1 X
De wereld ligt open voor Memphis
I
i' I
ZATERDAG 24 JUN11995
Stad van muziek en barbecue krijgt directe verbinding met Schiphol
ijMemphis Tennessee genoot tot
<i nu toe vooral bekendheid om
si
vd z'n muziek en z'n doden.
sj
\AAchttien jaar geleden overleed
Elvis er op zijn landgoed
Graceland, sindsdien een
bedevaartsoord voor de fans
van de 'King of Rock', en in
ej april 1968 werd ds. Martin
J Luther King er vermoord.
Sindsdien is er wel het een en
ander veranderd, en nu
IS dinsdag de directe
J vliegverbinding met Schiphol
'jjtotstandkomtkan Memphis
zich profileren als een
Springlevende partner met vele
gezichten. Zowel toeristisch als
economisch. „Als je iets goeds te
bieden hebt, zijn er genoeg
kansen zeggen Hollandse
i) immigranten.
km n Memphis huilt Amerika nog geregeld
om zn verleden. Luid snikkend staat
een vrouw in het Lorraine Motel stil bij
t balkon waar Martin Luther King have a
ream) werd neergeschoten. Ook haar doch-
r laat haar tranen de vrije loop. Ze zijn aan
et eind gekomen van de rondgang door het
National Civil Rights Museum, dat is opge-
okken rond de plek waar de droom van de
liiorvechter van gelijke burgerrechten zo
k )rupt eindigde.
Het Lorraine Mot^l in Mulberry Street,
ïemphis, is vier jaar geleden voor negen
liljoen dollar herschapen in het museum-
9ionument ter nagedachtenis van King.
Haartegen protesteert buiten op de stoep uit-
'rekend een zwarte vrouw. "Jacqueline
2<nith vindt dat op deze manier opnieuw
;ld wordt verdiend aan de onderdrukking
m haar ras, en wil al jaren niet van wijken
JJeten bij haar actie tegen het Civil Wrong
l^luseum. 'VerkeerfJ' vindt ze het uiteraard
iet dat daar de racistische wandaden uit de
13 storie genadeloos worden blootgelegd
13 et stuit haar alleen tegen de borst dat er zo
er iel geld in de verbouwing van het motel is
Jaestoken, terwijl de armen van Amerika geen
at uiver krijgen.
ie Weinig museumbezoekers staan bij haar
il. Na zo'n emotionele confrontatie met het
warte' deel van de geschiedenis blikken
i< merikanen liever vooruit, en vooral Voor de
.laat Tennessee ziet het er zonnig uit. In
K lemphis mag dan geregeld worden gehuild
in tl het verleden, de toekomst glimlacht de
/li ad breed toe. De rechtstreekse verbinding
ie iet Schiphol, vooralsnog op vier dagen per
u eek, legt de wereld open voor de stad aan
ie e Mississippi. En hoeveel muziek daar inzit,
eseffen ze maar al te goed aan de oevers van
e 01' Man River, waar blues (W.C. Handy)
rock (Elvis) hun oorsprong vonden.
JS Bloemenhandel
k e directe vluchten openen ongekende mo
gelijkheden. Niet alleen voor de toeristenin
dustrie, die met het stulpje Van Elvis op Gra-
jj land de op één na drukst bezochte woning
1 an de VS (na het Witte Huis) in de strijd kan
ooien. Maar ook voor onderne
mers als de Nederlander Frans
Slothouber.
-e De oorspronkelijk uit Rijns-
urg afkomstige veertiger, met
jn ouders meeverhuisd naar
J! mhem en van daaruit geëmi-
|<reerd naar de VS, kan nu de
loemenhandel weer oppakken
ie hij enkele jaren geleden
ïoest opgeven. Noodgedwon-
31 ïn „als de bloemen hier via
lC' lew York, Dallas of Chicago een-
31 laai waren aangekomen, waren
"i e niet zo vers meer" en tegen
jn zin, want hij deed het graag,
andaar dat Slothouber er on-
g( üddellijk weer indook toen hij
oorde van de nieuwe vluchten,
ij ging een zakenrelatie aan
iet Eva Lubin, die bloemen uit
uid-Amerika naar Memphis laat
'engen, 'verfriste' zijn vroegere
ontacten en begon twee maan-
'n geleden al te importeren
eventuele concurrenten
•r te blijven".
