Koortsachtige bouwactiviteiten temidden van armoe in Gaza
Zuidafrikanen niet overtuigd van nut afschaffen doodstraf
D'Ancona verwacht van
'Peking' geen wonderen
Buitenland
Duizendste zelfmoord vanaf Golden Gate-brug
-WOENSDAG 12 JULI 1995
AZA SAID GHAZALI
loog boven de troosteloze ar-
iioe van Gaza-Stad torent het
etonnen staketsel van wat
jnnenkort een luxe hotel met
08 kamers moet worden. Ei-
enaar Kamel al-Ghaffari, een
alestijnse zakenman uit Abu
1 Ihabi, heeft een vergunning
oor vijf woonlagen. Aangesto-
>e en door de bouwkoorts die
e et schrale gebied sinds kort in
z e greep heeft, laat hij er acht-
ien neerzetten.
b indanks Gaza's economische
v roblemen rekenen de project-
ntwikkelaars op de komst van
relgestelde Palestijnen die in
Jaza willen wonen of zaken
f oen, buitenlanders die in het
ader van projecten voor hulp
erlening en ontwikkeling naar
iet gebied komen en toekom-
lige volksstammen toeristen.
dies bij elkaar zijn 5.000 wonin
gen gebouwd of in aanbouw,
laast honderden huizen en be-
Irijfjes die zonder vergunning
1 ijn opgetrokken. Van de ge-
ilande gebouwen worden er
164 hoger dan tien verdiepin-
n jen wolkenkrabbers in de ar-
nederige entourage van de Ga-
astrook.
ir bestaat geen bestemmings-
ilan voor het gebied dat een
aar geleden aan Palestijns be-
tuur werd overgedragen en
f ommigen ervaren de bouw-
oorts eerder als een vloek dan
it Is een zegen. Voor de meeste
j, ouwwerken is geen vergun-
ling afgegeven, waardoor de
verheid honderdduizenden
juldens inkomsten misloopt.
)e appartementen, hotels en
- antoren worden op willekeuri-
;e plaatsen uit de grond ge-
tampt midden in drukke
woonwijken of bovenop ar-
heologische vindplaatsen.
tolgens Palestijnse ingenieurs
ijn riolering, elektriciteitsnet
en waterleiding van de Gaza-
strook zwaar overbelast. In een
rapport van het Palestijnse mi
nisterie van ruimtelijke orde
ning wordt gewaarschuwd voor
een 'rampzalige' ontwikkeling:
gebrekkige infrastructuur, be
bouwing te dicht bij zee; instor
tingsgevaar: vervuiling door
honderden benzinestations; ge
brek aan parken en parkeer
plaatsen. „Het is een vloek,
geen zegen", zegt Farouk Abu-
Sharkh, aannemer van een luxe
appartementencomplex in Ga
za-Stad dat in de volksmond
bekend staat als 'Beverly Hills'.
Burgemeester Oun Shawa wijt
de chaotische situatie aan Pa
lestijnse zakenlieden die mis
bruik hebben gemaakt van een
periode van wetteloosheid tus
sen de ondertekening van het
Israëlisch-Palestijns vredesak
koord in september 1993 en het
aantreden van het autonomie-
bestuurvan PLO-leider Yasser
Arafat in mei 1994. Anderen leg
gen de schuld bij corruptie bin
nen Arafats autonomiebestuur
en het ontbreken van een be
stemmingsplan. Het bureau
voor ruimtelijke ordening stelt
functionarissen verantwoorde
lijk die nalaten 'de instructies
van de president uit te voeren'.
En de gebouwen worden hoger
en hoger deels ten behoeve
van in oliestaten werkzame wel
gestelde Palestijnse zakenlie
den, die tussen de 110.000 en
160.000 gulden overhebben
voor een luxe appartement in
Gaza. „Ze hebben politie. Ze
kunnen komen en ons tegen
houden", zegt bouwkundig in
genieur Samir Khaldi schouder
ophalend bij het 14 verdiepin
gen tellende flatgebouw al-Za-
fer, dat zonder vergunning
wordt gebouwd.
De dure appartenten en hotels
staan in schril contrast met de
schrijnende armoede in Gaza.
