere soldaten
zouden daarbij hebben toegekeken zonder iets te
ondernemen. Bar-Zohar zou de koks onder be
dreiging met zijn wapen naar de bataljonscom
mandant hebben gebracht. „Ze zijn onder arrest
gesteld, maar ik weet niet wat er daarna is ge
beurd."
Yitzhaki, vqji de religieuze Bar-Ilan Universiteit,
heeft een historisch onderzoek ingesteld naar de
gebeurtenissen tijdens de Israëlisch-Arabische
oorlog van 1967. Hij zei gisteren, op grond van
onder meer interviews met voormalige Israëli
sche militairen, dat er in die periode in zes of ze
ven afzonderlijke gevallen ongeveer duizend
krijgsgevangenen om het leven zijn gebracht.
Over een van de incidenten die hij aanhaalde is al
een felle discussie losgebarsten. Yitzhaki vertelde
dat leden van een verkenningseenheid in de Sinaï
een paar honderd Egyptische soldaten, die pro
beerden te vluchten of zich over te geven, hebben
doodgeschoten. Maar volgens een andere bron
ging het om gewapende Palestijnen die, gestoken
in Egyptische legeruniformen, probeerden vanuit
de Gazastrook de stad El-Arish te bereiken.
De plaatsvervangend commandant van de een
heid was destijds Benjamin Ben-Eliezer, de huidi
ge minister van huisvesting. In een reactie vertel
de Ben-Eliezer gisteren dat zijn eenheid 'vele
Egyptische soldaten' heeft gedood in gevechten.
Maar krijgsgevangenen zou nooit een haar zijn
gekrenkt.
Vorige maand diende vredesactivist Uri Avnery
een aanklacht in tegen drie voormalige generaals,
die volgens hem verantwoordelijkheid dragen
voor de dood van 49 Egyptische krijgsgevange
nen, tijdens de Israëlische Sinaï-campagne van
1956.
Eén van de drie, Arieh Biro, heeft toegegeven dat
hij de gevangenen zelfheeft doodgeschoten om
dat ze zijn eenheid 'alleen maar last bezorgden'.
De andere aangeklaagde generaals, de latere mi
nister van defensie Ariel Sharon (Likud) en de la
tere stafchef en leider van de Tsomet-partij, Ra
fael Eitan, zouden als Biro's directe meerderen
niets hebben ondernomen. Eitan zou zelf getuige
zijn geweest van de moordpartij. De Egyptische
regering, die de zaak hoog opneemt, heeft Israël
gevraagd een officieel onderzoek in te stellen.
Dat de incidenten nu pas aan het daglicht wor
den gebracht heeft volgens de militair historicus
Pa'il twee redenen. In de eerste plaats heeft de le
gerleiding steeds gemeend er beter aan te doen
dergelijke incidenten 'onder ons' af te wikkelen.
Na iedere oorlog zijn soldaten en officieren cjie
hun boekje te buiten gingen, voor een militaire
rechtbank gebracht en gestraft. Het probleem is
dat het publiek er weinig of niets van merkte om
dat de censor publikatie van de processen ver
bood.
De legerleiding was verder bang dat het naar bui
ten brengen van de incidenten gevolgen zou heb
ben voor Israëlische krijgsgevangenen in Arabi
sche landen, van wie er velen zijn gemarteld en
vermoord. Berichten over Israëlische misdaden
zou hun lot alleen maar hebben verslechterd, zo
was de redenatie.
In een commentaar op de onthullingen heeft pre
mier Rabin gisteren laten weten dat de onthulde
incidenten uitzonderingen op de regel zijn. „De
eerste jaren van ons leger kenmerkten zich door
de geboorteproblemen van een strijdmacht waar
van de militaire doctrine, het gedrag en de disci
pline nog niet zijn gevormd. In die jaren deden
zich uitzonderlijke situaties voor, die samengin
gen met moeilijke gevechtsomstandigheden en
onvoldoende middelen," schrijft hij in een brief
aan minister van onderwijs Amnon Rubinstein.
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
STEVENHAGEN
Politiebonden en Dijkstal staan lijnrecht tegenover elkaar
„Een sigaar uit eigen doos", noemt ACP-voorzitter P. Kruizinga de plannen die minister Dijkstal heeft voor de
nieuwe politie-CAO. De Nederlandse Politiebond (NPB) en de Algemeen Christelijke Politiebond (ACP), samen
goed voor 38.000 leden, willen dan ook niets weten van Dijkstals CAO-bod. „We laten ons niet langer als Jan Lui
gebruiken", aldus NPB-voorman H. van Duijn.
