'Popmuziek kan levens redden'
Popnota: oude wijn in nieuwe zakken;
Cultuur Kuns'
Yo mama: opmerkelijk
strak voor jonge band
Den Haag is helemaal niet bang
kl1
ZATERDAG 01 JUL11995
Lana Turner 1920-1995
Zangeres Björk wil mensen helpen
[.ana Turner overtuigde als film-
actrice geen moment, maar in
haar privé-leven speelde ze de
sterren van de hemel. De Ame
rikaanse Hollywood-legende
overleed donderdag op 75-jari-
ge leeftijd. Turner leed aan keel
kanker.
Ze viel op door iets dat ze in ho
ge, bijna ziekelijke mate bezat:
een sensuele uitstraling van heb
ik jou daar. I let probleem was
echter dat Lana Turner door
gaans zo'n sensuele verliefdheid
uitstraalde, dat de zedeloosheid
van het hele verhaal te veel zou
worden benadrukt.
Lana Turner was niet de ge
spéélde verdorvenheid, ze was
de verdorvenheid, ook in haar
privé-leven dat als twee drup
pels water leek op dat van haar
geacteerde heldinnen. Haar ver
dorvenheid bestond er uit dat
ze een dwangmatige behoefte
had mannen te versieren en ze
op zo'n bizarre manier aan zich
te binden dat ze vervolgens gil
lend het huis uitrenden.
Stellig had Lana Turner haar re
denen om de nymfomane. ge
voelloze heks te spelen. Maar ze
koos niet zelden mannen die
zich als eersteklas sadisten ont
popten. Zoals bijvoorbeeld Lex
'Tarzan' Barker die zich - zon
der dat Turner echt ingreep -
haar minderjarige dochter
Cheryll lastig viel.
Het probleem met de in 1920 in
Idaho geboren Julia Jean Mild
red Francis Turner was dat ze al
als jonge blondine met haar
zondige, seksuele uitstraling
een gevaar voor zichzelf was. Ze
speelde als actrice vaak uitzon
derlijk slecht. Maar in haar pri
vé-leven speelde ze de sterren
van de hemel. Na het verdwij
nen van Hollywood-vehikels als
Joan Crawford, Bette Davis en
Lana Turner wórdt de hemel
wel erg duister, ook al besef je
dat al die glitter en glamour een
akelig valse glans had.
Ze steekt net met haar hoofd boven het salontafeltje uit.
Dat komt niet alleen omdat ze zo klein is. Het tafeltje is
ook wat hoog en de veren in de driezits waar ze op zit,
hebben hun beste tijd vele jaren achter zich. Je ziet haar
dan wel nauwelijks, toch kun je niet om haar heen, want
ze ritselt aan alle kanten. Björk draagt vandaag papier.
Wit papier.
brummen theo hakkert communiceren met anderen.
Naast de grote Gote Prijs van
Nederland bestaat er ook zoiets
als de wat kleinere Grote Prijs
van de Bollenstreek. Als win
naar van dit concours trad Yo
Mama op in Magnifiosi. Een
jongerencentrum dat oogt als
een klein, schoon en 'gemüt-
lich' buurthuis dat gerund
wordt door een vlijtige en effi
ciënte oudercommissie.
Yo Mama speelt funk in de
metal variant. Een genre dat de
laatste jaren breed uitgemeten
is. Men moet dan ook van goe
den huize moet komen wil men
nog met iets nieuws of interes
sants verschijnen. De band
geeft in ieder geval blijk op de
hoogte te zijn van de onge
schreven wetten van de funk,
die zeggen dat als je funk speelt,
je er zo ook een beetje uit moet
zien. 'Dus' had de bassist een
gekke hoed op, en werd er met
badmuts en duikbril gedrumd.
Met de muziekrat het verder
wel goed. Voor een vrij jonge
band werd al opmerkelijk strak
gespeeld en klonken de eigen
nummers al solide en vrij van
de meest ganbare funk cliche's,
zoals het onophoudelijk name-
checken van grote idolen. Voor
een uitstapje naar reggae of een
wat rustiger ballad was ook wat
tijd ingeruimd, evenals voor de
wat obligate solo's. Die voegden
verder weinig tot niets toe aan
de set, maar vooruit, als win
naar van de g.p.v.d.b. wil je vast
ook laten zien wat je kan.
