Mensensmokkel met garantie
ZATERDAG
S
BIJVOEG
SEL
7
)e trein naar Berlijn.
Criminele 'reisbureaus'zijn voor veel vluchtelingen weldoeners
Noem het een gat in de markt,
een manier om rijk te worden
aan radeloosheid.
Vluchtelingen die hun
uitzichtloze positie willen
inruilen vooreen beter bestaan,
zijn geld waard. In Nederland
hebben zeker honderd
'handelaren'zich
gespecialiseerd in de im- en
export van mensen. Deze
'reisbureaus' voorzien hun
'smokkelwaar' tegen betaling
van treinkaartjes, vliegtickets
en vervalste paspoorten. Ze
garanderen een succesvolle
overtocht naar het beloofde
land, naar een zorgeloze
toekomst. Maar geen garantie is
waterdicht. Deze week stortte
een Haarlems en Rijsenhouts
wereld wijd smokkelnetwerk
volledig in, na ingrijpen van de
politie Kennemerland.
ondag 11 juni, 22.40 uur. Vertrek van
Amsterdam Centraal Station. Een Iraan-
se vrouw gaat met haar begeleider en
haar kind op weg naar een nieuwe toekomst: Cana-
da. Acht uur is de aankomst op het station in Ber
lijn. Maandagochtend gaat de reis per metro door
naar het vliegveld Schönefeld. 's Middags, kwart
over één plaatselijke tijd, zal onder haar Toronto
opdoemen.
Maar eerst station Hengelo. De laatste stop in
Nederland. De Koninklijke Marechaussee, inge
schakeld door de Haarlemse politie, stapt de trein
binnen. De vrouw en haar Haarlemse begeleider,
eveneens in Iran geboren, tonen hun papieren. De
vrouw is door hem voorzien van een vervalst Frans
paspoort. De Marechaussee groet haar:.Bonjour."
Er volgt geen reactie vari de vrouw. Ze spreekt geen
Frans. De vrouw wordt aangehouden. De Haarlem
mer, wiens papieren in orde zijn, mag doorreizen
richting Berlijn. Ook drie andere Iraniërs, die elders
in de trein zitten, kunnen zonder problemen hun
reis voortzetten.
Na haar aanhouding vraagt de 'Frangaise' asiel
aan en komt ze in de asielzoekerprocedure terecht.
Via het aanmeldcentrum in Zevenaar krijgt ze een
plaats in het opvangcentrum in Luttelgeest. Daar
verdwijnt ze binnen een week. De plaatselijke
vreemdelingendienst noteert de Iraanse op de lijst
'MOB', Met Onbekende Bestemming.
Reisbureau
Vanuit een bescheiden flatwoning in Haarlem-
Oost, vlakbij de uitvalsweg naar Amsterdam, runt
een 33-jarige Haarlemmer een 'reisbureau' voor
vluchtelingen. Op verzoek biedt hij, volgens de
Haarlemse recherche, vluchtelingen uit Iran en
kansloze of uitgeprocedeerde asielzoekers in Ne
derlandse opvangcentra 'gegarandeerde' en 'niet-
gegarandeerde' reizen naar Canada. Tegen een be
drag van ongeveer tweeduizend dollar levert hij een
treinkaartje enkele reis Berlijn of Düsseldorf, een
ticket naar Toronto, Montreal of Vancouver en een
vervalst paspoort.
De Haarlemmer, geholpen door zijn inwonende
27-jarige zus, heeft een omvangrijk netwerk voor
het smokkelen van mensen opgebouwd. In 1989
vluchtte hij uit Iran weg voor het regime. Inmiddels
heeft hij een verblijfsvergunning. Twee jaar geleden
maakte zijn zus, die in Iran bij een reisbureau
werkte, de overtocht. Het tweetal recruteert een
groot aantal mensen, die zorgen voor nieuwe klan
ten en de opvanghuizen voor de te smokkelen
vluchtelingen. In de Nederland heeft de Haarlem
mer ook in asielzoekerscentra stromannen zitten,
die potentiële clientèle bij het 'reisbureau' aan
brengen. Om de klanten in de armen van zijn op
drachtgever te drijven, verspreidt een contactper
soon in de Ripperda-kazerne zo nu en dan het ge
rucht dat de politie op korte termijn zal overgaan
tot massale uitzetting.
Terwijl de Haarlemmer en zijn zus in Nederland
werven, bouwt de nog in Iran woonachtige familie
ter plekke een klantenkring op, zo luidt het verhaal
van de Haarlemse recherche. Die vluchtelingen
moeten een deel van de reissom aan de familie be
talen, voordat de reis richting Canada met Neder
land als vaste tussenstop begint.
De meest gebruikelijke weg gaat door de bergen
naar Turkije of een ander buurland van Iran, en
vervolgens richting Europa. Contactpersonen van
de Haarlemmer zorgen voor tijdelijke opvang van
de vluchtelingen in Nederland of elders in Europa.