En die zijn er al in Florida
Nebben zich een paar Neder-
idse kwekers gevestigd, maar
werken nog aan de kwali
teit of zullen er komen, zo voorspelt
Slothouber. Het kan namelijk een-leuk han
deltje worden. Voor verse Hollandse bloemen
blijkt in Amerika wel degelijk een markt te
bestaan. Het kopen van bosjes is in de States
weliswaar niet 'in', maar wat niet is kan ko
men, zo luidt het motto van Slothouber en
Lubin. Als je er zelf maar wat aan doet. Het
duo weet dat Amerikanen alleen bloemen in
huis halen voor speciale gelegenheden als
verjaardag, bruiloft en begrafenis, maar levert
alvast boeketten aan de plaatselijke super
markten, in de hoop op een kentering in het
Succes in Memphis: De Varsity Spirit Corporation (links) maakt het met
'cheerleaders', Fedex (boven) met vracht, en de Bermels met hun kapsa
lon. Op de foto onder staat Hans Bermel achterin de zaak, en zijn broer
Verder gaan de zakenpartners ook groen
ten 'brengen' naar stad en wijde regio. Witte
asperges bijvoorbeeld, want die zijn ter plek
ke vanwege de vochtigheid niet te verbouwen
en dus niet te krijgen. En rode en gele papri
ka's, die er twee dollar per stuk kosten. „Die
komen we dus ook in Nederland halen", zegt
Slothouber. Na zijn eerste mislukte bloemen-
avontuurtje werkte hij negen jaar als garage
houder, maar nu de directe vluchten ook het
achterland van Memphis als afzetgebied ont
sluiten, stapt hij net zo makkelijk weer over
op de importbusiness. „Door deze verbin
ding kunnen de versprodukten nu binnen
een dag in een straal van 300 tot 400 mijl
rond de stad worden afgezet."
Slothouber wil zijn produkten via familiele
den betrekken van de veilingen in Rijnsburg,
Aalsmeer en het Westland. Vooral voor de
Hollandse roos voorziet hij leuke afzetmoge
lijkheden. „Een tijd lang viel die hier niet te
verkopen. De kop was te klein en je rook 'm
nauwelijks. Dat gold ook wel voor de rode ro
zen uit Zuid-Amerika, maar die zijn goedko
per. Vandaar dat ze meer en meer werden
verkocht. Nu er bij het kweken weer meer
wordt gelet op de geur van de Hollandse roos
en het vervoer niet meer ten koste gaat van
de versheid, kunnen de grotere kwaliteit en
het betere assortiment wel eens de doorslag
geven."
Frisse wind
Het grote 'assortiment' schoonfamilieleden
dat hem was voorgegaan naar Memphis,.zet
te Slothouber en zijn vrouw er in 1986 toe
aan te emigreren. Hij is dus niet de enige Ne
derlander in de stad. Vier broers, een zus en
Peter voorin.
een schoonzus van zijn vrouw, bijna de com
plete familie Bermel, werken anno 1995 in de
gezamenlijke kapperszaak in Memphis. Ze
hebben er een florerend bedrijf opgebouwd.
Nadat de eerste broers al in 1964 en 1966
waren overgestoken, konden de anderen
zonder risico overkomen uit Doornenburg,
een plaatsje op het snijpunt van Neder-Rijn
en Waal in de Betuwe. De Bermels hadden in
Amerika namelijk dé succesformule gevon
den. In de tijd dat de haren nog volop werden
getoupeerd tot 'suikerspinkapsels', hanteer
den zij de föhn al. De frisse wind deed het
goed in het vochtig warme Memphis. Zó
goed dat de Bermels er nu hard over denken
een Filiaal te openen in Germantown, de rijke
suburb van de stad die 'een beetje leegloopt'.
„De mensen trekken weg uit het centrum,
omdat het daar allemaal wat crimineler
wordt", zegt Hans Bermel. Hij wil daar overi
gens niet al te zeer over uitweiden.
Liever praat hij erover dat hij met zijn fa
milieleden soccer in de regio introduceerde,
en dat er al sinds 1966 een Bermel-voetbal
team in Memphis rondloopt. Recent nog
speelde dat in Doornenburg, van waaruit vol
gend jaar een ploeg van zo'n vijftig man
overkomt om de return te spelen. Hans Ber
mel gaat in 1998 overigens met zijn broers
naar het WK in Frankrijk. Voetbal is duidelijk
een van zijn passies, naast zijn vak natuurlijk.