Iets te vaak echter echoode
het geluid van de grote vorbeel-
den door. Een snuifje te veel
Red I lot Chili Peppers en een
likje Rage against the Machine
zorgden ervoor dat Yo Mama
net niet helemaal een eigen ge
zicht had dat nodig is om te
overleven in de crossoverwereld
van grooves en gitaren. Maar
spelen kan de band in elk geval.
Twee jaar geleden schaarde de
IJslandse Björk Gudmundsdot-
tir, nu 29, zich in één klap tus
sen de groten in het popwereld-
je met een verbluffend album,
dat 'Debut' als titel droeg. Sa
men met Nellee Hooper van
Soul II Soul had ze de schier
perfecte mix gevonden tussen
aanstekelijke pop en luchtige
dance. Dèt, plus Björks aparte
stem, timing en verschijning,
maakte dat niemand haar na
één keer horen of zien meer kon
vergeten.
'Post' heet haar nieuwste al
bum. Het zou een voor de hand
liggend onderwerp zijn voor
een interview, maar aan voor de
hand liggend heeft Björk een
broertje dood. Liever vertelt ze
iets over haar afkomst. Bijvoor
beeld over de vrije opvoeding
die haar ongetrouwde moeder
haar gaf.
,,Mijn moeder was een hippie
in de goede betekenis van het
woord," zegt ze in het kasteel
waar het interview per se moest
plaatsvinden. ,,Ik mocht doen
wat ik wilde. Op een ochtend
had ik zin om in mijn beddeia-
ken naar school te gaan. Ik
knipte er een gat in waar mijn
hoofd door kon en hing het
om."
Op school vonden ze het vrij
gewoon dat ze in een laken ver
scheen. 'China girl' noemden ze
haar, want anders dan de blau
we ogen en blonde haren van
de andere IJslanders, was Björk
gezegend met een oriëntaals
aandoend gezicht. „Ze vonden
me behoorlijk gek op school. Ik
was van binnen altijd blij, maar
niemand zag dat. Ik was heel
erg introvert. Pas een jaar of
drie geleden heb ik geleerd te
Tot die tijd had ik geen anderen
nodig." Muziek, zo zegt ze. was
in haar jeugd het surrogaat voor
mensen. Nu kan ze niet meer
zonder beiden.
Uiterlijk
Het gesprek komt op uiterlijk
terecht. Haar aparte voorkomen
heeft in haar voordeel gewerkt,
zo erkent ze. Maar zo eenduidig
is het nou allemaal ook weer
niet. „Het klinkt gek, maar juist
in de muziekindustrie, waar al
les zo gericht is op geluid, weet
men heel goed hoe belangrijk
het visuele is. Voor een popster
is dat een groot probleem. Het
liefst heb ik dat mensen niets
van mij weten voor ze mijn lied
jes horen. Ze moeten niet weten
waar ik vandaan kom, hoe oud
ik ben, of ik man of vrouw ben,
niets. Het zou mooi zijn men
sen van achteren te benaderen
en ze opeens een koptelefoon
op te zetten."
Met haar muziek heeft ze dui
delijk een doel voor ogen: men
sen helpen. „Je hebt lieden die
denken dat popmuziek niet be
langrijk is. Ha! Mis poes. Het
belang, juist voor gewone men
sen, wordt vreselijk onderschat.
Als iemand in New York het
even niet meer zou zien zitten,
wie zou hij of zij dan om hulp
vragen als dat kon: Aretha Fran
klin of Bill Clinton? Negentig
procent zou voor Aretha Fran
klin kiezen. Een gebroken hart?
Draai Aretha Franklin. Maar...
een feestje bouwen? Draai ook
Aretha Franklin. Zo redt pop
muziek elke dag mensenle
vens."
„Mijn ultieme doel is om in
één liedje alle emoties onder te
brengen en ze bij het luisteren
ook allemaal te horen. Ik heb
geen idee hoe zoiets moet. Op allemaal in één liedje zou zitten, in rook op na een méervoudig
'Post' heb ik" keurig een vrolijk dan is dat nirvana. Als ik dat orgasme. Denk ik. Voorlopig
liedje en een verdrietig liedje, nirvana ooit bereik ben ik zo zou ik al blij zijn met een liedje
een dromerig liedje en helder ongeveer 85 en hoogstwaar- dat tegelijkertijd vrolijk en ver
liedje naast elkaar staan. Als dat schijnlijk ga ik op dat moment drietigis".