Sommige vluchtelingen mélden zich als asielzoeker
in Nederland. Volgens de politie wordt op deze ma
nier 'misbruik' gemaakt van de asielzoekersproce
dure alhier. Vanuit het Nederlandse asielzoekers
centrum wordt vervolgens contact opgenomen met
de 'Haarlemse touroperator'.
De Iraanse vluchtelingen kunnen, zo is gebleken
uit onderzoek van de Haarlemse politie, kiezen uit
een 'gegarandeerde' en een 'niet-gegarandeerde'
reis. De garantie bestaat voornamelijk uit het on
dernemen van meerdere smokkelpogingen. De er
varing heeft geleerd dat één op de drie onderne
mingen slaagt. De Haarlemmer begeleidt zijn klan
ten persoonlijk naar een van beide Duitse luchtha
vens. In Canada worden de Iraniërs wederom door
compagnons van de Haarlemmer opgevangen. De
'niet-gegarandeerde' reis komt er voornamelijk op
neer dat de vluchtelingen worden voorzien van ver
valste identiteitspapieren, treinkaartjes en vliegtic
kets.
Het Haarlemse 'smokkelreisbureau' loopt echter
in de smiezen. Bij de Vreemdelingendienst en de
Immigratie- en Naturalisatiedienst op de Ripperda-
kazerne komen steeds meer aanwijzingen binnen
die leiden naar Haarlem-Oost. Strekking van de in
formatie: Smokkel van mensen met vervalste pas
poorten.
Zondag 18 juni. Één week na de aanhouding van
de zogenaamde Frangaise en haar kind bij Henge
lo. De Haarlemmer zit wederom in de trein naar
Duitsland, voorzien van de diverse reisbescheiden.
De politie plukt de 'smokkelaar' en een Iraans stel
ter hoogte van het Amersfoort uit de trein. Kort
daarop volgen, op verdenking van medeplichtig
heid, de aanhoudingen van de zus van de Haarlem
mer, een 19-jarige Iraniër die in Haarlem-Noord
woont en een 37-jarige landgenoot die op de Rip
perda-kazerne verblijft.
Als de politie de volgende dag de met blauwe en
witte meubels ingerichte woning in Haarlem-Oost
doorzoekt, treft ze daar behalve de zus van de ver
dachte Haarlemmer ook een Iraanse man en vrouw
aan. De laatste is een goede bekende. Het blijkt de
in Hengelo onderschepte 'Franse' Iraanse vrouw te
zijn. Zij had zich blijkbaar van een 'gegarandeerde'
reis voorzien en had in afwachting van haar her
kansing onderdak gekregen in de woning van de
smokkelaar. Nog diezelfde dag brengt de politie
haar naar de Ripperda-kazerne.
Behalve de extra bedden voor de tijdelijk opvang
van de 'smokkelwaar', stuit de politie in de woning
ook op een 'drukkerij' in pocketformaat. Om de
paspoorten zo getrouw mogelijk te voorzien van
nieuwe pasfoto's, heeft de hoofdverdachte alleen
voor dat gebruik gemaakte nietjes en folie in huis
gehaald. Niet alleen paspoorten worden omge
bouwd, maar ook de 'smokkelwaar' wordt van een
nieuw uiterlijk voorzien, gezien de aanwezigheid
van een blondeer- en kappersset in de woning. Bij
een 19-jarige Haarlemmer, eveneens van Iraanse
afkomst, treft de politie 52 paspoorten aan. Een
deel daarvan is vermoedelijk afkomstig van diefstal
uit gemeentehuizen, een ander gedeelte zou hij van
'een bekende' uit Amsterdam afnemen. Ook zijn
diverse paspoorten van diefstal afkomstig. Uit poli-
tie-onderzoek is echter gebleken dat van een deel
daarvan nooit aangifte is gedaan.
Reishout-team
Zoals gesteld: de Haarlemse politie wist al geruime
tijd dat in de Ripperda-kazerne klanten werden 'ge
ronseld'. De aanwijzingen zijn echter onvoldoende
om tot een diepgaand onderzoek over te gaan. Tot
op het moment dat de Hoofddorpse politie een on
derzoekt begint naar een inwoner van Rijsenhout,
die wordt verdacht van mensensmokkel. In dat on
derzoek komt zijn Haarlemse 'collega' naar voren.
Harde informatie, zo concludeert de Haarlemse re
cherche. Het onderzoek van het Far-team kan be
ginnen.
Uit de Haarlemmermeerse naspeuringen blijkt
dat de 46-jarige Rijsenhouter het brein is achter het
smokkelen van mensen en het handelen in valse
documenten. Het Reishout-team, zoals de onder
zoekers in de Haarlemmermeer zichzelf vanaf dat
moment betitelen, wordt geformeerd.
De Rijsenhouter leidt in het dorp aan de Ring
vaart een bescheiden bestaan, net als zijn Haarlem
se collega. Zijn wervingsgebied bevindt zich vooral
in Amsterdam en in het Midden-Oosten. In de
Iraanse hoofdstad Teheran regelt een zakenrelatie
het transport van vluchtende Iraniërs, Irakezen, Af-
ghanen en Pakistani.
