Toerisme
volgende week opnieuw los
Heel Nederland
op één schijfje
Slag bij Waterloo brandt
op de camping
Leld<er eten
Golf is in!
r T
TOERKOOP
'De beslissende slag die een eind maakte
aan de Franse overheersing, woedde op 18
juni 1815, deze zomer dus 18 decennia ge
leden. Eens in de vijf jaar wordt dit feit
herdacht en dit jaar is het weer zover. In
feite is de herdenking al begonnen met
een reeks concerten waarbij werken wor
den uitgevoerd van de vele componisten
die inspiratie hebben gevonden in de be
slissende strijd. Verder zijn er filmvoorstel
lingen en tentoonstellingen. Hoogtepunt
vormt het weekeinde van 17-18 juni. Za
terdags is er 's avonds laat een spectacu
lair klank- en lichtspel; de volgende dag
komen duizenden figuranten in histori
sche uniformen en honderden paarden in
actie om een reconstructie te geven van
de slag. Het publiek zal het allemaal vanaf
staan- en zittribunes kunnen aanschou
wen.
De laatste tijd heeft Waterloo nogal wat
kritiek te verduren van historici. Niet om
het herdenken zelf, maar omdat in de te
rugblikken te veel heroïeke nadruk valt op
zowel de figuur van Napoleon als de opge
klopte Franse glorie. Tenslotte was Napo
leon een brute veroveraar en heerser. De
primaire betekenis van Waterloo is, aldus
deze critici, dat een eind werd gemaakt
aan een heerszuchtig regime.
Uiteraard ziet Edouard Bressinne dat
anders. Hij zal zeker deze zomer heel wat
toeristen ontvangen in zijn auberge, die
ligt aan de voet van grote, ruim veertig
meter hoge herinneringsheuvel met de
grote bronzen leeuw op de top. Heuvel en
leeuw - een cadeautje van het Nederland
se gezag uit de eerste na-napoleontische
jaren - vormen het centrum van het histo
rische slagveld. Hier staat ook een modern
bezoekerscentrum waar het publiek aan
de hand van maquettes, film en dia's een
indruk krijgt van wat zich heeft afge
speeld. En natuurlijk is er de onvermijde-
Edouard Brassinne, uitbater van de auberge Le Bivouac de l'Empereur in Waterloo,
steekt niet onder stoelen en banken dat hij Napoleon hoog in het vaandel heeft. Een fa
milietrekje. Ooit diende een voorvader de keizer met veel toewijding en dat heeft de
nazaten niet onberoerd gelaten. Zo haalde de vader van Edouard regelmatig de publici
teit door zich in het uniform van de keizerlijke armee te steken om daarmee door België
te trekken. Edouard is wat introverter in zijn huldebetoon. Hij laat elk jaar op 18 juni, de
datum waarop Napoleon zijn Waterloo vond, in de plaatselijke kerk een mis lezen voor
de verslagen monarch.
CHRIS VAN TWISK
lijke souvenirwinkel vol toeristische prul
laria. De heuvel is inmiddels danig onder
graven en krijgt nu een flinke opknap
beurt. Wie de trap van 226 treden be
dwingt, wacht een mooi overzicht.
Voor een aanmerkelijk sfeervoller in
druk kan de bezoeker de toeristische
drukte rond de heuvel beter mijden. Op
het slagveld is een wandelroute uitgezet,
compleet met oriënteringstafels. Zo is de
hoeve Hougoumontvanaf de heuvel mak
kelijk te voet te bereiken. Veel bezoekers
laten zich door het bordje privé-terrein af
schrikken, maar de boerderij, nog altijd
bewoond, is een monument en het erf
mag betreden worden.
Hougoumont is de plek waar de slag fei
telijk begon. Franse troepen bestormden
op de ochtend van 18 juni de hoeve, die
door Schotten en Engelsen werd verde
digd. De beoogde doorbraak bleef uit; na
een dag van bittere strijd moesten de
Fransen zich terugtrekken met achterla
ting van een gesneuvelde generaal. In het
kapelletje van de grote hoeve liep het
Christusbeeld tijdens de strijd schade op.
Wat nog te zien is. Achter de hoeve staan
nog andere stille getuigen: drie bomen die
in 1815 op het strijdgewoel neerkeken.
