ZATE
R
DAGS
BIJVOEGSEL
Handelaars
I in illusies
991
ZATERDAG 1 JUL11995
Rijnsburgs bedrijf Jora levert
'sferen en werelden'op bestelling
'WwiiiwiiaaaHaaaaBfl^M
handelen in illusies. Maken
j droomwerelden en
sprookjesbossen. Geven
I Nederland tropische
een wouden en koraalbaden,
rar je tussen de haaien kunt
emmen. Zogenaamd, dan.
Vorige week maakte het
^aderland kennis met hun
nieuwste geesteskind: de
wratende boom in de afval-
I winkel. Weereen typisch
rodukt van de mannen van
Jora uit Rijnsburg.
Volgens het telefoonboek is Jora
een bedrijf in planten van kunst
zijde. Een bezoekje aan de show
room op bedrijventerrein Flora maakt duide
lijk dat dat wat al te bescheiden is. Op de
paar beschikbare vierkante meters schreeu
wen halve oerwouden, flinke rotspartijen,
joekels van palmbomen, reuzeficussen, on
eindige plantenslingers en Flintstone-stoelen
om de aandacht van de argeloze bezoeker.
Diep in het 'oerwoud' heeft directeur Hans
Imanse (31) zijn favoriete plekje. Daar verzint
hij hoe palmbomen kokosnoten kunnen
droppen, of studeert hij op een vreselijk lugu
ber bos voor een bedrijf dat laserwedstrijden
organiseert. Vaak ook worstelt hij met ideeën
van opdrachtgevers, die geregeld 'wat vaag
zijn'.
„We zeggen nooit nooit. Niets is te maf',
meldt Imanse monter. Om toch wat bezorgd
op te merken dat zijn Rijnsburgse oerwoud
de laatste tijd wel wat kaal is geworden, na
het weghalen van wat camouflagenetten vol
weelderige begroeiing. Kale, bakstenen mu
ren zijn tevoorschijn gekomen. De mystiek is
weg. Als hij erin zit, is hij er niet helemaal
meer uit.
En om dat 'uit'-zijn draait het nu juist. Al is
het maar voor eventjes. Of, zoals mede-direc
teur Jan-Maarten de Raad het noemt: „We
willen mensen helpen om zich los te maken
van hun dagelijkse beslommeringen." Een
enkel keertje doen de heren iets engs, maar
meestal houden ze zich bezig met het aange
name. Het leuke.
Je hoeft maar in een tropisch bad van Cen
ter Pares te gaan zwemmen, bij de Efteling
door het sprookjesbos te wandelen of bij
Duinrell in het oerwoud met de botsautootjes
te stappen, of je ziet wat de heren en de le
den van hun denktank bedoelen.
Zielig
De Raad (29), zoon van de bouwer uit Noord-
wijk, begon in de droogbloemen. Kocht die in
bij de Rijnsburgse fabrikanten en ging er in
een gehuurd busje het land mee door, samen
met mede-pionier Peter Jongejan (28). Over
dag dan, want 's avonds deed bij de MEAO.
„Een zielig verhaal", zegt hij nu. De vraag
naar droogbloemen daalde begin jaren tach
tig drastisch. De concurrentie bleek moor
dend.
Hans Imanse (zittend) en zijn mede-directeur Jan-Maarten de Raad: „We zeggen nooit nooit. Niets is te maf."
FOTO DICK HOCEWONING
Een buurman op bedrijventerrein Flora
vroeg waarom de jonge zakenman niets met
kunstplanten deed. Die hadden immers de
toekomst: ze waren niet duurder in aanschaf
dan gewone planten, vergden geen onder
houd en hadden zo'n beetje het eeuwige le
ven. Zelfs op tochtige of doorrookte plekken
voelden ze zich prima.
Cafés en restaurants wilden wel wat bakjes
afnemen, maar dat zette natuurlijk geen zo
den aan de dijk. De Raad bedacht de chique
term 'projectbeplanting' en bouwde daar
wervende brieven omheen. 'Wij leveren pre
cies de planten die een ruimte nodig heeft',
heette het. 'Niet van echt te onderscheiden'.
