WH wil 'drenkelingen' oppikken
'Huilen is schoonmaak van binnen'
Kerk Samenleving
Leiden
ZATERDAG 24 JUN11995
972
REDACTIE* DICK VAN D
'Vrijzinnig gedachtengoed moet beter worden uitgedragen'
In groten getale haken
kerkgangers tegenwoordig
af. De WH wil potentiële
kerkverlaters 'binnenboord'
houden. Dijk heeft de vaste
overtuiging dat dat in sommige
gevallen kan lukken als het vrij
zinnige gedachtengoed beter
wordt uitgedragen. Daaraan
heeft het in haar ogen in het
verleden nogal eens ontbroken.
Mede daardoor, zo luidt haar
analyse, hebben de hervormde
en gereformeerde kerken in de
jaren 50 en 60 'een ruk naar
rechts gemaakt'. Waarmee ze
bedoelt dat de orthodoxen de
overhand hebben gekregen in
deze kerken, terwijl de vrijzinni
gen de kerk werden uitgejaagd.
Vrijzinnigen zullen meer aan
de weg moeten timmeren.
Daaraan wil Foekje Dijk haar
bijdrage leveren, hoewel ze be
seft dat het bedrijven van zen
ding eigenlijk niet past bij haar
en haar geestverwanten. „Wij
kennen geen dogma's." Het uit
dragen van het vrijzinnige ge
dachtengoed is nodig, beseft zij,
gezien de vele misvattingen die
er leven. „De meeste ortho
doxen hebben geen goed beeld
van ons. Zij zien zien ons als
veroorzakers van kerkscheurin
gen. Terwijl wij daar nu juist he
lemaal niet op uit zijn. Óns ide
aal is een kerk waarin ieder
mens tot zijn of haar recht
komt. Daaraan willen wij ons
steentje bijdragen.
Vrijzinnigheid is voor velen
synoniem aan vrijblijvendheid.
Dat is volgens Foekje Dijk ook al
zo'n misverstand. „Orthodoxe
mensen hebben de neiging alle
verantwoordelijkheid af te wen
telen op God. Binnen de vrijzin
nigheid wordt de individuele
verantwoordelijkheid beklem
toond. Ieder mens is verant
woordelijk voor zijn of haar ei
gen daden. Als de oorlog woedt
in Joegoslavië zul je ons niet ho
ren zeggen: 'hoe kan God dat
nóu toelaten?' Natuurlijk weet
ik dat wij er hier ook niet veel
aan kunnen doen dat ze elkaar
in voormalig Joegoslavië in de
haren vliegen. Maar in je eigen,
kleine wereld kun je als mensen
Door het oprukkend
fundamentalisme, 'de
EO en dergelijke',
voelen veel mensen
zich niet thuis in de
Samen op Weg
kerken. „Als je zondag
op zondag vanaf de
kansel hoort over het
verzoenend bloed van
Christus, en je kunt
daar niks mee, dan
voel je je niet
begrepen", zegt
Foekje Dijk uit
Stedum. Zij is
vrijzinnig voorganger
in Assen en werkt
sinds enkele jaren
namens de
Provinciale Vereniging
van Vrijzinnig
Hervormden (WH)
tevens als pastoraal
consulente in
Groningen en
Drenthe.
M'WlififWl-llllli'iM
wel je bijdrage leveren aan vre
de."
Alleen bidden voor mensen
die het moeilijk hebben is niet
genoeg, vindt Dijk uit. ,,Als je
een buurman gebrek ziet lijden,
is bidden voor zo iemand één
ding. Maar je moet daarnaast
de daad bij het woord voegen
door te delen uit je eigen over
vloed."
