VN-luchtbrug op
Belgrado geopend
Hongaarse 'clown' spint garen bij sociale onrust
Conflict in Hamburg over besloten
expositie oorlogsmisdaden politie
Buitenland
iden bij treinongeluk
Karadzic rehabiliteert Mladic
Bill Clinton spreekt veto uit
over opheffen wapenembargo
september definitief
koord Israël-PLO
Frankrijk laat waarnemers
EU toe bij kernproeven
RDAG 12 AUGUSTUS 1995
indhoos aan Franse zuidkust
jeilleDe Franse kust tussen Marseille en Toulon is gisteren ge-
erd door een windhoos. Vijfentwintig mensen raakten gewond,
iateriële schade was groot. De politie evacueerde twee campings
noest in actie komen om een groot aantal plankzeilers te redden.
r de windhoos sneuvelde een groot aantal bomen, foto reuter
a) ps
euwe hormonenschandalen in België
Nog geen half jaar na de moord op de veterinair arts
ïlvan Noppen is België opgeschrikt door nieuwe hormonen-
Deze week werden twee veehouders betrapt op het
alen dik van illegale groeihormonen. Bijna honderd dieren zijn
eslag genomen en afgemaakt. Hoewel de moord nog altijd
is opgehelderd, wordt deze toegeschreven aan de zogeheten
monenmafia', het criminele circuit van producenten van en
v delaren in illegale hormonen.
>a iits-Duitse grens: 825 doden
8-2; iaag De zwaar bewaakte grens tussen de DDR en West-
sland heeft in totaal aan 825 mensen het leven gekost,
3 kï dde de Zuidduitse krant Süddeutsche Zeitung gisteren. De
f 28 it baseert zich op het eerste complete overzicht van het aan-
'a 1 lachtoffers, opgesteld door de Berlijnse Werkgroep 13 Au-
a j us. Deze groep registreerde het aantal doden vanaf de slui-
1 van de grens op 13 augustus 1961 tot aan de 'Val van de
J ïr' op 9 november 1989.
■r 1 ssimisme over vrede in Tsjetsjenië
11 °sou- Sandor Meszaros, de Hongaarse diplomaat die na-
s de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Euro-
)VSE) bemiddelt tussen de partijen in Tsjetsjenië, is pessi-
isch over de kans op vrede in zuidelijke Russischee repu-
Hij zei gisteren dat de partijen elkaar ondanks een op 30
esloten akkoord grondig blijven wantrouwen. De Tsjetsje-
ïebben geen wapens ingeleverd en Russische troepen zijn
eruggetrokken. Evenmin hebben Russen en Tsjetsjenen ge-
enen uitgewisseld.
Wapenstilstand rivaliserende Koerden
Twee Koerdische groeperingen uit het noorden van Irak
ERA ien gisteren in Drogheda in Ierland een wapenstilstand ge-
in die een einde moet maken aan de onderlinge strijd, die
n ifgelopen jaar aan ongeveer 3.000 Koerden het leven kostte.
hebben vertegenwoordigers van de twee partijen, de Demo-
zp^jische Partij Koerdistan (KDP) en de Patriottische Unie Koer-
111 (PUK), na drie dagen vergaderen bekendgemaakt.
■rr°-' dijnse ijsberen krijgen ijsje
bar IÈL* De ijsberen in de dierentuin van Berlijn krijgen een spe-
1 traktatie in verband met het aanhoudend warme weer.
(netje Mischka en zijn acht vrouwelijke soortgenoten zullen
I a lorgeschoteld krijgen, zo berichtte de dierentuin gisteren.
gaat om waterijsjes-met-verrassing: groente, fruit, en vlees
3-, 7 it in water ingevroren.
aziliaan topman van Unctad
De voormalige Braziliaanse minister van economische
jpcn Rubens Ricupero krijgt de leiding van de Conferentie in-
handel en ontwikkeling van de Verenigde Naties (Unctad),
lebben VN-functionarissen gisteren verklaard. De post was
nt sinds Kenneth Dadzie uit Ghana vorig jaar maart opstap-
BOEDAPEST ERWIN TUIL
Terwijl half Boedapest in het warme
zand aan de oevers van het Balaton-
meer ligt, stijgt de temperatuur in de
Hongaarse politiek. De weerstand van
oppositie en bevolking tegen het beleid
van de centrumlinkse regering neemt
toe. De in maart aangekondigde ambi
tieuze bezuinigingen, die de buiten
landse schuld en het financieringste
kort moeten verminderen, doen pijn.
