Nederland bij beraad interventiemacht Buitenland Rusland rouwt Helaas geen resultaten geboekt' Brussel probeert publiek warm te maken voor Europese munt Gorbatsjov zinspeelt op gooi naar presidentschap DONDERDAG 1 JUN11995 SPD en Groenen onderhandelen bonn» De sociaaldemocratische SPD en Bündnis '90/De Groe nen zijn gisteren onderhandelingen begonnen om in Noordrijn- Westfalen een coalitieregering te vormen. In de deelstaat, waar de meeste Duitsers wonen (17 miljoen), verloor de SPD bij de verkiezingen op 14 mei de absolute meerderheid. China laat dissident weer vrij peking» De Chinese dissident Wang Xizhe die een week geleden in Peking werd opgepakt wegens overtreding van het verbod Guangzhou te verlaten, is daar onder politiebegeleiding terugge bracht en vrijgelaten. Wang, die indertijd voor democratie be toogde, kwam in 1993 op erewoord vrij na twaalf jaar in de cel te hebben gezeten. Vlaamse liberale leider treedt af brussel Guy Verhofstadt treedt in de loop van het jaar af als lei der van de Vlaamse Liberalen (VLD). Dat heeft hij vandaag in een vraaggesprek tegenover het dagblad De Standaard gezegd. Verhofstadts besluit is een gevolg van de parlementsverkiezin gen in België op 21 mei. De liberale oppositie won weliswaar in Vlaanderen en Wallonië, maar slaagde er niet in een doorbraak te forceren en de rooms-rode coalitie te verslaan. Grieken sturen aan op conflict athene Het Griekse parlement heeft vanochtend vroeg een in ternationaal verdrag goedgekeurd waardoor Griekenland zijn territoriale wateren kan uitbreiden van zes tot twaalf mijl. Tur kije, dat met Athene ruziet over de Egeïsche Zee, betwist de stap en dreigde eerder met een oorlog tussen de twee NAVO-lidsta- Nieuw voorstel abortuswet Spanje madrid De Spaanse regering van de socialistische premier Feli pe Gonzalez legt voor 30 juni het parlement een nieuwe abor tuswet voor die soepeler is dan de huidige, zo heeft de Spaanse minister van justitie en van binnenlandse zaken Juan Alberto Belloch bekendgemaakt. Volgens Belloch respecteert de nieuwe wet 'de vrije wil en het recht van de vrouw'. Zo zal de persoonlij ke, sociaal-economische en familiale situatie van de vrouw in het nieuwe ontwerp een factor zijn bij de bepaling of een abor tus is toegestaan. Somali's onthoofd en gekruisigd ryad In de Saudische stad Djeddah zijn gisteren zes Somaliërs onthoofd. Hun lichamen zijn daarna op kruisen tentoongesteld. Het ging om veroordeelden wegens roofmoord, diefstal en het gebruik van verdovende middelen. De zes zouden twee Saudiërs en een Egyptenaar hebben vermoord en beroofd. Biologische wapens zoek in Irak bagdad De beëindiging van Iraks biologische wapenprogram ma is nog niet rond. Zo is volgens de leider van de VN-commis- sie van onderzoek, Rolf Ekeus, zeventien ton middelen voor zul ke wapens zoek. Zijn commissie werkt sinds het bestand in de Golfoorlog in 1991 aan de uitschakeling van het potentieel aan zogeheten ABC-(atoom, biologische en chemische) wapens in Irak. Geen eroscentrum, maar parkeergarage Antwerpen De Nederlandse seksbaron Gerard Cok heeft zijn plannen ingetrokken om een omstreden eroscentrum te bou wen in de rosse buurt van Antwerpen. Hij heeft nu een aanvraag ingediend voor de bouw van een parkeergarage. Wil Cok soms een seks-drive-in bouwen, vragen ambtenaren zich af. Monsterzege regering Ethiopië addis abeba De regerende coalitie in Ethiopië heeft een grote overwinning behaald bij de drie weken geleden gehouden parle mentsverkiezingen. De Nationale Kiescommissie maakte de uit slag gisteren bekend. Het waren de eerste vrije verkiezingen sinds de verdrijving van het