idflAK
Openluchtbaden nu even 'goudmijntjes'
fiÜ Het Motorhuis
Piraterij langs het water
Spieden naar vuil
WeCo MOTORSLOEPEN
WfeCb bar
broeierig
Politie: druk
Muiterij op Mistral
druk, druk
Grondwaterstand
IRDAG 12 AUGUSTUS 1995
Heeft u het "Leidsch Dagblad" al gezien,
in een Pontiac van:
Officieel Opel en US CAR dealer
Vondellaan 80, Leiden, Telefoon 071 - 351800.
met diesel ofclectra, 4.70/6.25/6.85 mtr.
import - export
Heilige Geestlaan 46/48
2465 AX Rijnsaterwoude
tel. 01713-13643
Voor inlichtingen
en/of proefvaarten
b.v.
Haarlemmertrekvaart 10 2341 NP Oegstgeest 071 -170702
Stalling van schepen tot 20 ton binnen buiten
Inbouw en onderhoud van motoren accessoires
Mogelijkheden om zelf aan uw schip te werken
Winkel met groot assortiment watersportartikelen
■■Hoppe
■derachtij
I «Aa, Bra
boottocht van Rederij van Hulst. De boot neemt u 3 Vi uur lang I
(De Kaag) over de Zijl, de Oude Rijn, en de Does naar
ige Hoogmade. Vandaar vaart het schip over de kromme Does,
Aa, Braassemermeer, Ringvaart, de Ade naar de Kagerplassen
iar Warmond Prijs: f 17,50 volwassenen (normaal f 22, SO)
L fanning van de Leidsch Dagblad-boot is deze week onder
Él [Ie vinden in de Ringvaart rond de Haarlemmermeer. Tips en
^Éjsties voor de Waterkrant kunnen rechtstreeks worden door
peen aan de verslaggevers op de boot (tel. 06-52801476) of aan
wWactie op de wal (tel. 071-356441).
Het strandje bij de Noord Aa. Paradijs voor zonners, zwemmers en surfers.
Het broeikaseffect heeft tenminste één 'positief
gevolg: bedreigde buitenbaden van plaatselijke
zwemaccommodaties (zoals De Vliet in Leiden)
kunnen er wat langer door open blijven. Lange
tijd was er een tendens zulke bassins 'dicht' te
gooien omdat kosten en nut zich niet tot elkaar
verhielden en er bovendien steeds meer recrea
tiepiassen werden gegraven. Maar nu de zomers
steeds warmer worden, prijzen sommige ge- -
meenten zich gelukkig dat ze niet tot sluiting van
hun buitenbaden zijn overgegaan. ,,Op zulke
warme dagen als we nu beleven, zijn het goud
mijntjes", zegt Jan Pot, assistent-manager van
Het Wedde in Voorschoten. ,,En bij een negatief
zwemadvies voor het buitenwater loopt het
storm. Maar als het weer even wat minder wordt,
loopt de belangstelling natuurlijk onmiddellijk te
rug."
Het eerste openbare zwembad dat winst
maakt, moet dan ook nog gegraven worden
vandaar dat veel gemeenten Sportfondsen Ned.
NV in Amsterdam hebben ingeschakeld voor het
'drijven' van hun baden. SFN, zoals de NV zich
tegenwoordig graag profileert, heeft daarvoor het
apparaat en de know how. De organisatie bestaat
al bijna 75 jaar en heeft anno 1995 in tachtig
plaatsen honderd zwembaden in beheer, waar
onder die in Noordwijk, Katwijk, Voorschoten,
Leiderdorp en Alkemade. Daar komen er lande
lijk gemiddeld tien per jaar bij, een groei die al
leen enigszins wordt afgeremd door de mooie zo
mers van de afgelopen paar jaar.
„Maar voor die tijd was er sprake van een ster
ke trend openluchtbaden af te stoten", weet di
rectielid Van Emmerik. „Zeker in gemeenten
waar meer dan één bad was. In kleinere plaatsen
waar het om het enige bad gaat, zal het niet zo
snel gebeuren omdat het daar ook ten koste gaat
van het leszwemmen en de sport. Elders wel, me
de vanwege de concurrentie van recreatiepiassen
waar je veel meer kan doen dan in zo'n zwem
bad."
