VN-luchtbrug op Belgrado geopend Hongaarse 'clown' spint garen bij sociale onrust Conflict in Hamburg over besloten expositie oorlogsmisdaden politie Buitenland iden bij treinongeluk Karadzic rehabiliteert Mladic Bill Clinton spreekt veto uit over opheffen wapenembargo september definitief koord Israël-PLO Frankrijk laat waarnemers EU toe bij kernproeven RDAG 12 AUGUSTUS 1995 indhoos aan Franse zuidkust jeilleDe Franse kust tussen Marseille en Toulon is gisteren ge- erd door een windhoos. Vijfentwintig mensen raakten gewond, iateriële schade was groot. De politie evacueerde twee campings noest in actie komen om een groot aantal plankzeilers te redden. r de windhoos sneuvelde een groot aantal bomen, foto reuter a) ps euwe hormonenschandalen in België Nog geen half jaar na de moord op de veterinair arts ïlvan Noppen is België opgeschrikt door nieuwe hormonen- Deze week werden twee veehouders betrapt op het alen dik van illegale groeihormonen. Bijna honderd dieren zijn eslag genomen en afgemaakt. Hoewel de moord nog altijd is opgehelderd, wordt deze toegeschreven aan de zogeheten monenmafia', het criminele circuit van producenten van en v delaren in illegale hormonen. >a iits-Duitse grens: 825 doden 8-2; iaag De zwaar bewaakte grens tussen de DDR en West- sland heeft in totaal aan 825 mensen het leven gekost, 3 kï dde de Zuidduitse krant Süddeutsche Zeitung gisteren. De f 28 it baseert zich op het eerste complete overzicht van het aan- 'a 1 lachtoffers, opgesteld door de Berlijnse Werkgroep 13 Au- a j us. Deze groep registreerde het aantal doden vanaf de slui- 1 van de grens op 13 augustus 1961 tot aan de 'Val van de J ïr' op 9 november 1989. ■r 1 ssimisme over vrede in Tsjetsjenië 11 °sou- Sandor Meszaros, de Hongaarse diplomaat die na- s de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Euro- )VSE) bemiddelt tussen de partijen in Tsjetsjenië, is pessi- isch over de kans op vrede in zuidelijke Russischee repu- Hij zei gisteren dat de partijen elkaar ondanks een op 30 esloten akkoord grondig blijven wantrouwen. De Tsjetsje- ïebben geen wapens ingeleverd en Russische troepen zijn eruggetrokken. Evenmin hebben Russen en Tsjetsjenen ge- enen uitgewisseld. Wapenstilstand rivaliserende Koerden Twee Koerdische groeperingen uit het noorden van Irak ERA ien gisteren in Drogheda in Ierland een wapenstilstand ge- in die een einde moet maken aan de onderlinge strijd, die n ifgelopen jaar aan ongeveer 3.000 Koerden het leven kostte. hebben vertegenwoordigers van de twee partijen, de Demo- zp^jische Partij Koerdistan (KDP) en de Patriottische Unie Koer- 111 (PUK), na drie dagen vergaderen bekendgemaakt. ■rr°-' dijnse ijsberen krijgen ijsje bar IÈL* De ijsberen in de dierentuin van Berlijn krijgen een spe- 1 traktatie in verband met het aanhoudend warme weer. (netje Mischka en zijn acht vrouwelijke soortgenoten zullen I a lorgeschoteld krijgen, zo berichtte de dierentuin gisteren. gaat om waterijsjes-met-verrassing: groente, fruit, en vlees 3-, 7 it in water ingevroren. aziliaan topman van Unctad De voormalige Braziliaanse minister van economische jpcn Rubens Ricupero krijgt de leiding van de Conferentie in- handel en ontwikkeling van de Verenigde Naties (Unctad), lebben VN-functionarissen gisteren verklaard. De post was nt sinds Kenneth Dadzie uit Ghana vorig jaar maart opstap- BOEDAPEST ERWIN TUIL Terwijl half Boedapest in het warme zand aan de oevers van het Balaton- meer ligt, stijgt de temperatuur in de Hongaarse politiek. De weerstand van oppositie en bevolking tegen het beleid van de centrumlinkse regering neemt toe. De in maart aangekondigde ambi tieuze bezuinigingen, die de buiten landse schuld en het financieringste kort moeten verminderen, doen pijn. Vooral de ingrijpende bezuinigingen op sociale voorzieningen, onderwijs, gezondheidszorg en openbare dien sten komen hard aan. De vakbonden in Hongarije, dat amper een sta kingstraditie heeft, bereiden acties Een man die garen spint bij de onrust is lózsef Torgyan. Sinds zijn aantreden in 1990 als fractievoorzitter van de Par tij van Kleine Ondernemers (FKGP) staat hij te boek als 'de clown van het parlement'. Zijn