Klagende reizigers krijgen vaak gelijk
Voor 3,5 miljoen Nederlanders
geen vanzelfsprekende zaak
R
- Spanje stevent af op toeristisch recordjaar R
Toerisme
ZATERDAG 1 JULI 1995
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEE
Vakantie was vroeger voorbehou
den aan een kleine groep mensen
met genoeg vrije tijd en geld. Die
periode is voorbij. Ons land noteer
de in 1994 (dagjestochten en week
endtrips niet meegerekend) een va
kantie-participatie van 69,2 pro
cent. Nederlanders staan met dit
cijfer samen met de Duitsers aan de
kop van de wereldranglijst. Wat niet
wegneemt dat voor ruim 3,5 mil
joen Nederlanders boven de 18 jaar
vakantie geen vanzelfsprekende
zaak is.
'Sociaal toerisme' is een verzamel
naam voor allerlei initiatieven die
erop zijn gericht iedereen in staat te
stellen op vakantie te gaan. Voor
zieken en gehandicapten gebeurt er
vrij veel; de speciale vakantiemoge
lijkheden voor bijvoorbeeld minima
en eenoudergezinnen zijn aanmer
kelijk minder bekend.
Iedere vakantieganger wordt gecon
fronteerd met zaken die de keuze
beperken. De periode, de bestem
ming, het vervoer en de gezinssa
menstelling, nemen in de overwe
gingen een voorname plaats in.
Maar geld is de belangrijkste factor.
Veel mensen ontvangen een vakan
tietoelage. Ook uitkeringstrekkers.
Maar die hebben dat bedrag in veel
gevallen hard nodig voor het beta
len van allerlei achterstallige zaken.
Sparen voor een vakantie is er niet
bij. Maar het is ook mogelijk dat
mensen weinig mobiel zijn of spe
ciale verzorging of begeleiding no
dig hebben. Kortweg: men wil wel,
maar kan niet.
In opdracht voor Konsumenten
Kontakt heeft drs. N.Y. Kuiper, van
SWOKA, het instituut voor consu
mentenonderzoek, gekeken naar
het aanbod van 'sociaal toerisme' in
Nederland. Kuiper maakt onder
scheid tussen de zogenoemde echte
minima en de mensen die wat meer
hebben te besteden. Minima zijn
niet geholpen met een goedkope
vakantie, want zelfs dat kost vaak
meer geld dan gewoon thuisblijven.
Uit het onderzoek naar het aanbod
van sociaal toerisme komt naar vo
ren dat er door charitatieve en/of
levensbeschouwelijkeorganisaties
weinig trips worden aangeboden
voor minima. Evenmin wordt aan
dat soort vakanties veel ruchtbaar
heid gegeven. Enerzijds omdat het
gevaar voor stigmatisering groot is,
anderzijds uit praktische overwe
gingen (grote toeloop door goedko
pe aanbiedingen). Meestal gaat de
informatie of aanmelding via hulp
verleners of kerkelijke instellingen.
Een voorbeeld daarvan is Vincen-
tius Nederland, een katholieke vrij
willigersorganisatie op het terrein
van maatschappelijke dienstverle
ning. Deze vereniging heeft een ca
ravanproject voor mensen, die fi
nanciële of andere problemen heb
ben. De twaalf caravans die op di
verse campings staan, worden te
gen sterk gereduceerde prijzen ver
huurd. Gegadigden worden bena
derd door de lokale Vincentiusvere-
nigingen.
Ook andere kerkelijke gezindten
zijn actief. Het Centrum voor Ge
meenteopbouw van de Gerefor
meerde kerken organiseert bijvoor
beeld weken met een diaconale in
slag in vakantiehuizen en op kam
peerterreinen. Ze zijn bedoeld voor
lichamelijk gehandicapten, oude
ren, éénoudergezinnen enzovoort.
De gasten moeten wel zelf dit ver
blijf betalen, maar kunnen dat via
kun kerk terugkrijgen. Ook de Her
vormde kerk biedt in haar vakantie
centrum dit soort mogelijkheden
aan. Men geeft gezamenlijk een va
kantiegids uit.