Vrijzinnigen kunnen volgens
haar niet zo goed uit de voeten
met massieve, bijbelse waarhe
den. Bij gebrek aan weerwoord
zijn veel vrijzinnigen in de loop
der tijdens uit de kerk gevlucht,
zo stelt ze. Vrijzinnigheid, zo
legt ze uit, is ook meer dan een
geloofsleer. „Het is een manier
van zijn en van denken. Het
komt in gedrag tot uiting." De
provincie Groningen telt onge
veer 800 geregistreerde vrijzin
nig hervormden. Hoeveel dat er
in Drenthe zijn, weet mevrouw
Dijk niet. Maar het is haar vaste
overtuiging dat aanzienlijk
meer mensen de vrijzinnige be
ginselen aanhangen.
Tegen het Samen op Weg-fu-
sieproces, zoals dat thans ver
loopt, heeft de WH-vertegen-
woordigster de nodige bezwa
ren. Vooral tegen het mam
moetkarakter van de toekomsti
ge fusiekerk. Toch deelt ze de
opvattingen niet van Zwingli-
predikant Frans Brinkman uit
Odoom, die wil dat de vrijzinni
gen breken met de hervormde
kerk. „Als je eruit stapt, raak je
het contact kwijt. Dan kun je
ook geen drenkelingen meer
oppikken die in de SoW-kerken
dreigen te verdrinken", somt ze
haar bezwaren op.
Hoewel dominee Brinkman
de negatieve beeldvorming van
vrijzinnigen als potentiële kerk-
verscheurders bëvestigt, zegt
mevrouw Dijk zich de reactie
van haar collega-voorganger
wel te kunnen voorstellen. „Or
thodoxen hebben de neiging
ons zo'n beetje af te schilderen
als heidenen. Je wordt wel eens
moe als je altijd maar opnieuw
moet uitleggen dat vrijzinnigen
de evangelische boodschap wel
degelijk serieus nemen."
Vrijzinnigen hebben niet de
pretentie op alle vragen een
antwoord te hebben. „Wij leven
in een wereld vol onzekerhe
den. Als vrijzinnigen mogen wij
leven met een vraagteken", zo
zegt ze. Met een beeld van Jezus
Foekje Dijk: „De meeste orthodoxen hebben geen goed beeld van ons."
die al het lijden in de wereld op
zich heeft genomen, zegt ze niet
uit de voeten te kunnen. „Daar
voor is er nu nog teveel lijden in
de wereld. Hiervoor zal een an
dere theologische weg moeten
worden gevonden. Natuurlijk
denk ik dan aan de eigen ver
antwoordelijkheid van de mens.
Ik geloof niet in een lichamelij
ke opstanding. Maar ik geloof
wel in een opstanding, waarbij
wij de vertegenwoordigers van
God op deze aarde zijn gewor
den. Door onze handen zal het
allemaal moeten gebeuren.
Maar hoe dat precies zit, weet ik
ook niet. Dat laat ik open."
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
Rooseveltstraat 82 071-356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19,30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-128030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
G, P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor, F. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M, Steverink 071-356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-356215
Tel. dag. 9.30 - 11.30 uur of per post.
REDACTIE
G.J. Visser, chef redactie nieuwsdienst/kunst
H.W. van Egmond, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Advertenties: 071-32
Familieberichten: 023-31
023-32
Redactie: 071-32
Hoofdredactie: 071-31
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur
071-35
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur
071-14
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per maand (autom. betaling)
per kwartaal (acceptgiro)
per kwartaal (autom betaling)
per jaar (acceptgiro) ƒ3
per jaar (autom. betaling) 3
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) 1
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAh
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte
hebben of blind zijn (of een andere lee
dicap hebben), is een samenvatting va
regionale nieuws uit het Leidsch Dagbl;
geluidscassette beschikbaar. Voor infori
08860-82345 (Centrum voor Gesproker
tuur, Grave).