In het algemeen vii D
den politiemensen
hun werk leuk, maiee
zo nu en dan verga!
een bewindsman v
binnenlandse zakei
het plezier. Ditmaa
minister Dijkstal de
gebeten hond. Als
zich niet wat inschi N
keiijker toont, kan m
rekenen op acties,
eerder (zoals op de
foto uit 1988) liet <jl.
politie zien niet allflvc
te pikken, foto
Minister Dijkstal wil dat agen
ten met ingang van 1 januari
1997 twee uur korter gaan wer
ken. In plaats van een 38-urige
werkweek wil de minister dat
het politiekorps voortaan vier
dagen van acht uur draait. De
resterende vier uur kunnen dan
worden opgespaard voor mo
menten dat er extra inzet nood
zakelijk is (denk aan de over
stromingen begin dit jaar of
grote evenementen). Het loon
blijft bevroren, maar in feite
gaat het uurloon van de agen
ten er door de verkorte werk
week 5,25 procent op vooruit.
Daarnaast wil Dijkstal de poli-
tiesalarissen in oktober 1996 en
1997 met 0,5 procent verhogen.
De nieuwe CAO heeft betrek
king op 43.000 politiefunctiona
rissen. Als die allemaal twee uur
korter gaan werken, zouden er
bij een volledige herbezetting
2.400 volledige banen extra ont
staan. Dijkstal wil echter maar
zeventig procent van de verlo
ren gegane korpssterkte vervan
gen, goed voor 1.500 extra ba
nen. Die arbeidsplaatsen, en dat
is veel politiekorpsen een doorn
in het oog, zullen worden opge
vuld door surveillanten met een
geringe opleiding en beperkte
bevoegdheden.
Een ander heet hangijzer is het
plan van de minister om via de
CAO flexibilisering van het poli
tiewerk te bewerkstelligen. Dat
gebeurt allereerst door vier
werkuren per agent per week te
reserveren voor calamiteiten.
Tegelijk wordt gekort op de re
gelmatigheidstoeslagen. Voor
zon- en feestdagen blijft de toe
slag gehandhaafd. Maar voort
aan gelden alleen de uren van
twaalf uur 's nachts tot zes uur
's ochtends als onregelmatig.
Nu is dat van elf uur 's avonds
tot zeven uur 's ochtends.
Als klap op de vuurpijl wil Dijk
stal dat het leeftijdsontslag dat
nu op 60 jaar ligt, komt te ver
vallen. Liever ziet de minister de
invoering van een pensioenge
rechtigde leeftijd van 61 jaar.
Wie wil, kan daar nog een aan
tal jaartjes aan vastknopen door
tegen aantrekkelijke voorwaar
den 28 in plaats van 36 uur te
gaan werken.
Volgens de politiebonden klop
pen de rekensommetjes van de
WD-bewindsman echter niet.
,,De minister heeft ons behoor
lijk in de gordijnen gejaagd",
zegt Eric Ranselaar (39), een van
de drie teamchefs van het wijk
bureau west in Enschede. „Het
gaat ons niet om het geld, maar
om de werkdruk. We moeten
steeds meer doen met steeds
Onderhandelingen zitten muurvast
De onderhandelingen over de politie-CAO zitten muurvast. Tot
die conclusie kwamen zowel minister Dijkstal als de politiebon
den gisteren na een moeizaam gesprek. Een breuk is er nog niet,
maar het scheelt weinig.
De minister bestudeert komende dagen het voorstel dat de bon
den op tafel legden. „Na die verkenning maken we een nieuwe
afspraak", zei hij. „Het zal echter moeilijk worden. Zowel bij de
bonden als bij mij is er weinig ruimte."
De bonden wülen maximaal een tweejarig contract, invoering
per 31 maart 1997 van een 36-urige werkweek met honderd pro
cent herbezetting van de uren die door de kortere werkweek
wegvallen en een loonstijging van 1,5 procent per 1 april 1995 en
2 procent per 1 april 1996, plus vanaf dit jaar een structurele
jaarlijkse eindejaarsuitkering van een half procent.
