Veilige bergsport
vergt veel discipline
Koude sanering bedrijfsadviesbureaus
'Politiepistool is een proppeschietel
Feiten &Meningen
Panslavisme
heeft geen
kans meer
in Rusland
DINSDAG 8 AUGUSTUS 1995
NIEUWSANALYSE
Boris Nikolajevitsj leltsin is gisteren een maand
na zijn lichte hartaanval teruggekeerd in het
Kremlin. Een van de eerste daden van de 64-ja-
rige Russische president was de mededeling dat
hij als gastheer wil optreden voor de strijdende
partijen in ex-Joegoslavië.
Jeltsin zei dat hij de Servische president Milo
sevic en diens Kroatische tegenspeler Tudjman
naar het Kremlin wil uitnodigen om een einde
te maken aan de oorlog. Voor het eerst sloot
Jeltsin niet uit dat indien alle vreedzame midde
len zijn uitgeput, de wereldgemeenschap ge
weld zou moeten kunnen gebruiken. Hij had
naar eigen zeggen telefonisch overleg gepleegd
met zijn Amerikaanse collega Clinton en de
Duitse bondskanselier Kohl.
De Russen menen dat zij, gezien hun histori
sche banden met de christelijk-orthodoxe Ser
viërs, veel beter dan welk ander land ook een
bemiddelende rol kunnen spelen. Het is Mos
kou een doorn in het oog dat het Westen, de VS
voorop, weinig rekening houdt met de belangen
van de Serviërs.
Maar anders dan,ruim 100 jaar geleden, toen
de Serviërs in Bosnië en Hercegovina in opstand
waren gekomen na nieuwe excessen van het
Turkse wanbestuur en de Russische tsaar de
Turken de oorlog verklaarde, zit militair ingrij
pen door Moskou er niet in.
De Russische ultra-nationalistische leider Vla
dimir Zjirinovski ziet dat uiteraard anders. „Als
wij een andere president hadden, was het Russi
sche leger al lang daar en zou niemand de Ser
viërs een haar kunnen krenken", riep hij afgelo
pen weekeinde op een bijeenkomst van zijn
partij. „Tienduizenden Serviërs vluchten voor
het fascistische Kroatische leger. Deze bastaards
steken hun huizen in brand en ze gooien bom
men. Indien duizenden Serviërs worden gedood
door Kroatische bommen, is iedereen stil. De
boeven van de NAVO vallen de Serviërs aan en
iedereen houdt zijn mond", aldus de Russisch
extremist.
Het is een tot mislukken gedoemde poging
van Zjirinovski om het
19de eeuwse Russische
panslavisme, dat lelijke
i stiefkind van de filoso-
fische slavofielen, nieuw
leven in te blazen. Toen
had dit succes. De Rus
sen, intellectuelen en
boeren, waren in 1876
na de beestachtige ter
reur van de Turken in
Bosnië en de moordpar
tijen in het door de Tur
ken beheerste Bulgarije,
bereid hun geloofsbroe
ders te hulp te schieten.
In alle kerken riepen
de priesters de gelovigen
op om voor de Servische
overwinning te bidden
en de Slavische, de ware,
de orthodoxe zaak te verdedigen. Rusland kon
handelen, ook al had de tsaar eerst geen zin.
Rusland had het grootste leger ter wereld en het
volk stond achter deze kruistocht.
Nu liggen de zaken heel anders. De Russische
gigant is aangeslagen en worstelt met de nawee-
en van het uiteenvallen van de communistische
Sovjetunie. Waar kan het, behalve dan in de op
standige deelrepubliek Tsjetsjenië, de spierbal
len laten rollen? En zelfs daar lukte het niet echt.
Moskou, en dat realiseren Jeltsin en zijn mi
nister van buitenlandse zaken Kozyrev zich
goed, moet (voorlopig?) een toontje lager zin
gen. Het land zit na de ondergang van de Sov
jetunie geografisch in de hoek waar de klappen
kunnen vallen. En het Westen, voorop natuur
lijk de NAVO, laat in Russische ogen, geen gele
genheid voorbij gaan om dat duidelijk te ma
ken. De Polen, die nog een paar rekeningen met
de grote buurman te vereffenen hebben, staan
te trappelen om lid van de NAVO te mogen wor
den. En het Westen moedigt ze aan.
De Baltische staten, die ook nog het een en
ander te verhapstukken hebben met de Russen,
willen eveneens opgenomen worden in het
bondgenootschap. Er gaat bijna geen dag voor
bij zonder nieuwe prille liefdesverklaringen tus
sen Oekraïne en westerse staten. En of het nog
niet genoeg is, begint Turkije, ook al een NAVO-
lid, zich in de weke onderbuik van de ex-Sov-
jetunie nadrukkelijk met de zaken te bemoeien.
