De stille kracht van de IJsselsteinse Madonna
Alleen geen macaroni, daar gruw ik van'
Kerk Samenleving
Leiden
'.lMh
Voorbij
ZATERDAG 01 JULI 1995
REDACTIE* DICK VAN DER PLAS. 071-3f
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
Het miraculeuze
beeldje in IJsselstein
ziet al eeuwenlang
een stoet van gelovigen en pel
grims aan zich voorbij trekken.
Ook op deze middag zijn er
twee stille aanbidders. Ze knie
len voor het kleine beeldje in de
donkere nis van de IJsselsteinse
St. Nicolaasbasilrék. Een rozen
krans glipt tussen hun vingers.
Er klinkt een zacht geprevel.
Hoewel de Maria-devotie in
vergelijking tot vroeger minder
hevig is, zijn de kaarsen bij de
IJsselsteinse Madonna nooit ge
doofd. Pelgrims uit binnen- en
buitenland weten het beeldje
nog steeds te vinden. Daarom
zijn er ook bidprentjes in alle
moderne talen te koop in de
kerk. Maar er komen niet alleen
buitenlandse bezoekers. Een
vaste groep oudere IJsselstei-
ners zoekt in moeilijke dagen
het beeldje steevast op en bidt
dan om een wonder. Dit onder
het motto: baat het niet, dan
schaadt het niet.
In een opengeslagen boek in
een hoek van de nis kunnen ge
lovigen iets opschrijven en dat
wordt vrijwel dagelijks gedaan,
zoals 'Bedankt voor onze ge
zonde zoon'. En: 'Heilige Moe
der vraag uw zoon Jezus of D.
van mij gaat houden'.
Een ouder echtpaar komt zo
juist bij Maria vandaan. Beiden
zijn fervente aanbidders. Ze zijn
meermalen in Lourdes geweest
en gaan minstens eenmaal per
week naar de IJsselsteinse basi
liek. ,,Ik zie het als een soort
contact houden met hierbo
ven", zegt de vrouw. Ze gelooft
heilig in de stille kracht. „Een
maand geleden kreeg ik een fax
van mijn zuster uit Canada. Ze
kon haar huis heel moeilijk ver
kopen. Het stond al maanden te
koop. Ik ben toen naar Maria
gegaan. Binnen een week was
het huis verkocht". De man valt
haar in de rede. „Het leven is
onbegrijpelijk".
IJsselsteiner J. Westland (66)
zit in het comité dat de verering
van Maria levend moet houden.
Hij legt uit dat het Madonna
beeldje zelf eigelijk geen won
deren verricht. „Je vraagt aan
Maria of zij aan haar goddelijke
zoon Jezus iets wil vragen. En
'Maria, help bij de verkoop van ons huis'. 'Help
onze zoon van de drugs af. 'Geef mijn man een
nieuwe baan'. Je moet tegenwoordig met de tijd
mee als Onze Lieve Vrouwe van Eiteren.
Dagelijks bidden vele gelóvigen tot het houten
Madonnabeeldje in IJsselstein. Ze vragen om
een wondertje. En waar het vroeger ging om
steun voor de melaatsen, bidt men nu om
genezing van aids-patiënten.
een zoon kan een moeder
moeilijk wat weigeren. Maar
hoe die relatie Maria en Jezus
precies is, weet niemand".
Ook Westland heeft diverse
keren zo'n mirakel meege
maakt. Hij praat er zeer emotio
neel over. Zo is zijn moeder
eens op wonderbaarlijke wijze
genezen van een ernstige ziekte.
Daarnaast gelooft hij dat zijn
tweede vrouw welhaast door
goddelijke beschikking naar
hem is gezonden bij de dood
van zijn eerste vrouw. Hij herin
nert zich nog levendig een voor
val uit de oorlog. „Een vliegtuig
verkeerde in ernstige moeilijk
heden boven ons stadje. De
vleugels raakten de daken. Het
dreigde neer te storten, maar
door een wonder is het in de
weilanden terecht gekomen".
De geschiedenis van het hou
ten beeldje gaat terug tot de
13de eeuw. Volgens de verhalen
hebben slootgravers het beeldje
gevonden in Eiteren, een plaats
je bij IJsselstein. Ze gingen er
mee naar de pastoor van IJssel
stein, die het in de Nicolaaskerk
plaatste. Maar, en nu komt het
wonder, toen is het twee tot drie
keer zonder mensenhand uit de
kerk verdwenen. Het dook
steeds weer op in Eiteren.