Natuurlijk, wie de blaadjes omdraait, ziet
het verschil. „Maar dan heeft men zich al
minstens afgevraagd of het nu echt is of
niet", zegt Imanse, die de directie drie jaar
geleden kwam versterken. Zelf zweren de Jo-
ra-heren bij het woord replica. De Raad:
„Onze spullen zijn zeker geen nep. Het zijn
gedroogde planten of het zijn kopieën, afge
leid van echte bomen." Imanse: „Toen we in
de hal van het sjieke Arastel Hotel vier meter
hoge ficussen moesten vervangen door onze
replica's, moesten we dat 's nachts doen. De
gasten mochten het niet merken. En ze
mérkten het ook niet."
Als ze een proefplant bij een weifelend be
drijf neerzetten, bleek na een week dat de on
derhoudsploeg hem net zoveel water had ge
geven als de echte planten, en bleek de direc
tie overtuigd. Toch hadden de eerste planten
ook hun kinderziekten: ze verkleurden in de
zon en bleken niet 'hufterproofMet andere
woorden: echte vandaaltjes wisten de plan
ten lelijk uit elkaar te trekken.
Hufterproof is nu standaard leverbaar, ze
ker wanneer de planten op drukke en kwets
bare plekken komen te staan. Bijvoorbeeld in
één van de vele zwembaden die de heren
hebben opgevrolijkt, sinds ze acht jaar gele
den in de Leidse 'Zijl' begonnen en direct ge
meente-ambtenaren achter zich kregen. Met
alle contacten vandien.
Haaien
Inmiddels hebben ze de 'recreatiemarkt' ont
dekt. Ze leverden kunstrotsen en vier meter
hoge ficussen voor het Oegstgeester zwem
bad Poelmeer, maar 'deden' ook hét nieuw
ste koraalbad in de Center Parks-vestiging bij
Almere. Een bad waarin je tussen groen, rots
en èn haaien zwemt. Tenminste, die illusie
wekt Center Pares graag. In werkelijkheid
zwemmen de haaien veilig achter glas, in een
tweede bad.
Imanse: „De bungalowparkenmarkt is een
beetje verzadigd. Er is veel concurrentie. En
dus zijn de zwembaden een belangrijke trek
ker. Daar investeren de parken in. Ze moeten
zichzelf èn elkaar namelijk elk jaar overtref
fen." Tot groot genoegen van Jora: je zult
maar moeten wachten tot je onverwoestbare
produkt is verwoest... Vandaar ook dat het
bedrijf nieuwe trends koestert en ontwikkelt.
Zoals de trend dat decors actief gaan mee
doen. Dat je waterkanonnen kunt laten spui
ten, bijvoorbeeld. Of dat je de rotsen bijgele
verd krijgt om stroompjes af te dammen,
zoals Jora in een Duits zwembad realiseerde.
Centraal staat daar een 'echt' Romeins aqua
duct met watervalletjes en geultjes.
Ook Sportfondsen Nederland BV wil iets
actiefs voor de veertig aangesloten baden:
drie typen decoraties met bijbehorende spel
len. Er moeten nog wat brainstormsessies
volgen, maar Imanse spuit alvast wat sugges
ties: „Een 'Romeinse setting' bijvoorbeeld.
Met Romeinse bogen langs de kant, een am
foor waarin je botten kunt gooien en een ke
tel waaruit toverdrank komt. En tegen slui
tingstijd kroon je een Caesar."
Nogmaals: niets is te maf voor de heren,
die ook de zeven vaste personeelsleden en
het kordon van freelancers aardig weten te
foppen. Met vreemde stemmen doen ze de
meest vreemdsoortige bestellingen, ze plak
ken telefoons af of verwisselen telefoonaan
sluitingen. „We doen hier gek, moéten hier
wel gek doen", legt Imanse uit. Al blijft het
daar heus niet bij: „Het verzinnen van maffe
of leuke dingen kan iedereen vaak wel, tot op
zekere hoogte. Het komt er op aan dat je ze
ook concreet weet te maken."