Vooral de ingrijpende bezuinigingen
op sociale voorzieningen, onderwijs,
gezondheidszorg en openbare dien
sten komen hard aan. De vakbonden
in Hongarije, dat amper een sta
kingstraditie heeft, bereiden acties
Een man die garen spint bij de onrust
is lózsef Torgyan. Sinds zijn aantreden
in 1990 als fractievoorzitter van de Par
tij van Kleine Ondernemers (FKGP)
staat hij te boek als 'de clown van het
parlement'. Zijn vakkundige interven
ties tijdens de debatten zijn doorspekt
met grappen en grollen. Herhaaldelijk
rolden partijgenoten gierend van de
lach door de gangen.
Maar de 'clown' is een snel stijgende
ster aan het firmament die serieus ge
nomen wil worden. De regering van
socialisten en liberalen is het lachen
inmiddels vergaan. Hun absolute
meerderheid van vorig jaar is in de pei
lingen geslonken van 72 procent tot
nog geen 30 procent, terwijl Torgyans
FKGP de grootste partij zou worden als
er nu verldezingen worden gehouden.
Iedereen is het erover eens dat Honga
rije in een dal zit. De sociale politiek en
het economische herstel die premier
Gyula Horn na de verkiezingen had be
loofd, zijn nog niet in zicht. De rege
ring is echter niet in staat de kiezers er
van te overtuigen dat ze, gezien de be
roerde economische situatie, weinig
keuzes heeft.
Terecht stellen financiële experts dat
het nu pompen of verzuipen is voor
het land. De werkloosheid daalt welis
waar, maar de inflatie komt in 1995 bo
ven de 30 procent en het reëel besteed
baar inkomen daalt. Bovendien lijkt
een Hongaars EU-lidmaatschap verder
weg dan een jaar geleden en de con
tacten met het IMF verlopen stroever
dan ooit. Hierdoor heeft de internatio
nale reputatie van het land een forse
deuk opgelopen.
Tegen deze achtergrond van algehele
malaise fulmineert Torgyan er lustig op
los. Zijn nationalistische en demagogh
sche uitspraken leverden hem tot nu
toe meer dan twintig rechtszaken op,
voornamelijk wegens belediging en an
tisemitisme.
De kracht van de populistische politi
cus is dat hij feilloos het 'gesundes
Volksempfinden' van de Hongaren
kent. Welbespraakt en gepokt en
gemazeld door de advocatuur bespeelt
hij het publiek als een demagogische
marktkoopman, die overal komplotten
ziet. Torgyan beweert graag dat hij ge
negeerd wordt door de media, die ge
manipuleerd worden door de huidige
'liberaal-bolsjewistische' coalitie. On
langs vroeg hij de minister van cultuur
te verklaren waarom de Hongaarse te
levisie wel een populaire talkshow over
lesbiennes had uitgezonden, terwijl
zijn partij, die voor 'God, Hongarije en
familie' staat, de hele week niet was ge
noemd.
De toenemende sociale onrust is koren
op zijn molen. Of het nu gaat over de
'goddeloze' bezuinigingen van de rege
ring of 'de wurggreep van het Westen',
zijn woorden missen zelden hun doel.
Torgyan zegt dat hij verlossing kan bie
den nu de 'technocratie, plutocratie en
geestelijke dictatuur' volgens hem on
herroepelijk tot de ondergang van
Hongarije leiden. Zijn bewering dat 'de
helft van de Hongaarse bezittingen na
1990 is gestolen' bleef zonder bewijzen
of namen, maar scoorde wel.