Een blik op de kaart leen dat Rusland na het
wegvallen van de Warschaupactbuffers en de
zelfstandigheid van veel ex-Sovjetrepublieken
kwetsbaar is geworden. Kremlin-strategen, en
sommige Russische commentatoren, vrezen het
ergste voor de toekomst. Hoe lang zal het nog
duren voordat NAVO-oorlogsbodems in de Bal
tische havens aanleggen, NAVO-gevechtsvlieg-
tuigen in Polen staan en wie weet NAVO-eenhe-
den samen met het Oekraïnse deel van de
Zwarte-Zeevloot oefenen? Een nachtmerrrie
voor Moskou.
En wat heeft het Kremlin daar dan tegenover
staan? Een gefrustreerd leger, een aangeslagen
vloot, maar natuurlijk ook een nog steeds formi
dabel nucleair potentieel. Daar kun je echter
niet veel mee bij regionale conflicten.
Boris Jeltsin lijkt zich hiervan terdege bewust
te zijn. Mede daarom zal Moskou zich verbaal
nog wel roeren als het om de Serviërs gaat.
Meer zit er niet in, hoe graag Zjirinovski dat ook
zou willen. Rusland als gastheer voor overleg
tussen de kemphanen is een goed idee. Wie
weet levert het iets op en indien dat zo zou zijn,
is dat een diplomatiek winstpunt voor het
Kremlin. En dat zou Jeltsin en zijn minister-pre
sident Tsjernomyrdin niet slecht uitkomen. Per
slot van rekening zijn er eind dit jaar algemene
verkiezingen in dit land en staat voor volgend
voorjaar de presidentsverkiezing op de agenda.
MOSKOU HANS HOOGENPUK
CORRESPONDENT
Boris Jeltsin.
foto afp
'Ik sterf liever in de bergen dan door een botsing op de Al'
Moeten we treuren om laaglanders die omkomen in de bergen? Om mensen die bewust risico's aangaan? Alpiniste Karin
Blok (34) haalt haar schouders op. Zij heeft begrip voor het onmetelijke verdriet van de ouders die afgelopen maand hun
twee kinderen verloren in de Alpen. Maar de bergsport draagt nu eenmaal dodelijke risico's met zich mee. Risico's waarvan
wandelaars zich vaak niet bewust zijn, maar klimmers wel. Toch houdt het besef van gevaar hen niet beneden.
„Bergsporters zijn gewoon knet
tergek van hun sport", weet Blok.
„En ja, als dat de keuze is, dan
sterf ik liever in de bergen dan
door een botsing op de Al". Ze is
zelf een ervaren alpiniste, instruc-
trice en hoofdbestuurslid van de
Nederlandse Bergsport Vereni
ging (NBV). Bemoeit zich met vei
ligheid en alpiene-techniek bij de
NBV. Staat bekend als voorzichtig,
een veiligheidsfreak. „Ouder en
wijzer geworden ben ik meer gaan
nadenken over de risico's. Niet
dat ik vroeger roekeloos was,
maar ik sta er meer bij stil. Kijk ik
naar beneden en vraag me af wat
er gebeurt als ik nu val".
„Komt ook door een zwaar onge
luk van een klimvriend van mij.
Die was altijd heel consciëntieus.
Controleerde altijd alles, nam
geen onnodige risico's. En toch....
één klein foutje. Het had mij ook
kunnen gebeuren. Na zo'n inci
dent neem je extra veiligheids
maatregelen of klimt even niet
meer. Dat kan een jaar duren of
drie, maar de berg blijft toch trek
ken.
Voor mij is het de mooiste plek
van de aardbol. De plek ook waar
ik de mooiste tijd van mijn leven
doorbreng, waar ik een gigantisch
gevoel van vrijheid ervaar en mijn
beste vrienden heb leren kennen.
Als je vier dagen met slecht weer
in de bergen zit, verdwijnen alle
vernislaagjes, komen nare karak
tertrekken bij mensen boven en
weetje precies watje aan elkaar
hebt".
Alleen al Oostenrijk en Zwitser
land telden vorig jaar bijna vier
duizend ongevallen met
bergsporters; 286 vonden er de
dood. De helft van alle ongeluk
ken in de Alpen betreft wande
laars. Velen zijn zich niet bewust
van de risico's van een bergwan
deling. Lopen zo van de camping
op gladde gympies de bergen in.
