1\|
Files op water
en snelweg
Gezinnetje van meerpalen
Germati
tan boord van de 'Dar
Mlodziezy', dag 7
zonnig
Wandeling door de
waterleidingduinen
OD
M Het Motorhuis
-k
lENSDAG 9 AUGUSTUS 1995
VERWACHTING VOOR MORGEN
emannirig van de Leidsch Dagblad-boot is deze week onder
te vinden in de Ringvaart rond de Haarlemmermeer. Tips en
esties voor de Waterkrant kunnen rechtstreeks worden door-
ui de verslaggevers op de boot (tel. 06-52801476) of aan
dactie op de wal (tel. 071-356441).
gear
ordi
Dinsdag 6 augustus, De Leede.
Sail '95 heeft onze aandacht. We volgen de zogenaamde
zalmtocht, een oneindig lange rij schitterende schepen,
die via Warmond en Haarlem op weg is naar Amster
dam. Onderweg naar de Ringvaart proberen we in de
Warmondse gemeentehaven nog een karweitje op te
knappen.
Vanaf het moment dat de Waterkrant dit seizoen het
levenslicht zag, zijn we op zoek naar een 90-jarig echt
paar, dat permanent in Warmond op het water woont.
Volgens zeggen wijken ze nooit van hun plaats, maar tij
dens die snikhete middag in juli was het bootje verdwe
nen in het niets.
Gisteren werden we voor een tweede keer getipt over
de aanwezigheid van dat oude, kennelijk bijzondere
echtpaar in De Leede.
En jawel hoor, ditmaal hadden we geluk. De beschrij
ving van de boot klopte precies. Ik verminderde snelheid
en de Mistral gehoorzaamde direct. De naam van het
scheepje, Germati, wekte nieuwsgierigheid. Volgens onze
correspondente was het een samentreksel van familiena
men.
Terwijl ik giste naar de namen (Gerdien, Marie en Ti-
nus of Gerard, Mar ja en Tiny, ik ben gek op het zoeken
van dat soort combinaties) stuurde ik een bootredacteur
naar het dek. Hij schreeuwde hard om de aandacht van
het echtpaar los te weken. Ik toe
terde nog een paar keer, mis
schien liet het hoorvermogen
van de oudjes wel te wensen
over, je kunt als kapitein niet al
les weten.
Eindelijk, een teken van leven.
Waar we gastvrijheid hadden
verwacht, stuitten we op een
man die een wegiverpgebaar
maakte en met het hoofd begon
te schudden. Daaruit konden we
één ding opmaken:
Opzouten!
We draaiden de boot en wierpen
nog een blik naar binnen. De
wederhelft van de hele boze man
sprong op en deed zichtbaar
geirriteerd de gordijnen dicht.
Verbaasd keken we elkaar aan
en zeiden: Soms zit het mee,
soms zit het tegen.
ROB ONDERWATER
5.1 «idenaar Jeroen Dijkman
mee op het Poolse schip
Mlodziezy tijdens de
te etappe van de Cutty
k Tall Ships' Race van het
ise Frederikshaven naar
21.1 ilden. Dijkman is één van
gean twee winnaars van een
vraag van het gelijknami-
ivhisky-merk. Verslaggeef-
Marina van den Berg
16 sterde ook aan in Frede-
laven en doet de komende
novie n in de Waterkrant verslag
N de zeiltocht. Vandaag deel
jn kapot, de leerlingen die
13 it liepen toen de navigator
0.2. lot de Portugese Sagres
de lol in te halen. Het schip
vele zeemijlen voor ons uit,
de wind was lekker c
ten en navigator B. Borow-
13 ld wel zin in een krachtme-
Dat betekende twee uur
zeil na zeil bijstellen, hol-
ran de ene kant van het dek
de andere. Later zegt
wka dat het winnen van
race hem eigenlijk niet in-
seert: het zeilen, daar i
lm. Het was hem overigens
gelukt om de Sagres in te
5,2. i. de wind kwam uit de ver-
Ie hoek.
Dar Mlodziezy, spreek uit
Mwoidjézie, zeilde gisteren
ivervolle Noordzee binnen,
'latform na olieplatform
f 11 tilde de horizon, een depri-
-// ind gezicht na de fjorden
J Noorwegen. Als we de vaar-
ïs doorzeilen, is het filevor-
iop zee, met het ene na het
Te containerschip of tank-
k op zee trekt de Dar be-
0p het lege Skagerak dob-
badkuip naast een schip zo
hoog als een flatgebouw. Op het
dek van de Europa speelde een
bandje, over het water klonken
verwaaide trompetgeluiden. De
leerlingen van de Dar ant
woordden met de traditionele
groet: kie-okkie, kie-okkie, kie-
okkie.
