Scouting in wat
vrolijker kleuren
Allochtonen
ZATERDAG 22 JUL11995
Onze Taal
Mijn buurman is een autochtoon
Hij luistert naar de naam Arie en is
nu met vakantie. Hij houdt niet van
complimenten maar nu hij even
weg is, wil ik wel kwijt dat ik zeer te
vreden ben over hem. Wij drinken
soms een biertje, we lenen wel eens
de ladder en ze klagen niet over on
ze herrie of over onze kat die daar
de tuin omspit. Hij komt uit Rijns
burg en ook zijn ouders komen uit
die buurt, zodat hij behoorlijk au
tochtoon is. De buurvrouw komt uit
Zwitserland. Ze spreekt Frans maar
even vloeiend Nederlands. Ook over
de buurvrouw zij we heel tevreden,
Is zij allochtoon?
Er zijn in Nederland niet veel Frans spre
kende Zwitsers. Het zal maar een kleine
groep zijn. Een etnische minderheid dus. Of
zijn Zwitsers niet etnisch? Is onze buur
vrouw allochtoon? Van hoe ver moet je ko
men om allochtoon genoemd te worden? Is
Maastricht al allochtoon? Begint het bij
Leuven en Kortrijk? Zijn Spanjaarden hier
allochtoon? Of moet er minstens een Mid
dellandse Zee tussen zitten? Het is niet een
voudig om te zeggen wat allochtoon is.
Letterlijk betekent allochtoon 'Uit een an
der land afkomstig'. Wat dat betreft zou on
ze buurvrouw dus zeker allochtoon ge
noemd kunnen worden. Maar niemand
doet dat. We zouden het heel vreemd vin
den als Zwitsers, Belgen of Denen allochto
nen werden genoemd. Onder allochtonen
verstaan we wat anders. De vraag is alleen:
wie of wat dan wèl? De woordenboeken
helpen ons niet verder. In feite geven ze
zelfs onjuiste omschrijvingen: 'Van elders
afkomstig', of'Buitenlandse werknemer'.
Maar iedereen weet dat dit te ruim gesteld
is. Lang niet alle buitenlanders die hier ko
men wonen en werken, noemen we al
lochtonen. Hoe zit dat?
Kort geleden kreeg ik een brief van mijn
werkgever. Het ging over de Uitvoering
Wet Bevordering Evenredige Arbeidsdeel
name Allochtonen. Oftewel de WBEAA. Die
wet wil dat er in bedrijven naar verhouding
evenveel allochtonen werken als er al
lochtonen in Nederland zijn. Dus als er bij
voorbeeld drie procent Ethiopiërs zijn of
acht procent Marokkanen, dan moeten er
volgens die wet in een bedrijf ook drie pro
cent Ethiopische werknemers zijn en acht
procent Marokkaanse. Dat wil de WBEAA.
Het lijkt goed bedoeld. Om het voor mekaar
te krijgen is mijn werkgever nu begonnen
met iedereen te vragen of hij of zij alloch
toon is.
Kijk, dan komen de problemen. Wat moet
je invullen als je moeder uit Kiev komt?
Of als je uit twee Hilversumse ouders gebo
ren bent in Dacca? De bedenkers van de
WBEAA hebben dit probleem voorzien. Er
zit een lijstje bij met landen: als je daar en
daar vandaan komt, ben je allochtoon. Ik
geef u de volledige lijst: Suriname, Aruba of
Nederlandse Antillen, Turkije, Marokko,
Vietnam, voormalig Joegoslavië, Somalië,
Ethiopië, Iran en Irak. Onderaan staat
enigszins dreigend: 'Deze landenlijst geldt
tot 1 juli 1996'.
Eindelijk weten we nu wat allochtonen zijn.
Maar je mond valt open van verbazing. In
de eerste plaats valt me op dat Frans-spre
kende Zwitsers er niet bij staan. Evenmin
als Nigerianen, Chinezen, Polen, Tibetanen,
Tamils of mensen afkomstig uit de Oeral.
Ook geen mensen uit Indonesië of uit Am-
bon. Waarom zijn Ambonnezen niet alloch
toon? Omdat ze destijds met een Neder
lands paspoort zijn binnengekomen? Maar
dat geldt ook voor de meeste Surinamers.
En Aruba en de overige Antillen behoren
nog steeds tot het Koninkrijk der Nederlan
den. Altijd gedacht dat het Nederlanders
waren, maar nu zijn ze ineens allochtoon.