N H U I Z E
I met de dienstdoende
ZIEKE
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vj
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconessen!
en dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor p
ners bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19.45-21.00 uur
Special Carë Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00- 15.30 uur en 19.00-19.30 uu
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met
pleegkundige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse
II daarnaast ook 11.15—12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uuf (voor vaders tot 2
uur).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uui
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 01720-63131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, kla:
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uui
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 urn
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluit
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime
zoek moeelijkneid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden dé volgende tijden: keel-, neus- en oorh
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkundi
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-1
uur; b
Y VAN EGMOND, 071 -356414, PLV.-CHEF HANS KOENEKOOP, 071-35!
ewondering en hoon. Twee za-
I J ken die makelaar Harry Mens in
ruime mate ten deel zijn geval
len. Toen hij Pavarotti naar Nederland haal
de was hij opeens 'de impresario van de
eeuw'. Maar al de dag na het concert kreeg
hij te horen dat hij de tenor zou hebben ge
prostitueerd. En ook voor zijn politieke as
piraties heeft Mens zwavel en pek over zich
been gekregen. Maar hij is terug. Op alle
fronten.
„Zet hem maar aan", zegt Harry Mens,
terwijl hij naar de cassetterecorder kijkt.
Een stortvloed van woorden en ideeën, hel
der geformuleerd, niet zelden met een cyni
sche bijklank uitgesproken, breekt los in de
sereen ingerichte werkkamer van Mens.
Prachtige doeken van Karei Appel en Kees
van Bohemen verraden zijn interesse voor
kunst. Op het schilderij van Van Bohemen
zijn vaag de contouren te zien van de bok
ser Floyd Patterson, de panter die zich tien
ronden lang gek liet slaan om daarna ver
pletterend terug te komen.
„Zie je die zwarte en bruine kleuren? Wat
een drama! Kees van Bohemen was toen al
ziek. Hij is overleden aan kanker. Ik geloof
dat je zoiets aan de werken van schilders
kunt zien. Dat ze dan onbewust meer som
bere kleuren gaan gebruiken. Als je de
laatste schilderijen ziet van een man als
Strijbos is het allemaal bruin en zwart. Het
licht gaat uit. Er zit al dood in zijn handen."
„Ik heb mijn belangstelling voor kunst
van mijn vader. Hij was bollenkweker in
IJsse. In de winteravonden schreef hij to
neelstukken voor een toneelvereniging. Hij
heeft eens een passiespel geschreven. 'De
borah' heette dat. Met dat toneelstuk gin
gen ze in de vastentijd de hele Bollenstreek
af. Ik mocht mee met mijn vader, achterop
de fiets. In 'Deborah' kwam een vreselijk
onweer voor. Broeder Claudius maakte dat
onweer met een grote aluminium plaat. Ik
mocht nooit tot het einde van het stuk blij
ven van mijn moeder. Ze zei altijd tegen
me: Als het onweer is geweest, moet je naar
huis."
„Ik maakte kennis met de dramatiek van
het theater. Met kunst. Nu ik ouder word,
merk ik dat dat terugkomt. Van je twintigste
tot je veertigste ben je bezig met het verdie
nen van geld. Je wilt geschiedenis maken.
Na je veertigste zie je dat geld eigenlijk
maar heel relatief is. Een jaar of acht gele
den ben ik kunst gaan verzamelen. Verkeer
de kunst aanvankelijk. Maar je smaak gaat
vooruit."
„Ik weet wel dat veel mensen met een
scheef oog naar mijn kunstverzameling kij
ken. Zoiets gunnen ze je niet. Dat komt om
dat de Nederlander geen 'savoir vivre' heeft.
Ik denk dat de Nederlander moet leren ac
cepteren dat er in het leven mensen zijn die
iets meer hebben dan een ander. Ik heb een
Bentley. Het is inmiddels al een oude wa-
Hij is er een jaartje tussenuit geweest. Om even los te
komen van alle commotie rond zijn persoon. Maar
makelaar Harry Mens (48) uit Lisse is terug. En hij
praat nog even openhartig als altijd.