Jeroen werkte gisteravond als
een paard, toen de Dar - na de
finish ter hoogte van Noordwijk
- alle zeilen liet zakken. „Ik ge
loof dat ik van één zeil heb ge
zien welk touw erbij hoorde",
vertelt hij, zijn gezicht rood van
de inspanning. Na zo'n actie is
het hele dek een chaos van tien
tallen losliggende touwen, die
allemaal weer keurig opgerold
moeten worden, in de vorm van
grote dropveters. Zojuist dreun
de het geluid van een ratelende
ankerketting door de ingewan
den van het schip en op de gang
wordt gejuicht. We gaan voor
anker, wachten op de grote in
tocht bij IJmuiden.
MARINA VAN DEN BERG
29'
Een nieuwe dubbeldeks
sneltrein raast over de brug
over de Ringvaart Zuid-Hol
land binnen. Wie nu naar
links kijkt ziet een armada
van 48 zeiljachten en histo
rische platbodems. En wie
heel goed kijkt, kan in een
flits zelfs de boot van het
Leidsch Dagblad ontwaren.
Een wirwar aan boten waar
een enkel plezierjachtje zich
doorheen probeert te wur
men. Het is vijf voor half
één. Zo gauw de trein voor
bij is, gaan de rode lichten
op de snelweg A44 knippe
ren. Als de auto's stil staan,
gaat de brug omhoog.
De Zalmtocht is op weg
naar Sail Amsterdam. Een
stoet van zo'n 150 oude be-
drijfsboten, variërend van
slepertjes van amper drie
meter lang en zalmschou-
wen van het formaat roei
boot, tot zeewaardige vis
sersschepen van tegen de
twintig meter. Afgelopen
maandag kwamen de sche
pen bij Alphen de regio bin
nen, gisteren voeren ze van
af de Kaag door de Ring
vaart naar Haarlem.
In de tocht van gisteren
zat één grote hindernis: de
spoor/snelwegbrug over de
Ringvaart. De schippers op
de wat hogere schepen wa
ren van tevoren gewaar
schuwd. Er moet tempo
worden gevaren, want de
brug wordt tussen de mid
dag maar twintig minuten
bediend en gaat dan nog in
fasen niet langer dan twee
minuten open.
De stoet schepen zet zich
in beweging. Op volle
kracht blazen de schippers
hun vaartuigen onder de
brug door. Bij nadere be
schouwing blijken niet meer
dan een stuk of vijftien bo
ten de Sail-wimpel te voe
ren. De rest van het konvooi
bestaat uit moderne plezier
jachtjes die de komende da
gen (vergeefse?) pogingen
zullen ondernemen om Sail
'95 vanaf het water te vol
gen.
Ondertussen groeien op
de snelweg aan beide kan
ten van de brug de files.
Want de brug blijft open tot
de laatste mast is gepas
seerd. „We laten altijd alle
schepen die klaar liggen
door. Je kunt ze namelijk
niet stoppen. Als je het licht
op rood doet, varen ze nog
gewoon door. Dat zien ze
gewoon niet", weet brug
wachter J. Zuultjens. Als de
brug na twaalf minuten
weer dicht gaat, staat er in
beide richtingen een file van
tussen de tien en vijftien ki
lometer. de bomen gaan
open en de auto's komen
langzaam weer op gang.
Ondertussen rijdt de stop
trein uit Amsterdam Zuid-
Holland binnen. Wie nu
naar rechts kijkt...
De brug blijft open tot de laatste mast is gepasseerd.
FOTO BEN DE BRUYN
De meeste dukdalven zijn nog van tropisch hardhout.
FOTO HENK BOUWMAN
Op het water kom je de tachtigjarige
oorlog nog overal tegen. Nee, niet in
de vorm van een pikhakengevecht tus
sen twee bejaarde bootbezitters, maar
in de dukdalven. Die robuuste houten
constellaties - die je bijna bij iedere
brug aantreft en waar je met het mooie
zomerweer zo vaak jongens vanaf ziet
duiken - zijn, zo luidt het verhaal, ge
noemd naar de Hertog van Alva. Het
woord 'dukdalf zou een verbastering
zijn van de Franse samenstelling Due
d'Alve, oftewel de Hertog van Alva. De
palen met hun witte mutsjes op zou
den net zo onverzettelijk zijn als deze
Spaanse edelman ooit was.
Volgens D. Wildeman, bibliothecaris
van het Scheepvaartmuseum in Am
sterdam, wordt het woord dukdalf al in
1671 door de scheepsbouwer Nicolaas
Witsen gebruikt. „Een dukdalf is eigen
lijk een grote paal die door drie zoge
naamde schoorpalen wordt onder
steund", zegt Wildeman. „Of die duk
dalven nu genoemd zijn naar Alva of
dat een Nederlander naderhand de
klankovereenkomst heeft opgemerkt,
is niet duidelijk."