Op die manier kunnen Rijnsburgers straks
ook wel allochtonen gaan heten. Hoe zit
dit?
Ik kan in het lijstje van 'allochtone landen'
niets ontdekken wat hen verbindt. Of wat
ze onderscheidt van vijftig andere landen.
En Aruba en de Antillen zijn niet eens een
apart land.
Het venijn zit 'm waarschijnlijk in de staart.
'Deze landenlijst geldt tot 1 juni 1996'.
Daarna kunnen weer andere landen alloch
toon verklaard worden. Dan zijn de Chine
zen en de Rijnsburgers misschien aan de
beurt. Op grond waarvan gebeurt dit? Ik be
gin iets te vermoeden, maar kan het nauwe
lijks geloven. Kijk, één Rijnsburger is heer
lijk. Vooral als je naast hem mag wonen.
Maar als de hele straat ervan vergeven is,
begin je wel anders te piepen. Mijn buur
man heeft om die reden zijn geboortedorp
zelfs verlaten. Ik begin te vermoeden dat er
op deze lijst alleen maar landen staan waar
van we hier veel mensen hebben waar we
mee in onze maag zitten. Allochtonen wor
den hier impliciet gedefinieerd als 'Men-
sen-die-we-hier-liever-niet-zouden-heb-
ben'.
Zeg dan ronduit wat je bedoelt. En schrijf in
de volgende druk van de dikke Van Dale bij
allochtoon: 'Ongewenste vreemdeling'.
Ik heb die brief van mijn werkgever, over de
uitvoering van die WBEAA, niet beant
woord. Hup, meteen de prullenmand in.
Opbouw van de tentenkampen in Dronten, waar koningin Beatrix op 2 augustus de achttiende Wereldjamboree opent. foto cpd freddyschinkel
Dronten: acht jaar werk aan de Wereldjamboree
Na Vogelenzang in
1937, vindt de
Wereldjamboree voor
de tweede keer plaats
in Nederland.
Meer dan 25.000 scouts
uit vrijwel alle landen
van de wereld
verzamelen zich op 2
augustus in de
Flevopolder voor de
J opening van de
jj achttiende jamboree
die een week duurt.
I Het evenement speelt
1 zich af op een terrein
1 van 300 hectare,
3 gelegen naast Walibi
i Flevo in Dronten dat
j werd gekozen
tweehonderd
geïnteresseerde
Jj gemeenten.
De Wereldjamboree is het belangrijkste
evenement op de kalender van Scou
ting, een jeugdbeweging met 125.000
Nederlandse leden en wereldwijd rond de 24 mil
joen. Oprichter lord Baden Powell, een (Engelse)
held uit de tweede Boerenoorlog, zag in zijn Boy
Scouts een mogelijkheid arbeiderskinderen uit de
slums te halen. Hij stichtte de jeugdbeweging in
1908.
Als 'scouts' (padvinders, verkenners) liet de oud
oorlogsheld de jongeren kennismaken met het bui-'
tenleven. Hun werd wat discipline bijgebracht, ze
leerden samenwerken en konden met elkaar spe
len. Baden Powell -zag het als zijn doel hun karak
ters te vormen en verbroedering tot stand te bren
gen.
De beweging kreeg in 1920, twee jaar na het ein
de van de moordpartijen op de slagvelden van
Noord-Frankrijk, zijn eerste internationale festijn.
In Londen kwamen in dat jaar 8000 scouts uit 34
landen bij elkaar tijdens de eerste Wereldjamboree.
„Laten we vrede en geluk tot stand brengen in de
hele wereld en begrip tussen de mensen", zei hij bij
die gelegenheid.
Inmiddels zijn we 17 jamborees verder. Na hun
eerste voorzichtige aanwezigheid in Korea zullen
de heropgerichte Scoutsgroepen uit Oost-Europa
in de Flevopolder ook weer in groten getale acte de
présence geven. Meer dan 100 nationaliteiten ne
men deel. Net als bij die eerste 'Nederlandse' We
reldjamboree, in 1937 in Vogelenzang (Bloemen-
daal) komt het aantal deelnemers uit op rond
28.500. Er worden 200.000 bezoekers verwacht.
Vrijwilligers
Er was een immense organisatie nodig om de jam
boree in Dronten van de grond te tillen; een kwar-
wei waar acht jaar werk in werd gestoken. Duizen
den vrijwilligers hebben maandenlang geploeterd.