marxistische bewind van Menistu Haile Mariam. President Meles Zenawi's Revolutionair Demo cratisch Front van het Ethiopische Volk (Eprdf) behaalde negen tig procent van de stemmen die door 17,5 miljoen kiezers in zes van de negen op etnische basis ingedeelde federale regio's zijn uitgebracht. Deutsche Bahn wil banen schrappen parus De Duitse spoorwegen moeten de komende drie jaar ten minste 100.000 werknemers kwijt. Deze ingreep is nodig om Deutsche Bahn concurrerend te maken, zo verklaarde bestuurs voorzitter Heinz Dürr gisteren in Parijs voor de Duits-Franse Ka mer van Koophandel. „Eind april hadden we 298.000 medewer kers. Dat komt neer op een omzet per arbeider van ongeveer 95.000 mark. Daarmee kan geen enkel bedrijf overleven", aldus Dürr. Deense prins trouwt met zakenvrouw kopenhagen Prins Joachim (25), de tweede zoon van de Deense koningin Margrethe, gaat in november trouwen met de Britse Alexandra Christina Manley (30), een afdelingshoofd bij een be leggingsfirma in Hong Kong. Manley, die nu nog anglicaanse is, stapt voor de trouwerij over naar de Deense Lutheraanse Kerk en wordt Deense. Westen wil haast maken met nieuwe strijdmacht voor Bosnië De Westeuropese landen die troepen leveren aan Bosnië, komen zaterdag samen met Duitsland, Italië en de Vere nigde Staten in Parijs bijeen om de snelle interventie macht voor Bosnië te bespreken. Ook hun chefs van sta ven doen mee aan het overleg. noordwukaly knolSmith, over hetzelfde onder- correspondent eu Werp. De bijeenkomsten aan boord Aan boord van het Amerikaanse van de Kearsage en in Parijs troepenlandingsschip Kearsage moeten opheldering geven over in de Adriatische Zee spraken de 'politieke en militaire bedoe- gisteren al hoge NAVO-militai- lingen' van de interventie- ren met de commandant van macht, zei minister Hans van het zuidelijke hoofdkwartier van Mierlo gisteren in Noordwijk, de Alliantie, admiraal Leighton- waar de NAVO aansluitend op zijn reguliere voorjaarsvergade ring bijeen was met zijn part ners uit Midden- en Oost-Euro pa. Sinds de Internationale Con tactgroep voor ex-Joegoslavië (VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland) maan dagnacht in Den Haag het idee van een snelle interventiemacht lanceerde, is een groot aantal vraagtekens ontstaan over de rol en status van zo'n macht. De vergadering in Parijs heeft overigens een extra lading voor 'kleine' landen als Nederland en België, die troepen aan Bosnië hebben geleverd. Het is de eer ste keer dat ze direct bij overleg over een initiatief van de Inter nationale Contactgroep worden betrokken. Zowel Den Haag als Brussel klaagde al enige tijd dat zij als troepenleveranciers nau welijks medezeggenschap heb ben in de internationale plan ning. Doel van de snelle interven tiemacht is de VN-opperbevel- hebber in Bosnië, de Britse ge neraal Rupert Smith, reserve eenheden te verschaffen. Deze kunrten mogelijk helpen bij het hergroeperen of opnieuw be voorraden van geïsoleerde VN- eenheden, zoals Dutchbat in de moslimenclave Srebrenica. Ze kunnen voorts worden ingezet bij eventuele pogingen de bijna 400 VN-militairen te bevrijden, die door de Bosnische Serviërs zijn gegijzeld. Ten slotte kun nen ze in het uiterste geval wor den gebruikt als het tot een te rugtrekking van de VN-troepen uit Bosnië komt. In Parijs moet worden uitge maakt hoe de interventiemacht er concreet zal uitzien, welke landen er troepen voor zullen leveren en vooral onder welk commando hij zal vallen. De Russische president Boris Jeltsin keerde zich gisteren in Moskou op voorhand al tegen Amerikaanse deelname aan de interventiemacht. De VS heb ben enkele