De meeste dukdalven, maar ook de
meerpalen, zijn nog van tropisch hard
hout. Van Basralocushout, zoals E. van
der Schaft, medewerker Havenwerken
van de gemeente Leiden, weet te ver
tellen. „Dat tropische hout mag niet
meer worden gebruikt. Ook niet bij het
inboeten, dus als er iets aan de palen
moet worden hersteld. Als er nieuwe
palen komen, wordt daarvoor nu Robi-
niahout gebruikt, Europees hout uit
Hongarije. Of Azobehout, waarvan het
soortelijk gewicht zwaarder is dan dat
van water. Azobehout is één van de
weinige houtsoorten die zinken."
„Maar we denken eraan om die pa
len in de toekomst van metaal te gaan
maken. In dat geval moet er natuurlijk
wel een kunststoflaag omheen, anders
beschadig je de boten. De dukdalven
behoren tot de zogenaamde rem-
mingswerken. Je kunt er je schip aan
vasüeggen als je even moet wachten
voordat de brug opengaat. Het is ei
genlijk een gezinnetje van meerpalen.
Ze gaan zo' vijfentwintig jaar mee. Ze
worden acht meter de grond in geheid,
dus dat staat wel stevig, ja. Tussen wa
ter en wind slijten ze het meest. Maar
ze zijn zo'n vijfentwintig centimeter in
het vierkant. Pas als dat door het water
is afgeknabbeld tot 12, 13 cm moet er
wat gebeuren. Tsja, die dukdalven be
staan al zolang als ik leef. De witte
mutsjes die ze op hebben r
'metsen'."
CEES VAN HOORE
De Amsterdamse Waterleiding
duinen, het duingebied ten
noorden van de Langevelderslag
behoeft als wandelparadijsje ei
genlijk nauwelijks introductie.
Een uitgestrekt terrein metei-
kenbossen, duingraslanden,
zandverstuivingen en waterpar
tijen. Geen landschap laat zo
duidelijk zijn historie zien als
juist de waterleidingduinen. In
vroeger tijden stonden er boerde
rijen in het gebied. Zo stond in
de buurt van het Paardenkerk-
hofeen boerderij. De percelen
werden afgezet met paardebot-
ten en overal zijn nog deze kne
kels te vinden. De weilanden
van weleer zijn de graslanden
van nu. De hakhoutbossen zijn
inmiddels veranderd in eiken-
bossen met klinkende namen
zoals het Rommelbos en Gij-
zekrocht.
Sinds 1853 wordtin het gebied
van de Amsterdamse Waterlei
dingduinen water gewonnen.
Daardoor is de grond (oorspron
kelijk veen) her en der ingeklon
ken. In de oude beken groeien
voch tm in nende plan tesoorten
zoals veen wortel, riet en gele lis
en gele wederik. Sinds een paar
jaar wordt in de Amsterdamse
Waterleidingduinen aan 'na-
tuurbouw'gedaan. Stukken
duin worden vrijgemaakt van
waterwinning. Zo is het Van
Limburg Stirumkanaal dichtge-
Nu er niet langer water wordt
onttrokken, stijgt de grondwa
terstand en kunnen er weer
vochtige duinvalleien ontstaan.
En juist in die duinvalleien ko
men bijzondere planten als par-
nassia, duizendguldenkruiden
rietorchis voor.
In het gedeelte van de duinen
van deze wandelroute, het Paar-
denkerkhof én Sasbergen, lopen
schapen rond. Deze dieren vre
ten zandzegge en duinriet en
zorgen er zo voor dat het 'waar
devollere'buntgras met struik-
heide weereen kans krijgt.
De route:
De wandeling begint bij de in
gang De Zilk van de Waterlei
dingduinen. Vanaf station Lei
den rijdt door-de-weeks de In-
terliner (nr. 319,. vertrek op het
hele uur, uitstappen halte Jop-
peweg). De 'gewone' busdienst is
de lijn 60 naar Noordwijker-
liout, bij halte De Brink over
stappen op bus 90. Uitstappen
halte Geerlings nabij de Joppe-
weg. Joppeweg oversteken, nabij
viaduct ingang Amsterdamse
Waterleidingduinen. Links van
de ingang staat een kaartauto-
maat. Kaartje kost twee gulden,
automaat wisselt niet.