gen maar elke dag is het weer
optocht. Dan zie je ze bij stop
lichten bedenkelijk naar je kij
ken. Als je in Brussel met zo'n
auto rijdt, gebeurt er niks. In
Amerika loopt Donald Trump
handtekeningen uit te delen
aan jongens en meisjes omdat
die trots op hem zijn. Hier is
succes verboden
Roeping
Mens heeft zijn lidmaatschap
van de WD opgezegd nadat de
top van deze partij hem had
weggemanoevreerd. Maar dat
betekent .niet dat het 'politieke
dier' in de Lissese makelaar tot
bedaren is gekomen. „Het
klinkt misschien pathetisch",
zegt hij, „maar er is een stem in
mij die zegt dat ik wat kan bete
kenen voor dit land. Het is een
roeping. Tachtig procent in de
Tweede Kamer heeft die roe
ping niet en ik wel. Dat is juist
het grote verschil tussen hen en
mij. Ik denk er wel eens over
om weer op het oude nest terug
te keren, bij het CDA dus. Maar
eigenlijk ben ik er van overtuigd
dat ik het alleen red als ik een
eigen partij begin. Dan laat ik
ze daar in Den Haag echt alle
hoeken van de kamer zien en
haal ik veertig zetels. Want in
de kaste van de zittende politie
ke partijen is geen ruimte voor
Harry Mens.
„De zittende politici en be
stuurders maken misbruik van
hun gezag. Destijds stuurde de
burgemeester van Noordwijk
een brief naar de keuzecom
missie van de WD met de me
dedeling dat ze mij niet moes
ten nemen. Ik was volgens heth een gevaar de burgemeester van Noordwijk ijscoman
voor de maatschappij. Er zijn onlangs brie- zou zijn, verkocht hij geen ijsje met zijn on-
ven van die man bij het vuilnis gevonden, diplomatieke gedrag. Hij ontleent zijn gezag
Daaruit bleek dat hij net zo'n soort vieze louter aan zijn functie. Zit hij morgen de ge-
brief had geschreven over één of andere meenteraad van Noordwijk voor in zijn
ambtenaar die burgemeester wilde worden, zwembroek dan heeft hij geen gezag. Ik
Die man heeft dus een abonnement op dat wel."
soort brieven. Dat troost me dan weer. Er „Er gaat zo verschrikkelijk veel fout in dit
zit gewoon een weeffout in die man." land. Neem de discussie over de AOW. Dat
„Ik kan niet tegen misbruik van gezag. Als probleem wordt compleet verkeerd bena
derd. Er zijn een heleboel rijke mensen die
helemaal geen behoefte hebben aan AOW.
Ik ken een meneer die zijn zaak heeft ver
kocht voor honderd miljoen en in Bras-
schaat is gaan wonen om twintig procent
belasting uit te sparen. Die begint lachend
tegen mij te vertellen dat hij trouw de eerste
van de maand zijn AOW binnenkrijgt. De
rijke Nederlander wil best afstand doen van
die AOW ten gunste van de arme Nederlan
der. Als je tegen de rijke Neder
lander zou zeggen: 'Je hoeft geen
vermogensbelasting meer te be
talen, blijf maar hier. Maar je
krijgt geen AOW', doet hij dat
morgen."
Levenslang
Harry Mens heeft er inmiddels
zijn colbertje bij uitgetrokken.
Vriendelijk doch beslist geeft hij
zijn secretaresse per telefoon de
opdracht om het boek over Pa
varotti naar boven te brengen.
Een fraaiuitgevoerd boek dat
herinnert aan één van zijn be
langrijkste wapenfeiten op artis
tiek gebied. „Ik had dat concert
van Pavarotti niet willen mis
sen", zegt Méns. „Maar ik zou
het geen tweede keer doen. Eerst
likt de pers je aan alle kanten.
Maar Pavarotti is nog niet weg, of
ze beginnen je te trappen. Dan
zit jq bij Ursul de Geer en die ci
teert dan Gregor Frenkel Frank,
die beweert dat ik Pavarotti heb
geprostitueerd. Dat ik hem alleen
ter meerdere eer en glorie van
mezelf naar Nederland heb ge
haald. Dat accepteer ik niet. Tel
kens wanneer ik de kans krijg,
veeg ik die Frenkel Frank de
mantel uit. Die man heeft ge
woon straf nodig. Mensen die
me op dat vlak bezeren, hebben
levenslang bij mij. Dat zijn van
die salonsocialisten uit de Am
sterdamse grachtengordel. Van
die mensen die ook in Den Haag
de marsroute bepalen."