Gratis. „Want", zegt Scouting-directeur Peter van
der Vliet, „bij ons staaf idealisme nog steeds voor
op." Van vrijwilligers wordt dan ook verwacht dat
ook zij rond 450 gulden per persoon betalen om tij
dens de jamboree te mógen helpen.
„Het gaat om het plezier van de kinderen. Het is
hün kamp. Wij vergelijken zo'n jamboree wel eens
met de Olympische Spelen. Daar speelt men tegen
elkaar, ook al wordt er gezegd dat het gaat om het
meedoen en niet om het winnen. Bij ons spelen al
le deelnemers met elkaar", zegt Van der Vliet.
Idealisme en vrijwillige inzet nemen niet weg dat
de jamboree naast een groot zomerkamp ook moet
functioneren als een professioneel gemanaged be
drijf met een omzet van zestig miljoen gulden. „We
hebben moordend harde budgetafspraken ge
maakt", benadrukt Van der Vliet. „We geven geen
geld uit dat we niet hebben. Onze begroting is con
servatief opgesteld', we hebben geleerd van die an
dere recente grote evenementen." Van der Vliet
doelt op Floriade en de Wereldruiterspelen, die bei
de fors verlies leden.
Na ondertzoek bleek dat bij de evenementen in
Zoetermeer en Den Haag de extra kosten vooral
ontstonden doordat medewerkers tijdens het eve
nement verplichtingen aangingen zonder dat zij
daartoe gerechtigd waren. Dat maakte de begroting
onbeheersbaar.
„Wij hebben vorig jaar op hetzelfde terrein een
Europese jamboree gehouden met zo'n 10.000
deelnemers. Dat zou je kunnen zien als een gene
rale repetitie. Aan de hand van onze ervaringen
stelden we onze cijfers voor dit jaar bij. Vorig jaar
hebben we quitte gedraaid en zoals het er nu uit
ziet, lukt dat dit jaar ook."
Daar komt bij dat Scouting draait op vrijwilligers
die gewend zijn in hun eigen groepen elk dubbeltje
om te draaien. Van der Vliet: „Als leider van een
groep hoef je niet echt gek te zijn, maar het helpt
wel. We hebben alle vrijwilligers zelfs een contract
laten ondertekenen en een bijdrage laten betalen.
En dat allemaal omdat we kunnen zeggen dat het
óók hun kamp is, en hün lol."
Tijdens het kamp zullen zo'n 4.000 tot 5.000 vrij
willigers dag en nacht in touw zijn. Het werk loopt
van begeleiding bij de hindernisbaan, het toezicht
houden bij uitstapjes, paardrijden en scuba-diving
tot de dame of heer die (preventief) aanwezig is bij
de toiletten en douches.
Vrijwilligers zorgen ook voor de aan- en afvoer
van de koelwagens (van Ahold) met voedsel. Elke
nacht opnieuw vervangen twaalf volle wagens de
dan inmiddels leeggegeten trailers. Er is gerekend
op 90.000 broden, 68.000 liter melk, ruim 100.000
eieren, 70.000 theezakjes, 6.000 kilo suiker, 41.000
krentebollen, 30.000 liter vla en yoghurt, 6.100 pak
ken hagelslag en 164.000 stuks fruit, om maar en
kele cijfers te geven.
Elke deelnemer wordt geacht samen met zijn pa
trouille het eigen kostje klaar te maken, volgens van
te voren vastgestelde menus. Daarom ontvangen ze
een kookboekje. De organisatie sluit niet uit dat de
hagelslag dan toch nog wel in de andijvie terecht
kan komen, maar de kans daarop is wel aanzienlijk
verkleind.
De warme maaltijd is elke dag afgestemd óp een
ander land of continent. Daar moet niet te veel bij
worden voorgesteld, want de keukens zijn primitief
en de maaltijden vooral simpel van opzet. Daar
naast is rekening gehouden met vegetariërs en
scouts die geen varkensvlees mogen eten.
Vanzelfsprekend beschikt elke religie over zijn ei
gen tent, en vindt er op zondag een interreligieuze
bijeenkomst,plaats in de wat met een groots woord
heet 'De Arena', een open vlakte omgeven door een
dijk waar 40.000 mensen kunnen zitten.