Kort na binnenkomst staat
rechts van de weg een blauw-
/geel paaltje. Daar links aan
houden. We volgen de blauwe
route. Deze valt in het begin sa
men met de gele route, en wordt
dus gedeeltelijk als blauw/geel
aangemerkt. Linksom lopend
komen we direct al langs een op
vallende beplanting - je zou bij
na van 'bosschages' kunnen
spreken - van Adelaarsvaren. De
eenvoudige route (volgsteeds
blauw), geeft alle gelegenheid
flora en fauna goed te bestude
ren. Opvallend is de vorm van
de bomen; de overheersende
westenwind heeft ze tenslotte
toch scheef gekregen. De westzij
de van de bomen is bruin: de
zoute zeewind doet zijn werk.
De route voert onder meer langs
het Paarden kerkhof, het Rom
melbos, Sasbergen, het zweef-
vliegveld, Starrenbroek en de
voormalige vinkenbaan. In
vroeger tijden werden hier vin
ken gevangen. Na twee uur
wandelen komt u weer bij de
in/uitgang.
Overigens is bij het bezoekers
centrum De Oranjekom bij de
noordelijker gelegen ingang De
Oase, veel meer informatie (in
clusief kaartmateriaal) verkrijg
baar.
Honden en/of andere dieren zijn
in het gebied verboden.
MONICA WESSEUNG
V isserijonderzoek
in wateren rond
Hazerswoude-Dorp
De Hengelaarsbond voor Lei
den en Omstreken begint
een visserij-onderzoek in de
'Heerlijkheidswateren' van
Hazerswoude-Dorp. Het on
derzoek, dat in juni 1996 vol
tooid moet zijn, heeft plaats
in samenwerking met be
roepsvisser C.H. Binnendijk
en de Organisatie ter Verbe
tering van de Binnenvisserij
(OVB).
De komende maanden
wordt onder meer bekeken
welke vissen en planten er in
de wateren rond Hazerswou-
de voorkomen en hoe het is
gesteld met de kwaliteit van
de bodem. Ook wordt een
enquête onder de gebruikers
van het viswater gehouden.
De visstand in het gebied
wordt in de maanden okto
ber en november onderzocht
met behulp van elektro-vis-
apparaat.
De gegevens worden ge
bruikt voor het visstandbe-
heerplan voor de Heerlijk
heidswateren, waarin een
beeld wordt gegeven van dé
sportvisserij - mogelijkheden
in en om Hazerswoude-
Dorp. Het plan heeft ook een
functie bij het vergroten van
de recreatiemogelijkheden in
de gemeente Rijnwoude.
ineens een blauw vissers-
e vlak bij ons, de vissers
lend naar de bemanning,
wat anders was het bezoek
ie Europa, een passagiers-
ii uq1 v?n ^et type Love Boat.
(s i ichip cirkelde eerder op de
als een gier rond de Hum-
het Duitse tallship met de
fie zeilen dat uit de verte
nol Ve8 Leeft van een varende
*"nom. De leerlingen van
r klonken zich aan het
vast toen de Europa langs-
Wam. De Dar leek ineens
elgoed zeilbootje in een
Op een zoele zomeravond genieten van het waterrijke natuurgebied de
Nieuwkoopse Plassen. In een open boot varen langs borrelende
moerasbosjes en vlinderrijke schrale graslanden.
Exclusief voor onze Leidsch Dagblad-lezers hebben wij twee vaar-excursies
georganiseerd. Op maandagavond 14 augustus en donderdagavond 17 augustus
vertrekt onze boot om 19.00 uur van de aanlegplaats aan de Simon van Capelweg
in Noorden voor een tocht van anderhalf uur, onder deskundige leiding van
Natuurmonumenten.
Kaarten voor beide boottochten kunnen op vertoon van deze bon worden gekocht
bij het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82, Leiden. Telefoon 071 - 356 356.
Kosten f5,-p.p. en f 2,50 voor kinderen t/m 12 jaar en 65 plus.
Per avond kunnen 50 personen meevaren. Tijdig aanmelden is dus verstandig.
Waterkrant-kortingsbon
- i egen inlevering van oeze Leioscn uagoiaa-vvaierKrani oon Krijgi u a
Iop de gloednieuwe boottocht van Rederii van Hulst De boot neemt u
mee via 't Joppe (De Kaag) over de Zijl, de Oude Rijn, en de Does naar
het schilderachtige Hoogmade. Vandaar vaart het schip over de kromr
terug naar war
'X—
I Maandag 14.00 ui
1 14.00 uur -Donda
I
Vertrek uil Warmond vanaf de Gemeenteheven.
Afvaarten van 1 full t/m 8 september
Dinsdag 10.30 uur, 14.00 uur - Woensdag 10.30 uur,
i( 10.30 uur, 14.00 uur - Vrijdag - Zaterdag 14.00 uur -
Heeft u het "Leidsch Dagblad" al gezien,
in een Pontiac van:
Officieel Opel en US CAR dealer
Vondellaan 80, Leiden, Telefoon 071 - 351800.