De voordelen van openlucht-zwembaden ten
opzichte van recreatiepiassen zijn niet zo groot in
aantal dat ze komen bovendrijven in de concur
rentieslag. „Moeders met kinderen komen hier
altijd wel, vanwege de veiligheid", aldus Jan Pot
van Het Wedde. En zwembaden kunnen ook wij
zen op de altijd goede waterkwaliteit. Maar de
opgroeiende jeugd kiest vanwege de grotere mo
gelijkheden (zwemmen, surfen, varen, strand)
veelal voor de recreatiepias. Afstoting van baden
is op termijn dan ook niet altijd te voorkomen.
Dat is gewoon een kwestie van rekenen.
„Alleen de allerbeste baden kunnen net rond
komen, maar dat zijn de uitzonderingen in Ne
derland", aldus Van Emmerik, die het daarbij na
drukkelijk niet zegt te hebben over de zwempara
dijzen in attractieparken. „Maar die rekenen prij
zen die gemeentelijke baden niet kunnen heffen.
Vrijwel elk openbaar bad heeft een tekort en wij
zijn een organisatie die tekorten kan terugbren
gen," legt hij uit.
SFN doet dat door een gezamenlijke aanpak
van de exploitaitie- en personeelsproblemen en
deed dat tot nu toe zonder zelf risico te nemen.
Tekorten werden daarbij betaald door de desbe
treffende gemeenten. Recent neemt SFN, dat be
paalde bedragen krijgt voor de verleende dien
sten, zelf ook risico maar dat is nog slechts in vijf
plaatsen het geval. Elders wordt nog volgens de
oude formule gewerkt. Met subsidie dus. „Dat is
voor ons doorslaggevend of we erin duiken", zegt
Van Emmerik. „Maar dat weigeren we zelden."
De directeur kan er absoluut niet mee zitten
dat de groei van de SFN de laatste jaren enigszins
wordt afgeremd. „Als we de kwaliteit willen ga
randeren, kunnen we toch niet meer dan tien
nieuwe baden per jaar opvangen. Nu is dat niet
nodig, want door de mooie zomers wordt de drei
ging opgeschoven en de beslissing over een aan
tal baden uitgesteld. En als de zomers zo mooi
blijven, kan het voor die baden alleen maar beter
gaan."
Sommige sluitingsplannen zullen als gevolg
van het broeikasteffect misschien zelfs in de ijs
kast terecht komen.
PAUL DE TOMBE
Hondje redden, vissertje con
troleren. snelheidsduiveltje be
keuren. De Leidse politie had er
deze week tijdens een vaarsur-
veillance de handen vol aan. Zo
werd 'regulerend opgetreden'
tegen een groep jongeren die
zich ophield bij het spoorweg-
viaduct over de Vliet. Twintig
vissers werden gecontroleerd op
hun papieren: twee gingen op
de bon toen zij geen visakte
konden tonen. Op de Groenha-
zengracht werd een I-abrador
uit het water gevist. Het dier
was met succes in het water ge
sprongen om verkoeling te zoe
ken, maar bleek niet meer in
staat op eigen kracht het water
te verlaten. Tenslotte werden op
de Zijl vijftien motorboten ge
controleerd. Drie minderjarige
stuurmannen wéïden naar huis
gestuurd omdat ze te jong wa
ren om een motorvaartuig te
besturen, terwijl twee boots
mannen een proces-verbaal aan
hun broek kregen wegens te
snel varen.
Rustig aan, dan
breekt het lijntje niet
'Het lijntje' waar het in deze uit
drukking oorspronkelijk om
draait, is in ieder geval het touw
waarmee destijds een trekschuit
werd voortgetrokken. In de wal
visvaart was het lijntje hel touw
waaraan de harpoen was beves
tigd die uiteindelijk de walvis
moest doorboren c.q. doden.