vakkundige interven ties tijdens de debatten zijn doorspekt met grappen en grollen. Herhaaldelijk rolden partijgenoten gierend van de lach door de gangen. Maar de 'clown' is een snel stijgende ster aan het firmament die serieus ge nomen wil worden. De regering van socialisten en liberalen is het lachen inmiddels vergaan. Hun absolute meerderheid van vorig jaar is in de pei lingen geslonken van 72 procent tot nog geen 30 procent, terwijl Torgyans FKGP de grootste partij zou worden als er nu verldezingen worden gehouden. Iedereen is het erover eens dat Honga rije in een dal zit. De sociale politiek en het economische herstel die premier Gyula Horn na de verkiezingen had be loofd, zijn nog niet in zicht. De rege ring is echter niet in staat de kiezers er van te overtuigen dat ze, gezien de be roerde economische situatie, weinig keuzes heeft. Terecht stellen financiële experts dat het nu pompen of verzuipen is voor het land. De werkloosheid daalt welis waar, maar de inflatie komt in 1995 bo ven de 30 procent en het reëel besteed baar inkomen daalt. Bovendien lijkt een Hongaars EU-lidmaatschap verder weg dan een jaar geleden en de con tacten met het IMF verlopen stroever dan ooit. Hierdoor heeft de internatio nale reputatie van het land een forse deuk opgelopen. Tegen deze achtergrond van algehele malaise fulmineert Torgyan er lustig op los. Zijn nationalistische en demagogh sche uitspraken leverden hem tot nu toe meer dan twintig rechtszaken op, voornamelijk wegens belediging en an tisemitisme. De kracht van de populistische politi cus is dat hij feilloos het 'gesundes Volksempfinden' van de Hongaren kent. Welbespraakt en gepokt en gemazeld door de advocatuur bespeelt hij het publiek als een demagogische marktkoopman, die overal komplotten ziet. Torgyan beweert graag dat hij ge negeerd wordt door de media, die ge manipuleerd worden door de huidige 'liberaal-bolsjewistische' coalitie. On langs vroeg hij de minister van cultuur te verklaren waarom de Hongaarse te levisie wel een populaire talkshow over lesbiennes had uitgezonden, terwijl zijn partij, die voor 'God, Hongarije en familie' staat, de hele week niet was ge noemd. De toenemende sociale onrust is koren op zijn molen. Of het nu gaat over de 'goddeloze' bezuinigingen van de rege ring of 'de wurggreep van het Westen', zijn woorden missen zelden hun doel. Torgyan zegt dat hij verlossing kan bie den nu de 'technocratie, plutocratie en geestelijke dictatuur' volgens hem on herroepelijk tot de ondergang van Hongarije leiden. Zijn bewering dat 'de helft van de Hongaarse bezittingen na 1990 is gestolen' bleef zonder bewijzen of namen, maar scoorde wel. Torgyan biedt echter geen samenhan gend programma of realistische alter natieven. Zijn economisch plan is ge baseerd op de 'heiligheid van privé-be- zit' en 'teruggave van eigendom aan de pre-communistische eigenaren' van vóór 1948, naast een 'zeer actieve staatshulp'. Hoe dat moet worden uit gevoerd of gefinancierd, is'volstrekt onduidelijk. Op Westerse investeerders hoeft hij in ieder geval niet meer te te rekenen, nadat hij ze voor dieven en rovers heeft uitgemaakt. Hoewel de volgende parlementsverkie zingen pas in 1998 zijn, kan de rege ring moeilijk heen om de onvrede die Torgyan aanwakkert. Door de ontevre denen achter zich te verzamelen, kan de 'clown' voor een hete nazomer zor gen. Blauwhelmen en vluchtelingen verlaten Krajina Terwijl de laatste Servische vluchtelingen Krajina verla ten, bereidden de vredestroepen van de Verenigde Naties zich gisteren op hun vertrek uit Kroatië voor. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Zagreb zijn in tussen ongeveer 80.000 Krajina-Serviërs in Klein-Joego- slavië aangekomen. Een kleine 30.000 vluchtelingen zijn nog onderweg in Bosnië of Kroatië. De VN kondigden het vertrek van ongeveer een derde van hun in totaal 12.425 blauwhelmen uit Kroatië aan. ZAGREB/BELGRADO/BONN/MOSKOU De Verenigde Naties hebben een luchtbrug op Belgrado ge opend voor de aanvoer van voedselpakketten voor de Servi sche vluchtelingen uit Kroatië. ,,Het gehele vluchtelingenpro bleem verschuift momenteel geleidelijk naar Servië", aldus gisteren een woordvoerder van de UNHCR, de vluchtelingenor ganisatie van de VN. Het aantal berichten over ver meende wreedheden door Kroatische soldaten en speciale eenheden van de politie tegen de Servische bevolking in Kraji na, neemt steeds meer toe. VN- waarnemers hebbeg in de nacht van donderdag op vrijdag gezien hoe Kroaten zeventien mensen in burger een postkan toor binnen brachten. In de loop van gistermorgen werd een lijk in burgerkleding met een schotwond in het achterhoofd uit het gebouw gebracht. In Dvor zouden elf mensen zijn De Kroatische autoriteiten hebben beloofd dat ze alle inci denten zullen onderzoeken, al dus een VN-woordvoerster. De Kroatische politie voert pa trouilles uit om te verhinderen dat de Kroaten wegtrekkende Krajina-Serviërs mishandelen. Klein-Joegoslavië (Servië en Montenegro) wil onderhande len, en geen oorlog voeren, om het geschil om Oost-Slavonië uit de wereld te helpen. „Als land zijn wij op alles voorbe reid", zei minister van buiten landse zaken Vladislav Jovano- vic op een persconferentie. „Maar wij zullen al het mogelij ke doen om de belangen van de Serviërs te verdedigen in be sprekingen met de internatio nale gemeenschap en alle strij dende partijen." Oost-Slavonië, dat aan Servië grenst, is het laatste deel van Krajina dat nog in handen is van de opstandige Serviërs. Di plomaten hebben eerder hun zorg uitgesproken over de kans dat het geschil tot een oorlog leidt tussen Kroatië en Klein- Joegoslavië. De Verenigde Staten en Rus land zijn bezig de Europeanen bij het oplossen van de proble men in ex-Joegoslavië het heft uit handen te nemen. „Clinton en zijn Russische collega Jeltsin zetten op dit moment de koers uit", zeiden diplomaten giste ren na Duits-Amerikaanse ge sprekken over een nieuw Bos- nië-initiatief van de Amerikaan se president. De andere landen van de Bos- nië-contactgroep (Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland) wachten vooralsnog af. De Doema, de Tweede Kamer van het Russische parlement, stemt mogelijk vandaag voor het een zijdig opheffen van de sancties tegen Klein-Joegoslavië. Dat zou de eerste stap zijn naar een definitief besluit van Moskou in deze richting, zo heeft het pers bureau Interfax gezegd. De voorzitter van de parle mentscommissie voor veilig heidsvraagstukken, de invloed rijke communistische afgevaar digde Viktor Iljoesjin, sloot niet uit dat de Doema zich tijdens een buitengewone vergadering in deze zin uitspreekt. k...l ,1 n treinongeluk door een j irschuiving bij Braz in het van Oostenrijk zijn gis- vier doden gevallen en eer honderd mensen ge- geraakt. Dit heeft de Oos- se automobilistenvereni- )eAMTC) meegedeeld. .1 ongeluk gebeurde om ze- I ur 's avonds (plaatselijke I )en een aardverschuiving I mg meesleurde op het it dat de intercity van Wenen naar Bregenz passeerde'. De locomotief en de eerste twee wagons van de trein zijn hier door in een veertig meter diep ravijn gestort. Volgens de plaat selijke politie zijn er nog meer wagons ontspoord. Er zijn vier helikopters inge zet om de reddingswerkers in het gebied te assisteren. De hulpverlening ondervindt veel hinder van geblokkeerde toe gangswegen als gevolg van de aardverschuiving en zware re genval. Een vredig ogend plaatje, zeker als je bedenkt dat het geschoten is bij het dorp Davor, in door Kroaten en Ser viërs betwist gebied. Het boerenleven gaat op sommige plaatsen gewoon door. Een oudere vrouw, een bun del tabaksbladeren op haar hoofd, passeert een troepje ganzen. foto epa groepering leger in drie fasen strook. Zoals het er nu naar uit ziet, zal dat begin 1996 worden. De laatste groep mag de ge vangenis uit als Israël en de PLO een overeenkomst tekenen over de uiteindelijke status van de bezette gebieden. De onderhan delingen daarover beginnen volgend jaar mei en moeten binnen driejaar zijn afgesloten. Er wordt nog gezocht naar oplossingen voor de waterkwes tie en voor de problemen in de stad Hebron. De Israëlische re gering heeft besloten dat voor lopig geen enkele kolonist hoeft te vertrekken. Pas in de onder handelingen over de definitieve status van de bezette gebieden zal worden beslist over het lot van de