duizenden man schappen aan boord van sche pen in de Adriatische Zee. Jelt sin weigerde voorts extra Russi sche troepen ter beschikking te stellen. Bosnië blij met opstappen Owen SARAJEVO-LONDEN GPD-AFP-Rtr Vice-president Ejup Ganic van Bosnië heeft gisteren opge lucht gereageerd op het nieuws dat Lord Owen over een maand het bijltje erbij neer gooit ais EU-bemiddelaar in het conflict op de Balkan. „Zijn strategie blijkt te hebben ge faald. Zijn ethische beginselen waren niet consistent", aldus Ganic. Owen zelf heeft in het Britse Hogerhuis verklaard dat een terugtrekking van de VN- troepen uit ex-Joegoslavië on vermijdelijk is als er tegen de winter geen reëel uitzicht is op vrede. David Owen moet opgelucht zijn geweest toen de Britse pre mier Major hem in 1992 ver zocht om namens de Europese Unie te gaan bemiddelen in de Bosnische crisis. Owen had des tijds weinig meer te doen dan zijn memoires schrijven. De po litieke carrière van de voormali ge Labour-minister van buiten landse zaken was stukgelopen, nadat de door hem opgerichte Sociaal Democratische Partij de voorman in de steek liet en met de Liberaal-Democraten fuseer de. Drie jaar later laat Lord Owen gedesillusioneerd zijn bemidde- lingswerk vallen. De man die voortdurend 150 procent zeker van zijn gelijk leek, deelde zijn collega Lords in het Hogerhuis wat timide mee, dat er 'helaas geen resultaten' waren te mel den van zijn diplomatieke acti viteiten. Voor Owen, 56, rest slechts de rol van 'jonge rebel' in het bejaardentehuis van de Britse politiek. Destijds, nog voordat Major hem in de internationale schijn werpers haalde, was Owen een regelrechte havik in de Bosni sche kwestie. Hij vergeleek de Servische politiek van 'etnische schoonmaak' met de nazi-con- FOTO REUTER centratiekampen, riep op tot militaire interventie in Bosnië en vergeldingsbombardemen ten op Servië vanwege steun aan de Bosnische Serviërs. Echt enthousiast waren de Serviërs dan ook niet toen Owen de uitgebluste ex-NAVO- topman Lord Carrington als be middelaar kwam opvolgen. En hun bedenkingen tegen Owen werden nog groter toen deze sa men met de Amerikaanse be middelaar Vance een vredes plan ontwierp, waarbij de Ser viërs, Owen gaf het later zelf toe, duchtig benadeeld werden doordat ze veel veroverd grond gebied moesten prijsgeven. Het plan maakte van Bosnië een lappendeken van tien zoge naamde autonome provincies binnen een onafhankelijke Bosnische republiek. Owen, la ter bijgestaan door de Noor Stoltenberg, leek op een gege ven moment nog de enige die erin wilde geloven. De Serviërs gingen niet akkoord, de Bosni sche regering wel, maar die vond het vervolgens maar niks dat Owen bleef ijveren voor een oplossing waarbij de 'terroristi sche Serviërs' binnenboord werden gehouden. Owen kwam, met de Europe se Unie, helemaal geïsoleerd te staan toen de Amerikaanse pre sident Clinton aantrad, de sym pathie voor de moslims groeide en Washington afstand nam van het Vance-Owenplan uit angst dat daar nog veel meer wapengekletter van zou komen. Owen reisde boos naar Amerika af met de boodschap dat de op stelling van Washington - waar bij inbegrepen het opheffen van het VN-wapenembargo tegen de moslims - geen vrede maar slechts meer oorlog zou bren gen. De New York Times beschreef Owen eens venijnig als een man die 'net zo ijdel als slim is'. Owen komt inderdaad arrogant over. Maar het is zeker ook aan zijn bemoeienissen te danken dat de wereld zich begon te rea liseren welk drama zich in het voormalige Joegoslavië afspeel de en de internationale huma nitaire bijstand op gang kwam. Gisteren zei Owens VN-colle- ga Stoltenberg goed te