Spanje: Klap
socialisten
valt nog mee
Inkatha stuurt aan op
afscheiding KwaZulu
Britse penistest beslist over vrijlating gevangenen
PRIJS-
PRIMEUR
Buitenland
Rabin rept over ontruiming kibboets; herrie in Israël
MAANDAG 29 ME11995
Dehaene mag gaan loodgieteren
brussel» De Belgische premier (bijgenaamd 'de loodgieter') mag
proberen opnieuw een regering in elkaar te zetten. Koning Al-
bert II belastte hem gisteren, na een week van consultaties, met
de formatie-opdracht. Dehaene maakt vandaag bekend hoe hij
de formatie zal aanpakken. Verwacht wordt dat hij eerst zal pro
beren een coalitie te smeden van zijn christen-democraten met
de sociaal-democraten. België wordt al zeven jaar door een
rooms-rode coalitie geregeerd.
Zeven doden bij ongeluk in Zweden
Stockholm Zeker vijf mannen en twee vrouwen zijn gisteren
verdronken nadat de rubberen vlotten waarin ze zaten op de ri
vier de Ranealven, in het noorden van Zweden, waren omgesla
gen. Een vrouw wordt nog vermist. Zes personen werden gered.
De autoriteiten zeiden dat alle slachtoffers rond de 20 jaar oud
waren. Een van de vlotten, waarmee 14 jongeren de ter plekke
50 tot 100 meter brede rivier overstaken, sloeg over de kop door
een flinke golf. Het andere vlot klapte tegen het eerste aan en
sloeg eveneens om.
Akkoord over sluiten Tsjernobyl-reactor
kiev» Oekraïne en een groep westerse bedrijven hebben zater
dag in Kiev een memorandum getekend over de sluiting van de
kerncentrale van Tsjernobyl en de bouw en financiering van een
vervangende installatie. Het document beoogt de sluiting van de
Tsjernobyl-reactoren tegen het jaar 2000, zoals Oekraïne heeft
beloofd. Negen jaar geleden had daar het ernstigste ongeluk met
een kerncentrale uit de geschiedenis plaats.
Tsjetsjenen bedreigen gevangen Russen
moskou De commandant van de opstandelingen aan het zuid
oostelijke front in Tsjetsjenië heeft gedreigd vijf Russische ge
vangenen te doden, telkens als Moskou een luchtaanval op de
dorpen in zijn gebied uitvoert. Dat meldde het Russische pers
bureau Itar-Tass zaterdag. De Tsjetsjeense commandant Roe-
slan Gelajev zei dat de gevangenen in een honderd meter diepe
stortkoker van een cementfabriek zullen worden gegooid, wat
zonder twijfel tot hun dood zal leiden.
Britse vorstin torpedeert bezoek Clinton
londen Het bezoek dat de Amerikaanse president, Clinton, in
september aan het Verenigd Koninkrijken Ierland zou brengen,
is uitgesteld omdat de Britse koningin Elizabeth dwarsligt. De
vorstin is het niet vergeten dat Clinton niet in Londen de her
denking van het einde van de Tweede Wereldoorlog bijwoonde,
aldus gisteren het Britse weekblad The Obverser. Ze wenst niet
haar vakantie in Schotland te onderbreken om Clinton in Lon
den te ontvangen. Het bezoek zal waarschijnlijk later dit jaar als
nog doorgang vinden.
Parlement Egypte knevelt pers
cairo De Egyptische oppositionele pers heeft gisteren woedend
gereageerd op een omstreden perswet die zaterdag door het
parlement was aangenomen. Onder de nieuwe regels riskeren
journalisten 4.500 gulden boete en maximaal vijf jaar cel als ze
berichten verspreiden die de overheid beschouwt als onjuist of
ondermijnend.
Weer Chinese dissidenten opgepakt
peking» Een week voor de zesde verjaardag van het bloedbad op
het Plein van de Hemelse Vrede in Peking heeft de Chinese poli
tie nog eens drie dissidenten opgepakt. Tot dusver hebben de
Chinese autoriteiten zo'n 24 dissidenten gevangengenomen.