nederzettingen. Het voorlopige akkoord zal morgen ter goedkeuring wor den voorgelegd aan het Israëli sche kabinet. Dinsdag wordt in Ei lat het overleg hervat tussen de Israëlische en Palestijnse on- derharidelingsdelegaties. Waar schijnlijk zullen tegen het eind van de week Peres en Arafat op nieuw proberen een oplossing te vinden voor problemen waar de delegaties niet uitkomen. SARA.I EVO/ZAGREB AFP/DPA/Rtr/AP De Servische militairen in Bos nië hebben hun chef Ratko Mla dic terug. Na een gedwongen adempauze van vijf dagen heeft de gerehabiliteerde generaal zich weer te midden van zijn manschappen vertoond. Ken nelijk onder de massale druk van de gehele militaire leiding en van de almachtige orthodoxe kerk herriep de Bosnisch-Servi- sche leider Radovan Karadzic gisteren zijn besluit de bij de Serviërs zeer populaire generaal af te zetten. Om zijn gezicht te redden sprak Karadzic in een officiële verklaring overigens over „drin gende oproepen", waarop hij „gezien de te verwachten posi tieve afloop van de oorlog was ingegaan". De redenen voor de plotselin ge koerswijziging van Karadzic liggen volgens waarnemers ver moedelijk echter veel dieper. Om te beginnen had het com plete militaire kader van de Bosnische Serviërs zich voordat Mladic werd afgezet vierkant achter hem opgesteld. Vervol gens had het leger zich openlijk verzet tegen de eigenmachtige benoeming tot opperbevelheb ber van Karadzic zelf. Het geven van orders aan achttien recalci trante generaals en aan een morrend leger kwam zelfs mili taire leken en westerse waarne mers als 'een nogal riskante aangelegenheid' voor. Een andere verklaring voor de terugkeer van de door sommi gen als 'slachter van Bosnië' ge kwalificeerde Mladic ligt ver moedelijk in de onverwachte kracht van de nieuwe alliantie tussen Moslims en Kroaten. Na het succes van de Kroaten in Krajina en na de afgeslagen Ser vische aanvallen op de West- bosnische moslim-enclave Bi- hac liggen nieuwe militaire ope raties van de as Zagreb-Sarajevo voor de hand. Die zouden voor al betrekking hebben op Ser visch gebied in het westen van Bosnië. De Bosnische moslim-rebel lenleider Fikret Abdic is in Za greb onder huisarrest geplaatst nadat hij was gevlucht voor een regeringsoffensief afgelopen week in Noordwest-Bosnië, hebben bronnen bij de politie van Zagreb gisteren gezegd. Ab dic' troepen, die twee jaar lang in de regio Bihac aan de kant van de Serviërs tegen de Bosni sche regering vochten, werden onlangs verslagen door het re geringsleger, geholpen door troepen uit Kroatië. WASHINGTON HANS DE BRUUN CORRESPONDENT President Bill Clinton heeft gis teren, zoals verwacht, zijn veto uitgesproken over de door het Amerikaanse Congres aanvaar de wet die de VS verplicht het wapenembargo tegen de Bosni sche moslims op te heffen. „Dat is het verkeerde besluit op het verkeerde moment", zei Clinton als rechtvaardiging voor zijn be sluit. Hij erkende dat het Congres net als hij beoogt het geweld in Bosnië te verminderen, maar meende dat dóór opheffing van het embargo de strijd in Bosnië alleen maar zal escaleren. Het Congres kan het veto on gedaan maken met tweederde van de stemmen en het is nog maar de vraag of die er zijn. De Republikeinse oppositie is vrij wel geheel voor het einde van het embargo en vorige week stemde ook een groot aantal Democraten mee. Maar ver wacht wordt dat een deel van die Democratische Senatoren en Afgevaardigden zullen inbin den, om hun eigen president een zware politieke nederlaag te besparen. „Het opheffen van het em bargo zal de gevechten doen toenemen, alle diplomatieke vredespogingen in gevaar bren gen en het resultaat van de oor log een Amerikaanse zaak ma ken", aldus Clinton. Het embar go kan immers alleen worden opgeheven als de VN-vrede stroepen uit Bosnië zijn ver dwenen. Maar voor die evacua tie is de inzet van een hulpleger van zeker 25.000 Amerikaanse soldaten nodig, in de VS bestaat de vrees dat de VS dan recht streeks bij het conflict betrok ken zullen raken. Frankrijk en Engeland heb ben volgens Clinton gedreigd hun troepen te zullen terugtrek ken als de VS het embargo be ëindigen. Clinton blijft hopen op een diplomatieke oplossing