Waterloo is uiteraard de plek van pom
peuze monumenten en herinneringsste
nen. Holland is in dit opzicht zuinig ge
weest jegens zijn strijders die onder aan
voering van prins Willem II hun aandeel
leverden. Maar sinds enkele jaren staat er
ook een Nederlands monument. Het is te
vinden vlakbij het bekende kruispunt
Quatre-Bras, zo'n vijftien kilometer zuid
waarts van Waterloo aan de N5, richting
Charleroi. En wie nog wat extra Napoleon
tische geur wil opsnuiven: halfweg
Quatre-Bras is het museum Caillou geves
tigd in het huis waar Napoleon en zijn staf
logeerden in de nacht voor de slag. Een
aantal voorwerpen herinnert daaraan.
Een hele dag historisch slagveld als vrij
etijdsbesteding? Voor wie dat iets teveel is,
kan bij Quatre-Bras doorrijden naar Char
leroi om te zien dat de eens zo grauwe
stad aan een nieuw leven is begonnen. De
kolenmijnen zijn dicht, de staalfabrieken
gesloten. Nieuwe, schone bedrijven zijn
aangetrokken. De binnenstad wordt gezel
lig gemaakt en de auto zoveel mogelijk ge
weerd mede dank zij een modem parkeer
systeem. De autoloze bezoeker kan in de
Pasar Malam
Naar de tropen, zonder ook maar één grens
le passeren; dat is mogelijk op de Pasar Ma-
lam Besar. Volgens de organisatoren gaat
het om 'het grootste Euraziatische festival
ter wereld'. De exotische markt wordt van
donderdag tot en met zondag 25 juni ge
houden op het Malieveld in Den Haag. De
afgelopen jaren trok dit 'tropische uitje in
eigen land' meer dan honderdduizend be
zoekers. Het programma vermeldt onder
meer demonstraties door weefsters, een
kledingshow en een huwelijksceremonie.
I let Wayang-theater biedt golek-voorstel-
lingen ert-kulit. Tal van restaurants zorgen
er voor dat de oosterse sfeer letterlijk te
proeven is.
Geopend van 12 tot 23 uur, op vrijdag en
zaterdag tot 24 uur. Info: 070 - 35 40 94 4.
Met ANWB op pad
De ANWB organiseert tot eind juni een aan
tal wandel- en fietstochten met het Achter-
hoekse coulissenlandschap rond Lochem
als decor. De wandelingen van 8,15 en 23
kilometer voeren door gebieden waar veel
vogels en andere dieren (onder meer ree
ën), te vinden zijn. De twee fietstochten van
24 en 30 kilometer kunnen worden gecom
bineerd tot één lange tocht. Het routepak
ket kost vier gulden (gratis voor ANWB-
Toeractiefleden) en is verkrijgbaar bij de
1VW aan de Tramstraat 4 te Lochem. Op
werkdagen sluit het kantoor om 17.30 uur,
zaterdag om 16 uur en op zon- en feestda
gen om 14 uur.
Info: 0 57 30 - 51 89 8.
ZATERDAG 3 JUNI 1995
Paardendagen
1 De Haagsche Paardendagen zorgen van-
u| daag en morgen op de Lange Voorhout
n| voor veel hippisch spektakel. Er zijn dage-
lijks vier shows (om 13,17,19 en 22 uur),
met onder meer demonstraties, een carrou-
4 sel met Friese paarden, jachtmeute, dres
suur en stuntwerk. Ook is er een voetbal-
I wedstrijd tussen Shetlandpony's. Traditie-
I getrouw werkt ook een buitenlandse groep
1 mee. Dit jaar komt het Gardehusarregimen-
n wr, de Koninklijke Garde van de Deense
koningin, naar Den Haag. De 26 ruiters zijn
I gekleed in rood-blauw-gouden uniformen
in I luzarenstijl uit de 19e eeuw.
J Info: 06 -34 03 50 51.
Rondleiding door fort
In het Utrechtse Bunnik staat Het Fort bij
Rijnauwen. Het terrein, met daarop een
aantal kazernes en flankbatterijen, meet 31
hectare, en is daarmee het grootste verdedi
gingswerk van Nederland. Doordat het ja
renlang was afgesloten voor publiek ont
stond een uniek natuurgebied. Staatsbosbe
heer organiseert er tot 1 oktober wekelijks
vier excursies onder leiding van een gids.