Om aan dit gesleep een einde
te maken, heeft de pastoor in
Eiteren een kapel laten bouwen.
Het verhaal van het wonder
ging de hele streek rond. En het
is niet verwonderlijk dat Eiteren
uitgroeide tot een drukke bede
vaartsplaats. Maar daarmee was
het nog niet gedaan met de
wonderen.
Ten tijde van de reformatie
hebben ketters de kapel geplun
derd en het beeldje in de IJssel
gegooid. Maar het bleef steeds
op dezelfde plek drijven, hoe
vaak ze het er ook in gooiden.
Uiteindelijk heeft een katholie
ke vrouw zich over het beeldje
ontfermd. Ze heeft het drie jaar
in de zoom van haar rok be
waard totdat de ketters weer
waren verdwenen. Hierna nam
de verering alleen maar toe. Op
St-Jansdag werd het kleinood
feestelijk rondgedragen in een
lange stoet. Van heinde en verre
kwamen deelnemers.
Met enkele onderbrekingen is
de verering van Onze Lieve
Vrouwe van Eiteren tot op de
dag van vandaag doorgegaan.
Zij het dat ze veel minder men
sen op bezoek krijgt. Ook de
jaarlijkse feestelijke processie is
vervallen. Het devotie-comité
kan slechts eenmaal in de vijf
jaar voldoende mensen krijgen
voor een echte optocht. Vol
gend jaar is het weer zover, dit
jaar moet Maria het met een
stille omgang doen.
IJsselsteiner Westland be
treurt de teruglopende belang
stelling. „Vroeger waren er veel
arme mensen in IJsselstein. Het
was een arme plaats. Velen
werkten in de meubelindustrie.
Armoede leert mensen bidden.
Men bad om een beter leven.
Tegenwoordig is men veel rij
ker. De weelde drijft mensen
van het geloof af'.
Geraadpleegde literatuur: Ey-
teren bij IJsselstein (1993) van
M. Vergouw en Peter Siccama,
en Het Miraculeuse Beeldje
(1936) door L.J. van der Heij
den.)
Rooseveltstraat 82 071-356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30uuren
Zaterdag 10.00-12 OOuur 071-128030
DIRECTIE
B M Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor, F. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W H. C. M. Steverink 071-356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-356215
Tel. dag. 9.30 - 11.30 uur of per post
REDACTIE
G.J. Visser, chef redactie nieuwsdienst/kunst
H.W. van Egmond, chef red. Groot Leiden
A.J B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W F. Wegman, chef red Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
TELEFAX
Advertenties: 071-32
Familieberichten: 023-31
023-32
Redactie: 071-32
Hoofdredactie: 071-31
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8 30 tot 17 uur
071-35
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8 30 tot 17 uur
071-14
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per maand (autom betaling)
per kwartaal (acceptgiro)
per kwartaal (autom betaling)
per jaar (acceptgiro)
per jaar (autom. betaling)
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
i:
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAN
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte i
hebben of blind zijn (of een andere lees
dicap hebben), is een samenvatting var
regionale nieuws uit het Leidsch Dagbla
geluidscassette beschikbaar Voor inforn
08860-82345 (Centrum voor Gesproken
I E K
N H U I Z
De Madonna van IJsselstein.
ONGEVALLEND1ENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en va
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconessenh
en dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN
D1ACONESSENHUIS
(tel. 071-178178): dagelijks 14.30-15.15uuren 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor p
ners bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 19.00-19.30 uui
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende
pleegkundige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-454545)' dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I
II daarnaast ook 11.15—12 00 uur.
Kraamafdeling: 14 30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 2j
uur)
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uur,
18.30-19.OOuur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 01720-63131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasj
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk j
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur:
18.30-19.30 uur.
Avondbezpekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur.
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluit*'
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruimel
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorhi
kunde en neurologie: "14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur. 1
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-11
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak. r
CHEF HENNY VAN EGMOND. 071 -356414, PLV.-CHEF HANS KOENEKOOP, 071 -3f
Leidenaars willen na vijftig jaar reünie in Frankrijk
LEIDEN/OEGSTGEEST
KEES VAN KUILENBURG
Van sommige jongens weet Jan
Eikerbout alleen maar de bij
naam, die ze in Frankrijk van
een van de begeleiders kregen.