„Die muziek van Pavarotti maakt
een golf van emoties in mij los. Ik
ben erg emotioneel. Daar
schaam ik me niet voor. De men
sen mogen aan mij gerust zien
i dat ik verdriet heb of moeilijkheden. Als ik
naar een begrafenis ben geweest en ik heb
flink gehuild, dan is het net alsof ik uit dé
sauna kom. Dan kan ik er weer tegenaan.
Als ik niet heb gehuild op een begrafenis,
ben ik er niet geweest. Huilen is een
schoonmaak van binnen.
„Ik hou niet van nagemaakte mensen. Je
moet altijd jezelf zijn, jezelf niet camoufle
ren. Ik heb medelijden met sommige men
sen die in de VUT moeten. Als ze eenr
hun creditcard hebben ingeleverd bij
baas is er niks meer van hen over. Vooi
tijd waren het hele Arie's en nu lopei
met hun spataderen op de tennisbaar
de hoop dat ze de voorzitter daar kun
wegduwen. Dan hebben ze tenminste v
wat gezag. Zielig. Ik heb Gorbatsjov i
moet. Hét was net alsof ik over de heg h
met mijn buurman stond te praten,
man is echt. Open."
Liefde
Boem! Pats! Recht voor zijn raap! Dat i;
devies van Mens. Maar als het over de li
gaat, wordt hij opeens veel minder m
deelzaam. Dan begint hij voor het eer
stamelen. „Dat zijn privé-zaken", zegt
„dat is iets tussen man en vrouw." G
Maar van wat voor type vrouw houdt h
genlijk?
„Ik hou van vrouwen die huiselijk z
zegt Mens bedachtzaam. „Mijn doel
moeten spinazie kunnen koken. Dat vii
belangrijk. Ik heb niets tegen geëma
peerde vrouwen maar ik kom er heel
tegen van vijfendertig bij wie dat is doo
slagen naar de verkeerde kant. En dan
pappa op de tennisbaan over naar de
gende en Mien zit met het probleem."
„Iedere vrouw heeft naar mijn me
recht op een kind. Maar sommige vrou
laten hun beurt voorbijgaan. En als ze
tegen de veertig lopen, krijgen ze een
chisch probleem. Je komt oudere mar
tegen die voor de tweede keer getro
zijn. Vaak met een jonge vrouw. Uit res
voor hun oudere man roepen die vrou
dan dat ze geen kinderen willen. Ma<
kijk door hun ogen heen en zie dat ze
gen. Ik heb er moeite mee dat die vrou
en mannen de diepgang van hun rel
van die tweede rit, niet willen bezeg
met een kind."
„Het klinkt misschien niet erg modi
maar zo ben ik nu eenmaal. Ik kom er
eerlijk voor uit dat ik geloof in God. I
eens in de zoveel maanden naar de
aan de Keizersgracht in Amsterc
Meestal ga ik achterin zitten, bij de
daars. En dan heb ik weer voor drie m
den getankt. Daar, in die kerk, denk ik
van alles na. Ook over de dood, ja."
„Ik denk dat een hoop mensen te w<
met doodgaan bezig zijn. 's Morgens v
del ik altijd met mijn honden. Om k
over zes. Je komt net uit bed, je moet i
evën opstarten. Dan kom ik langs het k
hof bij het bos. Daar sla ik steevast
kruis. Vaak als je in zo'n bos loopt, be
bezig met de problemen van die w
Maar elk probleem wordt minder belan
als ik op dat kerkhof zo'n open graf zie v
iemand morgen in begraven zal wor
Want voor hetzelfde geld ben ik het. En
is alles opgelost."