kunnen begrijpen waarom de Brit het allemaal niet meer kan opbren gen. Na drie jaar en talloze be zoeken aan het oorlogsgebied is de accu gewoon leeg, liet hij openhartig weten aan de BBG. „Je ziet zo veel lijden, zo veel wreedheid, zo veel dood en je raakt ontmoedigd doordat al je acties om aan dat lijden een einde te maken blijven misluk ken", aldus Stoltenberg, zelf twee jaar bemiddelaar en zo te horen ook niet ver af van op stappen. Gisteren in het Hogerhuis zei Owen dat hij in januari aan de fungerende EU-voorzitter, de Franse president Mitterrand, schriftelijk had gevraagd hem voor 1 juli van zijn bemidde- lingstaak te ontheffen. „In 1992 hoopte ik dat het Bosnische conflict in een half jaar kon worden beslecht", aldus Owen. Een misrekening. neftegorsk In heel Rusland werd gisteren stilgestaan bij de slachtoffers van de aardbeving die zondag de plaats Neftegorsk op het eiland Sachalin trof. Vlaggen hingen halfstok, de televisie zond aangepaste pro gramma's uit en voorpagina's van kranten waren omlijst met een rouwrand. Reddingswerkers hebben tot nu toe de lichamen van 445 slachtoffers geborgen en 388 mensen gewond onder het puin vandaan gehaald (fo to). De meeste gewonden zijn er slecht aan toe. Velen verkeren in levensgevaar. Sommigen zijn, zoals voor de Russische televisie werd gezegd, 'overleden, maar hebben alleen nog geen tijd gehad om dood te gaan'. FOTO REUTER Koetsjma: Keuze tussen president en parlement KIEV Rtr-AFP De Oekraïnse president Leonid Koetsjma heeft gisteren in een TV-toespraak voor 28 juni een re ferendum aangekondigd waarbij de bevolking zich kan uitspreken over de vraag of zij vertrou wen heeft in het parlement danwel de president. Bij de volksraadpleging dienen alle Oekraïners antwoord te geven op twee vragen over wie zij hun vertrouwen geven, zo maakte Koetsjma be kend. „De wil van het volk zal gelden als wet voor de president en het parlement. We zullen ons er bij neerleggen", aldus het staatshoofd. Koetsjma en het parlement zijn al maanden lang in een machtsstrijd gewikkeld over economi sche hervormingen en de macht van de presi dent. De parlementariërs willen vasthouden aan de huidige situatie, het staatshoofd wil een uit breiding van zijn bevoegdheden om uit de huidi ge crisis te geraken. 'Oslo moet ophouden met vangen walvissen' dublin anp Het Internationale Walviscomité (IWC) heeft gis teren een resolutie aangenomen waarin het Noorwegen oproept onmiddellijk te stoppen met het vangen van walvissen en zijn standpunt te herzien over het moratorium op de commerciële walvisvangst. De resolutie was ingediend door Nederland, met steun van 13 andere landen. Een entwintig landen steunden de resolutie. Zes lan den stemden tegen, waaronder Noorwegen en Ja pan. Zes andere onthielden zich van stemming. De resolutie was ingediend tegen de achter grond van het feit dat Noorwegen eenzijdig het in 1986 door het ICW ingestelde uitstel van de com merciële vangst van walvissen opzij heeft gescho ven en weer met de vangst is begonnen. Volgens het Nederlandse ministerie van landbouw heb ben de Noorse vissers intussen tot en met afgelo pen maandag, 82 dwergvinvissen gevangen. 