Klimmers zijn doorgaans veel be
ter voorbereid maar maken niet
minder brokken.
Volgens Blok is meer dan negen
tig procent van de ongevallen te
wijten aan menselijke fouten.
Slecht weer of vallende stenen
zijn geen excuus. „Met een goede
i
v
Wie keert er bij grote vermoeidheid om als de top in zicht is? Dat vereist pas echt moed.
voorbereiding zie je slecht weer
aankomen. Gebieden met vallend
gesteente zijn genoegzaam be
kend en met geschoolde ogen te
herkennen. Die moet je omzeilen
of met helm snel doorkruisen".
De risico's kunnen aanzienlijk
worden verkleind als bergsporters
zich maar gedegen voorbereiden.
Voordat de bergschoenen worden
aangetrokken, moet alle informa
tie over de route, de moeilijk
heidsgraad, de tijdsduur van de
klim en het weer bekend zijn. Ver
volgens komt het erop aan ook te
handelen naar de situatie. En daar
schort het vaak aan. „Je kunt wel
een hoogtemeter bij je dragen,
maar je moet er wel op kijken. En
haal je voor tien moeilijke meters
een touw of stijgijzers tevoor
schijn of denk je, och, al dat ge
doe, dat lukt zonder ook wel. Vei
lige bergsport vergt veel discipli
ne".
Wie keert er bij grote vermoeid
heid om als de top in zicht is?
„Dat vereist pas echt moed. Een
Oostenrijkse spreuk zegt: je bent
een veel grotere held met de top
in zicht om te keren dan toch
door te gaan". Maar daar hebben
Nederlanders moeite mee. En
„Nederlanders zijn in principe
niet roekelozer dan anderen.
Maar ze zijn vaak maar twee we
ken in de bergen, hebben een
cursus betaald, de hele rotzooi ge
huurd en willen dan ook door
gaan. Zo klaagt de Zwitserse red
dingsbrigade in Wallis over Ne
derlanders die met helikopters
worden opgehaald ferwijl ze niets
mankeren. Want ze zijn voor der
tig frank lid geworden van de op-
sporings- en reddingsdienst en
die kosten moeten eruit. Typisch
Nederlands. Mensen beginnen
aan een tocht in het vertrouwen
dat ze altijd terug kunnen vallen
op een helikopter. Dat is niet de
juiste mentaliteit".
Ook veel mannen hebben de
grootste moeite een uitdaging
links te laten liggen. Ze moeten
kost wat kost naar de top. Zit in
het beestje, meent Blok. „Mannen
zijn haneriger, streberiger. Koket
teren ook vaker met namen en
routes: ik heb de Mont Blanc ge
daan. Dat klinkt hè. Ik heb niet zo
de behoefte een berg te bedwin
gen. Hoef ook niet per sé naar de
top. Ik wil gewoon in de bergen
bezig zijn".
De drang van mannen te preste
ren, wordt hen niet zelden nood
lottig. „Onder mannelijke
bergsporters komt een hart:
of -stilstand zes tot zeven IP1
meer voor dan onder vroui.
Ze willen nog net even diet
pakken of in recordtijd teni
de hut terwijl ze eigenlijk cl
Vrouwen luisteren beter n|,
lichaam". F
Volgens Blok zouden er vet
der ongevallen gebeuren \j
bergsporters bij elke veraiiL
van situatie de afweging irr'
ze doorgaan of niet. „VaakL
de terugtocht pas ingezet r
te laat is. Je kunt niet tot vijg
toe besluiten door te gaanh
moet op tijd de weg terug jp
vaarden. Met bergterrein \|n
eenmaal niet te spotten", fcc
De moeilijkheid is, dat eerf^
van de klimmers juist kick^
sico en gevaar. Avonturier!