Stichting De Voorpost, opgericht
doorZon en Vrijheid Vakantiecen
tra, helpt mensen die om financiële
redenen niet op vakantie kunnen.
Zij geeft subsidie aan individuen en
groepen die in een van de vakantie
centra willen verblijven. De deelne
mers komen meestal via instellin
gen als FIOM en Blijf van mijn Lijf
huizen. De belangstelling is enorm
groot. Ook zijn er lokale initiatieven
van bijvoorbeeld de Stichting Ser
vicebureau Jeugdwerk Haarlem.
Overigens hestaan er diverse billijke
vakantiemogelijkheden, die niet
meteen onder het hoofdstukje 'soci
aal toerisme' gerangschikt hoeven
te worden. Zo biedt het NIVON
(Nederlands Instituut voor Volks
ontwikkeling en Natuurvrienden-
werk, telefoon 020-269371) goedko
pe verblijven aan voor leden en
niet-leden. De organisatie bezit di
verse natuurvriendenhuizen (met
zelfverzorging) en eenvoudige kam
peerterreinen waar goedkoop kan
worden overnacht.
Overnachten voor weinig geld kan
ook in de jeugdherbergen van de
Nederlandse Jeugdherberg Centrale
(telefoon 020-5513155). De NJHC,
die haar accommodaties allang niet
meer alleen voor jeugd openstelt,
blinkt vooral uit in fietsarrange-
menten. Tevens kan worden aange
klopt bij de Stichting Vrije Recreatie
in Meerkerk (kamperen bij de boer
voor weinig geld, telefoon 01837-
2741) en bij de Landelijke Organisa
tie Vakantie Woningruil (LOW) te
Groningen (telefoon 050-132424).
De stichting Platform Recreatie Ge
handicapten ten slotte geeft jaarlijks
de 'Vakantiefolder' uit met informa
tie over vakantiemogelijkheden
voor zieken en mensen met een li
chamelijke of geestelijke handicap.
El SB 0 EKEN
Zephyr
De Nederlandse Jeugdherbergcentrale biedt tal van goedkope fietsarrangementen aan. Een van de meest
markante accommodaties van de NJHC, Slot Assumburg te Heemskerk, is op die trips een belangrijke pleis
terplaats. foto njhc
In april alweer gaf uitgeverij Atlas/Contact,
in het kader van de inderhaast uitgeroepen
'maand van de reisliteratuur' een stapeltje
reisboeken uit. Daarbij overbekend werk al
De Gelukkige Eilanden' (onmiskenbaar
Paul Theroux' beste boek voordat hij afzak
te tot een gaapverwekkende babbelkous) e
'India, een gewonde beschaving' (het mees
terwerk van V.S. Naipaul). Ook werd de
nogal overschatte Eilanden-reeks van Bou
dewijn Büch aangevuld met 'Leeg en Kaal'
(vijfde deeltje alweer van de reeks) en een
nieuwe, uitgebreide druk van 'Het Ijspaleis
Met de moed der wanhoop Büchs gortdro
ge hoofdstukken doorworstelend, mag je je
afvragen wat een scherp waarnemer als
Henry Kisor van een bezoek aan Haïti had
gemaakt. Meer in elk geval dan de in men
sen totaal niet geïnteresseerde Nederlandsi
schrijver, die zoals gewoonlijk maar weer
eens het ene citaat aan het andere rijgt.
Kisors 'De Zephyr' is net zo warmbloedig,
net zo meeslepend en net zo humorvol ge
schreven als indertijd 'Het Verloren Conti
nent' van Bill Bryson (uitgeverij Amber),
een van de kostelijkste reisboeken die ooit
over Amerika zijn geschreven. Zoals Brysor
een rondrit maakte per auto (waarbij hij
van oost naar west zwierf en van zuid naar
noord); zo maakte Kisor een reis met 'The
Zephyr', de trein die Chicago met San Fran
cisco verbindt. En dat levert een waarlijk
schitterend relaas op.
Twee andere boeken, die uit de stapel
springen zijn 'Na de Amazone' van Red
mond O'Hanlon (met een prachtig verhaal
over Bruce Chatwin, misschien wel de best
reisschrijver/nomade van de tweede helft
van de twintigste eeuw) en 'De Engelen vat
de Nacht', waarin Karl Taro Greenfeld een
fascinerende tocht maakt door de buik van
Tokyo.