De batterijen zijn ingegraven in aarden wal
len die nu helemaal begroeid zijn met bo
men, struiken en planten. Daaronder be
vinden zich tal van bedreigde soorten. Ook
enkele zeldzame diersoorten hebHen in het
fort bescherming gevonden. Zo overwinte
ren er ieder jaar vleermuizen in het fort. De
excursies duren ongeveer twee en een half
uur en worden gehouden op woensdag om
10.30 uur, zaterdag om 13.30 uur en op
zondag om 10.30 en 13.30 uur.
Info en reserveringen: VW Zeist, telefoon
0 34 04- 19 16 4.
Utrechtse Heuvelrug
Voor wandelaars die van doorstappen hou
den is een nieuwe route uitgezet: het Sticht-
se Dorpenpad nummer 17. De route is 46
kilometer lang en loopt langs en over de
Utrechtse Heuvelrug van NS-station Drie-
bergen-Zeist naar NS-station Rhenen. On
derweg passeren de lange-afstandswande
laars een aantal fraaie natuurgebieden,
landgoederen en opmerkelijke gebouwen,
onder andere het Rijsenburgse bos met zijn
befaamde heidetuin, Huis Doom, de graf
tombe van Nellestein op de Donderberg,
jachtslot Zuylenstein, kasteel Amerongen
en de Grebbeberg. Routebeschrijving en
stempelkaart zijn voor 9,50 gulden te koop
bij de VW's aan het Fred van de Paltshof 46
te Rhenen en Hoofdstraat 87a te Drieber
gen.
Info: telefoon0 83 76 - 12 33 3 of 0 34 38 -
13 16 2.
Berkelzomp vaart weer
Berkelzompen zorgden eeuwenlang voor
het transport van goederen over de rivier de
Bérkel tussen Zutphen en het Duitse Vre-
den. Met het nabouwen van zo'n platbo
dem lieten vrijwilligers enkele jaren geleden
de rijke handelshistorie herleven. Toten
'met 21 juni kunnen belangstellenden aan
monsteren voor een tochtje van één uur
met de Berkelzomp. Driemaal per dag (om
11,13 en 15 uur) zijn er afvaarten in Lo
chem. Ook van 28 juli tot en met 16 augus
tus wordt er met de elf meter lange replica
gevaren.
Info en reserveringen: VW Lochem, tele
foon 057 30-51 89 8.
Didam op stelten
Het Gelderse Didam staat vandaag en mor
gen letterlijk en figuurlijk op stelten. Talloze
steltlopers tonen hun kunnen aan het pu
bliek. Zo is er morgen om 14 uur een wed
strijd tussen burgemeesters en Nederlandse
artiesten. Heel wat serieuzer gaat het toe tij
dens de officiële wedstrijden, met vanmid
dag het jeugdkampioenschap en morgen
middag het Nederlands kampioenschap
steltlopen. Ook vindt er morgen een aanval
plaats op het wereldrecord (100 meter in
13,04 seconden).
Info: 0 83 62 - 91 17 5.
Nederland heeft
vakantieland meer
bieden dan menigeen
denkt. Dat hoef je ze
bij het Nederlands Bu
reau voor Toerisme en
bij de ANWB natuurlijk
niet te vertellen. Beide
organisaties promoten
ons land voortdurend
en springen met de
*"CD-i 'Ontdek het (on
bekende Nederland'
in op de populariteit
van de nieuwe media.
Een boek, hoe mooi
ook, blijft een boek.
Op video en dus opk
op CD-i gaat het alle
maal leven. Bovendien biedt zo'n interactief
schijfje tal van mogelijkheden, die in een boek
ondenkbaar zijn. Historische filmopnamen- bij
voorbeeld, zoals van het dichten van het laatste
gat in de Afsluitdijk in 1932; geluidsfragmenten
om te laten horen dat er verschil is tussen Stads-
fries en Dorpsfries
Wie een beetje handig
is met de afstandsbe
diening van de CD-i-
speler kan razendsnel
van het ene naar het
andere plekje in ons
land. Omdat zelfs een
CD zijn beperkingen
kent is gekozen voor
het thema Nederland-
Waterland. Sneller dan
in een vliegtuig schiet
u van de Waddenzee
naar Zeeland en weer
terug. Van bijna alle
plaatsen die toeristisch
enige betekenis heb
ben is wel iets te vin
den. Wie op een gegeven moment de lange dia
serie - want dat is het in feite - zat is, kan zich
vermaken met het interactief droogleggen van
een polder, het aanleggen van de Zeeuwse dij
ken of een quiz. Al met al een aardige manier om
wat meer te weten te komen over Nederland.