niet komen voor de mooi»]
zichten, de befaamde bergf
raadschap of de zogenoenjH
'flow': de staat waarin klimi
verkeren als hun geestelijl|r
chamelijke inspanningen jai
smelten, zich enkel nog ccja
treren op klimmen en de jjjw
wereld buitensluiten. j;a
„De groep avonturiers zegir
kunnen leven zonder risico
zoeken de moeilijkste berg
uit en vinden er bevredigii
ze gevaar overleven. In Oo
is een groep van jonge klii
die als slogan heeft: no ris
fun". Hoe meer gevaar de
halzen overleven, hoe ono
nelijk zij zich voelen. Dati 5|
hun voetspoor mensen st<L
een bijkomstigheid. ->Q
De Britse prins Charles vej
zijn beste vriend en een lijf
omdat hij tegen alle advii^
toch wilde gaan skieën bij
gevaar, 's Werelds befaam
nist Reinhold Messner zaj
broer naar beneden stort<
kruiste het dodenpad van|
deren, maar nog altijd is
zoek naar gevaar en onthef
„Expedities moeten aan dU
zen van mijn leven tornen!v
Messner in een interview,^
dan ervaar ik dat ik leef'. j.e
bn
KNEG'fpj-
DEN HAAG MONIQUE DE
De politie wil effectievere kogels om criminelen een halt toe te roepen. Nu zijn
agenten zelf schietschijf. foto cpd
Crimineel belangrijker dan diender
Twee politietreffers in zijn benen konden
op woensdag 19 juli een inbreker in Am
sterdam-Noord niet tot overgave dwingen.
De man had een 21-jarige agent al met drie
kogels geraakt, maar liep alsnog naar deze
op de grond liggende diender toe. Door op
diens hoofd te richten dwong hij hem zijn
dienstpistool af te geven. Daarna schoot hij
de agent van dichtbij in de borst. Een direc
te poging tot liquidatie.
Deze bevindingen uit het onderzoek naar
de schietpartij waarbij de agent vooral
door die laatste kogel levensgevaarlijk
gewond raakte, roepen opnieuw vragen op
over de effectiviteit van de politiekogel 'Ac
tion 3'. De collega die niet werd getroffen,
maar de inbreker twee keer in de benen
raakte, dook weg toen hij merkte dat zijn
kogels geen enkele uitwerking op de crimi
neel hadden. Deze kon zich rennend uit de
voeten maken.
Voorzitter John van Noortwijk van de Alge
mene Nederlandse Politievereniging
(ANPV) wil niet op het Amsterdamse on
derzoek ingaan. „Die gegevens zijn nog ge
heim. Maar ik kan wel zeggen dat het in
Amsterdam minder ernstig was afgelopen
als er andere munitie door de politie was
gebruikt. Dat staat vast. Die man is gelukkig
buiten levensgevaar, maar je kunt het Ne
derlandse dienstpistool met deze munitie
gerust een proppeschieter noemen. De Ac
tion 3 heeft een nauwelijks vast te stellen
stoppend vermogen. En als de Walther P5
niet in staat is om een andere kogel af te
vuren, moet het wapen zelf ook vervangen
worden."
De discussie over de politiekogel 'Action 3'
is er al sinds de ingebruikneming. Nadat hij
bij een hotel in Vinkeveen een agent dood
schoot, kon een bankovervaller in 1992 nog
geruime tijd doorlopen ondanks een schot
wond in zijn been. Ook een motorrijder die
in het Limburgse Brunssum een agent
doodde, kon zich na een treffer van de poli
tie nog uit de voeten maken. De motorrij
der is later overigens wel aan zijn verwon
dingenoverleden.
De politiek verkoos enkele jaren geleden de
'Action 3' boven een kogel met ernstiger ge
volgen voor een getroffene. Afhankelijk van
de kop van de kogel, kon worden gekozen
voor het vernietigend effect op het mense
lijk lichaam. De politiek verkoos agenten
niet uit te rusten met een kogel die blijven
de schade achterliet: zulks was niet humaan
en betekende bovendien ene te groc
vaar voor eventueel geraakte onsr'
ge omstanders, gold het.
Van Noortwijk vindt dat die uitgang|en
moeten worden herzien. „Het wapeH
en vuurwapengeweld tegen politien#
neemt toe. De laatste jaren zijn doof*(
litie geen omstanders geraakt. De pa
schiet gericht op boeven: uit noodulM
aanvankelijk alleen op de benen, ge*"
volgens instructie. Maar de criminel
ven gewoon doorlopen! En blijven
om te schieten en te vluchten. Dat rt.
gelopen zijn. Agenten die schieten er®
dat ze doel treffen, krijgen een opdoF
ze in de gaten krijgen dat het niet hef|
In zijn brief aan minister Dijkstal (bif
larïdse zaken) verwoordt Van Noortj
als volgt: „Bij de keuze van het huidl'"
pen en munitie hebt u zich ooit meile"
laten leiden door de 'politiek' die in?
weging kennelijk zwaarder tilde aanl33
scherming van de crimineel dan aart
ligheid van de politie-ambtenaar."