Ziektekiemen
Ziekenhuizen, bejaardenhuizen en psychia
trische inrichtingen kennen het Rijnsburgse
bedrijf van een meer serieuze kant. Neem het
Academisch Ziekenhuis in Leiden (AZL), het
Academisch Medisch Centrum in Amster
dam of de Van den Berghstichting in Noord-
wijk: tot in de behandelkamers staan planten
van Jora. „Er komen geen schimmels en ziek
tekiemen vrij en onze planten zijn brandver
tragend", meldt Imanse wervend.
Mét kerst is het helemaal raak: alleen het
AZL al bestelt jaarlijks 600 'nep-kerstbomen'.
Geheel opgetuigd, zoals veel bedrijven vra
gen. Ook andere seizoenen mag Jora zien te
'vangen' in sommige bedrijfsrestaurants. Via
winter- paas- en voorjaarssfeer zijn de deco
rateurs inmiddels aangekomen bij de' zomer-
stijl, compleet met zomerbloemen, bijen,
vlinders en draperieën.
Hoewel er nooit Jora op het werk staat
dat zou immers alles verraden weten
steeds meer opdrachtgevers het bedrijf te
vinden. Alleen al de gekke projecten, sinds
een jaartje ondergebracht in een aparte BV,
halen een omzet van een miljoen gulden. Net
als de gewone beplanting.
De mond-tot-mond reclame blijkt overi
gens wel hoge verwachtingen te wekken. Zo
kwam een vertegenwoordiger van de organi
satie achter de afval-winkels, de Retourrettes,
tijdens een van de vele beurzen op Imanse af
met de woorden: „U maakt pratende bomen,
hè?" Helemaal waar was dat niet, want voor
het sprookjesbos van de Efteling maakten ze
wel de nieuwste bomen, planten en bloemen,
maar het attractiepark leverde de mechanis
men.
Omdat ze bij Jora niet graag 'nee' zeggen,
maalden al snel de creatieve geesten in Rijns
burg. En vervolgens gingen de creatieve han
den aan de slag in het gigantische atelier in
het Brabantse Sprang, waar de grond goed
koop is en de Efteling nabij.
Resultaat werd een boom die kan praten.
Gooi, na het inleveren voor hergebruik van je
oude schoenen, medicijnen, kleding, plastic,
blikjes of biertinnetjes, een stuiver in een
gleuf, en de boom vertelt een verhaaltje over
de organisatie waar de stuivers naartoe gaan.
Het is een boom met een vriendelijk, lachend
gezicht. Een uitnodigende boom. Een boom
kortom, waar je als kind uren naar kunt kij
ken. Die intrigreert. De Raad: „Op het eerste
gezicht lijkt het een boom, maar het wordt
toch een beetje een mensje door de bewe
gende mond en de rollende ogen." Vorige*
week opende de eerste Retourrette haar deu
ren, en De Raad verwacht dat dat nog lang
niet de laatste is: „Het is de bedoeling dat in
elk winkelcentrum een vestiging komt."
Biotopen
Toen Imanse nog kind was, keek hij urenlang
naar de muts van Merlijn de tovenaar in de
Efteling. „In die wereld wil ik leven", dacht
hij toen. Nu médkt hij werelden, die hij liever
'biotopen' noemt: „We zorgen niet alleen
voor bloemen of planten, maar voor alles wat
erbij hoort." Kale ruimtes worden omge
toverd tot Noordpool of woestijn. Één ding
hebben de werelden gemeen: Imanse wil er
graag leven. Het is er goed.
Neem nu de allernieuwste snoezelmuren:
muren in zachte tinten, met allerlei uitgekerf-
de rondjes, bloempjes en andere dingetjes,
waarvan je heerlijk rustig wordt. Waarvan je
gaat 'snoezelen', zoals dat in de medische
wereld heet. Want ook in die wereld is meer
te doen dan 'gewone' planten neerzetten.
De kantorenmarkt wordt binnenkort be
stookt via het 'Hotel van de toekomst'. In dit
project van Chriet Titulaer verzorgt Jora de
rotsen, vijvers en andere aardigheidjes voor
sauna en zwembad. En nu maar hopen dat
zakenlieden enthousiast doorvertellen wat ze
nu weer hebben gezien in het prestigieuze,
supersonische, educatieve en futuristische
hotel, dat de komende maanden in het
Utrechtse Houten verrijst.