Het gemiddelde jaarinkomen
ligt rond de 950 gulden. De
maatregelen bekendmaakte om
Gaza aantrekkelijker te maken
voor beleggers en investeringen
te coördineren.
„Arafat, de revolutionaire guer
rillaleider, kan de Palestijnse
staat niet in zijn eentje opbou
wen", zei Ali Shaath, onderdi
recteur van het Palestijnse mi
nisterie van ruimtelijke orde
ning, dat zetelt in een pas ge
reedgekomen, vier verdiepingen
tellend gebouw. „Hij heeft ons
nodig, hij heeft de goed opgelei
de Palestijnen en de welgestelde
Palestijnen naast zich nodig",
zei Shaath. „Dat is hij nu aan
het doen."
Maar terwijl de huizenbouw
omhoog is geschoten, lopen de
investeringen op andere terrei
nen van infrastructuur zwaar
achterop. Beleggers laten zich
afschrikken door de willekeuri
ge en achterhaalde wetgeving,
de haperende infrastructuur en
de onzekere politieke situatie.
Om te proberen meer geld naar
de Gazastrook en de Westelijke
Jordaanoever te krijgen heeft
Arafat zijn ministerie van ruim
telijke ordening opdracht gege
ven plannen te maken op het
gebied van milieu, huizenbouw,
wegenbouw, waterleiding, riole
ringen energievoorziening.
Het autonomiebestuur heeft
plannen voor de aanleg van een
telecommunicatienet k raison
van 950 miljoen gulden, een ha
ven (100 miljoen), een luchtha
ven (50 miljoen) en een olieraf
finaderij om Gaza onafhankelijk
te maken van Israëlische brand
stoffen, zegt Shaath. De 950
miljoen gulden die het buiten
land voor dit jaar had toegezegd
is bij lange na niet ontvangen
voor de Palestijnen een reden
temeer, zegt hij, om 'op onszelf
te vertrouwen'.
Hedy d'Ancona, oud-minister,
lid van het Europese parlement
voor de PvdA en voorvechtster
van vrouwenrechten, verwacht
'geen wonderen' van de inter
nationale vrouwenconferentie
in Peking.
De keuze voor China, waar de
mensenrechten en die van
vrouwen in het bijzonder met
voeten worden getreden, vindt
de oud- staatssecretaris eman
cipatiezaken sowieso slecht.
Met de overgrote meerderheid
in het Europarlement eist ze
alsnog verplaatsing van de bij
eenkomst naar Australië indien
de Chinese regering in augustus
lesbiënnes en vrouwen uit Tibet
en Taiwan weigert toe te laten.
Nog voor de start hangen al
donkere wolken boven de we
reldconferentie. VN-secretaris
Boutros Ghali moest er zelf aan
te pas komen om de woede
over de ondemocratische aan
pak van de Chinese autoriteiten
te sussen. Deze hebben name
lijk besloten om het Forum van
vrouwenorganisaties ver van de
officiële conferentie te houden.
Bovendien wilden ze lesbiën
nes, Tibetaanse en Taiwanese
vrouwen en prostituées niet
toelaten.
Inmiddels is na bemiddeling
van Boutros Ghali een compro
mis bereikt. China zorgt voor
pendelbussen en telefoonver
bindingen tussen het dorp
Huairou, waar het Forum zit, en
dé officiële conferentie. Daar zal
ook vergaderruimte voor lobby
groepen komen.
De autoriteiten hebben bo
vendien toegezegd alle vrouwen
die zich hebben aangemeld een
visum te verstrekken. Veel be
trokkenen hebben echter hun
D'Ancona: Solidariteit met Derde
Wereld betuigen, foto archief
scepsis behouden en de Werk
groep '95, de Nederlandse koe
pel van Pekinggangers, blijft
zich verzetten tegen de 'verwij
dering' naar het afgelegen dorp.
Ook d'Ancona is er niet gerust
op dat de Chinese autoriteiten
niet zullen proberen om de offi
ciële delegaties toch van de an
deren te scheiden en vrouwen
uit te sluiten. Haar twijfels over
de keuze voor dit Aziatische
land, waar vrouwen tot abortus
worden gedwongen, zijn groot.
