Nieuwe uittocht
Krajina-Serviërs
Nieuw offensief Kroatië
slechts kwestie van tijd
Buitenland
)aanse politie pakt
TA-terroristen op
Farben weigert groep
perlevenden vergoeding
Kroaten maken al monument voor herovering Oost-Slavonië
'Eerste kernproef nog deze maand'
'AIDS-bende' zoekt eten en begrip
VS: massagraf bij Srebrenica
NDERDAG 10 AUGUSTUS 1995
DPA Deutsche Pre
fitse joden
boos over Zyclon-achtbaan
De joodse gemeenschap in Groot-Brittannië is boos op
ianager van een recreatiepark in het Zuidengelse Brighton
zijn nieuwste achtbaan de naam Zyclon heeft gegeven. Zy-
B was het dodelijke zenuwgas dat in de Tweede Wereldoor-
in concentratiekampen werd gebruikt. De manager van het
Jlusementspark zegt dat louter op grond van de klank voor de
I.fcrn van de achtbaan is gekozen. „We hebben er niet aan ge
it. Het is een vergissing van de Italiaanse fabrikant."
ewardess valt uit vliegtuig
is aires Een stewardess van de Argentijnse luchtvaart -
itschappij Inter-Austral is gisteren op een binnenlandse
;ht over het Andesgebergte uit het vliegtuig gevallen. Volgens
ilitie in Córdoba ging de achterdeur van het vliegtuig plot-
ig open en werd de 26-jarige Lilian Almada de diepte inge-
en. De oorzaak van het ongeluk is niet bekend.
aking bij Kanaaltunneltrein
Franse machinisten brengen een slag toe aan de Kanaal-
neltrein, die toch al verlies lijdt, door tot en met maandag-
rgen acht uur te staken. Vertegenwoordigers van de maat-
appij Eurostar hebben echter beloofd dat de dienstregeling
irde helft normaal doorgang zal vinden.
iitobom Montreal eist mensenlevens
f itreal Een bom geplaatst in een jeep heeft gisteren in
ntreal het leven gekost aan de bestuurder van het voertuig.
Lieen voorbijganger, een jongetje van 11 jaar, werd gedood.
t anderen raakten gewond. De politie vermoedt dat de bom
- eplaatst door leden van een drugsbende, maar heeft daar
In harde bewijzen voor. Montreal is het afgelopen jaar diverse
en opgeschrikt door explosies en bomaanslagen.
lorvvaardelijke straf Modrow
]diN« De laatste communistische premier van Oost-Duits-
I, Hans Modrow, is gisteren veroordeeld wegens gesjoemel
de lokale verkiezingen van mei 1989 in Dresden. Modrow,
irmalig burgemeester van de Saksische hoofdstad, kreeg ne-
maanden voorwaardelijk en een boete van 5.000 mark.
Dden bij overstromingen Spanje
irid Overstromingen als gevolg van zwaar noodweer heb-
in Centraal-Spanje gisteravond aan zeker zes mensen het
:n gekost. De meeste slachtoffers waren automobilisten die
comen verrast werden door het noodweer. Centraal-Spanje
npt met de ergste droogteperiode van deze eeuw, waardoor
;rond en vele rivierbeddingen volkomen zijn uitgedroogd.
ipaanse politie heeft de af-
jen nacht een commando -
leid van de Baskische af-
idingsbeweging ETA gear-
lerd in Palma de Mallorca
leBalearen. Mogelijk had de
het gemunt op de
me koning Juan Carlos, die
vakantie viert,
drie ETA-leden waren 17
fanuit het Zuidfranse Nice
een zeilboot naar Mallorca
en, aldus de politie. Daar
den ze een appartement in
ïurt van het paleis van Ma-
het zomerverblijf van de
iklijke familie.