Bermel weet ook precies waarom Holland
se kappers zo hoog aangeschreven staan in
de VS. „Omdat de opleiding in Nederland
veel beter is. Na de kappersschool begin je
daar met vegen en word je ook in de zaak
nog eens streng begeleid. Dat kennen ze hier
niet. Wie in de VS niet goed genoeg is voor
een eigen zaak, die gaat naar de kappersop
leiding en wordt leraar. Dat wreekt zich. Bo
vendien word je hier na de opleiding meteen
voor de leeuwen gegooid. Ook dat werkt niet.
Vandaar dat wij er zo bovenuit konden sprin
gen toen we hier in Memphis begonnen."
Het heeft de Bermels geen windeieren ge
legd. Ze bezitten een stuk land (met blokhut)
in Mississipi en een huis in Florida. „En dat
zouden we in Holland natuurlijk nooit heb
ben gehad."
Levensader
Memphis heeft z'n Egyptische naam te dan
ken aan het gegeven dat de Mississipi een le
vensader is voor de omliggende gebieden,
net als de rivier de Nijl. In de al herhaaldelijk
tot 'schoonste' stad van de VS uitgeroepen
metropool is een grote glazen piramide ge
bouwd, waarin de sportarena is gevestigd.
Het is één van de bezienswaardigheden,
naast onder meer Beale Street (de geboorte
plaats van de blues en de rock en de straat
waar BB King een restaurant bezit), Grace
land en de beroemde Sun Studio's.
Memphis bied eveneens onderdak aan de
grootste katoenbeurs, hardhoutmarkt en
vrachtluchthaven van de wereld, en Fedex
(Federal Express) heeft er z'n hoofdkwartier.
Dit bedrijf, dat gemiddeld een miljoen pakjes
per nacht verzendt, heeft enorme betekenis.
Er werken 22.000 mensen in de lokale vesti
ging en de naam van de zaak is een werk
woord geworden Fedex it to me). „Fedex is
de magneet die distributiebedrijven aantrekt.
Die bedrijven vestigen zich hier ook omdat
de belasting zo laag is en omdat de huizen
voor de werknemers zo goedkoop zijn. Met
een minimum-uurloon van 4,75 dollar is de
arbeid hier bovendien niet duur", zo werpt
bloemenimporteur Slothouber zich op als
pleitbezorger voor de regio.
Aan de negatieve kant staan de criminali
teit, de warmte „in juli en augustus is het
hier zo heet dat je buiten bijna niets kunt
doen"en de geringe sociale voorzienin
gen. „Maar auto's en benzine zijn weer heel
goedkoop." Economisch gezien zijn er moge
lijkheden in Memphis, vinden de Nederland
se immigranten. „Als je maar een goed pro-
dukt hebt", zeggen Slothouber en Bermel.
Pepernoten
Hoe dan ook, Memphis verwacht veel van de
relatie met Amsterdam. Op toeristisch ge
bied, maar ook waar het om de vestiging van
bedrijven gaat. De stad spiegelt zich aan de
ontwikkelingen in de staat Georgia en zijn
hoofdstad Atlanta. Sinds daar een non-stop
verbinding met Schiphol bestaat, is Neder
land er nummer één als het om het aantal
bedrijfsvestigingen gaat.
Daarop vooruitlopend is in Memphis in
tussen een 'Holland-België Club' in het leven
geroepen. Oprichters: Frans Slothouber en
zijn Belgische collega Gino Bauwens, impor
teur van van alles en nog wat. Aantal leden
tot nu toe: 28. „Maar sommigen hebben een
familielidmaatschap, dus het zijn er eigenlijk
meer." Activiteiten: „Het bieden van hulp,
het begeleiden van nieuwkomers en het or
ganiseren van feestjes, zoals Sinterklaas. Met
échte pepernoten.
Culinair vertier is er overigens genoeg in
Memphis, dat gerust de barbecue-hoofdstad
van de wereld mag worden genoemd. Er zijn
zo'n honderd barbecue-restaurants, en tij
dens het jaarlijkse festival in mei wordt in de
stad het 'wereldkampioenschap' gehouden.
Daarbij wordt de stadsoever van de Missis
sippi volgebouwd met stands.
In de meerdaagse wedstrijd zelf gaat het
vooral om eten, drinken en prestige. Deelne
mers aan de Cooking Contest laten koks over
komen uit Australië om maar te winnen, en
die koks roosteren werkelijk van alles. Van
karbonade tot kangoeroe tot krokodil. Wie in
Memphis woont, ontkomt niet aan de gekte.