Hofstad maakt zich op voor volgende eeuw
DEN HAAG JAN RUSDAM
"Wie is er bang voor Den Haag
Nieuw Centrum' luidt de vra
gende titel van een tentoonstel
ling die te bezichtigen is in het
nieuwe Haagse stadhuis aan het
Spui. Beleidsmakers teri stad-
huize en architecten zijn hele
maal niet bang, zo blijkt, want
de komende jaren ondergaat
het centrum van de hofstad een
ingrijpende metamorfose.
Onder de noemer 'Den Haag
Nieuw Centrum' verschijnen op
tal van plaatsen nieuwe winkels,
woningen en kantoren, ontwor
pen door bekende architecten
uit binnen- en buitenland. Maar
ook bestaande gebouwen wor
den gerenoveerd, straten en
pleinen opgeknapt, de bereik
baarheid van het centrum ver
beterd en de parkeergelegen
heid vergroot. De totale investe
ring bedraagt zo'n 2.6 miljard
gulden. Alle werkzaamheden bij
elkaar moeten leiden tot een
sprankelend vernieuwd Haags
centrum.
De Resident
'Kwaliteit' speelt een belangrijke
rol in de planontwikkeling. Zo is
voor het project 'De Resident'
een team van tien nationale en
internationale architecten aan
getrokken die een reeks spraak-
'De Resident' is het gebied
tussen de Fluwelen Burgwal,
Herengracht en Turfmarkt, op
een paar minuten lopen van het
Centraal Station. Het gebied is
straks feitelijk de schakel tussen
het historische centrum en het
nieuwe zakendistrict. Dat komt
ook tot uitdrukking in de
nieuwbouw die een geleidelijke
overgang zal vormen tussen de
laagbouw in de historische stad
en grootschalige kantoorgebou
wen in de omgeving van het
station.
Na de zomervakantie gaat de
eerste paal de grond in voor de
zogeheten Zürich-toren, waarin
straks de verzekeringsmaat
schappij Zürich haar intrek
neemt. De Amerikaan Cesar
Pelli heeft een wel zeer opmer
kelijke toren ontworpen, geheel
opgetrokken uit baksteen met
een opvallende halfronde kap
constructie.
Tore As
Later dit jaar begint ook de
bouw van het nieuwe ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport (VWS) dat opvalt door
twee slanke torens met spitse
daken. De Nederlander Sjoerd
Soeters ontwierp de aangren
zende nieuwbouw voor het mi
nisterie. De Oostenrijkse archi
tect Rob Krier heeft een ont
werp gemaakt voor drie kan
toorgebouwen aan de zijde van
het stadhuis. Ook zijn plan
wordt gemarkeert door een bij
zondere toren, op de hóek Turf
markt/Fluwelen Burgwal, één
van de entreeS tot De Resident.
In het gebied komen ook
huur- en koopwoningen, win
kels, een parkeergarage, een
plein en openbaar groen. Het
meest centrale deel van de wo
ningbouw is gesitueerd rondom
het nieuwe Muzenplein, en
wordt op bijna Venetiaanse wij
ze ingevuld door de Italiaanse
architect Adolfo Natalini. De
trams rijden straks onder het
gebied door naar het Centraal
Station.
Behalve de ontwikkeling van
De Resident zullen voor het jaar
2000 nog 33 projecten, groot en
klein, worden gerealiseerd. Zo
maakt het Haags Modehuis, op
de hoek Spui/Grote Marktstraat
plaats voor Spuihof, een ruim
50 meter hoge toren met win
kels en appartementen. Het wa
renhuis De Bijenkorf wordt
compleet gerenoveerd en uitge
breid met een filiaal van Albert
Heijn. Het gebouw waarin nu
het postkantoor is gevestigd, te
genover de Grote- of Sint Ja-
cobskerk, wordt omgetoverd tot
een woon- en winkelhof. Het
meest ambitieus is misschien
wel het plan Grotiusplaats, de
realisatie van 59.000 vierkante
meter kantoren, woningen en
winkels rond de Utrechtsebaan.