Een nog groter aantal is na druk en intimidatie door de autori
teiten min of meer gedwongen de hoofdstad te v§fl^en. 1,
PP boekt forse overwinning
De Spaanse sociaaldemocrati
sche PSOE heeft gisteren forse
verliezen geleden bij de ge
meenteraadsverkiezingen en de
parlementsverkiezingen in der
tien, van de zeventien autonome
regio's. Het verlies bleek echter
minder rampzalig dan voor
speld. De centrum-rechtse Par-
tido Popular (PP) kwam als grote
overwinnaar uit de bus. De klei
ne linkse partijen, verenigd in de
IU, hebben in sommige ge
meenten ook flinke winsten ge
boekt.
MADRID GPD-Rtr-AFP
De PP behaalde bij de verkiezingen
voor de gemeenteraden 35 procent (in
1991: 25,1 procent). De regerende so
ciaal-democraten van premier Felipe
Gonzalez scoorden 30,8 procent (1991:
38 procent). Op grond van opiniepei
lingen was een veel grotere overwin
ning voor de PP verwacht.
Premier Gonzalez erkende gister
avond de nederlaag, maar hij sloot
vervroegde verkiezingen voor 1997 uit.
De PP eist een vervroegde nationale
stembusgang nu de regeringspartij al
geruime tijd door schandalen wordt
De PSOE-leider zei hoop te putten
uit de verkiezingsresultaten. „De uit
slag betekent dat we een geweldige
electorale basis hebben voor de ver
kiezingen van 1997", zei Gonzalez te
gen zijn partijgenoten in het Ma-
drileense PSOE-hoofdkwartier.
PP-leider Aznar sprak van ,,de
laatste stap alvorens de teugels van de
nationale regering over te nemen".
Nummer één in 42 van de 50 provin
ciale hoofdsteden en in 11 van de 13
regionale parlementen, zo riep hij zijn
juichende aanhang vanaf het balkon
van het PP-kantoor in Madrid toe.
Rond 70 procent van de kiezers ging
gisteren stemmen, tegen 63 procent
bij de gemeenteraadsverkiezingen in
1991. Volgens politieke commentato
ren zijn veel PSOE-aanhangers opge
komen om hun partij te behoeden
voor de voorspelde grenzeloze afgang.
Triomfantelijk begroet de Spaanse PP-
leider Aznar zijn partijgenoten in Ma
drid.
foto reuter desmond boylan
Bossi kondigt
eigen parlement
in Mantua aan
Umberto Bossi, leider de Itali
aanse protestpartij Lega Nord,
is opnieuw op het oorlogspad.
Cisteren kondigde hij aai) een
'Lega-parlement' te zullerl vor
men in Noord-Italië. Het zóu de
volksvertegenwoordiging in Ro
me moeten controleren en een
federale grondwet voor Ialie op
stellen.
Bossi sprak tijdens een con
gres van zijn partij in Turijn. Za
terdag had hij in Milaan al mee
gedeeld dat 'de grote omme
keer' in het verschiet ligt» 1 Iet
gaat om een gebeurtenis van
'historische proporties' en dat
rechtvaardigt volgens Bossj 'een
breuk met de legaliteit'. ,,De ge
schiedenis leert dat grondwet
ten niet zomaar veranderen.
Soms is het nodig een harfle en
gewelddadige strijd te vieren
tegen een systeem dat niet de
mocratisch meer is".
Bossi werd onthaald op i
ovatie, maar in Rome werden
zijn woorden afgedaan als
folkloristisch en subvérsief.
Waarschijnlijk geschrokken van
de reacties, zei Bossi gisteren
dat zijn parlement geen wetten
zal maken, maar een strategie
moet ontwikkelen om do cen
tralistische staat te veranderen
in een federalistische. Het 'par
lement' zal vergaderen in Man
tua, de stad die Bossi in dl toe
komst wil promoveren lot
hoofdstad van de 'Republiek
Noord-Italië'.