'De Zephyr' door Henry Kisor, uitgeverij
Atlas, prijs 45 gulden. Verder verschenen
ter gelegenheid van de 'maand van de
Reisliteratuur': 'De Engelen van de Nacht'
door Karl Taror Greenfeld (39,90 gulden),
'India, een gewonde beschaving' (29,90
gulden), 'Amsterdam retour' door Kristiei
Hemmerechts (15 gulden), 'Na de Amazo
ne' door Redmond O'Hanlon (15 gulden),
'In de voetsporen van Shackleton' door Al
bert Beintema (39,90 gulden), 'Het Kruis
teken' door Colm Tóibin (39,90 gulden),
'Leeg en Kaal' door Boudewijn Büch
(29,90 gulden), 'Herinneringen van een
Arabische prinses' door Emily Ruete
(39,90 gulden) en 'De Gelukkige Eilanden'
door Paul Theroux (25 gulden)>.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
El SB ER IC HTEN
te Spaanse costa's trekken dit jaar een recordaantal toeristen.
panje lijkt hard op weg van
995 een toeristisch recordjaar
r t maken. De cijfers over de af-
vfelopen maanden voorspellen
fen groei van minstens drie
tocent ten opzichte van 1994.
-fezochten toen 61,2 miljoen
ieristen het land, dit jaar wor-
en er 63,1 miljoen verwacht.
ianje is daarmee na een flinke
terug als populair vakantie-
id. De revival is volgens de
Spaanse reiswereld te danken
aan verschillende factoren. Zo is
Spanje door de devaluatie van
de peseta weer een relatief
goedkope bestemming gewor
den, maar ook profiteert het van
de oorlog in voormalig Joego
slavië en de politieke onrust in
Egypte, Turkije, Algerije en an
dere moslimlanden.
Vanuit Nederland trokken vorig -
jaar 1,3 miljoen Nederlanders
naar de Spaanse zon. Volgens
het Algemeen Nederlands Ver
bond van Reisondernemingen
(ANVR) zal dat record dit jaar
minstens worden geëvenaard.
Vanaf 1988, toen Spanje 1,1 mil
joen Nederlanders op bezoek
kreeg, daalde het aantal Neder
landse Spanje-gangers gestaag
totdat het in 1992 een diepte
punt bereikte van 750.000. Juist
voor dat jaar waren de verwach
tingen hooggespannen vanwege
de Olympische Spelen in Bar
celona en de wereldtentoonstel
ling in Sevilla. In de veronder
stelling dat half Europa naar de
ze evenementen zou afreizen,
had de toeristenindustrie de
prijzen echter zo hoog opge
krikt, dat buitenlanders massaal
werden afgeschrikt.
Met een omzet van rond de 50
miljard gulden levert de toeris
foto spaans verkeersbureau
tenindustrie een belangrijke bij
drage aan het Spaanse binnen
landse bruto produkt. Voorts
hebben 1,3 miljoen Spanjaar
den een baan in het toerisme.
Voor het ministerie van Com
mercie en Toerisme twee rede
nen er op te hameren dat de
kwaliteit van het toeristisch pro
dukt elk jaar beter dient te Wor
den.
Rotterdam showt
architectuur
Rotterdam organiseert voor
morgen, op de Dag van de Ar
chitectuur, rondleiditigen en
bezichtigingen van waterde
afgelopen 25 jaar tot stand is
gebracht. Er zijn wandelingen
uitgezet, maar vooreen tientje
kan er een ook bustour worden
gemaakt. Een rondvlucht is
eveneens mogelijk. In gewoon
lijk niet toegankelijke gebou
wen. zoals de hoofdkantoren
van Nationale Nederlanden en
Unilever, ivorden bezoekers
rondgeleid.
Info: 010-40 23 22 5.
Fietsvierdaagse
Wolvega
Fietsvierdaagsen zijn er bij de
vleet. Maar die in Wolvega
(niet ver van Heeren veen) be
leeft de komende week alweer
de 21ste editie. Van 4 tol en
met 7 juli kan er dagelijks wor
den gestart voor routes die in
afstand variëren van 40 tot 60
kilometer.