IADE MALLORCA «AFP
:arben, het Duitse chemi-
bedrijf dat in de nazitijd
enden concentratiekamp-
ngenen zich dood heeft la-
werken, heeft gisteren ge-
erd compensatie te betalen
een groep overlevenden,
bedrijf zal wel de overheid
en dat te doen.
dens een rumoerige aan-
'loudersvergadering ging de
van toezicht akkoord met
voorstel om de Duitse over-
te wagen zo'n 8.000 Oost-
pese overlevenden een uit-
ig te geven en dat bedrag te
ikenen met bezittingen van
arben in het oosten van
sland, die nu in handen van
verheid zijn. IG Farben had
irende de oorlog zo'n
100 dwangarbeiders in
Met vrije tijd te over, leer je
je fiets wel kennen.
Sparta Essex MIV
met 7 versnellingen en hydraulische of trommelremmen.
Adxnesprijs vanaf f 1.269,-
Sinds ik m'n Sparta Essex heb, is en de veiligheid van het hydrau-
ietsen mijn grootste hobby. Elke lische remsysteem. En niet stuk
lag geniet ik van die prima zit op te krijgen, hè. Da's nou typisch Sparta,
et comfort-zadel, dat vederlichte |e begrijpt wel, dat ons hele gezin
'PPen dankzij de 7 versnellingen nu een Essex heeft
SPARTA
r de dichtstbijzijnde dealer055 - 55 09 22
OSIJEK THIEU VAESSEN
Op drie kilometer van de scheidslijn
tussen Kroatische Serviërs en de
Kroaten klinkt het snerpende geluid
van een kettingzaag. De Kroatische
kunstenaars van het collectief Petar
Smajic werken aan een enorm beeld
dat hun dorp Ernestinovo moet opsie
ren zodra het Kroatische leger daar
weer heer en meester is.
,,Zij willen oorlog", zegt hun voorman
Sinisa Tesankic (46) over de Serviërs.
„Wij houden van wede. Dat tonen we
door in deze gespannen tijd beelden
te maken." En hij laat het ontwerp
van een enorme duif zien. Na oorlog
komt wede.
Tesankic is vol vertrouwen dat de
Kroaten desnoods gewapenderhand
hun gezag in Ernestinovo zullen her
stellen. „Zo God het wil, ben ik in en
kele dagen terug." Ernestinovo ligt in
Oost-Slavonië, het enige gebied in
Kroatië dat nog onder controle van de
Serviërs staat.
De kunstenaars zijn aan het werk in
de kelder van een hotel in Osijek, een
Kroatische stad die de Serviërs vier
jaar geleden net niet wisten te verove
ren. De oorlogssfeer van toen is hele
maal terug, 's Avonds mag niemand
meer naar buiten, 's middags is het op
straat wijwei uitgestorven. Winkeliers
hebben hun etalageruiten beschermd
met dikke schotten hout.
Rejepi Niazi heeft gisteren maar acht
klanten in zijn ijssalon Korzo gezien.
Normaal gesproken komt hij op een
warme dag als deze handen te kort.
Zijn buurman, eigenaar van een Chi
nees restaurant, besloot zelfs zijn bie
zen te pakken. „Serviërs en Kroaten
schieten. Chinezen dood", had hij ge
zegd voor hij het zekere voor het on
zekere nam.
Zowel de Kroaten als de Serviërs be
reiden zich voor op een hervatting van
de oorlog. Volgens onbevestigde be
richten heeft Belgrado al zware wa
pens en duizenden manschappen
naar Oost-Slavonië gestuurd om een
Kroatische aanval op het welvarende
gebied af te kunnen slaan. De Serviërs
hebben Osijek de afgelopen dagen al
enkele keren beschoten. Veel mannen
hebben hun wouwen en kinderen
naar veiliger oorden gestuurd.
In de kelder van hotel Osijec kampe
ren, naast de kunstenaars, al vijf da
gen lang vijftig mensen midden tus
sen de lege bierkratten. Zij wonen
normaal gesproken aan de oever van
de Drava en kunnen de Serviërs aan
de overkant van de rivier bijna in de
ogen kijken. Vier jaar geleden zaten ze
een half jaar in de kelder omdat hun
eigen woningen geen enkele bescher
ming boden tegen inslaande grana
ten.