Om de zaak in evenwicht te
hrengen heeft Bossi overigens
geopperd dat ook in Zuidritalië
een regionaal parlement zou
moeten worden gevestigd.
LONDEN HANS GELEUNSÉ
CORRESPONDENT
Een omstreden en verplichte 'penistest' beslist in
Groot-Brittannië over de vrijlating van sommige
zware misdadigers. Langdurig gestraften van wie
gevangenispsychiaters menen dat ze de test moe
ten ondergaan, krijgen perverse of gewelddadige
seksvideo's te zien terwijl sensors op hun penis
registreren of ze daarvan opgewonden raken. Is
dat het geval, dan worden,ze aan het-'elnde van
hun straftijd..niet vrijgelaten of komen ze niet in
aanmerking vopr plaatsing inf een open inrich
ting.
Het zondagsblad The Observer onthulde giste
ren dat de test ook wordt toegepast op gedeti
neerden die niet zijn veroordeeld voor seksuele
misdrijven. De test, ingevoerd in 1991, was echter
bedoeld om gevangenispsyschiaters inzicht te ge
ven in de resultaten van speciale behandelpro
gramma's voorseksueel gestoorde misdadigers.
Een woordvoerder van het gevangeniswezen
gaf gisteren toe dat de verplichte test nu ook bij
andere gevangenen wordt toegepast. Dit ter be
schermingvan de maatschappij en van de gedeti
neerde zelf, zo zei hij. Volgens hem wordt de test
alleen uitgevoerd als de gevangenisarts dal nodig
acht.
De test is uiteraard zeer impopulair bij de ge
vangenen. Volgens dr. David Thornton, die ver
antwoordelijk is voor het.testprogramma, worden
de geselecteerden niet gewaarschuwd. Daarmee
wordt voorkomen dat ze van tevoren masturbe
ren om de testapparatuur om de tuin te leiden.
Ten minste twee modelgevangenen, niet ver
oordeeld wegens seksmisdrijven, zijn het slacht
offer van de test geworden, aldus het zondags
blad. Zij werden na de test niet naar een open in
richting, met weekendverlof en werk buiten de
poort gestuurd, maar gingen terug naar hun cel
len. Ze werden verplicht een jaar lang een spe
ciaal behandelprogramma voor vrouwen- en kin
derverkrachters te volgen.
Volgens Stephen Shaw, directeur van de Stich
ting Hervormingen Gevangeniswezen, is de test
niet gerechtvaardigd, zelfs niet voor verkrachters.
„Het is nog lang niet bewezen dat er verband is
tussen seksuele fantasie en daad. Bovencfjen is
niet duidelijk omschreven wat normaal seksueel
gedrag is", aldus Shaw.
Volgens deskundigen zou zeker vijf procept van
de manlijke bevolking 'zakken' voor dez$ test.
Dat percentage ligt ver boven het aantal gepleeg
de seksuele geweldsmisdrijven. Een gevangenis
psychiater veroordeelde tegenover The Observer
de penistest als een zware schending van de
mensenrechten. „Mensen die als beesten worden
behandeld, zullen zich na vrijlating ook als}bees
ten gaan gedragen", meent hij.
Uitgelekt rapport brengt Zuid-Afrika dichter bij burgeroorlog
Palestijnse politiemensen keken gisteren toe hoe kinderen in de Gazastrook meededen aan een betoging voor Palestijnse zeggenschap over Jeruzalem, foto reuter ahmad jadallah
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israëlische kolonisten op de Go-
lan-hoogvlakte en de parlemen
taire oppositie zijn in rep en
roer door de uitspraak van pre
mier Rabin dat waarschijnlijk al
in de eerste fase van een vredes
akkoord met Syrië een Israëli
sche nederzetting zal worden
ontruimd.