Torgyan biedt echter geen samenhan
gend programma of realistische alter
natieven. Zijn economisch plan is ge
baseerd op de 'heiligheid van privé-be-
zit' en 'teruggave van eigendom aan de
pre-communistische eigenaren' van
vóór 1948, naast een 'zeer actieve
staatshulp'. Hoe dat moet worden uit
gevoerd of gefinancierd, is'volstrekt
onduidelijk. Op Westerse investeerders
hoeft hij in ieder geval niet meer te te
rekenen, nadat hij ze voor dieven en
rovers heeft uitgemaakt.
Hoewel de volgende parlementsverkie
zingen pas in 1998 zijn, kan de rege
ring moeilijk heen om de onvrede die
Torgyan aanwakkert. Door de ontevre
denen achter zich te verzamelen, kan
de 'clown' voor een hete nazomer zor
gen.
Blauwhelmen en vluchtelingen verlaten Krajina
Terwijl de laatste Servische vluchtelingen Krajina verla
ten, bereidden de vredestroepen van de Verenigde Naties
zich gisteren op hun vertrek uit Kroatië voor. Volgens de
VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Zagreb zijn in
tussen ongeveer 80.000 Krajina-Serviërs in Klein-Joego-
slavië aangekomen. Een kleine 30.000 vluchtelingen zijn
nog onderweg in Bosnië of Kroatië. De VN kondigden het
vertrek van ongeveer een derde van hun in totaal 12.425
blauwhelmen uit Kroatië aan.
ZAGREB/BELGRADO/BONN/MOSKOU
De Verenigde Naties hebben
een luchtbrug op Belgrado ge
opend voor de aanvoer van
voedselpakketten voor de Servi
sche vluchtelingen uit Kroatië.
,,Het gehele vluchtelingenpro
bleem verschuift momenteel
geleidelijk naar Servië", aldus
gisteren een woordvoerder van
de UNHCR, de vluchtelingenor
ganisatie van de VN.
Het aantal berichten over ver
meende wreedheden door
Kroatische soldaten en speciale
eenheden van de politie tegen
de Servische bevolking in Kraji
na, neemt steeds meer toe. VN-
waarnemers hebbeg in de
nacht van donderdag op vrijdag
gezien hoe Kroaten zeventien
mensen in burger een postkan
toor binnen brachten. In de
loop van gistermorgen werd een
lijk in burgerkleding met een
schotwond in het achterhoofd
uit het gebouw gebracht. In
Dvor zouden elf mensen zijn
De Kroatische autoriteiten
hebben beloofd dat ze alle inci
denten zullen onderzoeken, al
dus een VN-woordvoerster. De
Kroatische politie voert pa
trouilles uit om te verhinderen
dat de Kroaten wegtrekkende
Krajina-Serviërs mishandelen.
Klein-Joegoslavië (Servië en
Montenegro) wil onderhande
len, en geen oorlog voeren, om
het geschil om Oost-Slavonië
uit de wereld te helpen. „Als
land zijn wij op alles voorbe
reid", zei minister van buiten
landse zaken Vladislav Jovano-
vic op een persconferentie.
„Maar wij zullen al het mogelij
ke doen om de belangen van de
Serviërs te verdedigen in be
sprekingen met de internatio
nale gemeenschap en alle strij
dende partijen."
Oost-Slavonië, dat aan Servië
grenst, is het laatste deel van
Krajina dat nog in handen is
van de opstandige Serviërs. Di
plomaten hebben eerder hun
zorg uitgesproken over de kans
dat het geschil tot een oorlog
leidt tussen Kroatië en Klein-
Joegoslavië.
De Verenigde Staten en Rus
land zijn bezig de Europeanen
bij het oplossen van de proble
men in ex-Joegoslavië het heft
uit handen te nemen. „Clinton
en zijn Russische collega Jeltsin
zetten op dit moment de koers
uit", zeiden diplomaten giste
ren na Duits-Amerikaanse ge
sprekken over een nieuw Bos-
nië-initiatief van de Amerikaan
se president.