„Dat zoekt erg moeilijk", merkt
de Oegstgeestenaar. Samen met
Gerard Hundersmarck en Cas
per van der Linden is hij bezig
met de voorbereidingen voor
een reünie van Leidse jongens
die in 1945 voor een maand of
drie op het kasteel Meridon in
Chevreuse in Frankrijk verble
ven.
Inmiddels heeft het drietal 22
jongens - mannen die nu tussen'
de 55 en 60 jaar zijn - opge
spoord. Twee zijn er, voor zover
bekend, overleden. De overige
21 zijn nog zoek. Dat komt
vooral omdat archieven van de
Stichting Nederlands Volksher
stel, die de uitzending van kin
deren destijds verzorgde, door
het ministerie van onderwijs
zijn vernietigd. „Jammer, maar
het is niet anders", zegt de al ja
ren in Oegstgeest woonachtige
Eikerbout. Hij was een van de
deelnemers aan het uitstapje
naar het Franse kasteel in het
plaatsje Chevreuse.
Koppel
„Nu het vijftig jaar geleden is
dat wij er waren, vonden wij het
wel een aardig idee om dat kop
pel weer eens bij elkaar te krij
gen. Tenslotte hebben wij daar
heel veel meegemaakt. Dat be
sef je overigens pas veel later.
Belevenissen, waarvan wij nu
zeggen 'hoe was dat in vredes
naam mogelijk'. AJs kind van
een jaar of twaalf ervaar je dat
toch heel anders."
De groep vertrok volgens de
herinneringen van Eikerbout
half juli 1945 vanaf het gymna
sium aan de Fruinlaan. „Onder
leiding van juffrouw Oosterlee -
een voormalige hofdame - ver
pleegkundige juffrouw Jansen
en leraar Jo van Leeuwen. Die
laatste gaf ons allemaal een bij
naam. Namen als Ciske de Rat,
Harlekijn, Krul en Prik. 'Krul'
liep ik een jaar of wat geleden
tegen het lijf bij Vroom Drees-
mann. Pas toen kwam ik achter
zijn werkelijke naam", vertelt
Lil tl-vobeoH
De groep zoals die gefotografeerd werd vlak voor het vertrek met de bus naar Chevreuse.
De uitzending was volgens El-
kerbouw bedoeld om aan te
sterken. „Die laatste oor
logswinter was verschrikkelijk
en uit Leiden werden destijds
veel kinderen bij particulieren
in het buitenland onderge
bracht om wat bij te komen.
Maar wij gingen als groep naar
Frankrijk. Slechts met drie be
geleiders. Dat is nu ondenkbaar,
maar dat is een ander verhaal."
Nu Eikerbout, samen met
Hundersmarck en Van der Lin-
bij elkaar te brengen, gaat die
periode ook weer leven. „We
sliepen in grote legertenten en
overdag moesten we werken bij
boer Van Tol. Een Nederlandse
boer die in Chevreuse een be
drijf had opgezet. Bonen rapen.
Als twaalfjarige. Als je de kok
niet goed hielp kreeg je op je
kont met een soort tennis-
plank."
„We zouden bij aankomst
ook kleding krijgen. Maar alles
bleek te zijn gestolen. Het enige
F naar
schoenen Van boven leer en
van onderen hout. Pas bij terug
keer in Nederland in oktober
kregen we een overhemd, broek
en een paar schoenen", aldus
Eikerbout.
Ook de voeding was volgens
de Oegstgeestenaar niet om
over naar huis te schrijven. „Vet
eten en zure melk herinner ik
mij. We gingen om aan te ster
ken. Ik kwam afgevallen terug
en mijn tweelingbroer was een
ons aangekomen. Dus van dat
jiansterkerLwas niet fprerhf
gekomen."
Ondanks die ervaringen kijkt
hij toch met plezier terug op die
periode. „Dat hoor je ook van
anderen als de reünie ter sprake
komt. Iedereen kijkt er dan ook
naar uit." Aanvankelijk was het
de opzet van de reünie-com
missie om al in september bij
elkaar te komen. Doordat de
speurtocht naar de jongens wat
langer duurt dan verwacht,
wordt dat verschoven naar een
latere datum dit jaar. „Dat
ham'! ook nou al' ol" '.ve irrcchi
kunnen in het kasteel in Che
vreuse. Want het wordt niet zo
maar een reünie. Nee^we gaan
met z'n allen weer naar Merid
on. Met elkaar alles weer eens
beleven. Alleen geen macaroni.