Rabin noemde geen naam,
maar de kolonisten menen dat
het gaat om de kibboets Elrom,
die slechts een kilometer van de
bestandslijn met Syrië ligt. De
leiding van de rechtse Likud
heeft gisteren demonstratief
vergaderd in Elrom. Daarbij zei
parlementslid Uzi Landau dat
hij, als hij soldaat was, zou wei
geren ontruimingsorders uit te
voeren. Volgens Landau, vormt
de politiek van de regering-Ra
bin 'het mes in de rug van het
Zionisme en de veiligheid^ van
de staat'.
Likud-leider Netanyahu be
stempelde als 'klinkklare onzin'
wat Rabin vorige week zei, na
melijk dat Likud een boodschap
heeft gestuurd aan de Syrische
regering. De grootste oppositie
partij zou de Syrische minister
van buitenlandse zaken, Farouk
a-Shara, hebben aangeraden te
wachten tot volgend jaar Likud
de verkiezingen wint. Daarna
zou Syrië beter zaken kunnen
doen. „De Syriërs proberen al
leen maar Rabin zenuwachtig te
maken", zei Netanyahu. „Hij
mag die onzin geloven als hij
dat wil, maar ik denk niet dat
iemand in Damascus zich illu
sies maakt over het standpunt
van Likud. Ze weten daar heel
goed dat wij de Golan nooit zul
len opgeven."
Netanyahu kreeg gisteren wat
zijn beoordeling van Syrië be
treft steun van Warren
Christopher. De Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken zei in een vraaggesprek met
The Washington Post dat de Sy
rische president Assad heel
goed begrijpt dat zijn kansen bij
Rabin liggen, 'in het licht van de
vijandige publieke verklaringen
van Likud-leiders over een ak
koord over de Golan-hoogte'.
Volgens Christopher die vol
gende maand naar het Midden-
Oosten komt kunnen Israël
en Syrië binnen een paar maan
den overeenstemming berei
ken, nu ze hebben besloten de
onderhandelingen te hervatten.
Israëls minister van buiten
landse zaken, Peres, heeft het
afgelopen weekeinde opnieuw
gezegd dat de Golan soeverein
Syrisch grondgebied is. Het
kwam hem te staan op kritiek
van drie collega's in het kabi-
net-Rabin, die menen dat zo'n
uitspraak de Israëlische onder
handelingspositie niet ten goe
de komt. Peres sprak in de loop
van een kort bezoek aan de
Marokkaanse hoofdstad Rabat,
waar hij een ontmoeting had
met koning Hassan II en PLO-
voorzitter Arafat. Na afloop van
het gesprek met de Palestijnse
leider is bekendgemaakt dat Is
raël en de PLO blijven streven
naar 1 juli als uiterste datum
voor het bereiken van een ak
koord over uitbreiding van de
Palestijnse autonomie. Als dat
lukt, kunnen er volgens Peres
voor het eind van het jaar Pales
tijnse verkiezingen worden ge
houden. De Palestijns-Israëli
sche onderhandelingen worden
vandaag in Caïro hervat.
KAAPSTAD RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT
De Inkatha Vrijheidspartij (IFP)
van Zulu-leider Mangosuthu
Buthelezi heeft vergaande plan
nen tot afscheiding van de pro
vincie KwaZulu-Natal van Zuid-
Afrika. Dat blijkt uit een rapport
dat afgelopen weekeinde is uit
gelekt. Volgens de plannen
moet een federatie worden ge
vormd, maar het Koninkrijk
KwaZulu, zoals de IFP de pro
vincie wil noemen, eist voor
zichzelf zeer grote bevoegdhe
den op.