De andere landen van de Bos-
nië-contactgroep (Frankrijk,
Groot-Brittannië en Duitsland)
wachten vooralsnog af. De
Doema, de Tweede Kamer van
het Russische parlement, stemt
mogelijk vandaag voor het een
zijdig opheffen van de sancties
tegen Klein-Joegoslavië. Dat
zou de eerste stap zijn naar een
definitief besluit van Moskou in
deze richting, zo heeft het pers
bureau Interfax gezegd.
De voorzitter van de parle
mentscommissie voor veilig
heidsvraagstukken, de invloed
rijke communistische afgevaar
digde Viktor Iljoesjin, sloot niet
uit dat de Doema zich tijdens
een buitengewone vergadering
in deze zin uitspreekt.
k...l
,1 n treinongeluk door een
j irschuiving bij Braz in het
van Oostenrijk zijn gis-
vier doden gevallen en
eer honderd mensen ge-
geraakt. Dit heeft de Oos-
se automobilistenvereni-
)eAMTC) meegedeeld.
.1 ongeluk gebeurde om ze-
I ur 's avonds (plaatselijke
I )en een aardverschuiving
I mg meesleurde op het
it dat de intercity van
Wenen naar Bregenz passeerde'.
De locomotief en de eerste twee
wagons van de trein zijn hier
door in een veertig meter diep
ravijn gestort. Volgens de plaat
selijke politie zijn er nog meer
wagons ontspoord.
Er zijn vier helikopters inge
zet om de reddingswerkers in
het gebied te assisteren. De
hulpverlening ondervindt veel
hinder van geblokkeerde toe
gangswegen als gevolg van de
aardverschuiving en zware re
genval.
Een vredig ogend plaatje, zeker als je bedenkt dat het geschoten is bij het dorp Davor, in door Kroaten en Ser
viërs betwist gebied. Het boerenleven gaat op sommige plaatsen gewoon door. Een oudere vrouw, een bun
del tabaksbladeren op haar hoofd, passeert een troepje ganzen. foto epa
groepering leger in drie fasen
strook. Zoals het er nu naar uit
ziet, zal dat begin 1996 worden.
De laatste groep mag de ge
vangenis uit als Israël en de PLO
een overeenkomst tekenen over
de uiteindelijke status van de
bezette gebieden. De onderhan
delingen daarover beginnen
volgend jaar mei en moeten
binnen driejaar zijn afgesloten.
Er wordt nog gezocht naar
oplossingen voor de waterkwes
tie en voor de problemen in de
stad Hebron. De Israëlische re
gering heeft besloten dat voor
lopig geen enkele kolonist hoeft
te vertrekken. Pas in de onder
handelingen over de definitieve
status van de bezette gebieden
zal worden beslist over het lot
van de nederzettingen.
Het voorlopige akkoord zal
morgen ter goedkeuring wor
den voorgelegd aan het Israëli
sche kabinet. Dinsdag wordt in
Ei lat het overleg hervat tussen
de Israëlische en Palestijnse on-
derharidelingsdelegaties. Waar
schijnlijk zullen tegen het eind
van de week Peres en Arafat op
nieuw proberen een oplossing
te vinden voor problemen waar
de delegaties niet uitkomen.
SARA.I EVO/ZAGREB AFP/DPA/Rtr/AP
De Servische militairen in Bos
nië hebben hun chef Ratko Mla
dic terug. Na een gedwongen
adempauze van vijf dagen heeft
de gerehabiliteerde generaal
zich weer te midden van zijn
manschappen vertoond. Ken
nelijk onder de massale druk
van de gehele militaire leiding
en van de almachtige orthodoxe
kerk herriep de Bosnisch-Servi-
sche leider Radovan Karadzic
gisteren zijn besluit de bij de
Serviërs zeer populaire generaal
af te zetten.
Om zijn gezicht te redden
sprak Karadzic in een officiële
verklaring overigens over „drin
gende oproepen", waarop hij
„gezien de te verwachten posi
tieve afloop van de oorlog was
ingegaan".
De redenen voor de plotselin
ge koerswijziging van Karadzic
liggen volgens waarnemers ver
moedelijk echter veel dieper.
