Cultuur Kunst
Publiek mag bij grote schoonmaak zijn
99
ewondering
99
Ouders-weg-feestje-thuis
DONDERDAG 29 JUNI 1995
CHEF GERT VISSER, 071-3?
(REMBRANDT -De politie van
2f Turijn heeft vier in Portugal ge
stolen schilderijen teruggevon-
ïlden, waaronder een Rembrandt
Sen een De Hooch. De andere
twee werken waren van Guerin
;en Lupi. Samen hebben ze een
(geschatte waarde van ongeveer
^3,3 miljoen gulden. De schilde
rijen werden in 1988 gestolen
uit het Dos Patudos museum.
(Dinsdagavond werden ze in
1 plastic zakken gewikkeld aange
troffen in een kerk in Turijn.
Drie ton voor
schilderij van
2.000 gulden
Achter de schennen van Rijksmuseum voor Volkenkunde
den haag gpd
Een uiterst aangename ver
assing voor een 75-jarige in
woner van Naarden. Een
schilderij dat hij ruim dertig
jaar geleden voor 2.000 gul
den kocht, heeft op een vei
ling in Den Haag 360.000
gulden opgebracht. Het werk
is gemaakt door de Belgische
schilder A.J. Le Mayeur de
Merpres.
Op het doek staan verschil
lende portretten van Le
Mayeur's vrouw, N. Pollock.
Hij schilderde haar in diverse
poses. De eigenaar van het
werk, de heer Soesman,
kwam door toeval in het be
zit van het doek. „Ik was in
die tijd in Indonesië werk
zaam. Op een gegeven mo
ment ging een vriend van mij
naar Bali om schilderijen te
kopen. Ik heb hem toen ge
woon een stapel bankbiljet
ten meegegeven en gezegd
dat hij voor mij ook maar iets
moest meenemen."
Soesman had niet het
flauwste benul dat het schil
derij zoveel geld waard is.
„Het stond gewoon bij mij
thuis. Als iemand er vijfdui
zend gulden voor had gebo
den, had 'ie het zó mogen
hebben."
Volgens J. ten Cate, woord
voerster van het Haagse vei
linghuis Glerum, is nooit eer
der zo'n hoog bedrag voor
een werk van Le Mayeur be
taald.
leiden «jan rusdam
Vocht, stof, teveel licht, temperatuurschommelingen,
schimmels en insekten hebben in de loop der tijd enor
me schade aangericht onder de collectie van het Rijks
museum voor Volkenkunde. Sinds een paar jaar wordt
hard gewerkt aan het behoud en beheer van de ongeveer
200.000 voorwerpen. In sneltreinvaart worden waarde
volle stukken, zo'n 4000 per maand, onder handen geno
men in een speciale schoonmaakstraat op de zolders van
het museum. Onttrokken aan de ogen van bezoekers.
Maar vanaf morgen gunt het rijksmuseum iedereen een
kijkje achter de schermen.
ren en behouden van een mu
seumcollectie worden gesteld.
Het rijksmuseum h^eft ook de
strijd aangebonden tegen vocht,
schimmels en insekten die al in
veel voorwerpen waren doorge
drongen en soms grote schade
hebben aangericht. De totale
museumcollectie, van Japanse
tandenborstels tot Chinees por
selein en van Mexicaans textiel
tot dansmaskers uit Oceanië, is
in de revisie gegaan.
Zo'n 28 behoudsmedewer-
kers, bijgestaan door restaura
tors, zijn in de weer met de
'passieve' conservering. „Dat
wil zeggen dat we maatregelen
nemen om te voorkomen dat
voorwerpen nog rotter worden,
zodat ze ook de volgende 50
jaar overleven", aldus Jaap van
der Burg die als projectleider
van het Deltaplan verbonden is
aan het Leidse museum. „Dat
betekent het stof- en schimmel-
vrij maken van voorwerpen, het
stoppen van de insektenvraat
en het ondersteunen van kwets
bare en beschadigde voorwer
pen met speciaal gemaakte
constructies."