Bang is ze niet, verzekert Mirjana. Het
Kroatische leger is nu veel sterker, en
ja, het wordt tijd voor de herovering.
Berichten dat de Kroatische president
Franjo Tudjman met de Serviërs een
geheim akkoord heeft gesloten om
Oost-Slavonië met rust te laten, zijn
aan de inwoners van Osijek niet be
steed.
Voor de oorlog van 1991 telde Osijek
150.000 inwoners. Nu zijn dat er nog
maar 100.000, van wie 30 procent af
komstig is uit dorpen en steden die
door de Serviërs zijn veroverd. Vooral
die laatsten willen zo snel mogelijk te
rug.
Van het dak van het hotel is goed te
zien hoe kwetsbaar Osijek is voor de
Servische artillerie. Bijna alle bossen
rondom de stad zijn in handen van de
Serviërs. In de rivier is een schip te
zien dat moet voorkomen dat de Ser
viërs proberen met mijnen de plaatse
lijke brug op te blazen.
Na de zware beschietingen van vier
jaar geleden heeft de hoteleigenaar
voor 300.000 gulden nieuwe ruiten la
ten plaatsen. Bij de vraag of die bij
nieuwe gevechten als eerste zullen
sneuvelen, haalt hij de schouders op.
Herovering van Oost-Slavonië zou het
einde van de permanente dreiging be
tekenen. „Dan komen er weer toeris
ten en mensen die in Osijek willen in
vesteren."
De politie weet nog niet wat
het ETA-commando precies van
plan was. Uit documenten die
zij bij de arrestatie vond, blijkt
dat de terroristen de gangen
volgden van de koninklijke fa
milie 'en van oud-premier Adol-
fo Suarez. Ook wijst de politie
erop dat staatshoofden en rege
ringsleiders van de Europese
Unie op 22 en 23 september in
Palma bijeenkomen.
De Franse politie had haar
Spaanse collega's in juli op de
hoogte gesteld van het vertrek
van een verdacht zeilschip uit
Nice, waarop de Spaanse politie
het schjp en de opvarenden
nauwlettend in het oog hield.
Na de Duitse eenwording
doet IG Farben pogingen de 150
vierkante kilometer terreinen in
het oosten terug te krijgen. De
ongeveer 8.000 aandeelhouders
van het bedrijf hopen van een
teruggave van eigendommen te
profiteren. Naar verwachting zal
het nog jaren duren voordat de
juridische kwesties rond die ei
gendommen opgelost zijn.
IG Farben heeft in 1957 30
miljoen mark betaald aan de in
de VS gevestigde Jewish Claims
Conference, die naar schatting
10.000 in het Westen wonende
Holocaust-slachtoffers heeft uit
betaald. Joden en andere con
centratiekampslachtoffers uit
Oost-Europa kregen niets, om
dat er geen bilaterale verdragen
met Duitsland waren waarbin
nen zulke betalingen uitgevoerd
konden worden.
Parijs wil testcentrum Mururoa sluiten
CANBERRA-PARUS-PAPEETE AFP-Rtr
Frankrijk zal de eerste kernproef van zijn nieuwe
serie proeven in de Stille Oceaan mogelijk al tus
sen 25 en 30 augustus houden. Dat meldt La Dé
pêche de Tahiti, het belangrijkste dagblad van
Frans Polynesië, gisteren vanuit Mururoa. De
Franse minister van defensie, Claude Millon,
heeft het bericht tegengesproken.
De verslaggever leidt het mogelijk vervroegen
van de proeven af uit 'koortsachtige' activiteiten
in het woon- en het industriegebied van
Mururoa. De eerste ontploffing zou volgens hem
plaatshebben in Fangataufa, een atol in de buurt
van Mururoa.
Parijs gaat volgend jaar het testcentrum voor
kernproeven op Mururoa sluiten. De Franse di
plomaat Yves Doutriaux heeft dat gisteren tegen
een Australisch radiostation in Chicago gezegd.
„Het kan een Club Méditerrannée (vakantiecen
trum) worden, of gewoon een milieu-observatie-
post." Hij herhaalde dat Frankrijk na mei 1996
geen enkele kernproef meer zal uitvoeren.