Imanse: „Neem die entreepartijen van
Nationale Nederlanden, een Philips of een
PTT. Ze moeten status en sfeer uitademen,
en daarom is er veel geld uitgegeven aan
marmeren vloeren en kunstwerken. Ik
zeggen: neem een vijverpartij en een twintig
meter hoge eik van ons. Je bent goedkoper
uit dan met een kunstwerk, maar je maakt
veel meer indruk. Zo'n boom groeit ook nooit
door het dak heen. En je kunt de stam net zo
dik krijgen als je wilt."
Imanse weet ook precies hoe hij kerken vol
moet krijgen: „Een waterbassin in rotsen
voor een baptistenkerk, een preekstoel van
rotsen of een oerbos uit de tijd van de eerste
hagepreken, met stukken ruïne waarop de
dominee kan staan. En vertrouw er maar op
dat Jora voor een ingetogen invulling zorgt.
Dus: heus .geen hakkende spechten die de
aandacht van de preek afleiden, hoewel
daar wel voor kunnen zorgen."
„We denken in plaatjes", stelt Imanse. „En
in sferen", vult De Raad aan. „Sferen zijn
ontzettend belangrijk. Vaak horen we: 'Hé,
het lijkt wel of ik op vakantie ben of in een
sprookje ben beland'." Jora als weldoener,
die de gewone man sferen laat proeven waar
hij anders alleen maar van kan dromen?
„Nou eh... Nee, we hebben niet echt een so
ciale doelstelling", zegt De Raad. „Maar we
weten dat mensen verrast willen worden, dat
ze hun dromen willen laten uitkomen."
Schuim
Naast hun ervaring hebben de Jora-mensen
daarbij twee belangrijke steunen. Eén: in
drukken en filmbeelden. Het lijkt wel of hun
video-camera's tijdens de vele buitenlandse
reizen automatisch elke gekke boom filmen.
En twee: schuim en kunststof dat ze naar hun
eigen hand kunnen zetten. Planten kunnen
ze kant en klaar in het Verre Oosten bestel
len, maar ze passen 'ze vaak aan. Rotsen, vij-
vers en andere sfeermakers maken ze hele
maal zelf.
Wil een opdrachtgever een kopie van de
boom waarin hij veertig jaar geleden zijn eer
ste liefdesverklaring kerfde?,Geen probleem:
medewerkers maken een mal van de boom,
vullen die met kunststof en maken er een ste
vige laag op die de kleinste details toont. Van
de ingekerfde naam tot de jaarringen in afge
zaagde takjes. Het inkleuren zorgt vervolgens
voor precies de juiste, natuurlijke pigmenten.
Rotte plekken en mos zijn evenmin een pro
bleem. Het is allemaal zo natuurgetrouw dat
het Nationaal Natuurhistorisch Museum
laatst nog wat doopvontschelpen bestelde:
zeer grote schelpen die niet meer verhandeld
mogen worden, maar toch bestudeerd moe
ten worden.
De grootte van de opdrachten varieert. Van
een nagebouwde Grand Canyon met een
veertig meter hoge bergrug, een veertig meter
lang bad, stranden, watèrvallen en hangbrug
gen tot een eenvoudig rotsmuurtje. Uitgere
kend die laatste opdracht zette de Jora-man-
nen op het spoor van een nieuw project:
saaie of gewone dingen een totaal nieuwe
vorm geven. Immers, de man die zo'n mooi
rotswandje bestelde, bedoeld als afscheiding
tussen twee tuinen, had van die hele gewone
tuinstoelen staan. De Raad: „Van die dingen
waar je mee doodgegooid wordt. We dachten
toen: waarom maken we geen Flintstone-
stoelen? Dat past toch veel beter bij zo'n rots
wand?"
Samen met het Innovatiécentrum in Den
Haag bekijken de heren nu of dergelijke aar
digheidjes betaalbaar kunnen worden als je
er flinke aantallen van' produceert. Voor
bungalowparken, zwembaden en steengrill
restaurants, maar misschien ook wel voor de
gewone man. Heeft-ie ook zijn illusie thuis.
afcvSre mi
>ratende boom' in de maak.
PR-FOTO