In beide gevallen ligt de let
terlijke betekenis van de uit
drukking voor de hand. Als het
touw waaraan trekschuit of wal
vis vastzit afbreekt, is ofwel de
trekschuit stuurloos, ofwel de
walvis gevlogen.
In algemenere zin wordt de
uitdrukking gebruikt om aan te
geven dat iets beter gaat als het
rustig en geleidelijk gebeurt.
Dat Nederland nauwelijks zoet water bevat, gold dui
zenden jaren geleden ook al. Dat wij niet strijden tegen
water, maar tegen verlanding, geldt sinds de middeleeu
wen. En dat het bij ons zelden regent, is evenmin iets
nieuws. Wel nieuw, en wat de waterstand betreft, veel
alarmerender is het feit dat de grondwaterstand in Ne
derland de laatste decennia dramatisch is gedaald. Ne
derland verdroogt. In 1980 verscheen een boek De grote
droogte in waterland'. Daarin wordt betoogd dat de vo
gelstand, de plantenstand, de natuurreservaten bedreigd
worden door verdroging. Sindsdien is de zaak alleen
maar erger geworden. Onlangs werd dat nog bevestigd
door een bericht uit Goeree-Overflakkee. Daar proteste
ren de boeren tegen de onttrekking van het grondwater
aan het eiland door waterwinbedrijven, want hun lan
derijen verdrogen. Overigens zijn boeren veelal zelf
schuldig, want zij beschikken vaak over vernuftige in
stallaties om grondwater op te pompen ten behoeve van
besproeiing. Nog even en er is echt sprake van woestijn
vorming. Zelf meet ik, ten behoeve van TNO Grondwater
en Geo-energie te Delft, al jarenlang elke veertien dagen
de grondwaterstand bij put 30 F 360. Ook in Warmond
daalt, zo blijkt, de grondwaterstand. Nog niet drama
tisch, nog niet alarmerend, maar als het zo doorgaat,
komt ooit ook in Warmond woestijnvorming in zicht.
De daling van de grondwaterstand heeft vreemde gevol
gen. Daalt het water, dan gaan de wormen mee. Als het
grondwater 50 centimeter diep onder het maaiveld
staat, zitten de wormen 20 centimeter diep. Geen broed-
vogel die er dan nog bij kan. Geen boer of tuinder die
dan nog plezier heeft van de grondverbeterende aktivi- 1
teiten van de wormen. Erger nog is hel gesteld met de
planten. Dacdt het water, dan verdwijnen zij eenvoudigm
De verbijsterende achteruitgang van het aantal planten
soorten in Nederland is mede aan de daling van de
grondwaterstand te wijten. Het merkwaar
dige is dat wij allen die daling van de
grondwaterstand zonder murmure
ren blijken te accepteren. Tegen de
uitbreiding van Schiphol wordt
geprotesteerd. Terecht. Tegen het
dumpen van het Shell-platform
kwam de hele internationale
gemeenschap in het geweer.
Terecht. Maar vanwege de dctpÊ
ling van de grondwaterstand «af
nog niemand de straat op ge
gaan, heeft nog niemand gedeÊ
monstreerd. Wellicht omdat het]
zo stilletjes zijn beslag krijgt. Dé
te meer kans dat er opeens niets
meer aan te doen blijkt, en Neder-1
land van waterland tot woestijn f.
moveert.
MAARTEN 'T HART
houdt met zijn grote zeef de wateren schoon.
Over de 135 gulden die hij heeft moeten be
talen, maakt Leidenaar Jaap (64, nee, laat
m'n achternaam maar weg) zich niet druk.
Maar wel over de oncontroleerbaarheid van
één en ander. Hij heeft kritiek op de manier
waarop bij bruggen het geld wordt geïncas
seerd. In de twaalf dagen dat hij op het wa
ter is geweest, hebben ze guldensgewijs
zo'n anderhalve snip uit zijn zak geklopt.
„Even voorbij Vinkeveen heb ik uren
moeten wachten tot de brugwachter kwam.
Ik zeg tegen mijn vrouw: 'Die moet zeker
zijn broekzak laten naaien.' Want al die gul
dentjes die je betaalt, gaan, huppeta, zo die
zak in. Een bonnetje krijg je bijna nergens.