Maar misschien heeft Peking
ook het positieve effect dat de
Chinese praktijken aandacht
krijgen en de vrouwen daar zich
gesterkt voelen in hun strijd te
gen het onrecht.
„Het zijn de eeuwige dilem
ma's waarmee we worstelen.
Moet je een douane-unie met
Turkije sluiten of wachten tot
de regering in Ankara haar le
ven heeft gebeterd? In een an
der Aziatisch land hadden we
minder problemen gehad, maar
misschien kunnen we nu juist
beter druk uitoefenen dat ook
vrouwen in China iets over hun
eigen lijf te zeggen krijgen."
Volgens d'Ancona moet Euro
pa in Peking niet haar eigen
problemen voorop stellen, maar
met name haar solidariteit met
de vrouwen in de Derde Wereld
betuigen. Een groter deel van de
internationale ontwikkelings
hulp zou hen direct ten goede
moeten komen. I leel belangrijk
is ook dal de afspraken tijdens
de VN-bevolkingsconfercntie in
Cairo overeind blijven. Onder
druk van het Vaticaan en funda
mentalistische leiders dreigt het
zelfbeschikkingsrecht voor
vrouwen weer op de helling te
komen, constateert zij.
D'Ancona verwacht nog een
langdurige strijd voordat de po
sitie van de vrouwen in de Der
de Wereld daadwerkelijk verbe
tert. „In de Europese Unie zijn
we al tien jaar bezig om simpe
lere zaken te regelen zoals ou-
derschaps- en calamiteitenver
lof, een grotere deelname van
vrouwen aan het besluitvor
mingsproces en een beter even
wicht tussen werk en privéle-
ven."
Hoewel de vrouw er in Euro
pa over het algemeen op is
vooruitgegaan meer vrouwen
klingen werken en een gelijke
behandeling is wettelijk gega
randeerd toch valt er nog
veel te doen, meent d'Ancona.
Ze is geschrokken van een re
cent onderzoek waaruit blijkt
dat 30 procent van de afgestu
deerde vrouwen geen kinderen
wil. „Dan moet je constateren
dat de vrouwenstrijd van de ja
ren zeventig deels is mislukt.
We hebben er toen voor ge
vochten dat in de toekomst
vrouwen hun privéleven met
werken zouden kunnen combi
neren."
!en 25-jarige man heeft vorige
'veek geschiedenis geschreven
loor als duizendste zelfmoor
denaar van de Golden Gate
(rug in San Francisco te sprin-
en. De politie van San Fracis-
o maakte dat nu pas bekend,
s inds de brug in 1937 werd ge-
ipend lijkt de Golden Gate een
nagneet voor mensen die een
inde aan hun leven willen
naken.
3' Het lichaam van de duizend-
te zelfmoordenaar was nog
liet gevonden. Maar de politie
;aat er met 99,99 procent waar
schijnlijkheid van uit dat hij
'J lood is. De verlaten auto van de
nan bleef op de brug acl\ter en
en getuige heeft hem zien
pringen. „Hij stapte uit, liep
laar de railing en sprong", ver-
elde politieman Jim Baker. „Als
emand vastberaden is om het
e doen dan gebeurt het ook. Al-
?en de twijfelaars kunnen we
oms tegenhouden", zei hij.
De politie heeft vanaf 1937
iet aantal zelfmoordenaars dat
oor de brug koos bijgehouden.
:nkele weken geleden werd het
ellen bij 997 gestaakt, omdat de
ij lolitie bang was dat publiciteit
iver het aanstaande duizendste
eval mensen naar de brug zou
okken voor een zelfmoordpo-
png. Het werkelijke aantal is
waarschijnlijk hoger omdat een
elfmoord alleen in de boeken
vordt bijgeschreven als het li-
haam wordt teruggevonden of
x een getuige is.