AMSTERDAM HANS LEEBER
Nu de bedrijven de meeste saneringen achter de rug
hebben, komen de bedrijfsadviesbureaus zelf aan de
beurt. Bij MKB Advies, onderdeel van de organisatie
voor het midden- en kleinbedrijf MKB-Nederland,
ziet men de markt voor adviezen steeds verder spe
cialiseren. De gemiddelde eenmanszaak voor be-
drijfsadviezen kan die veranderingen niet meer aan.
Gevolg is een koude sanering in deze tot voor kort
bloeiende bedrijfstak.
„De markt voor adviesdiensten is sterk aan het ver
anderen", weet drs. H.J. van Weerdenburg, directeur
van MKB Advies. „Tien jaar geleden was de adviseur
nog een generalist. Hij adviseerde over allerlei facet
ten van de bedrijfsvoering. Die tijd is over, de advi
seur is nu een specialist geworden".
Die verandering hangt nauw samen met het toege
nomen opleidingsniveau van de ondernemer zelf.
Een beetje moderne jonge manager heeft in ieder
geval wat kaas gegeten van financiën en marketing.
Bovendien hebben diverse andere partijen hun in
trede gedaan op de adviesmarkt. Zo is de accountant
zich gaandeweg ook meer als bedrijfsadviseur gaan
ontwikkelen. Bovendien richten de grote adviesbu
reaus als Berenschot zich in toenemende mate ook
op het midden- en kleinbedrijf.
Echt vrezen doet men de concurrentie niet bij MKB
Advies. „Het midden- en kleinbedrijf is een specifie
ke branche en daar hebben wij nu eenmaal veel
kennis over", meent Van Weerdenburg. En boven
dien staat MKB-Nederland garant voor een toevoer
aan adviesaanvragen. Via de branche-organisaties
en de regiokantoren komen veel verzoeken om raad
geving en hulp binnen.
De inhoud van de advisering wordt steeds specialis-
tischer. „Werving en selectie van personeel bijvoor
beeld. Een directeur kan bijna niet een specialist op
dat gebied worden. Personeel is steeds belangrijker,
dus een goede selectie is voor bedrijven van groot
belang".
Marketing en Strategie is ook zo'n groeimarkt. „Het
kost tegenwoordig steeds meer moeite om een nieu
we klant te werven. Behoud van bestaande klanten
is dus erg belangrijk", geeft Van Weerdenburg als
voorbeelden. „Behoud van een klant vraagt weer een
andere aanpak dan het werven van nieuwe klanten".
Ook de strategie van een bedrijf moet regelmatig te
gen het licht gehouden worden. Zitten we wel op de
juiste markten? Is ons produkt niet verouderd? Dat
soort vragen. Een adviseur speelt hier een belangrij
ke rol bij, hij is de buitenstaander die de directie een
spiegel voorhoudt".
Een andere groeier voor de komende jaren is de
zorg. Milieuzorg, kwaliteitszorg, bedrijfsgezond
heidszorg, managen wordt een verzorgend in plaats
van een ondernemend beroep, lijkt het wel. Op dit
gebied is MKB Advies echter minder op maatwerk
gericht. „Wat wij doen is een soort geraamte, het
bouwwerk maken. Per branche en bedrijf kan dat
dan verder worden ingevuld".
Van Weerdenburg ziet ook brood in de opvolgings-
kwestie die bij veel familiebedrijven gaat spelen. Sa
men met de kamers van koophandel is een data
bank opgezet waar potentiële kopers en verkopers
van bedrijven in worden opgenomen. „We zijn die
databank aan het vullen, zodat vraag en aanbod
overzichtelijk bij elkaar komen. Bij de verkoop van
een bedrijf komt veel kijken, financieel en jd
Wij richten ons actief op die markt".
Door de verdergaande specialisatie komen vf°
kleine eenmansbedrijfjes die adviezen verleef
de problemen. In totaal zijn er zo'n 4.000 bef
actief met bedrijfsadvisering. Enige jaren geil'
nam deze vorm van zakelijke dienstverlening
enorme vlucht. „Die eenpitters krijgen het sic'^
moeilijker. Als we een vacature hebben solliaj^
veel van die adviseurs nu bij ons", aldus Van]^.
denburg. T
MKB Advies claimt de grootste adviesverstrel
Nederland te zijn. De totale omzet bedraagts
miljoen gulden per jaar. Het Instituut voor hf
den- en Meinbedrijf (IMK) heeft echter eend]
van 400 miljoen gulden, een maatje groter d
Advies zo lijkt het. „Het IMK doet veel meerfi
voorlichting en dergelijke. Wij doen alleen
werk", poetst Van Weerdenburg het verschil!—
DEN HAAG PEET VOGELS