Ik ga ergens met nog een man samen een
sluis door. Ik betaal vijf gulden en krijg een
mooi boekje uitgereikt. Die man krijgt niks,
maar betaalt wel vijf gulden. Die vijf piek
gaan natuurlijk zo de knip in. Want wie
controleert dat nou?"
„Kijk, het gaat mij niet om die paar cen
ten. Maar toen ik vroeger als middenstan
der in Leiden een zaak had, moest je bij wij
ze van spreken voor elke spijker die je ver
kocht een BTW-bon overleggen. En als het
nu allemaal nog een beetje soepel ging,
maar soms moet je je gewoon door die
bruggen heen martelen. Ik kreeg ook nog
een beetje mot met een man van 82 aan
wiens walkantje ik even ging liggen. Gelijk
die hand ophouden natuurlijk. Zeven gul
den. Ik zeg tegen hem: 'Waar staat dat?'
Kijk, zo'n man van 82 kan natuurlijk nooit
meer in loondienst zijn. Waar blijft al dat
geld? Zou die man elke avond keurig invul
len wat hij heeft gevangen? Dat gelooft u
toch zelf niet. Als je het goed bekijkt, is het
toch een vorm van piraterij. Weet je wat ze
moeten doen? Ze moeten op het postkan
toor routeboekjes gaan verkopen. Als ik bij
voorbeeld naar Vinkeveen wil, dan kost dat
zoveel. Dan houdt de overheid er enige
controle op. Zoals het nu gaat, is het erg
vreemd allemaal. Ze doen gewoon maar
een slag in de lucht."
CEES VAN HOORE
Vrijdag 11 augustus, Haarlemmertrekvaart
Het touw snijdt diep in m'n polsen als ik langs de
scheepswand omhoog wordt gehesen. Twee paar handen
sleuren me over het dek, een groen spoor van algen en
kroos op de beplating achterlatend. Bij de railing hou
den ze even in. Ik kijk in de diepliggende ogen van
Baard en Stekelkop, twee redacteuren die vanmorgen als
matroos op de Mistral hebben aangemonsterd. Aardige
jongens, in de regel. Zwijgend hangen ze me op m 'n buik
over de verschansing, verplaatsen hun handen naar het
andere eind van het touw rond m'n enkels, en laten me
opnieuw in het water van de Haarlemmertrekvaart
plonzen.
Ik kan niet zeggen dat ik van tevoren geen signalen
heb gekregen. De sfeer en de werkomstandigheden aan
boord verslechterden met de dag. Op een enkele tomaat
in de uitsmijters na, is er de afgelopen vier weken geen
vers voedsel ingeslagen. En de strijd tegen de elementen -
de koelelementen in ons geval - is bij de aanhoudende
hitte niet meer vol te houden. Witheet, was m'n collega-
schipper, toen ze afgelopen maandag niet koud lagen.
Van de romantiek die in enkele van de grootste wer
ken uit de Nederlandse literatuur van het kielhalen uit
gaat, blijft - voortgetrokken onder de roestige buik van
een plezierjacht - maar heel weinig over. Met een inven
tiviteit die zij in hun stukjes nog niet aan de dag hebben
gelegd, zijn Baard en Stekelkop erin geslaagd een katrol
aan het mastje op het voordek te bevestigen, waar door
heen met een bevredigende snelheid één van de aan-
meertrossen ratelt. Bij de derde omwenteling die uw ka
pitein maakt onder en boven de schuit waarover hij en
kele uren eerder nog het gezag voerde, begint het mui
tende tweetal er echt plezier in te krijgen.
Wat zal het geweest zijn dat Baard en Stekelkop over
de rand heeft gedreven? Meer nog dan hei gebrek aan
verse groenten begon Baard de afgelopen dagen het ge
brek aan vlees op te breken. Ongepekeid vrouwvlees, om
precies te zijn. Bij het laatste werkoverleg sneuvelden
ook zijn laatste wanhopige voorstellen om dan in elk ge
val toch Erica Terpstra (ex-zwemster) of Caroline Kaart
(zangeres van zeemansliedjes) maar als gast aan boord
uit te nodigen. Het wérden uiteindelijk de gebroeders
Groenewegen (72 en 79 jaar oud). En die Stekelkop is
een meeloper. Al een week lang neemt hij de overgeble
ven broodjes mee naar huis om
er de Ierse neefjes die hij te loge
ren heeft, mee te voeden.