Godsdienst en cultuur mogen de scouts niet van
elkaar scheiden, integendeel. Toch wordt zelfs re
kening gehouden met scouts uit streken waar
meisjes (nog) buitengesloten zijn. Zo is er een spe
ciaal 'boys-only' kamp. Zij zullen elders toch al
Ondersteuning
Ondanks de talloze sterk gemotiveerde vrij
willigers kost het kamp de deelnemers veel geld.
Scouts uit de rijke landen betalen, nog afgezien van
Lord Baden Powell, de oprichter (in 1908) van Scouting, foto archief
vaak genoeg met meisjes-scouts geconfronteerd
worden, want die maken rond eenderde van alle
deelnemers uit.
Gemengde groepen
Hoewel er slechts enkele landen zijn waarin de
emancipatie zo ver gaat als Nederland, met zijn ge
heel gemengde organisatie, zullen er toch al weer
meer vrouwelijke scouts zijn dan vief jaar geleden
in Korea. Daar voerden de niet-gemengde groepen
uit Azië en Amerika de boventoon.
In Nederland ontstonden de eerste gemengde
groepen in de jaren zeventig, na de fusie tussen de
katholieke verkenners en de neutrale padvinders.
Het was een tijd waarin scouting zijn aantrekkings
kracht op de jeugd dreigde te verliezen. Op het ein
de van de wilde jaren zestig was het ledental zelfs
gedaald tot rond 70.000. Conform de tijdgeest
vormden prestaties ('Armen vol insignes') en de
onderlinge competitie niet langer de belangrijkste
onderdelen van het spel.
Inmiddels groeit het aantal leden weer, de laatste
anderhalf jaar zelfs met 10.000. Scouting is ook niet
meer die 'oude lullen'club van toen. Prestatie
dwang en discipline zijn niet meer teruggekeerd en
werden vervangen door het aanleren van vaardig
heden. Het wat grijzige imago van scouting krijgt
inmiddels wat vrolijker kleuren, ook al omdat de
beweging meer en meer gezien wordt als een 'veili
ge' vrijetijdsbesteding.
De kosten van de infrastructuur worden gedra
gen door Walibi en de gemeente Dronten die het
noordelijk deel van het terrein willen blijven ge
bruiken voor evenementen. In het deel bij het
Veluwemeer zijn tijdelijke voorzieningen aan
gelegd. Al met al kon Scouting haar investerin
gen beperkt houden.
Extra drainage was hier en daar wel nodig,
omdat de grond in de polders af en toe nogal
drassig kan zijn en die na een regenbui of
langdurige motregen in een modderboel
verandert. Daarom kan het weer uiteinde
lijk het grootste struikelblok zijn voor een
geslaagd kamp.
„Als er veel regen valt, dan komt er een
moment dat we het water moeilijk weg-
krijgen. Veel activiteiten kunnen deson-'
danks doorgaan, maar je zult zien dat de
sfeer dan anders wordt. Er ontstaat
gemopper en dan komt het niet meer
goed", aldus Frank Hoogers, directeur
Support Services en een van de niet meer
dan twaalf betaalde krachten binnen de
hele organisatie.
de vlucht, rond 1000 gulden per persoon. Deelne
mers uit derde wereldlanden hoeven niet meer dan
250 gulden neer te tellen.
Zoals dat bij scouts gaat, de écht arme deelne
mers kunnen gratis komen. Voor hen is de afgelo
pen jaren rond een miljoen gulden bijeengebracht
door Scouting Nederland. 'Jantje Beton' Financiert
daarnaast de deelname van een groep bestaande
uit 40 scouts-asielzoekers.
Ook op andere manier presenteert de derde we
reld zich. Dat gebeurt in het Global Development
Village, waarin milieu en ontwikkelingshulp een
hoofdrol spelen. Rode Kruis, Unicef, UNHCR en
talloze niet-gouvernementele organisaties laten
hier zien wat zij doen, zij aan zij met scouts die
werken in kampen in bijvoorbeeld Burundi en Bos
nië.
Van der Vliet: „Scouts staan midden in de maat
schappij. Juist in de derde wereld zijn zij vaak bezig
met levenreddende taken. Dat tonen we hier. Kin
deren voelen zich nauw betrokken bij anderen en
willen graag helpen. Het is, wat wij noemen, onze
behulpzaamheid nieuwe stijl."
Volgende week in het Zaterdags Bijvoegsel: Her
inneringen aan de Wereldjamboree van 1937 in
Vogelenzang.