Het geheime programma be
staat uit twintig punten. Het
gaat onder meer om de oprich
ting van een provinciale veilig
heidsmacht en provinciale con
trole op onderwijs, economie,
land- en waterbeheer, de me
dia, het complete ambtenaren
apparaat en de opbrengst van
gokspelen en loterijen. Verder
Thatcher prijst
Blair en hakt
weer in op Major
LONDEN AFP
De Conservatieve Britse ex-pre
mier Thatcher heeft haar be
wondering uitgesproken voor
Labour-leider Blair. In een in
terview met het weekblad Sun
day Times zei ze Blair te be
schouwen als de „beste leider"
die Labour sinds het begin van
de jaren zestig heeft gehad. „Ik
zie veel socialisme achter het
schaduwkabinet, maar niet bij
de heer Blair. Ik denk dat hij op
recht is veranderd", voegde'zij
er aan toe.
Tegelijk hekelde Thatcher op
nieuw het 'compromis-beleid'
van premier Major jegens Euro
pa. Soortgelijke uitlatingen wer
den Thatcher vorige week niet
in dank afgenomen door leiders
van de Conservatieve Partij, die
zeiden dat Major woedend was
over de nieuwe aanvallen van
een partijgenote op zijn beleid.
zou het koninkrijk een eigen
vlag en wapen moeten krijgen.
Blijkens het document heeft
de IFP ook onderzocht of But
helezi zich moet terugtrekken
uit de centrale regering. Op dit
rrioment acht de partij dat ech
ter niet wenselijk, hoewel de
mogelijkheid wordt opengehou
den om dit punt over een jaar
opnieuw te bezien.
Het rapport is uitgelekt enkele
dagen nadat er enige schot leek
te komen in de slechte verhou
ding tussen IFP en regeringpar
tij ANC. Beide partijen waren
het afgelopen woensdag eens
geworden over verdere gesprek
ken over hun geschilpunten.
Het ging daarbij in eerste in
stantie over de IFP-wens om in
ternationale bemiddeling in te
schakelen bij de opstelling van
de nieuwe Zuidafrikaanse
grondwet, met name bij de pa
ragrafen die de macht van de
provincies regelen.
KRENTEN/
ROZIJNEN-
BOLLEN
EQgEEB®
12'
Aanbieding geldig van
ma 27 mei t/m wo 31 mei 1995
A&P Services B V. tel. 02154-83333
ELKE DAG GOED NIEUWS X
Wie het rapport heeft, laten
uitlekken, is onduidelijk,, maar
de inhoud van het stuk schijnt
ook in IFP-kringen niet bij ie
dereen goed te zijn gevallen.
Het rapport zou het weFk zijn
van Mario Ambrosini, dè om
streden Italiaanse adviseer van
Buthelezi die al vaker mét zeer
radicale voorstellen kwam. De
overige partijen in het 'parle
ment van KwaZulu-Nat# rea
geerden zeer negatief op de
IFP-voorstelIen.
Zeker is in ieder geval, dat het
IFP-plan de provincie een stap
dichter bij de door iedereen ge
vreesde burgeroorlog brengt.
Niet alleen heeft de partij lang
niet alle Zulu's achter zich,
KwaZulu-Natal kent bovendien
een aanzienlijke Afrikaner en
een Indiase gemeenschap. Het
is onwaarschijnlijk dal ziiter iels
voor voelen deel te worden van
een door Buthelezi geqontro
leerde traditionele Zulu-natie.
Onderdrukking
in Tibet neemt
aanzienlijk toe
PEKING .AFP
De politieke en religieuze on
derdrukking door Chinajin Ti
bet neemt beduidend toe. Dit
meldt Amnesty International in
een rapport dat morgeh ver
schijnt.
Eind 1994 zaten zeker 628 Ti-
betanen om politieke njdenen
gevangen, van wie 182 vróuwen
en 45 minderjarigen.
Amnesty spreekt verdér over
willekeurige arrestaties wegens
het illegaal aanplakken van
plakkaten en het op touwjzetten
van betogingen en clandestiene
groepen. De mensenrechtenor
ganisatie maakt zich vooral zor
gen over de behandeling van
minderjarigen. Die worden vol
gens Amnesty net als volyvasse-l
nen onderworpen aan slaan,
elektrische schokken, eepzame
opsluiting en het onthouden
van slaap, eten en drinker!.