Doutriaux zei dat Frankrijk vandaag in Genève
zal voorstellen alle kernproeven in de toekomst te
verbieden, 'precies zoals Australië wil'.
Franse tegenstanders van het nucleaire pro
gramma van hun land boden gisteren aan presi
dent Chirac 145.000 handtekeningen aan tegen
de voorgenomen hervatting van de kernproeven.
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
„Wij bedreigen niemand met
onze ziekte. We willen alleen
maar eten en een goede ver
zorging, zodat we in behoorlij
ke omstandigheden kunnen
sterven." Aldus Sergio Magnis,
leider van een uit negen man
bestaande 'AIDS-bende', die
op klaarlichte dag en onge
maskerd. bankovervallen
pleegt in err rond de Italiaanse
stad Turijn.
De politie kan daar niet veel
tegenover stellen. De bende
profiteert van een uit 1993
stammende wet, volgens wel
ke personen die aan AIDS lij
den niet in de gevangenis hoe
ven te verblijven. De bende
brengt politieagenten en ma
gistraten tot wanhoop.
Tussen september 1993 en
mei van dit jaar pleegde ze
acht overvallen en maakte
daarbij èen bedrag van
250.000 gulden buit. Vorige
week vrijdag beroofde ze een
bank in Collegno, waarbij ze in
handen van de politie viel.
Magnis en zijn vrienden wer
den overgebracht naar een be
waakt deel van een Turijns
ziekenhuis, maar na enkele
uren 'stonden ze weer op
straat.
Magnis hield deze week, ge
huld in shirt met daarop ge
schreven 'wanted', een 'pers
conferentie' in een gang van
een ziekenhuis. Hij stelde, dat
de aan AIDS lijdende crimine
len door de staat in de steek
worden gelaten. „Vanaf 1989,
het jaar waarin de ziekte bij
mij werd geconstateerd, wacht
ik vergeefs op een uitkering en
assistentie. De bankovervallen
zijn voor ons bittere noodzaak,
maar ook een middel om onze
problemen onder de aandacht
te brengen. Wij willen overi
gens best in de gevangenis
verblijven. Als we maar ver
zorgd worden", aldus Magnis.
De 'AIDS-bende' heeft zeer
zeker een reëel probleem on
der de aandacht gebracht. De
wet uit 1993 is goed, maar
zoals vaak in Italië laat de uit
voering te wensen over. De
structuren voor degenen die
vanwege hun ziekte niet in de
gevangenis hoeven te verblij
ven, ontbreken. De 'AIDS-cri-
minelen' worden feitelijk ge
weigerd door zowel het gevan
geniswezen als de maatschap
pij.
Na bestand in Noord-Krajina en inleveren wapens
De eerste Servische vluchtelingen uit het noorden van de
door Kroatië heroverde Krajina zijn vanmorgen vroeg in
Bosnië aangekomen. De vluchtelingenstroom wordt be
geleid door de Verenigde Naties, die een bestand tussen
de Kroaten en Serviërs hebben bewerkstelligd. De vluch
telingen reizen in twee konvooien richting Banja Luka in
Servisch Bosnië.
DEN HAAG-ZAGREB Rtr-GPD
De evacuatie van de vluchtelin
gen werd mogelijk nadat de Ser
vische militairen onder de
vluchtelingen hun zware wa
pens en geweren hadden over
gedragen aan het Kroatische le
ger. In totaal zaten rond de
80.000 Krajina-Serviërs, onder
wie 5.000 militairen, vast bij de
stadjes Topusko en Dvor.
Hun aftocht werd versperd
door gevechten tussen gecom
bineerde Kroatische en Bosni
sche eenheden en Krajina-Ser
viërs die weigerden de strijd op
te geven. Nadat bij Dvor, het
laatste bastion van de Krajina-
Serviërs, de wapens werden in
geleverd, luwde ook daar de
strijd.