Bij de bouw van de brug had
ngenieur en ontwerper Joseph
itrauss nog beweerd dat het
louwwerk praktisch onmogelijk
oor zelfmoordpogingen zou
ainnen worden gebruikt. De
irug zou 'suicide-proof zijn. De
:erste zelfmoordenaar sprong
lrie maanden nadat de brug
voor verkeer was geopend naar
leneden. Dat was H.B. Wobber,
De aantrekkingskracht van San Francisco's Golden Gate Bridge (voorgrond) is groot.
een 47-jarige schipper. Hij kui
erde met een toerist de brug op
tot het midden. Daar zei hij la
coniek: „Verder ga ik niet van
daag", en sprong de oceaan in.
Bij het springen van de Gol
den Gate bereikt het lichaam
een snelheid van 129 kilometer
per uur. In de baai van San
Francisco is het water koud, ter
wijl er een sterke stroming staat.
In 1973, toen er 499 zelfmoor
den waren geteld, werd het aan
tal politiepatrouilles verdrievou
digd om het 500ste geval te
voorkomen. Toen wist de politie
14 pogingen tot een doden
sprong tegen te houden. Onder
die veertien was een man die
een T-shirt droeg met daarop in
grote cijfers '500'. In oktober
foto»san francisco's visitors bureau
1973 wist een 26-jarige zieken
huismedewerker toch zijn dood
tegemoet te springen. De politie
wil niet zeggen of dit jaar met
de nadering van het duizendste
geval de surveillance op de brug
opnieuw was opgevoerd.
werkloosheid ligt boven de 60
procent. Het afgelopen jaar is in
Gaza meer dan 800 miljoen gul
den geïnvesteerd in nieuw
bouw, voor het merendeel in de
particuliere sector. De VS en EU
hebben met 160 miljoen gulden
steun voor vijf huisvestingspro
jecten aan de bedrijvigheid bij
gedragen.
I De bouwactiviteiten betekenen
een revolutionaire verandering
ten opzichte van de periode van
Israëlische bezetting, toen er
I strenge beperkingen golden
voor woningbouw. Zij zijn ook
symbolisch voor de ambitieuze,
niet altijd even realistische
plannen die Arafat met de klei
ne landstrook voorheeft. „Met
Gods zegen en zo God het wal
zal Gaza een nieuw Hong Kong
worden", zei Arafat onlangs te
gen zakenlieden op een confe
rentie in Jordanië waar hij
Alles bij elkaar zijn 5.000 woningen gebouwd of in aanbouw, naast honderden huizen en bedrijfjes die zonder vergunning zijn opgetrokken.
KAAPSTAD RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT
Doodstraf of niet. De Zuidafrikanen komen
er niet uit. Sinds het Constitutionele Hof
bepaalde dat de doodstraf ongrondwettelijk
is staan de brievenrubrieken van de kranten
vol over het onderwerp. Het parlement mag
zich dan achter de uitspraak van het Hof
hebben gesteld, de man in de straat denkt
er heel anders over.
Tegenstanders van de doodstraf zijn met
een lantarentje te zoeken. Zo'n 80.000 men
sen hebben een petitie ondertekend om de
galg weer in ere te herstellen. Die gelegen
heid daarvoor doet zich voor, als het parle
ment komend jaar een nieuwe en ditmaal
definitieve Grondwet aanneemt ter vervan
ging van de tijdelijke Constitutie die op dit
moment geldt.
Uit enquêtes blijkt dat tachtig procent van
de blanke en 49 procent van de zwarte be
volking met name moordenaars, verkrach
ters en kindermishandelaars wil zien han
gen. Slechts 12 procent van de blanken en
34 procent van de zwarte bevolking is voor
afschaffing van de galg. De rest weet het
niet.
Misdaadgolf
De emoties worden gevoed door een onge
kende misdaadgolf. Volgens de statistieken
is Zuid-Afrika een van de onveiligste landen
ter wereld. Sinds 1989 is het aantal ver-
krachtigen meer dan verdrievoudigd. In
1994 werden 32.107 vrouwen en kinderen
slachtoffer van verkrachters. Het aantal
overvallen verdubbelde in dezelfde tijd tol
95.763. Alleen het aantal moorden daalde,
na een piek van 18.569 in 1990 tot 15.999
vorig jaar. Misdaad wordt, na werkloosheid,
door het overgrote deel van de 45 miljoen
Zuid-Afrikanen als het ernstigste probleem
van het land beschouwd.