„Een groot probleem van vol
kenkundige verzamelingen is
dat voorwerpen gemaakt zijn
van verschillende materialen
die in een heel ander klimaat
dan het onze in elkaar zijn ge
zet. Een andere complicatie is
dat veel ceremoniële voorwer
pen gemaakt zijn om ze korte
De schoonmaakstraat is ver
plaatst naar de eerste etage van
het museum aan de Leidse
Steenstraat waar iedereen de
strijd om het behoud van dicht
bij kan bekijken. In 1990 werd
voor het eerst op grote schaal
alarm geslagen over de slechte
staat waarin een groot deel van
de Nederlandse museumcollec
ties verkeerde. Er kwam een
omvangrijk reddingsplan tot
stand: het Deltaplan voor Cul
tuurbehoud. De meeste musea
hebben nu, vijf jaar later, be
langrijke vorderingen geboekt
in het behoud en beheer van
hun collectie.
Droevig
Vooral bij musea die gevestigd
zijn in oude gebouwen, zoals
het Rijksmuseum voor Volken
kunde, was het droevig gesteld
met de bewaarcondities. In de
depots op zolder waren de tem
peratuurschommelingen gelijk
aan die in de buitenlucht. Het
was er stoffig, vochtig en schim
mels en insekten hadden er vrij
spel. In een paar jaar tijd is er al
veel verbeterd. De oude depots
zijn gesloten. Het museum
heeft nieuwe depotruimte ge
vonden buiten Leiden en op
zolder is een nieuw depot inge
richt dat wèl voldoet aan klima
tologische en andere eisen die
vandaag de dag aan het bewa
Annelies Brakkee en Jaap van der Burg in het depot van het Rijksmueum voor Volkenkunde.
tijd te gebruiken terwijl wij zo
zot zijn om ze een eeuw te wil
len bewaren. Dat levert natuur
lijk ook problemen op."
Een belangrijk onderdeel van
het 'werk in uitvoering' is ook
de registratie van voorwerpen.
„Het museum wist tot voor kort
nauwelijks wat ze allemaal in
bezit heeft", zegt Van der Burg.
„Alle voorwerpen worden nu
gefotografeerd en geregistreerd.
Ongeveer een derde is intussen
onder handen genomen. Eind
1996 moeten alle 200.000 voor
werpen zijn gereviseerd. Het is
een project dat, op deze schaal,
z'n weerga in de wereld niet
kent,aldus Jaap van der Burg.
Dankzij het Deltaplan is het
museum ook een nieuwe be
roepsgroep rijker geworden: de
behoudsmedewerker. Eén van
hen is Annelies Brakkee die, na
een lerarenopleiding, via cur
sussen gegeven door het muse
um zelf, in het vak terecht is ge
komen. Van der Burg noemt
Brakkee en haar collega's „pro
fessionals die meer van de mu
seumcollectie gezien hebben
dan een restaurateur met een
staat van dienst van 25 jaar."
Vanaf morgen doet Annelies
Brakkee haar werk onder het
oog van de museumbezoekers.
„Ik denk dat het best lastig is
om op m'n vingers te worden
gekeken. Dat vraagt de nodige
extra discipline. Aan de andere
kant is de belangstelling voor
waar we mee bezig zijn natuur
lijk heel leuk. Het publiek kan
de hele gang van een voorwerp
meemaken en vragen stellen.
FOTO JAN HOL VAST/MARK LAMER&
Het is een unieke kans om meer
te weten te komen van het werk
achter de schermen."
De oude situatie en moderne
opvatingen over behoud en be
heer van een museumcollectie
zullen ook onderwerp zijn van
een tentoonstelling die vanaf
morgen in het museum te zien
is.
Rijksmuseum voor Volkenkun
de, 'Werk in uitvoering', te zien
t/m 29 oktober, di t/m vr
10.00-17.00 uur, za/zo 12.00-
17.00 uur.
«u In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt de
schrijver en bioloog
Maarten 't Hart zijn
bewondering uit voor 'Le
nozze di Figaro' van
Mozart. „Dat muziekstuk is
een metafopr voor mijn
eigen leven."
Het mooiste
kunstwerk is voor
mij 'Le nozze di
Figaro' van Mozart.
Dat is een wonder
van schoonheid. Mozart heeft
er maar een week of zes aan
gewerkt en het resultaat is
zoiets eeuwigs geworden. Zo
K levendig ook en zo fris. Het gaat
over Figaro, een kamenier die
wil trouwen met Suzanna. De
graaf, bij wie Figaro in dienst is,
i heeft ook een oogje op haar en
'^probeert dat te verhinderen. Er
;omen allerlei intriges en
verkleedpartijen in het stuk
voor. Een wonder is dat Mozart,
toen nog maar een man van 30,
zich zo heeft kunnen inleven in
al die vrouwenfiguren. Het lijkt
alsof hij in de huid van die
vrouwen is gekropen.