'Ecupas rond jaar 2002 in de knip BRUSSEL PETER DE VRIES correspondent Een grote voorlichtingscampag- ne moet het publiek deze herfst al enthousiast maken voor die éne Europese munt. Maar dat zelfde publiek zal pas rond 2002 i het Euro-betaalmiddel, waarvan i vorm en naam nog bedacht moeten worden, echt kunnen vasthouden en horen rinkelen i bij de kassa. Het Europa-geld zal in 2002 wel in een paar we ken tijds alle vertrouwde gul dens, marken en francs vervan gen. Die behoren daarna voor goed tot het verleden. Dat is het scenario dat de Eu ropese Commissie in petto heeft voor de invoering van de Europese eenheidsmunt. Het dagelijks bestuur van de EU presenteerde zijn plannen giste; ren. Anders dan Duitsland is de Commissie er voor dat de nu gehanteerde technische naam ecu ook in werkelijkheid ge bruikt gaat worden. De Duitsers vinden die naam door de voortdurende waarde vermindering van de ecu (nu net twee gulden waard) de afge lopen jaren echter niet accepta bel. Naast de naam moeten ook de vorm van het kleingeld en de bankbiljetten nog vastgesteld vyorden. Afgesproken is al wel dat er geen kwart of halve ecu komt, maar muntjes van 0,01, 0,02 en 0,05. De grote propagandacampag ne die deze herfst wordt gestart, moet de weerzin onder het gro te publiek tegen het Europese geld wegnemen. In de meeste EU-landen heeft een groot deel van de bevolking nog nooit ge hoord over de naderende munt. Degenen die wel van de plan nen weten, vinden een Europe se munt wel handig. Maar tege lijkertijd is een meerderheid in Duitsland, Denemarken en Oostenrijk pertinent tegen het opgeven van de eigen mark, kroon of schilling. De invoering van de Europese munt zal, volgens de Commis sie, enkele jaren in beslag ne men. Naar verwachting pas in 1999 zullen voldoende EU-lan den economisch klaar zijn om de munt in te voeren. Vervol gens moet een centrale bank worden opgezet en wetgeving worden goedgekeurd, wat alle maal wel een jaar zal duren. Daarna wordt de wisselkoers vastgesteld, en kunnen banken onderling in Ecus gaan betalen. Drie jaar later (in 2002) zou de munt beschikbaar zijn voor het publiek, dat 'enkele weken' zou moeten krijgen om het ver trouwde nationale geld in te wisselen. PvdA-Europarlementariër en ecu-specialist Alman Metten vindt dat 'uitstel tot Sint-Jutte- mis'. Hij vreest dat banken en bedrijven massaal hun geld zul len wisselen voor harde marken als de Europese munt zo traag wordt ingevoerd. Bovendien zijn de kosten van deze geleide lijke aanpak volgens hem gigan tisch. Het publiek moet volgens Metten jarenlang de broekriem aanhalen' om de landen klaar te stomen voor de munt. „Maar die horizon lonkt pas over ze venjaar". Het wordt gewoonte: elk jaar komt Michaïl Sergejevitsj Gorbatsjov naar Nederland. Hij is voorzitter van de door hem opgerichte milieuorganisa tie International Green Cross en de hoofdvestiging daarvan is sinds 1993 in Nederland gevestigd. Na een mid dagje haring happen in Scheveningen, was hij gisteren met vrouw Raisa Maksimova onder andere in Rotter dam. Daar werd een benefiet-diner ge houden ten bate van zijn Green Cross. Iedere deelnemer mocht een vorkje meeprikken voor driehonderd dollar per persoon. En de 150 couverts wa ren in no time uitverkocht. rotterdam peter otte De organiserende Rotterdam School of Management f RSM) en European Re search center (ERC) moesten op ver zoek van Gorbatsjov persoonlijk een paar dagen geleden het programma omgooien. Niks besloten diner met een tafelrede voor genodigden. Studenten wilde hij ontmoeten. En dus zat giste ren de grote collegezaal van het nieuwe M-gebouw met ruim 250 man vrijwel vol. Ook de studenten moesten dokken: dertig gulden de man. Snel rekenend: ongeveer 80.000 gulden. Niet gek voor een uurtje discussie met de zaal waarbij oude koeien uit de sloot werden ge haald en waarbij hij ook nog gratis at. Het betoog van Gorbatsjov is bekend: de mens moet in de volgende eeuw het milieu centraal stellen wil de planeet Aarde de 22ste eeuw halen. Hij heeft met zijn Green Cross een Handvest voor de Aarde, een soort ecologische Tien Geboden, gemaakt. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag moet op dat handvest, dat over een paar jaar door de VN zal moeten worden overgenomen, gaan toezien. Daarvoor is een mentaliteitsverande ring nodig, een 'internationale perestro jka' en moet in elk land een basisorga nisatie van het Green Cross de idealen uitdragen. Idealen die ook in het onder wijs aan de jeugd overgedragen moeten worden, want de jeugd heeft, zo is be kend, de toekomst. Opvallend verschil met de twee voor gaande keren dat Gorbatsjov in Neder land was, waren de 'presidentiële' toe spelingen die hij maakte. „Ik heb me nog geen kandidaat gesteld voor de presidentsverkiezingen van 1996, maar ik denk er wel sterk over dat te doen. Zeker gezien het andere dozijn kandi daten dat zichzelf nu heeft aangemeld. Die zijn van een dergelijk allooi dat het lijstje wel eens aanmerkelijk korter zou kunnen worden als ik mezelf kandidaat stel". Vorig jaar zei Gorbatsjov al eens dat de huidige politieke leiders in Rus land er zo'n potje van maken dat hij 'niet afzijdig kan blijven'. Gorbatsjov werd door het universiteits bestuur ook herhaaldelijk met de titel 'president' aangesproken. En het grote aantal toplieden van internationale be drijven dat als bijen op honing op de le zing van Gorbatsjov afkwam, doet ver moeden dat ook het bedrijfsleven alle hoop op Gorbatsjov heeft gevestigd. Na de rampspoed van de alcoholist Jelt sin moet de vader van de perestrojka, de man die de wereld van het commu nisme bevrijdde, zoals de clichés al sinds 1990 luiden, als democratisch ge kozen president zijn Rusland de 21ste eeuw in leiden. En dan is het handig nu alvast de naam van je bedrijf op het bankafschrift van de 'toekomstig presi dent' te hebben staan. Dat opent vol gend jaar wellicht een aantal deuren die anders gesloten zouden zijn gebleven. De zakenlui vergeten daarbij echter dat de periode-Gorbatsjov voor de Russen zelf een pijnlijke ervaring is geweest waaraan ze liever niet herinnerd wor den. Grote werkloosheid, armoede en criminaliteit deden allemaal onder Gor batsjov zijn intrede in de Russische maatschapij. De oude zekerheden van weleer vielen rond 1989-'90 weg. 'Gor batsjov for president' is dan ook be paald geen populaire leuze tussen Oostzee en Siberië. De 'beste leerling van het kapitalisme' zelf gelooft er eenter nog wel in. Hij is bezig een team van jonge en bekwame deskundigen om zich heen te verzame len die volgend jaar met een doortim merd programma in de achterzak zou den moeten beginnen de Russische tro jka uit de modder te trekken. Jeltsin heeft volgens Gorbatsjov wel zijn lang ste tijd gehad. „Jeltsin staat aan het hoofd van de par tij van de Bazen. Hij weet niet meer wat er onder het volk leeft. Hij heeft de boel ook niet meer in de hand. Dat werkt de stabiliserend. Tsjetsjenië was nog maar het begin van de chaos die zal ontstaan. Daarom moet hij ook weg. Niet door burgelijke opstand of militair ingrijpen, maar door vrije verkiezingen zoals die in de grondwet zijn geregeld". Alsof hij al op toernee was, liepen stu denten en universitair medewerkers achter Gorbatsjov aan met posters en exemplaren van Gorbatsjovs boek Pe restrojka. Om te signeren. Want de Rus is in het buitenland nog immer razend populair. Zijn deze week in Duitsland verschenen 1200 pagina's tellende me moires zullen dan ook wel gretig aftrek vinden. Reden waarom hij met vrouw Raisa zo vaak in het buitenland is. Op de Nevski Prospekt in St.Petersburg hoeft hij zich niet te vertonen. Daar stopt nog geen taxi-chauffer voor hem. Dus in 1996 president? De tijd zal het leren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7