De tentoonstelling in het foto's en beschrijvingen van de zichtigen in het atrium van het
nieuwe Flaagse stadhuis bestaat belangrijkste bouwprojecten te stadhuis (galerij eerste verdie-
onder meer uit een grote ma- zien. ping), Spui 70, Den Haag; ma
quette van het centrum waarin De tentoonstelling 'Wie is er t/m vr 8.00-19.00 uur, do tot
alle nieuwe gebouwen reeds bang voor Den Haag Nieuw 21.30 uur, za van 8.00 tot 18.00
zijn opgenomen. Daarnaast zijn Centrum' is t/m 26 juli te be- uur.
CHEF GERT VISSER, 071
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1,2, 3,4 en STUDIO tel
124130/133210, Steenstraat 3%
LIDOl
Flodder III 16 jr., dag., 18 45;*
21.15; vr za zo en w
LIDO 2
Bad Boys 16 jr., dag. 18.45, t
Frank Frey al., vr za zo woe
LIDO 3
Rob Roy al., dag. 20.45. 1
Jungle Book al., dag. 18.45;
woe ook 14.30.
LIDO 4
Zwanenprinsesal., vr za zo wo
14.30.
Forrest Gump al dag. 20.151 i
STUDIO
Outbreak 12 jr., dag. 18.45,
LUXOR tel; 071-121239, Statijf'
19- B
Die Hard... with a vengeance tea
dag. 18.45, 21.30, zo ook 14r
TRIANON tel: 071-123875. Bre p
31
Don Juan t/m woe 19.30, 21.-'n
Little Women t/m woe 19.30,5C
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrcui
kerksteeg 10. rj,
Farinelli, il castrato t/m woe l'
21.45.
Muriel's Wedding t/m zo 20.01
22.15.
Shallow Grave ma 20.00, 22.
Pulp Fiction di 20.00.
Wild at Heart woe 20.00.
Boetzelaerstraat 6
Die Hard with a vengeance ld
dag. 13.30, 18.30, 21.15; i
16.00.
Bad Boys 16 jr dag 13,45,
21.15; zo ook 16.15.
Flodder III Ned. gespr dag. 1
18.45, 21.30; zo ook 16.15.
Franken Frey al., Ned. gespr.
14.00; zo ook 16.15.
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel; 071
790698, Prinses Marijkelaan 4.
101 Dalmatiërs al.. Ned. gesp
14.00.
Richie Rich, al., woe 15.30.
ig. 13.15, 16
18.45,21.30.
ASTA 2 M
Don Juan al., dag. 18.45, 21.ja
ma di ook 13.15 en 16.00. gg
DeZwanenprinses al., za zo wup
13.15, 16.00.
ASTA 3
The Brady Bunch movie al., d<
18.45, 21.30; vr ma di ook li
16.00.
Frank Frey al., za zo woe 13
16.00.
BABYLON 1 tel. 070-3471656i
Centraal Station.
Flodder III al., dag. 13.15, 16
18 45,21.30.
BABYLON 2
La Reine Margot 16 jr., dag. l'
16.30,20.30.
BABYLON 3
Farinelli, il Castrato 16 jr., daf|§
16.00,21.30.
The Fox and the Hound al., d
13.15, 18.45.
METROPOLE 1 tel. 070-34567^1
Carnegielaan 15. Si
Die Hard with a vengeance 16
dag. 13.15, 16.00, 18.45,
METROPOLE2 er
Outbreak 12 jr., dag. 18.45, L_
vr ma di ook 13.15, 16.00.
Frank Frey al., za zo woe 13H
,16.00. gv
METROPOLE3
Flodder III al dag 13.15, 16
18.45,21.30.
METROPOLE4
Pret-a-Porteral., dag. 18.45,j
di ook 13.15,16.00
De Zwanenprinsesal., za zo w:
13.15,16.00.
METROPOLE 5
Rob Roy 16 jr., dag. 13.15, li
20.30.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. tL
3515738, reserveren tel: 070- Elï
3515778
Rob Roy 16 jr., dag. 20.45. d(
Flodder III al., dag. 12.40, l^in
15.35, 16.05, 18.25, 18.55.