Informatie (over accommo
datie en dergelijke) en in
schrijving: Stichting Fiets 4-
daagse Wolvega, Hoofdstraat
West 19,8471 HP Wolvega,
telefoon: 0 56 10- 14 91 1.
Juweeltjes van bruggen
Als Piet Kramer al niet 's werelds grootste bruggenbou
wer is, dan behoort hij in elk geval tot de top-vijf. Tus
sen 1917 en 1952 ontwierp de architect om en nabij cle
500 bruggen waarvan er alleen in Amsterdam al 220
werden uitgevoerd. Vele gelden als hoogtepunten van
de stijl die bekend werd onder de naam Amsterdamse
School, verwant aan Jugendstill en Art Déco. In het Ste
delijk Museum in Amsterdam is van 15 juli tot en met
1 oktober een kleine expositie te zien over Kramer en
zijn werk. Ook zijn er speciale wandel- en fietstrajecten
langs en over de bruggen uitgezet. Routekaartjes zijn
verkrijgbaar bij het Stedelijk Museum.
Bed Breakfast Overijssel
Bij de Provinciale VW van Overijssel, zich officieel
noemende het Overijssels Bureau voor Toerisme, ver
scheen een in zeer handzaam formaat uitgevoerd
boekje, dat twintig Bed Breakfast-adressen bevat.
Daarbij zowel een nog in vol bedrijf zijnde boerderij als
een herenhuis midden in Zwartsluis. Desgewenst kan
het moede hoofd ook te ruste worden gelegd boven de
gelagkamer van een dorpscafé. Het boekje 'Twintig Bij
zondere logeeradressen in Overijssel'kost een rijks-
daalder en is te koop bij alle VW-kantoren in Overijs
sel. Ook kan het worden aangevraagd bij het Overijs
sels Bureau voor Toerisme, telefoon 0546-818767.
Open Monumentendag
De Open Monumentendag zal dit jaar wordt gehouden
op zaterdag 9 september. Tussen Wen 17 uur zullen, in
423 Nederlandse gemeenten een groot aantal bijzonde
re monumenten voor het publiek worden opengesteld.
De landelijke opening van de Monumentendag, die vo
rig jaar 700.000 belangstellenden trok, vindt plaats in
Haarlem.
Draaksteken in Beesel
geschillencommissie Reizen doet snel uitspraak
an sommige touroperators is rekenen nog altijd niet
e sterkste kant. Loopafstanden van tien minuten naar
ichtstbijzijnde dorpjes blijken zomaar een uur te zijn
n uitzichten vanuit hotelkamers overtreffen in brochu-
is niet zelden de grauwe werkelijkheid. In de hevige
pmerse concurrentiestrijd - zo wordt duidelijk - wor-
en nog te vaak knollen voor citroenen verkocht. Ook
b«Dmt het voor dat belangrijke informatie gewoonweg
o®ordt 'vergeten'.
[De Geschillencommissie Reizen kwam in 1994 in
125 gevallen tot een uitspraak. In bijna driekwart (74
ïefocent) van de zaken kreeg de klager gelijk. Direkteur
:nt>r Last van de Geschillencommissie: „Een gezin boek-
ii een fietsvakantie met hotel. Je verwacht dan dat de
fetsen bij het hotel staan. Nee dus. Die stonden vijftig
üometer verderop. Daar moest het gezin elke dag met
t auto naartoe. De touroperator verweerde zich met
et excuus dat het daar mooier fietsen was. Hij werd in
et ongelijk gesteld."
[Het is één van de voorbeelden van in het water geval
len vakanties die Last zo-kan oplepelen. Soms verandert
*e vakantie in een ware nachtmerrie. „Een oud echt-
aar had een hotel geboekt. Hun kamer bevond zich op
e zevende verdieping, maar de lift had het begeven. Ze
zijn de hele periode amper buiten het hotel geweest,
want ze konden die trappen niet aan."