Barbecuen is er 'een religie', zeggen de al
lang bekeerde Bermels.
Cheerleaders
De Amerikaanse droom komt in Memphis
nog geregeld uit. Het blijkt uit de successen
van Federal Express en de Varsity Spirit Cor-
poration „Ik heb Fedex zien groeien in de
handen van Fred Smith", zegt Hans Bermel.
„De man begon 22 jaar geleden met een paar
pakjes in Little Rock, omdat je niet zo van de
US Mail op aan kon." Nu heeft Fedex 489
grote en kleine vliegtuigen, die vluchten ma
ken naar 325 bestemmingen in 193 landen.
De omzet: 8,5 miljard dollar.
Het verhaal van Varsity Spirit werd op de
zelfde manier geschreven. In dit geval heette
de oprichter Jeff Webb, en ook hij sprong in
het gat dat anderen lieten vallen. Zelf afkom
stig uit die wereld, moderniseerde hij kleding
en opleiding van cheerleaders en ddnce
squads. Ook in zijn geval ging de wet van de
grote getallen werken, nu zich op die markt
in de VS zo'n drie miljoen jongeren bewegen.
Webb liet ze dat atletisch en gymnastisch
doen en schoot in de roos.
Tegenwoordig werken er 240 fulltimers en
1.100 parttimers bij het vroegere eenmans
zaakje in Germantown. Hun bezigheden
strekken zich uit van het ontwerpen, vervaar
digen en verkopen van uniformen tot de op
leiding van dance squads en cheerleaders in
zomerkampen. De omzet bedraagt 33 mil
joen dollar en Varsity Spirit, dat ook al oplei
dingen in Japan en Duitsland is begonnen,
mikt nu met de cheerleaders op de Europese
markt. Winnaars van de nationale competi
ties mogen er demonstraties geven, zoals vol
gend jaar lente op het muziekfestival in
Maastricht.
„We hopen dat soccer de cheerleaders
omarmt. Misschien kan daarmee het geweld
rond het voetbal worden tegengegaanzo
oppert Rick Bowers, senior vice-president
marketing „Als cheerleaders na de wedstrijd
shows geven, letten de supporters misschien
meer op hen dan op elkaar."
Ziekenhuis
De show als wapen. Het is typisch Ameri
kaans en het wordt ook gebruikt bij het inza
melen van geld voor het St. Judes Hospital.
Een uniek ziekenhuis, waar kinderen met
kanker in een vroeg stadium,gratis worden
behandeld. Waar ze ook vandaan komen.
De aanzet tot de bouw van het St. Judes
(voltooid in 1962) werd gegeven door Danny
Thomas, een komiek van Libanese afkomst,
als dank voor zijn succes in de States. Het
geld dat nodig is om de zaak draaiende te
houden, wordt sinds 1957 opgehoest door
sponsors. „Van 11 miljoen dollar in het begin
tot 175 miljoen volgend jaar", aldus Dick
Shadyac, de verantwoordelijke man voor de
fundraising De geldinzameling gaat via ra
dio-, TV-, en videoshows, diners, golftoer-
nooien en wat al niet. „En de respons is on
gelofelijk", zegt Shadyac. „Dat komt omdat
dit liefdewerk is. Wij doen het werk van
God."
Het grote geld is nodig voor het ziekenhuis
en de onderzoeksafdeling, waar overigens
ook nog een groep Nederlanders werkt. Op
uitnodiging stapten dr. Gerard Grosveld en
zijn team van de Rotterdamse Erasmus Uni
versiteit over om voor het unieke kinderzie
kenhuis genetisch onderzoek te verrichten.
„Heel Memphis leeft mee. De mensen adop
teren de kinderen, nemen ze in huis, zorgen
voor het vervoer", zegt Shadyac. Het is het
andere gezicht van de stad.
De rondgang over de behandelafdeling is
nog aangrijpender dan de toer door het Civil
Rights Museum. Gelukkig wordt het aantal
patiëntjes er komen er jaarlijks zo'n
5.000 dat geneest steeds groter. Shadyac:
„In de jaren zestig lag het percentage rond 4
procent. Nu is dat 60 procent."
In Memphis kan Amerika dan ook hoopvol
glimlachen om z'n toekomst.