21.06,21.45. F
The Jungle Book al., dag. 12.IZf
15.25,18.15. b(
Don Juan al., dag. 20.30.
Outbreak 12 jr., dag. 15.50, j
21.15.
Die Hard with a vengeance 16
dag. 13.00, 15.45, 18.40, 21-
Kiss of Death 16 jr., dag. 19.
22.00.
Frank Frey al., ma t/m vr 14
16.10, 18.45; za zo 12.00.
DeZwanenprinses al., dag. 14
16.30; za zo 11,45. F|
Richie Rich al., ma t/m vr 13.11
zo 11.30.
Bad Boys 16 jr., dag. 13.15,
19.10,22.15.
ODEON 1 tel. 070-
3462400/3462401. Herengeg
13.
Die Hard with a vengeance IP
dag. 12.45, 15.30, 18.15, 21
ODEON 3 oe
Bad Boys 16 jr., dag. 13.15,19;
18.45,21.30.
ODEON 4 Riksbioscoop
06 16 jr.. dag. li.45, 14.15,
16.45, 19.15,21.45.
NIEUWE CD'S
POP
Neil Young - 'Mirror Ball' (Re
prise/Warner)
Voor deze gelegenheid heeft
Neil Young, die dit jaar vijftig
wordt, zijn Crazy Horse vervan
gen door Pearl Jam. Het resul
taat is voorspelbaar maar gran
dioos. Rafelige, hartverscheu
rende gitaarrock met de uit dui
zenden herkenbare knauwzang
van Young, die het op deze
plaat opvallend veel over zich
zelf heeft. Vooral zijn positie in
de hedendaagse popmuziek -
een bejaarde pionier tegen wie
de jongste generaties popmuzi
kanten huizenhoog opkijken -
komt veelvuldig ter sprake. PJ-
zanger Eddie Vedder komt maar
weinig aan bod. Dat is jammer,
maar wel begrijpelijk. 'Mirror
Ball' moest namelijk een Neil
Young-cd worden.
Dire Straits - 'Live at the BBC'
(Vertigo/Windsong)
Zo fris en zo spannend als de
Dirë Straits waren ten tijde van
'Sultans of swing' worden ze
waarschijnlijk nooit meer.
Langdradigheid, oppervlakkig
zang van gitarist/zanger Mark
Knopfler en de vele compromis
sen om toch vooral maar het
huisorkestje van Philips te kun
nen worden, misten hun ver
nietigende uitwerking niet.
Maar de kassa rinkelde als nooit
tevoren.
'Live at the BBC' doet denken
aan de begintijd. Geen wonder,
zevenachtste van het materiaal
is afkomstig van de debuut
plaat. Prachtig gitaarspel, eroti
sche en romantische teksten en
beknoptheid kenmerken de
muziek. Het elf minuten lange
'Tunnel of love', waannee de
schijf afsluit, maakt perfect dui
delijk wat er allemaal is misge
gaan met de Dire Straits.
JAZZ
Charles LLoyd: 'All My Rela
tions' (ECM/VIA)
Tenorsaxofonist Charles Lloyd
(1938) is een van de weinige
musici die ook later in hun car
rière nog een muzikale ontwik
keling in positieve richting
doormaken. Begonnen als een
wat opportunistische leider van
een voorspelbaar, maar vlot en
modern spelend kwartet, heeft
zijn spel geleidelijk aan creatie
ve inhoud gewonnen.
Zijn lichte toon weet hij hier
op allerlei onverwachte manie
ren in te zetten voor grillige,
maar tegelijk aangenaam klin
kende improvisaties. Tekenend
daarvoor is het in het lange 'Ca
pe to Cairo Suite' waarin Lloyd
de luisteraar binnen de korte
keren van de ene associatie
naar de andere meesleept. Van
de uitstekende begeleiders. Bo
bo Stenson (piano), Anders Jor-
min (bas) en Billy Hart (drums),
valt vooral in de langzame stuk
ken het prachtige snorrende ge
luid van Jormin op.
KLASSIEK
Beethoven: Klaviersonates nr.