De bonden hebben geen enkel vertrouwen meer in een goede af
loop. „We geven de minister nog even de kans ons voorstel te be
studeren, maar of dat veel oplevert, betwijfel ik", aldus NPB-.
voorzitter Van Duijn.
De politiebonden grijpen naar het actiewapen zodra Dijkstal
aangeeft echt niet meer te bieden te hebben dan zijn laatste bod.
minder personeel. Terwijl de
surveillanten die we erbij heb
ben gekregen juist voor meer
werk zorgen, dat ze zelf niet
mogen afhandelen. Veel colle
ga's stoppen er daarom mee.
Een is er een banketbakkers
zaak begonnen en een ander is
overgestapt naar een slipinsti
tuut. Maar geef ze eens ongelijk
als je de salarissen vergelijkt
met die in het bedrijfsleven.
Met 60 jaar ben je echt opge
brand in dit vak, daar moet de
minister niet aan tornen."
Corry van Ballegooijen (36),
chef van het politierayon Bom-
melerwaard en ACP-lid, stelt
met nadruk dat het 'niet om de
centjes' gaat. „Ik merk dat we
hier te veel zijn afgeroomd. In
het begin van de jaren tachtig
had dit rayon 62 formatieplaat
sen. Nu is dat teruggebracht tot
37 personen." Teleurgesteld
vertelt ze niet meer de service te
kunnen verlenen die het pu-
bliek.van de politie verlangt. »,Er
zijn gewoon te weinig agenten
op het platteland. En dan wil de
minister ook nog eens de inge
leverde uren voor maar zeventig
procent herbezetten. Alsof wij
hier uit onze neus zitten te peu
teren. We hebben maar één au
to beschikbaar die 24 uur inzet
baar is voor incidentenafhande-
ling."
Ook Van Ballegooijen consta
teert een leegloop van haar
korps. „Er is iemand vertrokken
naar de vreemdelingendienst en
een is verhuisd naar een regio
met minder werkdruk.
De 27-jarige hoofdagente Willy
van de Wielen, werkzaam bij de
politie in Nijmegen: „De discus
sies gaan bij ons alleen maar
over de arbeidsomstandighe
den. Over het gebrek aan waar:
dering uit Den Haag." Ze ver
dient 2.800 gulden netto per
maand (inclusief toeslag) voor
38 uur wérk per week. Meestal
werkt ze van drie uur 's mid
dags tot elf uur 's avonds, ook
op zon- en feestdagen. Soms
komt het voor dat een gecombi
neerde vroeg/nachtdienst moet
worden gedraaid.Dan werl
van zeven uur 's ochtends to
drie uur 's middags, even naïzc
huis en dan weer aan de slag st
van elf uur 's avonds tot de v» Bi
gende ochtend zeven uur.j m
Volgens Van de Wielen word oj
het surveillancewerk steeds a
vaarlijker als gevolg van de tazi
genomen agressie. „Het werljvv
interessant en ik doe het gra.
maar als het niet gewaardeei
wordt, ga je het afzetten tege
de risico's die je loopt."
„Het politiekorps is de bezuiilü
gingen spuugzat", weet H. vaide
Duijn, voorzitter van de NPB
„Nu hebben politieagenten
(variabele) toeslag van zo'n 4
gulden per maand. Dijkstal v
die toeslag beperken tot pak\
100 gulden. En dat is een be
hoorlijke aderlating voor de g I
middelde agent die 3.300 of
3.400 gulden bruto in de ma;
verdiend. We klagen niet ove
het salaris, maar je moet wel
markt volgen. En wij hebben
vijftien jaar lang bijna niets e
gekregen."
DEN HAAG PETER MAGNEE
Vierdaagse werkweek Bijenkorf en V&d groot succes
De vierdaagse werkweek bij de Bijenkorf en
Vroom Dreesman is een groot succes. „We krij
gen echt jubelende reacties binnen van onze le
den", meldt A. Steijaert van de Dienstenbond
FNV. Ook de Dienstenbond CNV constateert dat
de leden over het algemeen 'erg in hun nopjes
zijn' met de vierdaagse die een half jaar geleden
werd ingevoerd. KBB en V&D gelden op dit ter
rein als 'trendsetters'. Ook bij supermarkten, poli
tie en rijksambtenaren is de vierdaagse werkweek
nu in discussie.