Om te beginnen had het com
plete militaire kader van de
Bosnische Serviërs zich voordat
Mladic werd afgezet vierkant
achter hem opgesteld. Vervol
gens had het leger zich openlijk
verzet tegen de eigenmachtige
benoeming tot opperbevelheb
ber van Karadzic zelf. Het geven
van orders aan achttien recalci
trante generaals en aan een
morrend leger kwam zelfs mili
taire leken en westerse waarne
mers als 'een nogal riskante
aangelegenheid' voor.
Een andere verklaring voor de
terugkeer van de door sommi
gen als 'slachter van Bosnië' ge
kwalificeerde Mladic ligt ver
moedelijk in de onverwachte
kracht van de nieuwe alliantie
tussen Moslims en Kroaten. Na
het succes van de Kroaten in
Krajina en na de afgeslagen Ser
vische aanvallen op de West-
bosnische moslim-enclave Bi-
hac liggen nieuwe militaire ope
raties van de as Zagreb-Sarajevo
voor de hand. Die zouden voor
al betrekking hebben op Ser
visch gebied in het westen van
Bosnië.
De Bosnische moslim-rebel
lenleider Fikret Abdic is in Za
greb onder huisarrest geplaatst
nadat hij was gevlucht voor een
regeringsoffensief afgelopen
week in Noordwest-Bosnië,
hebben bronnen bij de politie
van Zagreb gisteren gezegd. Ab
dic' troepen, die twee jaar lang
in de regio Bihac aan de kant
van de Serviërs tegen de Bosni
sche regering vochten, werden
onlangs verslagen door het re
geringsleger, geholpen door
troepen uit Kroatië.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
President Bill Clinton heeft gis
teren, zoals verwacht, zijn veto
uitgesproken over de door het
Amerikaanse Congres aanvaar
de wet die de VS verplicht het
wapenembargo tegen de Bosni
sche moslims op te heffen. „Dat
is het verkeerde besluit op het
verkeerde moment", zei Clinton
als rechtvaardiging voor zijn be
sluit.
Hij erkende dat het Congres
net als hij beoogt het geweld in
Bosnië te verminderen, maar
meende dat dóór opheffing van
het embargo de strijd in Bosnië
alleen maar zal escaleren.
Het Congres kan het veto on
gedaan maken met tweederde
van de stemmen en het is nog
maar de vraag of die er zijn. De
Republikeinse oppositie is vrij
wel geheel voor het einde van
het embargo en vorige week
stemde ook een groot aantal
Democraten mee. Maar ver
wacht wordt dat een deel van
die Democratische Senatoren
en Afgevaardigden zullen inbin
den, om hun eigen president
een zware politieke nederlaag te
besparen.
„Het opheffen van het em
bargo zal de gevechten doen
toenemen, alle diplomatieke
vredespogingen in gevaar bren
gen en het resultaat van de oor
log een Amerikaanse zaak ma
ken", aldus Clinton. Het embar
go kan immers alleen worden
opgeheven als de VN-vrede
stroepen uit Bosnië zijn ver
dwenen. Maar voor die evacua
tie is de inzet van een hulpleger
van zeker 25.000 Amerikaanse
soldaten nodig, in de VS bestaat
de vrees dat de VS dan recht
streeks bij het conflict betrok
ken zullen raken.
Frankrijk en Engeland heb
ben volgens Clinton gedreigd
hun troepen te zullen terugtrek
ken als de VS het embargo be
ëindigen. Clinton blijft hopen
op een diplomatieke oplossing
en heeft daartoe de afgelopen
dagen enkele van zijn topadvi
seurs naar Europa gestuurd.
De Verenigde Staten hebben
Nederland al eerder laten weten
wat er te zien is op de satelliet
foto's die na de val van Srebre
nica zijn gemaakt. Dat heeft een
woordvoerder van het ministe
rie van defensie, bevestigd. De
VS deelden donderdag mee on
weerlegbare bewijzen te hebben
dat de Bosnische Serviërs tus
sen de 2.000 en 2.700 moslims
uit de enclave hebben ver
moord.