Na Frankrijk heb ik dat nooit
meer gegeten. Alleen de naam
al doet me gruwen."
Informatie geven: J. Eiker
bout, telefoon 071-154754, G.
Hundersmarck, 01713-17540
en C. van der Linden, 071-
314565.
Theo Bakker
Het hart is vol van dingen die
voorbij gaan. Ik probeer erbij
stil te staan, dat ik in Londen
zit en het meest prestigieuze
tennistoernooi ter wereld,
.Wimbledon, bezoek, maar het
hart schouwt van verre toe. Al
les is van waardeloze vluchtig
heid. Geen beeld beklijft. Mor
gen'zal alles anders zijn, ooit
zal een ieder die zijn eigen,
kleine, bezopen rol speelt in
dit circus verantwoording
moeten afleggen. Al is het
maar, heel even, op het eind,
aan zichzelf.
Niet alleen vanaf de maan,
ook van dichtbij zijn alle men
sen even groot. Maar sommi
gen dragen hoeden, deksels
van standing. Door een spe
ciale ingang komen ze de ten-
niskerk moeiteloos binnen,
waar 'Jan met de pet' uren in
de rij staat. Maar wat helpt 't
je, als je een hoed draagt? Zul
je met hoed minder bang zijn
als het erop aan komt?
Daar zit de hertogin. Ik zie
haar overdaad aan 'English
style', haar verhevenheid en ik
kan me haar niet anders voor
stellen dan in volle ontlasting
en dat haar stank niks verhe
vener is dan die van de lui bui
ten in de rij. Van de mannen
en vrouwen die eeuwig in de
rij staan. En dat straks voor de
hemelpoort zo'n hertogin zich
bij hen zal moeten voegen en
wachten op haar beurt die
misschien wel nooit komt.
Het is avond en ik eet, dat
moet, anders hou je het niet
vol. Naast me speelt Steffi Graf
met chagrijnig gezicht haar rol
van tennisvedette. Wie ze had
kunnen zijn, zal ze niet weten.
Geen geld, geen titel kan dat
goedmaken. Ze doet maar.
Ik probeer mezelf te plaatsen
in tijd en ruimte. Moeilijk, het
decor wisselt te snel. Ik moet
denken aan de man die ik ooit
in een disco in Tokyo ont
moette en die alleen nog maar
uit kon brengen: 'London, Pae
ris, Peru, you know'. ZichzelfL
kwijt gereisd.
Plotseling is ieder mens, elk
woord me teveel. Weg, terug e
naar mijn huisje, licht uit, zit-'l*
ten, ogen dicht en mezelf te-,e
rugvinden in Leiden, bij de r'
stad en de mensen van wie il?'
hou, mijn bakens. L
Met mijn ogen dicht zwerf ikn,
door de stad. Het is het begin
van de Wielmakersteeg en ika;
groet mijn vader die daar altijc
zijn mooie, lichtblauwe wage?
stond te poetsen. Daar woonf1
den ze van Matters, bij wie 'r
mijn moeder soms een ci-
troentje met suiker dronk,
want mijn moeder droeg geeL
hoed van standing. Dag deur|n
waar ik als ventje een balletjfje
tegen trapte. e.
Door de straten van Leiden ft
dwaal ik. Over de Korevaar-
straat, waar vroeger bij de LB/^
ventjes oogluikend broden
mochten pikken. Naar de
Breestraat, waar ik elk jaar m
mijn moeder ging kijken naalg
de Sinterklaas-etalage van V i
&D. Over de Hogewoerd kuiijs
ik, over het Gangetje, de Bo-1
termarkt. En alles is zoals hef
ooit was. De Gruyter zit weeif"1
op de hoek van de Hoge- r'
woerd. Van der Staay verkool?
weer zijn sportspulletjes. Bij L
Geyer koop ik kaftpapier. L
Maar ik mis één ding, ik mis ta
een vrouw. Mijn moeder is uel
het stadsbeeld verdwenen, p
Dan sta ik ineens op de F
treeplank van Henk's boot eif
gluur naar binnen. Daar zitten
ze, de mannen die ik al zo la^f
ken. Ooit waren we jochies, ijal
aanschouw ik middelbare i]j
mannen. Nog zijn de kerels pr
met wie ik het leven deel in
volle kracht. En ik kijk omho
en hunker naar een spre.uk o
dit beeld stil te kunnen zette
Maar alles gaat voorbij. Hou
den van is niet genoeg om ie
mand bij je te houden.