In Banja Luka zitten al 50.000
vluchtelingen en de nieuwe
stroom vluchtelingen zal dan
ook zeker zorgen voor een ver
dere verslechtering van de nu al
tekort schietende accommoda
tie en sanitaire voorzieningen.
De Bosnische Serviërs hebben
het vliegveld van Banja Luka
opengesteld, zodat hulpgoede
ren en medicijnen sneller kun
nen worden aangevoerd. Het
Internationale Rode Kruis denkt
vandaag met een luchtbrug te
kunnen beginnen.
De Veiligheidsraad van de VN
zal de Kroatische inname van
de Krajina niet veroordelen. De
Verenigde Staten en Duitsland
hebben begrip getoond voor het
Kroatisch offensief en zullen,
wanneer de raad vandaag of
morgen bijeenkomt, een ver
oordeling van Zagreb blokke
ren. Wel ligt een resolutie op ta
fel waarin het offensief 'diep be
treurd' wordt en zal de raad een
veroordeling uitspreken over de
aanvallen op burgerdoelen.
Gisteren hebben Kroatische
gevechtsvliegtuigen opnieuw
bommen afgeworpen op een
plaats waar duizenden vluchte
lingen waren samengestroomd.
Volgens het Servische persbu
reau Beta zijn hierbij 14 mensen
gedood en enkele honderden
gewond geraakt. Ook het Bosni
sche leger wordt er door de VN
van beschuldigd Servische
vluchtelingen in koelen bloede
te hebben vermoord.
Een Britse journalist van
BBC-radio, John Schofield, is
gisteren gedood door het
Kroatische leger. Twee collega's
van BBC-televisie raakten ge
wond door afketsende kogels.
Een vierde inzittende van de
auto bleef ongedeerd. Het vier
tal reed in een konvooi op weg
naar Bihac en werd bij Vrgin
Most onder vuur genomen toen
zij het brandende dorpje film
den.
De Servische president Slo
bodan Milosevic is aangekomen
in Moskou voor overleg met de
Russische president Jeltsin en
minister Kozyrev (buitenlandse
zaken). Het overleg heeft weinig
zin nu de Kroatische president
Tudjman heeft afgezegd. Tudj
man vindt dat dit soort overleg
grondig voorbereid dient te
worden en dat bovendien ook
de Bosnische president Izetbe
govic aanwezig zou moeten
zijn.
Mogelijk wil Tudjman met
zijn weigering de aanhoudende
geruchten ontzenuwen dat er
tussen hem en Milosevic een af
spraak bestaat om Bosnië op te
delen. Voormalig EU-onderhan
delaar Lord Carrington beves
tigde dit plan gisteren voor de
BBC-televisie: „Tudjman en
Milosevic hebben me, onafhan
kelijk van elkaar, verteld dat ze
overeenstemming hadden be
reikt over de opdeling van Bos
nië. Dat was drieëneenhalf jaar
geleden".
'Servische Republiek Krajina, geboren 1991, overleden 1995'
OSUEK. THIEU VAESSEN
Hrvoje Utvic, al vier jaar vrijwil
liger in het Kroatische leger,
gaat thuis even douchen. Maar
dat wil niet zeggen dat de
Kroaten hun mogelijke offensief
op Oost-Slavonië hebben afge
blazen. verzekert hij. Het bete
kent alleen dat „de Serviërs slim
genoeg zijn niet zelf aan te val
len".
In de stad Osijek in het oosten
van Kroatië gonst het van de
speculaties over de volgende
stap van het Kroatische rege
ringsleger. Gaan de troepen van
president Franjo Tudjman pro
beren ook hun laatste stukje
grond op de Kroatische Serviërs
te heroveren?
Westerse waarnemers in de stad
schatten de kans op een nieuw
Kroatisch offensief op 90 pro
cent. Eigenlijk staat alleen het
moment ter discussie. Een pes
simist die had gewed dat de
Kroaten gisteren al een aanval
zouden inzetten, kreeg in ieder
geval geen gelijk. Het bleef afge
lopen nacht bij betrekkelijk
lichte granaatbeschietingen.