De mooiste aria is die waarin de
figuur Cherubino verklaart dat
hij verliefd is op alle vrouwen.
Dat hij ze wel allemaal zou
willen omnhelzen. Dat gevoel
ken ik zelf ook. Alhoewel, of ik
er nou zo dol op zou zijn om
Mrs. Thatcher aan mijn borst te
drukken - dat vraag ik me toch
af. Cherubino verkleedt zich op
een gegeven moment als
boerenmeisje om zich onder de
vrouwen te kunnen mengen. Zo
kan hij echt dicht bij hen in de
buurt komen. Zijn rol wordt
gespeeld door een vrouw, die
zich dus eerst als man moet
verkleden en daarna weer
gewoon vrouw kan zijn. Ik zou
wouwen van binnenuit willen
begrijpen. Eigenlijk zou ik een
vrouw willen zijn. een mooie
vrouw. Alleen maar mooi zijn.
recensie pablo cabenda
Man Or Astroman?. Gezien 28/6, Leids
Vrijetijds Centrum (LVC), Leiden.
Dam-de-de-da-da-da-da-da
Da-da da-da-dam (James Bond)
of Da-da da-da da-da da-da-
BATMANI(Batman). Surfmu-
ziek werd tot voor kort vooral
geassocieerd met populaire
films en cult televisieseries uit
de jaren zestig en zeventig. Een
snelle kruising tussen rockabilly
en het materiaal waar The
Shadows beroemd mee zijn ge
worden. Met melodie en
'twang' op de gitaren probeert
Man or Astroman? wat terug te
halen van de sfeer die begin ja
ren zestig heerste op de Ameri
kaanse westkust.
En als iedereen daar in bikini
of badpak pogoode dan is dat
aardig gelukt. De eerste drie rij
en probeerden vanaf het begin
al hardnekkig de zwaartekracht
te trotseren. Korte tot zeer korte
nummers voor bas, drums en
gitaar die even plotseling op
houden als ze beginnen roepen
de sfeer op van Sergio Leone,
UFO's aan touwtjes en meisjes
die wijdogig en in Technicolor
'Horror!!' schreeuwen.
Het publiek had weinig oog
voor de geprojecteerde cartoons
en oude soaps en danste veel
liever. En als er sporadisch in
een nummer gezongen werd
bleek MOM eigenlijk een jong
springerig gitaarbandje waarop
het al jaren goed slamdahcing
is.
Wat dat betreft was er weinig
nieuws onder de zon. Iets meer
tempo, iets harder en iets meer
gruis (spreek uit grunch), maar
genoeg om een ouders-weg-
feestje-thuis-sfeertje te creëren.
Zo is MOM ook al een effectieve
gitaarband waarbij het niet zo
veel uitmaakt dat het ene liedje
soms op het andere lijkt. Voor
de band en het publiek is het
letterlijk spelen. 1 let soort con
cert waar je vrijdag op school
nog over napraat, zaterdag je
ouders aan hun kop zeurt voor
de cd en zondag de veren uit je
bed springt. Maar kauwgum
blijft het.
recensie li dy van der spek
'Cairns Choral Society', o.l.v.
Jan O'Donnell, m.m.v. het Lei
derdorps Kamerorkest o.l.v. Jep-
pe Moulijn, orgel Arend de Ru,
vleugel Sister Maureen Waldby.
Gehoord 28/6 in de Hooglandse
Kerk, Leiden.
Dan hoef je geen kunst meer te
maken, dan hoef je geen
boeken meer te schrijven, dan
bèn je kunst.
Dat verhaal van Cherubino is
een metafoor voor mijn eigen
leven. Ook ik zou alle vrouwen
in mijn armen willen sluiten.
Maar dat kan helaas niet
ongestraft. Joseph Roth heeft
eens gezegd: 'Je moet in één
vrouw het verlangen naar alle
vrouwen proberen te stillen.'
Onmogelijk. Ik heb destijds,
toen ik me voor het eerst als
vrouw heb gemanifesteerd,
gedacht dat ik met mijn
optreden sommige mensen zou
kunnen helpen. Maar dat is een
illusie gebleken. Die mannen
komen er nog steeds niet voor
uit dat ze liever een vrouw
zouden willen zijn. Ze zijn bang
om hun baan te verliezen.