Voor bedragen van rond de vijfduizend gulden
worden ze, voorzien van toeristenvisa, op het vlieg
tuig gezet naar 'gebruikelijke' landen als Oekraïne,
Roemenië, Oostenrijk, Rusland en Denemarken.
Daar vandaan worden de vluchtelingen gestatio
neerd in Nederland of omringende landen als Bel
gië en Duitsland. Nederland binnenkomen gaat per
auto of per trein. Vooral het laatste vervoermiddel
biedt een goede kans op succes.
In Amsterdam en de rest van Nederland komen
klanten door mond-tot-mond reclame op de Rij
senhouter af of zorgt een uitgebreid netwerk van
contactpersonen dat de vluchtelingen hem weten
te vinden. Verspreid over Nederland en Europa
heeft hij, net als de Haarlemmer verschillende op
vanghuizen, waar de 'smokkelwaar' in afwachting
van het transport onderdak wordt verleend.
Om vanuit Nederland of een buurland richting
Canada te komen, moet een bedrag van circa vijf
duizend gulden worden neergelegd. Meestal gaat
de vlucht van het vliegveld in Düsseldorf of dat van
het Belgische Zaventem, waar een ticket Toronto
slechts 999 gulden kost. De man gaat net zolang
met zijn klanten door tot hij ze in Canada heeft. De
ervaring leert dat dat binnen drie keer lukt. Zijn
clientèle, meestal in groepjes van drie of meer per
sonen, reist altijd onder begeleiding van iemand
die de taal machtig is van het land waar de groep
naar toe gaat.
Maar de Rijsenhout-connection bestaat niet
meer. Vier Afghanen en hun begeleider werden vo
rige week vrijdag in Zaventem onderschept. Het
drietal is teruggebracht naar Duitsland, het EU-
land waar ze oorspronkelijk waren aangekomen.
De Rijsenhouter en twee handlangers in Weert
werden donderdagochtend van hun bed gelicht.
Weldoener
Het is de politie (nog) niet duidelijk hoeveel beide
mensensmokkelaars aan hun praktijken hebben
verdiend en waar die inkomsten zijn gebleven. De
politie heeft in elk geval geen grote sommen geld
op de bankrekening van de Haarlemmer aangetrof
fen. Ook zijn flatwoning en oude auto geven de in
druk dat de broer en zus er een bescheiden levens
wijze op nahielden. Net als de Rijsenhouter overi
gens.
Onder Iraanse vluchtelingen wordt de Haarlemse
smokkelaar beschouwd als een 'weldoener'. Ie
mand die niet zozeer misbruik maakt yan de rade
loosheid onder zijn landgenoten, maar hen een
laatste kans biedt op een nieuwe toekomst. Zij noe
men het een hard gelag dat hij is gearresteerd; hun
betrouwbare 'travelagency'verdwijnt hierdoor.
Overigens is de man zeker niet de enige illegale
touroperator die zich onder meer in Haarlem op
houdt. Hij is slechts het topje van de ijsberg, me
nen bronnen in de Ripperda-kazerne. Die gedachte
wordt gedeeld door de politie Kennemerland. De
arrestatie van de gerenommeerde Rijsenhoutse en
Haarlemse mensensmokkelaars mag dan twee zeer
omvangrijke, wereldwijde netwerken in elkaar heb
ben doen klappen, er blijvën nog genoeg kapers op
de kust over. De schatting is dat er circa honderd
van deze mensensmokkelaars in Nederland actief
zijn.
Zeker vijftien van die 'agentschappen' bewegen
zich onder meer rond het Haarlemse centrum, op
zoek naar mensen die geld willen betalen om het
land te verlaten. Het zou gaan om Zweden, Duit
sers en Nederlanders. Voor de asielzoekers geldt
dat veel van deze reisbureaus voor onbetrouwbaar
doorgaan, aangezien geregeld geld wordt betaald,
terwijl de gevraagde tickets of documenten uitblij-
Donderdag 22 juni. Samen met haar kindje zit de
31-jarige 'Franse' Iraanse vrouw in haar kamer in
de Ripperda-kazerne. Terwijl de andere asielzoe
kers op deze uitbetalingsdag enigzins uitgelaten de
poort uitlopen om het geld in winkels in de Cronjé-
straat uit te geven, blijft ze binnen. Als 'straf moet
ze zich nu vier keer per dag melden bij de vreem
delingenpolitie op het terrein. Doet ze dat niet, dan
wordt ze overgeplaatst naar een bad camp, een
slechter centrum dan de Ripperda. Ze maakt een
aangeslagen indruk, zien haar landgenoten. Ze we
ten ook dat zij de enige is wiens poging om de gro
te oversteek te maken mislukte. De andere dertig
vluchtelingen uit Haarlem kregen het wel voor el
kaar. De garantie werkte. En ze maken het goed,
daar in Canada, zo laten ze de achterblijvers in de
Ripperda-kazerne weten.
191
ZATERDAG 24 JUN11995