In veel gevallen komt de klacht voort uit verkeerde
informatie van de touroperator. Niettemin blijven over
boekingen de grootste bron van ergernis, hoewel de
aangeboden vervangende behuizing niet eens altijd
slechter is. Last: „Ik ken ook gevallen van mensen die
een luxueuzer hotel kregen toegewezen dan wat ze
aanvankelijk geboekt hadden. Maar daar kost het bier
tje dan vijf gulden in plaats van twee gulden vijftig."
De geschillencommissie heeft verschillende streepjes
voor op de gewone rechter. Last: „Eenvoudig, goed
koop en snel, dat is ons motto. Met onze formulieren
kunnen mensen zelf hun klacht deponeren. Er komt
geen advocaat aan te pas." Klagers betalen voor behan
deling 75 grilden. Wanneer zij in het gelijk worden ge-
steld, moet de reisorganisatie dat bedrag vergoeden.
Een gewone procedure duurt ongeveer een jaar; de Ge
schillencommissie heeft vijf maanden nodig om tot een
oordeel te komen. Last: „Bovendien loopt men maar
voor 75 gulden risico. Bij de rechter kan dat oplopen tot
duizenden guldens.
De directeur tekent daarbij nog aan dat de commis
sie vaak genoeg heeft aan een eenvoudige bewijsvoe
ring. „Mensen komen soms aan met hele repojrtages op
video- of geluidsband. Bij ons kan dat ruimschoots vol
doende zijn om de klacht toe te wijzen."
In de geschillencommissie zijn de Consumenten
bond en het Algemeen Nederlands Verbond van Reis
ondernemingen (ANVR) vertegenwoordigd. De twee af
gevaardigden worden bijgestaan door een jurist, die
voorzitter is. Last benadrukt dat de drie leden van de
commissie onafhankelijk zijn. „Een lid van de ANVR is
niet een soort advocaat van de reisorganisaties. Inte
gendeel, door zijn aanwezigheid zal een aangeklaagd
reisbureau geen flauwekul verkopen. Als het bureau be
weert dat het hotel prima is, weet het ANVR-lid in de
commissie wel of dat klopt."
Een ontevreden toerist moet binnen een maand zijn
klacht aankaarten bij zijn reisorganisatie. Last: „Het is
niet slim om bij de aanblik van het vakantie-onderko
men meteen rechtsomkeert te maken. Vraag eerst om
een oplossing en daarna om een klachtenformulier.
Neemt de reisorganisatie geen bevredigende maatrege
len, dan kan de toerist aankloppen bij de geschillen
commissie. Dit dient binnen drie maanden na thuis
komst te gebeuren. Helaas komt in tien procent van de
gevallen de klacht te laat binnen bij de commissie."
Kosten noch moeite zijn gespaard om van het Draaksteken in Beesel
een waar spektakel te maken. foto peter bors
In Beesel, tussen Venlo en Roermond, wordt eens in de zeven jaar
een spel opgevoerd, waarin een arme koningsdochter op het nip
pertje wordt gered uit de klauwen van een vreselijke draak. Ook
deze zomer mag de Rambo van de middeleeuwen, Sr. Joris, zijn
huzarenstukje weer eens vertonen en hij doet dat op 11, 12,13,18,
19 en 20 augustus. De strijd vindt plaats hij het kasteel Nieuwen-
broeck en neemt ongeveer 2,5 uur in beslag. Informatie over het
spektakel kan worden verkregen bij de VW Beesel-Reuver, Raad
huisplein 1,5953ZKReuver, telefoon 047 04 - 21 00. Toegangs
kaartjes zijn te koop bij alle VW-bespreekbureaus in Nederland.
Varen en
fietsen
In samenwerking
met Cycletours
heeft rederij Naco
twee fiets!vaar-ar
rangementen sa
mengesteld. In het
ene geval wordt er
vanuit Amsterdam
naar Volendam ge
varen, waarna de
retourrit per fiets
via Waterland
wordt gemaakt, in
het andere meert
de salonboot af in
Loenen. Daar
staan eveneens rij
wielen gereed
waarop de deelne
mers kunnen te
rugrijden naar de
hoofdstad. De
tochten beginnen
achter het Centraal
Station (steiger 7)
en reserveren is
noodzakelijk op te
lefoonnummer
020-6262466.