Ik heb Le nozze di Figaro voor
het eerst gezien in Rotterdam,
in 1963. Ik zat toen nog op de
middelbare school en ben er
heengegaan met mijn
orgelleraar. Ik was meteen
verkocht. Bij mij thuis waren ze
helemaal niet zo muzikaal. Ja,
mijn vader vónd het 'Ave
Verum' wel mooi. Mijn moeder
zong alleen maar psalmen. De
hele dag door. Onder de afwas
stond ze psalmen te neuriën.
Dat doet ze nu nog. Zij is erg
gelovig. Ik al lang niet meer. Bij
mij is dat religieuze gevoel
langzamerhand weggegaan. De
muziek is bij mij in de plaats
van de godsdienst gekomen. Ik
heb het ene gat met het andere
gevuld. Muziek is een
allesomvattende hartstocht
geworden. Muziek biedt mij
troost. Een van de mooiste
aria's in Le nozze dit Figaro
vind ik 'Voi che sapete' (Gij, die
weet'). De muziek van die opera
beurt mij op. Al zit er ook wel
een mineurstuk in, in F-klein.
Daarin zingt een naaistertje dat
ze haar naqjd heeft verloren.
Het is vreemd dat iemand om
zoiets kleins zo droevig kan
worden. Maar het gaat hier in
wezen om het verliezen van de
onschuld. Een prachtig stuk, dat
me droevig stemt.
Het is het rijkgeschakeerde
beeld van de vrouw dat mij in
dit werk van Mozart zo
aanspreekt. Dat versterkt bij mij
de opvatting dat vrouwen
mooier zijn dan mannen,
hoewel ze sneller lelijk worden
en aftakelen. Ze zijn ook beter
dan mannen. In ieder geval
minder crimineel. Als je alle
mannen tussen de 14 en 34 in
grote werkkampen zou stoppen,
was je van alle criminaliteit en
andere narigheid af. Misschien
niet zo'n slecht idee. Jammer
alleen dat de goeden
de kwaden moeten lij(
tekst cees van hoore
foto loek zuyderduin
De 'Cairns Choral Society' uit
Australië doet op zijn Europese
tournee Leiden aan. Dat is niet
zo verwonderlijk als je weet dat
de tweede koordirigent, Stella
Messi, twaalf jaar niet alleen in
Nederland heeft gewoond maar
ook eerste violiste van het voor
malig Gewestelijk Orkest is ge
weest. Deze happening werd
dan ook mede georganiseerd
door Leo Verschragen, toenter
tijd collega van Stella, nu twee
de violist in het Randstedelijk
èn dirigent van het symfonieor
kest Ramuze te Rijnwoude.
Wat valt vooral op bij deze
Cairns Choral Society in verge
lijking met een doorsnee Neder
lands koor? De opvallende hel
dere sopranen, alsof niemand
boven de 25 is, en het veelal vi
brerende klankidipom. De grote
overeenkomst is ook hier het
handjevol tenoren, dat overi
gens ongelooflijk zijn best doet
en dus duidelijk hoorbaar blijft:
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1,2, 3, 4 en STUDIO tel
071-124130/133210, Steen
straat 39.
LIDO 1
Flodder III 16 jr.. dag., 18.45,
2115; vr za zo en woe ook
14.15.
LIDO 2
Bad Boys 16 jr., dag. 18.45,
21.15.
Frank Frey al., vr za zo woe
14.30.
LIDO 3
Rob Roy al., dag. 20.45.
Jungle Book al., dag. 18.45; vr
za zo woe ook 14.30.
LIDO 4
Zwanenprinsesal., vr za zo woe
14.30.
Forrest Gump aldag. 20.15.
STUDIO
Outbreak 12 jr., dag. 18.45,
21.15.
LUXOR tel. 071-121239. Sta
tionsweg 19.
Die Hard... with a vengeance 16
jr.. dag. 18.45,21.30, zoook
14.30.
TRIANON tel: 071-123875. Bree
straat 31
Don Juan t/m woe 19.30,
21.45.
Little Women t/m woe 19.30,
21.45.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrou
wenkerksteeg 10.
Farinelli, il castrato t/m woe
19.30,21.45.
Muriel's Wedding t/m zo 20.00,
22.15.
Shallow Grave ma 20.00,
22.15.
Pulp Fiction di 20.00.
Wild at Heart woe 20.00.
ALPHENAAN DEN RUN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Van Boetzelaerstraat 6
Die Hard with a vengeance 16
jr.. dag 13.30, 18.30,21.15;
zoook 16.00.