Ook verhalen van Nederland
se militairen die uit de enclave
terugkeerden kunnen van be
lang zijn bij de interpretatie van
de foto's. Informatie uit de ge
sprekken die Defensie nu met
de vierhonderd Nederlandse
blauwhelmen uit Srebrenica
voert, wordt dan ook doorge
speeld aan de Verenigde Naties
en de VS.
BONN PETER VAN NUIJSENBURG
CORRESPONDENT
In de Duitse stad Hamburg is grote op
schudding ontstaan door het besluit van de
gemeente het publiek de toegang tot een
tentoonstelling over oorlogsmisdaden door
de politie te ontzeggen.
De tentoonstelling, die de misdaden van
een politie-eenheid uit de Hanzestad tij
dens de Tweede Wereldoorlog in Polen do
cumenteert, mag alleen bezocht worden
door leerlingen van de plaatselijke politie
academie.
De gemeente baseert haar verbod op de
bescherming van de privélevens van de be
trokken politiemannen of hun nabestaan
den. De milieupartij de Groenen neemt
geen genoegen met deze verklaring en eist
opheldering van het gemeentebestuur.
De tentoonstelling is het werk van een
docent van de politie-academie, Wolfgang
Kopitzsch. Veel van het materiaal is afkom
stig uit dossiers van justitie, die de docu
menten en foto's alleen vrij wilde geven als
de tentoonstelling voor het grote publiek
ontoegankelijk zou blijven.
Een deskundige op het gebied van de pri
vacywetgeving, Ulrich Werner, bestrijdt de
juistheid van de opstelling van de gemeen
te. „Er is geen enkele reden om de tentoon
stelling niet open te stellen voor het pu
bliek. De betrokken politiemannen hebben
per slot van rekening een rol gespeeld in
een hoofdstuk van onze geschiedenis", al
dus Werner.
Drie ex-politiemannen zijn wegens hun
aandeel in de oorlogsmisdaden tijdens een
proces in de jaren zestig tot langdurige ge
vangenisstraffen veroordeeld. De aanklach
ten tegen de meeste verdachten werden
echter ingetrokken.
Na'de oorlog zijn ex-SS-ers ingeschakeld
de bij de opbouw van een nieuw politie
korps in Hamburg. Volgens Eberhard Za-
mory, een 73-jarige ex-journalist, die vele
familieleden in de holocaust verloor, heb
ben negentien ex-nazi's na de oorlog hoge
posities in het politie-apparaat bekleed. Een
van hen had tijdens de oorlog een afgrijse
lijke reputatie verworven als beul van de
Gestapo (geheime politie, red.) in Oslo.
Zamory vraagt zich af of deze ex-nazi's
niet een te groot stempel hebben gedrukt
op de 'korpsgeest' van de Hamburger poli
tie. De Hamburgse politie is het afgelopen
jaar regelmatig ernstig in opspraak geraakt
door de mishandeling van buitenlanders,
met name zwarte asielzoekers.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
Frankrijk is bereid bij de om
streden kernproeven op het
atol Mururoa nucleaire des
kundigen toe te laten van de
Europese Commissie, het
Brusselse dagelijks bestuur
van de Europese Unie. De
Franse regering heeft dat gis
teren beloofd in een brief aan
Europees milieu-commissaris
Bjerregaard. Ook onafhankelij
ke experts van het Internatio
naal Atoomagentschap IAEA
zijn uitgenodigd.
De deskundigen zouden in
de ogen van Parijs moeten
vaststellen dat bij de atoom-
proeven geen radioactiviteit
vrij komt en dat geen schade
wordt toegebracht aan het
milieu. Brussel is 'verheugd',
maar koestert weinig hoop dat
Parijs er nog toe bewogen kan
worden de acht ondergrondse
tests helemaal af te gelasten.
De Franse regering schrijft
Bjerregaard dat de Europese
nucleaire experts de techni
sche installaties op Mururoa
mogen inspecteren. Ook komt
er deze maand nog een ont
moeting tussen EU-deskundi-
gen en hun Franse collega's.
Juristen van de Europese
Commisie onderzoeken nog of
het Euratom-verdrag over nu
cleaire samenwerking ook bui
ten Europa geldig is.