Volgens sommige geruchten
willen de Kroaten met hun aan
val wachten tot de aankomst
van tienduizenden vluchtelin
gen in Servisch gebied. Van de
problemen die de opvang van
de mensenstroom aan Servi
sche kant veroorzaakt, zouden
de Kroaten optimaal willen pro
fiteren. Het niet doorgaan van
de ontmoeting tussen de presi
denten Milosevic en Tudjman
in Moskou heeft de speculatie
over een op handen zijnde con
frontatie gevoed.
„De Kroaten zijn zo zeker van
hun zaak", zegt een waarnemer.
Hij acht het onwaarschijnlijk
dat het Kroatische leger na de
succesvolle aanval op de Krajina
niet zal doorstoten. De militai
ren verkeren in een overwin
ningsroes. En de Kroatische re
gering wil graag de mobilisatie
van een leger van meer dan
honderdduizend man maxi
maal benutten.
De Servische president Milose
vic zou onder geen beding een
verlies van Oost-Slavonië willen
accepteren. Het olierijke en
vruchtbare gebied is het enige
deel dat nog over is van de vier
jaar oude 'Servische Republiek
Krajina'.
Hrvoje Utvic is klaar om ook het
laatste stukje Krajina op te rui
men. Toen de Serviërs vier jaar
geleden in de aanval gingen was
hij net klaar rnet de bouw van
zijn nieuwe huis even buiten
Osijek. Nu kan hij alleen met
een verrekijker zijn droompaleis
zien liggen, aan de andere kant
van de frontlijn. „Als het moet
ga ik het halen."
Hrvoje leeft nu weer bij zijn ou
ders, een Kroatische moeder en
een Servische vader. Contact
met de Servische familie heb
ben ze niet meer. Bij hen was
Hrvoje vroeger al niet populair
omdat zijn naam is afgeleid van
het woord hrvatska, dat Kroatië
betekent. „Het moreel van onze
troepen is enorm", verzekert
Hrvoje.
Op straat onderstreept de graffi
ti zijn gelijk. „Servische Repu
bliek Krajina, geboren 1991
overleden 1995", staat er op de
muren. Het gebruikelijke „hij
ruste in vrede" is vervangen
door „hij brande in hel".
WASHINGTON Rtr
De Verenigde Staten hebben aanwijzingen dat
nabij de 'veilige zone' Srebrenica, die door Ne
derlandse blauwhelmen werd 'beschermd' en
desondanks door de Bosnische Serviërs werd in
genomen, een vers massagraf is gedolven.
De aanwijzingen bestaan uit een luchtfoto, die
de indruk wekt dat op een bepaalde plek een
groot aantal lichamen met een bulldozer in een
graf is geduwd. Woordvoerder Johnson van het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken
zei dat het een aanwijzing kan zijn voor
'wreedheden begaan tegen de mannen en jon
gens die in Srebrenica werden opgepakt'.
Een Amerikaanse functionaris die anoniem wil
de blijven zei dat de VS nu bezig zijn ooggetui
genverslagen te verzamelen die verdere aan wij
zingen kunnen geven. Hij zei dat tegen de 10.000
mannen en jongens vermist worden sinds Srebre
nica werd ingenomen en dat niet te zeggen valt
hoeveel van hen zich schuilhouden.
De Amerikaanse onderminister Shattuck (bui
tenlandse zaken) zei vorige week na een reis naar
Bosnië dat hij geloofwaardige ooggetuigenversla
gen had gehoord dat de Seiviërs massaexecuties
hadden uitgevoerd. De lijken zouden ter plekke in
massagraven zijn verdwenen. Eerder gisteren be
vestigde ook de Amerikaanse inlichtingendienst
CIA dat het bewijs voor de verhalen over het ar
resteren en doden van moslims in Srebrenica en
Zepa groeiende was.
ü'vïSüvt.
Op verschillende plaatsen in Frankrijk werd gisteren gedemonstreerd tegen de voorgenomen kernproeven, in
Marseille werden vredesduiven losgelaten. foto epa anne-christinepoujoulat