Bad Boys 16 jr., dag. 13,45,
18 30, 21.15; zoook 16.15.
Flodder III Ned. gespr., dag.
13.30, 18.45, 21.30; zoook
16.15.
Frank en Frey alNed. gespr..
dag. 14.00; zoook 16.15.
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071
790698, Prinses Marijkelaan 4.
101 Dalmatiërs al., Ned. gespr.,
woe 14.00.
Richie Rich, al., woe 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel: 070-3463500, Spui
Glasheldere sopranen uit Cairns
muziek* ook hier lekker gevibreer.
Hoe zachter het koor klinkt,
hoe mooier de klank. Liederen
als '1 was glad' van C. Parry,
breeduit fortissimo gezongen,
kan het gemiddelde oor niet
aan. Ook hel grote koper loeit
hier de pan uit. Maar delen van
de 'Elias', zoals 'Behold God the
Lord' (Mendelssohn in 't Engels!
worden monumentaal ver
tolkt; de aarde beeft, het vuur
laait, de wind geselt, de stilte
waarin God Elias tegemoetkomt
suizelt door het riet. Een Halle
lujah van Handel doet het altijd
goed en heeft met Arend de Ru
aan het orgel de functie van een
uitsmijter voor de pauze.
De fragmenten uit musicals
zijn dit koor op het lijf geschre
ven. 'Les Misérables' en 'The
Phantom of the Opera' zijn ge
lardeerd met echt mooie solisti
sche partijen.
Het Leiderdorps Kamerorkest,
voor deze gelegenheid verrijkt
met enkele leden van het Rand
stedelijk, is professioneel bezig
en ondersteunt het koor meer
dan adequaat. En hun Symfonie
nr 4 van A. Fodor, helemaal niet
makkelijk, met veel snelle delen,
is een feestelijke opening van de
avond. Een beetje hollen in de
rappe passages is dan de enige
blaam op deze warme zomer
avond.
27.
ASTA 2
Don Juan al., dag. 18.45,
21.30; do vr ma di ook 13.15 en
16.00.
De Zwanenprinses al., za zo woe
13.15, 16.00.
ASTA 3
The Brady Bunch movie al., dag.
18 45, 21.30; do vr ma di ook
13.15, 16.00.
Frank Frey al., za zo woe
13.15, 16.00.
BABYLON 1 tel. 070-3471656,
naast Centraal Station.
Flodder III al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 2
La Reine Margot 16 jr., dag.
13.15, 16.30, 20.30.
BABYLON 3
Farinelli, il Castrato 16 jr., dag.
16.00, 21.30.
The Fox and the Hound al., dag.,
13.15, 18.45.
METROPOLE 1 tel. 070-
3456756, Carnegielaan 15.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30.
METROPOLE 2
Outbreak 12 jr., dag. 18.45,
21.30; do vr madiook 13.15,
16.00
Frank Freyal., za zo woe
13.15, 16.00.
METROPOLE 3
Flodder III al., dag. 13.15,
16 00, 18.45,21.30.
METROPOLE 4
Pret-a-Porteral., dag. 18.45,
21.30; di ook 13.15, 16.00.
De Zwanenprinses alza zo wo
13.15, 16.00.
METROPOLE 5
Rob Roy 16 jr., dag. 13.15,
17.00,20.30.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. tel
070-3515738, reserveren tel:
070-3515778
Rob Roy 16 jr.. dag. 20.45.
Flodder III al dag. 12.40,
13.14, 15.35, 16.05, 18.25,
18.55,21.06,21.45.
The Jungle Book al., dag. 12.50,
15.25, 18.15.
Don Juan al., dag. 20.30
Outbreak 12 jr., dag. 15.50,
18.30.21.15.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 13.00, 15.45, 18.40,
21.30.
Kiss of Death 16 jr., dag. 19.25.
22.00.
Frank Frey al., ma t/m vr
14.30, 16.10, 18.45; zazo
12.00.
De Zwanenprinses al., dag.
14.20, 16.30; zazo 11.45.
Richie Rich al., ma t/m vr
13.40; za zo 11.30.
ODEON 1 tel 070-
3462400/3462401. Heren
gracht 13.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 12.45, 15.30, 18.15,
21.15.
ODEON 3
Bad Boys 16 jr., dag. 13.15,
16.00, 18 45,21.30.
ODEON 4 Riksbioscoop
06 16 jr., dag. 11.45, 14.15,
16.45, 19.15,21.45.