Het gevoel van onveiligheid wordt onge
twijfeld bevorderd door de pers. die graag
ieder detail van gruwelijke misdaden uit
melkt. Op dezelfde pagina's waar het
doodstrafdebat wordt gevoerd, staan dezer
dagen uitvoerige verslagen van een proces
tegen twee satanisten, die een reeks gruwe
lijke verkrachtingen en moorden hebben
begaan.
Een van hun slachtoffers wist te ontkomen,
nadat de twee haar hals hadden doorgesne
den en haar twaalf keer in de buik hadden
gestoken. Kranten smulden van haar getui
genis hoe ze naar een nabije snelweg kroop,
terwijl ze met haar ene hand haar loszitten
de hoofd vasthield en met de andere hand
haar naar buiten gevallen ingewanden.
Vergeving
Het satanisten-proces is maar één voor
beeld van het soort kost dat Zuid-Afrikanen
dagelijks in hun kranten aantreffen. Het zijn
verhalen die niet bijdragen aan vergevings
gezindheid ten opzichte van criminelen.
Het redelijke argument dat soms onschuldi-
gen worden veroordeeld, stuit in zo'n kli
maat op dovemansoren.
De enorme stijging van de misdaad begon
uitgerekend in hetzelfde jaar dat de rege
ring een moratorium op de doodstraf in
stelde. Misdadigers konden nog wel ter
dood worden veroordeeld, maar het vonnis
werd, in afwachting tot een definitief poli
tiek besluit, niet meer uitgevoerd.
Kort daarop werd Nelson Mandela vrijgela
ten en raakte Zuid-Afrika politiek en sociaal
in een stroomversnelling. De onzekerheid
en onrust die dat met zich meebracht, was
zonder enige twijfel verantwoordelijk voor
de enorme toename van het geweld. Maar
voorstanders van de galg zien de misdaad
statistieken als bewijs van hun gelijk.
De Nationale Partij, die in 1989 zelf het mo
ratorium instelde, probeerde de kwestie
vergeefs tot onderwerp van een nationaal
referendum te maken. Het was een idee dat
buiten de Inkatha Vrijheidspartij door geen
enkele partij werd gesteund.
Ook ANC-minister van justitie Dullah Omar
verwierp het referendum, ondermeer om
dat je volgens hem onder een bevolking die
voor pakweg vijftig procent uit analfabeten
bestaat, geen volksraadpleging kunt organi
seren. Omar heeft zich al eerder op het
standpunt gesteld dat de afschaffing van de
doodstraf een morele kwestie is, die de poli
tiek niet kan overlaten aan de volkswil.
Een groot deel van de leidende ANC-politici
had ooit een dreigend doodvonnis boven
het hoofd hangen. Een aantal werd zelfs tot
de galg veroordeeld, voordat hun straf in le
venslang werd omgezet. Dat het ANC tegen
de doodstraf is, is dus niet zo verwonderlijk.
Gezien zijn ruime meerderheid in het parle
ment is het onwaarschijnlijk dat de toe
komstige Grondwet de doodstraf weer mo
gelijk zal maken.
Maar voorstanders van de doodstraf vinden
dat het ANC met twee tongen praat. De or
ganisatie benadrukt altijd het belang van
inspraak, overleg en betrokkenheid van het
volk als het gaat om de bouw van nieuwe
huizen, de aanleg van waterleidingen en
elektriciteit in zwarte woonwijken. Maar bij
het eerste punt waar de ook de meerder
heid van de eigen achterban het niet eens is
met het ANC-standpunt, is de kwestie plot
seling te moeilijk om het volk te raadplegen.
Het grote probleem is dat de organisatie er
ondanks alle mooie woorden over volksde
mocratie niet in slaagt de bevolking dc mo
rele bezwaren tegen de doodstraf uit te leg
gen. Dat ligt voor een deel ongetwijfeld aan
de ongeletterdheid van met name de zwarte
Zuid-Afrikanen. Maar het ligt er ook aan dat
het ANC vaak niet verder komt dan holle
politieke slogans die het goed doen bij aan
hangers, maar die niets verklaren en daar
door tegenstanders niet kunnen overtuigen.