00
gezellige binnenstad voor een gulden on-
beperld gebruik maken van handzame
stadsbusjes. Charleroi heeft oók een mooi
museum voor schone kunsten.
Andere mogelijkheid is afslaan bij
Quatre-Bras en de korte afstand naar Ni-
velles afleggen. De Vlaamse naam is Nijvel
en die is recent nogal eens in verband ge
bracht met een criminele bende. Het stad
je maakt echter een vredige indruk en her
bergt nogal wat historie. Niet omdat de
Hollandse troepen hier lagen vlak voor de
slag bij Waterloo, maar vooral om zijn
Collegiale, de grote kerk, gewijd aan St-
Gertrude. De heilige waaraan ook ons ei
gen Geertruidenberg zijn naam dankt.
Gertrude werd in Nivelles geboren aan
het Merovingische hof; koninklijk bloed
dus. Recente opgravingen in de kerk leg
den verschillende, opeenvolgende kerken
bloot. Zo werd ook het graf van Gertrude
gevonden. Het is nu in de crypte van de
huidige kerk te zien. Ook liggen daar de
'voorzaten' van de latere Franse koningen.
De historische kerk werd in 1940 door
oorlogshandelingen zwaar beschadigd. Al
vorens het herstelwerk te beginnen lieten
de bestuurders van het stadje in de jaren
zeventig huis aan huis de tekeningen van
drie ontwerpen bezorgen. Eén voor een
modern gebouw kerk, één die het alle
gaartje van stijlen toonde van de verwoes
te kerk en één voor een kerk in geheel ro-
maanse stijl. Of de burgerij maar wilde
kiezen... Meer dan zeventig procent sprak
zich voor een romaanse kerk uit. En aldus
geschiedde. Waarmee de monumentale
kerk van Sint-Gertrude ook een monu
ment van inspraak is.
Info: Belgisch Verkeersbureau, Heren
gracht 435, 1017 BR Amsterdam, tele
foon 020 - 62 45 95 3.
Eurocamp heeft een camping-kookboek uit
gegeven. Nederlands grootste touroperator
op het gebied van verzorgde kampeerrei
zen, kwam op het idee na het grote NIPO-
vakantieonderzoek in de zomer van 1993.
Uit die enquête bleek onder meer dat vier
van de vijf Nederlandse kampeerders tij
dens de vakantie in het buitenland altijd in
eigen tent of caravan eten. Bovendien
neemt hij in één op de vijf gevallen z'n ei
gen aardappels mee en gebruikt dertien
procent voor de avondmaaltijd uitsluitend
en alleen ingrediënten die reeds thuis
werden ingekocht. Buitenlandse koffie lij
ken Nederlandse kampeerders al helemaal niet door df keel te
kunnen krijgen. Drie van de vier nemen hun koffie mee uit Nederland.
Deze gegevens waren voor Eurocamp aanleiding een prijsvraag uit te schrijven
voor kampeerrecepten onder het motto: 'Lekker eten geeftmeer vakantiegenoe
gen'. Uit de duizenden inzendingen selecteerde een jury onder leiding van sterren
kok Jon Sistermans er uiteindelijk 22, die werden gebundeld in het boekje 'Lekker
eten op vakantie', dat aan alle klanten van Eurocamp zal worden toegestuurd. Het
kan ook voor 8,50 gulden worden gekocht via een telefoontje met 033-602776.
De opbrengst komt ten goede aan de Stichting Cliniclowns, de organisatie die in
het ziekenhuis liggende kinderen met optredens opvrolijkt.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
E I S B 0 E K E N
New York
American Express, in casu de Nederlandse
uitgeverij Prisma, gaf een tijdlang piepklei
ne steden-reisgidsjes uit waaruit niettemin
geweldig veel informatie kon worden ge
haald over winkelen, accommodaties en
openbaar vervoer en dergelijke. Enig na
deel: er werd zo'n kleine letter gebruikt dat
je ongeveer een loep moest meenemen om
de tekst te kunnen lezen. Dat probleem
heeft de uitgever waarschijnlijk onderkend.
Voor de nieuwe (derde) editie van het alou
de New York werd tenminste een forse let
ter gebruikt. Gevolg: het boek is nu zo groot
geworden, dat het niet meer in je binnen
zak past. Maar dat doet aan de geactuali
seerde inhoud (New York blijkt sinds de vo
rige uitgave te zijn gekrompen van 776 naar
752 vierkante kilometer!) niets af. In het bij
zonder geschikt voor de toerist die er bij
voorkeur alleen op uittrekt.