Proestend haal ik adem wan
neer ik voor de vierde keer weer
boven kom en als een spastische
paling over de railing wordt ge
sjord. Ik kijk in het hardvochtige
gezicht van onze adjunct-hoofd
redacteur, die met een geërgerd
gebaar het zwarte lapje wat
strakker over het linkeroog trekt.
Alleen het volume van de
scheepshoorn waarmee hij door
gaans zijn beslissingen kracht bij
zet, doet vertrouwd aan: „En als
je het nog eens in je hoofd haalt
om zo'n logboek als dit bij el
kaar te verzinnen, trekken we je
nog een vijfde keer onder het
schip door!"
DICK VAN DER PLAS
FOTO »-BEN DE BRUYN
De Haarlemmertrekvaart biedt een
landelijke aanblik, met al dat slaafse
groen dat boven het zacht kabbelende
water hangt. In de verte komt een boot
aantuffen. De Leidse vuilnisboot, de
boot die met zijn grote zeef voorop de
wateren in en om Leiden schoon
houdt. Thijs Neuteboom (57), in zijn
vrije tijd voorzitter van de voetbalver
eniging Leidse Boys, is de gezagvoer
der op deze boot. Samen met zijn
maatje spiedt hij naar vuil.
„Ik doe dit nu al zesentwintig jaar.
Het is in de loop der tijden schoner ge
worden op het water. Ook op de Nieu
we Rijn, als het markt is geweest. Er is
nog wel genoeg rotzooi hoor, maar ik
geloof dat de mensen zich toch beter
aan de regels houden. Maar ja, die si
naasappels rollen natuurlijk niet van
zelf in het water. Op 4 oktober is het
echt hard werken geblazen. Dan is de
Oude Vest een groot blik, als je begrijpt
wat ik bedoel."
Thijs Neuteboom is op weg naar de
Maresingel in Leiden. Die kan hij vanaf
de reiniging op de Admiraal Banckert-
weg alleen maar bereiken via De Kaag.
Gek, maar waar. Alsof je, zoals een col
lega het noemt, via Den Helder naar
Leiderdorp rijdt.
Vroeger waren er drie vuilnisboten
in bedrijf bij de reiniging. Tegenwoor
dig zijn er nog maar twee. Komt door
de bezuinigingen. Het werk is er niet
rustiger op geworden, maar Thijs Neu
teboom houdt zijn hoofd koel. „Ik vind
dit prachtig werk. Maar de mensen
langs de kant denken altijd dat je va
kantie loopt te houden. Ze zien niet
hoeveel vuil je ophaalt. Die fietsen bij
voorbeeld, dat is best een probleem.
Het water van Leiden lijkt af en toe wel
een grote fietsenstalling. Ik trek die
fietsen eruit en als ze nog een beetje
goed zijn, gaan ze naar de ijzerhandel.
Ook hele spiralen tref je aan in het wa
ter. Als die in je schroef terecht komen,
kun je het wel schudden."
„Ik heb laatst op de Nieuwe Vaart
nog iets geks meegemaakt. Daar was
een Duitser aan het klojen met zijn
jacht. Hij was volledig in paniek, want
hij had dat ding gehuurd. Ik heb hem
naar de haven gesleept. Hij kon alleen
nog achteruit met dat schip." -
De blik van Thijs Neuteboom dwaalt
af. Naar een bananeschil die door een
watersporter achteloos overboord is
gegooid. Of heeft hier misschien een
aap de hand in gehad? Een collega, in
zijn oneindige wijsheid: „Nou ja, er is
één troost. Op een bananeschil in het
water kun je niet uitglijden."
CEES VAN HOORE»
ieri
kei
194:
;raa
olk,
ïigd
/vim
vadt
e oi
geh
:rik<
ote