„Vrijwel iedereen is erg enthousiast. Zelfs de
mensen die aanvankelijk tegen waren", is de er
varing van J. Bosman die in de Hemabakkerij in
Utrecht werkt. „Ideaal, ik kan niet anders zeg
gen", vindt verkoper K. Metz van de V&D in
Leeuwarden. De ondernemingsraad van de Bijen
korf heeft de vierdaagse inmiddels officieel geëva
lueerd. „Daar blijkt uit dat de mensen enthousiast
zijn", meldt OR-lid J. Peeperkamp uit Amster
dam. „Het is alleen iets moeilijker geworden om
goede werkafspraken te maken."
Met de nieuwe roostering doen zich nauwelijks
problemen voor. De winkelbedrijven zijn immers
gewend aan het werken met roosters. „En of je de
werknemers nu vijf van de zes dagen kunt inzet
ten of vier van de zes dagenDat laatste is mis
schien nog wel gemakkelijker", aldus een woord
voerdervan V&D.
Dat wordt bevestigd door D. Moedikdo van de af
deling arbeidsvoorwaarden van KBB die de vier
daagse werkweek geslaagd noemt. „De werkne
mers ervaren de extra vrije tijd als prettig. Maar
voor het concern moet de vierdaagse werkweek
zich eigenlijk nog bewijzen eind van dit jaar. Dan
zal blijken of onze planning klopt. We werken na
melijk met een soort rekening-courantsysteem.
Iedere werknemer moet 1.820 uur per jaar wer
ken. Als wij ons hebben verrekend en mensen
méér uren moeten laten draaien, dan moeten we
die extra uren als overwerk uitbetalen."
De meeste werknemers hebben een roulerende
vrije dag. Eerst vier weken de maandag, dan vier
weken de dinsdag enzovoorts. Het is lang van te
voren bekend wanneer er wél en niet hoeft te
worden gewerkt.
In spitsweken zoals met moederdag, Kerstmis of
sinterklaas moet er net als vroeger vijf dagen per
week worden gewerkt. „Er kwam geen eind aan
die week", herinnert Bosman zich. „Niets went zo
snel als een vrierdaagse."
Verkoopstere. Booms uit de Amsterdamse Bijen
korf is niet zo te spreken over de vierdaagse werk
week. „Ik moet er heel erg aan wennen. Ik vind
het rooster onrustig en ik zie mijn full-time colle
ga's zo weinig dat er moeilijk werkafspraken zijn
te maken." Over de vraag of ze misschien een
workaholic is, moet zij even nadenken. „Nou, ik
ben wel een verkoopster van de oude stempel, als
u dat bedoelt."
Volgens de bonden kan de vierdaagse werkweek
alleen al bij KBB zo'n vierhonderd tot vijfhonderd
arbeidsplaatsen opleveren. Maar over de herbe
zetting heerst lichte scepsis. „Er worden mondjes
maat mensen aangekomen", meent Metz. „En al
leen op basis van een driemaands- of een jaar
contract. Niemand voor onbepaalde tijd." De OR
bij de Hemabakkerijen heeft soortgelijke bevin
dingen. Volgens A. van der Put van de Diensten
bond CNV is het nog te vroeg om de herbezetting
te beoordelen. „Het is de bedoeling dat part-ti
mers méér gaan werken. Dus dat vertroebelt het
zicht."
De vierdaagse werkweek bij KBB en V&D is er ge
komen op instigatie van de vakbonden. Bij de su
permarkten zijn het de werkgevers die aandrin
gen op een vierdaagse werkweek. „Onzin", vin
den de Dienstenbonden FNV en CNV. „De full-ti
mers zijn daar vér in de minderheid zodat je een
vierdaagse regelt voor een paar enkelingen", al
dus Van der Put. Bovendien willen de supermark
ten tegelijk met de vierdaagse werkweek het mes
zetten in de toeslagen voor het werken op zater
dag en in de avonduren. „Bij de Bijenkorf en V&D
gelden nog steeds toeslagen. Die krijg je 'uitbe
taald' in vrije tijd zodat je netto geen 35 uur per
week werkt maar slechts een kleine 33 uur. Dat is
makkelijk over vier dagen uit te smeren. Maar bij
de supermarkten moet je een werkweek van 36
uur in vier dagen proppen."
DEN HAAG MARGREET VERMEULEN