New York (American Express), Nederland
se uitgever Prisma, prijs 32,50 gulden. In
dezelfde serie verschenen: Parijs, Londen
en Florence.
Vietnam
Alsof de ANWB al niet genoeg reisboeken
uitgaf, werd vorig jaar de zogenoemde
'Middenserie-reeks' in het leven geroepen.
Een wat merkwaardige en (erger nog) cryp
tische naam voor bijzonder handzame en
ook informatieve gidsjes over voornamelijk
verre bestemmingen. Dat het deeltje Viet
nam in deze serie een plaats heeft gevon
den, is niet meer dan logisch. Het land ont
wikkelt zich de laatste tijd pijlsnel tot een
van de grootste toeristische trekpleisters in
het Verre Oosten. Net als in de andere delen
van de reeks besteedt 'Vietnam' veel ruimte
aan informatie over bijvoorbeeld openbaar
vervoeren accommodatievormen, maar
wie wil weten hoe het indertijd ook weer zat
met de Slag om Dien Bien Phoe (1954)
wordt eveneens op z'n wenken bediend.
Handig is het 'sterren-systeem' vóór in het
boekje. De belangrijkste bezienswaardighe
den worden gedecoreerd met drie sterren;
minder belangrijke krijgen er ééntje. Zodat
men van tevoren weet dat je Chüa Hong
(Parfumpagode) onder geen beding mag
missen, maar dat aan het Mausoleum van
Ho Chi Minh in geval van nood makkelijk
voorbij kan worden gegaan.
Vietnam, uitgeverij ANWB, prijs 24,90 gul
den (niet-leden 26,90 gulden). In dezelfde
serie verschenen: Australië (twee gulden
duurder), Cuba, Verenigde Staten Noord
west, Verenigde Staten Zuidoost, Verenig
de Staten Noordoost (twee gulden duur
der) en Verenigde Staten Zuidwest.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Hertz verlaagt z'n
achterlatingsprijs
Autoverhuurbedrijf Hertz heeft zijn zoge
noemde drop-off kosten aanzienlijk ver
laagd. Achterlaten van een Hertz huurauto
in een andere Europese stad dan waar hij
werd gehuurd, kostte voorheen vaak 400 tot
500 gulden. Die extra kosten heeft het be
drijf nu voor zo'n dertig verschillende ste
den (waaronder 'dure' plaatsen als Milaan,
München, Nice, Wenen en Zürich) verlaagd
tot het gemiddelde eenheidstarief van 100
gulden. De prijsverlaging geldt niet voor
steden in Spanje en Portugal.
Zeilen met NS
De Nederlandse Spoorwegen prolongeren
dit jaar de dagtochten met traditionele zeil
schepen op het IJsselmeer. De bemanning
maakt de passagiers wegwijs aan boord van
antieke vracht- en vissersschepen. Liefheb
bers mogen meehelpen met het hijsen van
de zeilen en ook mogen ze aan het roer
staan. De dagtochten kunnen tot en met 30
juni en van 1 tot en met 30 september wor
den gemaakt op woensdag; in het hoogsei
zoen (van 1 juli tot en met 31 augustus) ook
op dinsdag, donderdag, vrijdag en zondag.
Info en reserveringen: De Zeilvaart, Hooft
15, 1621 AM Hoorn, telefoon 0 22 90 -
49 49 4.
Foto-vakantie
De Stichting F.O. in Utrecht organiseert
voor deze zomer fotovakanlies op een cam
ping in Zuid-Frankrijk. Deelnemers krijgen
's morgens theorieles en trekken er 's mid
dags op uit om te fotograferen. Voor een
donkere kamer wordt gezorgd. Uitgegaan
wordt van niet meer dan tien deelnemers
per week. De camping ligt aan de rivier de
Cèze aan de zuidoost-voet van het Nationa
le Park de Cevennen bij de gemeente
Molières-sur-Cèze.
Info: Robert van den Berg, telefoon 030 -
51 28 98.
'n Golfcursus tijdens uw vakantie is de
ideale manier om het golfen op een
snelle en gezellige wijze te leren. Ook
complete Golfreizen o.a. naar Engeland,
Spanje, Frankrijk, Portugal,
mrWmr USA etc. Vraag de speciale
brochure.
Reisburo Van Limburg
Heemstede: Binnenweg 199,023-2801 ra
Hillegom: Meerstraat 13,02520-24643
Hoofddorp: Marktplein 128,02503-17885