en heeft daartoe de afgelopen dagen enkele van zijn topadvi seurs naar Europa gestuurd. De Verenigde Staten hebben Nederland al eerder laten weten wat er te zien is op de satelliet foto's die na de val van Srebre nica zijn gemaakt. Dat heeft een woordvoerder van het ministe rie van defensie, bevestigd. De VS deelden donderdag mee on weerlegbare bewijzen te hebben dat de Bosnische Serviërs tus sen de 2.000 en 2.700 moslims uit de enclave hebben ver moord. Ook verhalen van Nederland se militairen die uit de enclave terugkeerden kunnen van be lang zijn bij de interpretatie van de foto's. Informatie uit de ge sprekken die Defensie nu met de vierhonderd Nederlandse blauwhelmen uit Srebrenica voert, wordt dan ook doorge speeld aan de Verenigde Naties en de VS. BONN PETER VAN NUIJSENBURG CORRESPONDENT In de Duitse stad Hamburg is grote op schudding ontstaan door het besluit van de gemeente het publiek de toegang tot een tentoonstelling over oorlogsmisdaden door de politie te ontzeggen. De tentoonstelling, die de misdaden van een politie-eenheid uit de Hanzestad tij dens de Tweede Wereldoorlog in Polen do cumenteert, mag alleen bezocht worden door leerlingen van de plaatselijke politie academie. De gemeente baseert haar verbod op de bescherming van de privélevens van de be trokken politiemannen of hun nabestaan den. De milieupartij de Groenen neemt geen genoegen met deze verklaring en eist opheldering van het gemeentebestuur. De tentoonstelling is het werk van een docent van de politie-academie, Wolfgang Kopitzsch. Veel van het materiaal is afkom stig uit dossiers van justitie, die de docu menten en foto's alleen vrij wilde geven als de tentoonstelling voor het grote publiek ontoegankelijk zou blijven. Een deskundige op het gebied van de pri vacywetgeving, Ulrich Werner, bestrijdt de juistheid van de opstelling van de gemeen te. „Er is geen enkele reden om de tentoon stelling niet open te stellen voor het pu bliek. De betrokken politiemannen hebben per slot van rekening een rol gespeeld in een hoofdstuk van onze geschiedenis", al dus Werner. Drie ex-politiemannen zijn wegens hun aandeel in de oorlogsmisdaden tijdens een proces in de jaren zestig tot langdurige ge vangenisstraffen veroordeeld. De aanklach ten tegen de meeste verdachten werden echter ingetrokken. Na'de oorlog zijn ex-SS-ers ingeschakeld de bij de opbouw van een nieuw politie korps in Hamburg. Volgens Eberhard Za- mory, een 73-jarige ex-journalist, die vele familieleden in de holocaust verloor, heb ben negentien ex-nazi's na de oorlog hoge posities in het politie-apparaat bekleed. Een van hen had tijdens de oorlog een afgrijse lijke reputatie verworven als beul van de Gestapo (geheime politie, red.) in Oslo. Zamory vraagt zich af of deze ex-nazi's niet een te groot stempel hebben gedrukt op de 'korpsgeest' van de Hamburger poli tie. De Hamburgse politie is het afgelopen jaar regelmatig ernstig in opspraak geraakt door de mishandeling van buitenlanders, met name zwarte asielzoekers. BRUSSEL PETER DE VRIES CORRESPONDENT Frankrijk is bereid bij de om streden kernproeven op het atol Mururoa nucleaire des kundigen toe te laten van de Europese Commissie, het Brusselse dagelijks bestuur van de Europese Unie. De Franse regering heeft dat gis teren beloofd in een brief aan Europees milieu-commissaris Bjerregaard. Ook onafhankelij ke experts van het Internatio naal Atoomagentschap IAEA zijn uitgenodigd. De deskundigen zouden in de ogen van Parijs moeten vaststellen dat bij de atoom- proeven geen radioactiviteit vrij komt en dat geen schade wordt toegebracht aan het milieu. Brussel is 'verheugd', maar koestert weinig hoop dat Parijs er nog toe bewogen kan worden de acht ondergrondse tests helemaal af te gelasten. De Franse regering schrijft Bjerregaard dat de Europese nucleaire experts de techni sche installaties op Mururoa mogen inspecteren. Ook komt er deze maand nog een ont moeting tussen EU-deskundi- gen en hun Franse collega's. Juristen van de Europese Commisie onderzoeken nog of het Euratom-verdrag over nu cleaire samenwerking ook bui ten Europa geldig is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 5