1-3, op. 2. Murray Perahia
(piano). Sony
De nu 48-jarige Amerikaanse
pianist Murray Perahia is hele
maal 'terug van weggeweest' en
bewijst dat op deze nieuwe 'cd
van de maand' met opnamen
uit april 1994. De drie sonates
die de jonge Beethoven in 1795
opdroeg aan zijn leermeester
Joseph Haydn, zijn koren op de
molen van deze pianist, die
faam verwierf met zijn opname
van de concerten van Mozart.
Hier horen we weer dezelfde
combinatie van pianistische
souplesse, subtiele kleurnuan
ces en fenomenaal vloeiende lij
nen, die we van vroeger ken
nen. Het lijkt allemaal zo mak
kelijk, maar juist dat is het ken
merk van uitzonderlijk meester
schap. Al met al verrukkelijke
'luistermuziek' voor een mooie
zondagochtend zonder dat het
ook maar één moment banaal
of oppervlakkig lijkt. Aanbevo
len!
D-...I -
Ambitie en originaliteit ontbreken
LEIDEN WIM KOEVOET
Een zangeres met een staande bas die in
de vergaderzaal van burgemeester en wet
houders 'Do you really want to hurt me'
zingt. Een symbolischer tafereel was gister
middag bij de presentatie van de nota 'Pop
in Leiden' niet denkbaar: popmuziek staat
op de Leidse politieke agenda.
De schrijvers van de nota, drie sleutelfi
guren uit de Leidse popcultuur, vinden dat
klaarblijkelijk al heel wat. Qua aanbevelin
gen hebben Ferry Rigault (Werfpop), Ar
thur Schouten (Leidse Vereniging van Pop
muzikanten) en Ruud Visser (Leids Vrije
tijdscentrum) zich opvallend ingehouden.
Ze presenteren vooral oude wijn in nieuwe
zakken.
Echte keuzes worden niet gemaakt.
Rigault durfde dat op persoonlijke titel,
een paar maanden geleden, wèl aan. Toen
brak hij een lans voor Cultureel Centrum
de X. De vele miljoenen guldens die in de
Stadsgehoorzaal worden gestoken om er
hèt muziekgebouw van Leiden van te ma
ken, kunnen beter worden gebruikt om het
voortbestaan van 'de X' te garanderen, zei
hij.
In de nota wordt slechts aandacht ge
vraagd voor het lastige parket waarin 'de X'
is verzeild geraakt nu een Leidse horeca
ondernemer het pand aan de Haarlem
merstraat heeft gekocht en de theaterkra
kers er aan het einde van dit jaar uit wil
hebben.
Pleidooien voor de aanstelling van een
beroepskracht in het te verbouwen M123-
gebouw van de Leidse Vereniging voor
Popmuzikanten (LVP), de uitbreiding van
het Leids Vrijetijdscentrum, verbreding
van de Poplobby om het podiumoverleg te
verbeteren en een betere ordening van
subsidies hebben allemaal al eens geklon
ken. Sterker nog, veel aanbevelingen zijn
voor een belangrijk deel al werkelijkheid.
Cultuurwethouder P. Langenberg (D66)
kon bij het in ontvangst nemen van het
langverwachte stuk dan ook gemakkelijk
ial
scoren. Hij zei dat hij zich hard zou m
voor de aanbevelingen en dat hij verw
dat de nota voor het leeuwedeel pra
zal worden, inclusief het aanbevolen 1~~
se centrum voor hedendaagse muziek;
Rigault geeft zelf toe dat 'Leids cen|^
voor hedendaagse muziek' hooguit
nieuwe kreet is. De notaschrijvers dejy
ermee op de aanstaande verhuizing va
afdeling lichte muziek van de streek—
ziekschool naar het onderkomen va)
LVP, het M123-gebouw aan de Midds)]
gracht. Mogelijk vloeit uit deze verhul
samenwerking of een fusie voort, w^
Ml23 een centrum voor hedendaagsévr
ziek kan worden genoemd. ree
„Wat ontbreekt is de grenzeloze amkv;
de absolute originaliteit en de bruisje
setting waarin talent zich kan ontplopt
en naar buiten treden", zien de notasijva
vers als het grootste probleem van de hit
se pop. Daar kunnen ze zelf noch de |d<
tiek veel aan veranderen. „Ambitie eijip
ginaliteit moeten van de popmuzik^k
zelfkomen." da
=L_
