Sarajevo-films
winnen in Cannes
LVC als groots geluidslaboratorium
Alle speeltjes zijn
De Schepper lief
Stones met de billen bloot in Paradiso
Cultuur&Kunst
Spanning in
'Phaedra'
UI
WAAN DAG 29 MEI 1995
Gouden Palm naar 'Underground' van Emir Kusturica
Met meer oog voor dramatische actualiteit dan artistieke
visie heeft het Festival van Cannes de Gouden Palm gis-
eravond geschonken aan de Bosniër Emir Kusturica
ivoor zijn film Underground. Precies tien jaar geleden
won dezelfde regisseur de Palm met 'Vader gaat op Za
kenreis'. De op een na hoogste eer, de Grand Prix de
Cannes, ging naar de Griek Theo Angelopoulos voor zijn
met moordpartijen in Sarajevo eindigende Ulysseus' Re-
cannes pieter van uerop
Het meest opmerkelijke mo
ment van de prijsuitreiking was
daar toen Angeloupolos een
dankwoord moest uitbrengen
- met een gezicht net zo lang
somber als zijn film - ver
klaarde niks te kunnen uitbren
gen omdat hij een dankrede
had voorbereid voor de Gouden
Palm.
Toch was niet de Griek maar
de Engelsman Ken Loach de
grote verliezer, want zijn in alle
voorspellingen hoog scorende
Land and Freedom' werd door
de jury onder voorzitterschap
Jeanne Moreau volledig ge
negeerd. Wel had eerder de
FIPRESCI de Kritiekprijs ex ae
quo toegekend aan Loach en
Angelopoulos.
De Britten werden voor het
verlies van Loach overigens
i gecompenseerd met de
actriceprijs voor Helen Mirren
The Madness of King Geor
ge' (van Nicholas Hytner), de
acteursprijs voor Jonathan Pry-
i Carrington en de Speciale
Juryprijs voor eveneens Carri
ngton, van debuterend regis
seur Christopher Hampton.
De Fransen hielden de twee
resterende onderscheidingen in
eigen land. Regisseur Mathieu
Kassovitz ontving de regie-prijs.
Xavier Beauvois, regisseur en
hoofdrolspeler van 'n'Oublie
pas que tu vas Mourir' nam de
'kleine' jury-prijs mee naar huis.
De prijzen voor de twee films
van Angelopoulos en Kusturica
komen niet onverwacht, wat
niet wil zeggen dat ze ook te
recht zijn. Ze laten elk op hun
eigen manier zien dat in het
voormalige Joegoslavië de totale
waanzin regeert. Beide films ne
men ruim drie uur de tijd om
hun soortgelijk gewicht te ver
hogen en beide bezwijken ze
onder hun pretenties.
Maar jury's geven eigenlijk
niet alleen prijzen aan films, ze
willen ook graag zichzelf onder
scheiden, bij voorbeeld als no
bele mensen die intens meelij
den met de onschuldige slacht
offers in Bosnië. En cineast
Kusturica is een Bosniër, af-
Zandcreaties Scheveningën vernield
Onbekenden hebben in de nacht van zaterdag op
zondag drie van de twaalf zandcreaties op het strand van Sche-
veningen onherstelbaar beschadigd. De Haagse politie heeft een
onderzoek ingesteld. De creaties zijn gebouwd in het kader van
het International Sand Sculptures Festival. Minister Dijkstal van
binnenlandse zaken heeft zaterdag de hoofdprijs uitgereikt aan
een groep van acht Nederlandse zandbewerkers en hun Ierse
captain Fergus Mulvany. Deze zandcreatie is nog wel in zijn ge
heel te zien. De creaties zijn tot en met 25 juni te zien.
Normaal in Warmondse feestent
De Achterhoekse rockformatie Normaal treedt zon
dag 4 juni, eerste Pinksterdag, op in een feesttent in de War
mondse Veerpolder. Het concert maakt onderdeel uit van een
jubileumtournee, getiteld 'Wij luusteren of niet'. Normaal viert
met deze 'veldtocht 1995' het 20-jarig bestaan van de band. Tij
dens deze veldtocht brengt Normaal een compilatie van oude
hits. De feesttent in Warmond gaat om 20.00 uur open. Kaarten
a 25 gulden zijn op diverse voorverkoopadressen in de regio ver
krijgbaar.
Kunstcafé in Alphens Parktheater
alphen aan den run» De beeldend kunstenaar Krikor
Momdjian staat donderdag 1 juni centraal tijdens een kunst
café in de foyer van het Alphense Parktheater. Aanvang 20.15
Zomertentoonstelling Van Campen
Amsterdam Aan de 400 jaar geleden geboren schilder en archi
tect is deze zomer een tentoonstelling gewijd in het Koninklijk
Paleis van Amsterdam, van 3 juni tot en met 3 september. De
hoogtepunten uit het oeuvre van Van Campen, de Oranje
zaal in paleis Huis ten Bosch en het voormalige 17e e
stadhuis en paleis te Amsterdam, worden op de tentoonstelling
uitvoerig belicht. Aan de hand van schilderijen, telkeningen,
modellen en het paleisinterieur kunnen bezoekers kennis ma
ken met de kunstenaar uit de Gouden Eeuw.
Vooraf een filmpje: een lingua-
phone-cursus per tandem. Zij
zegt het Vlaamse woord of ge
zegde, hij geeft het Nederlandse
equivalent. Zij is de cabaretière
Els de Schepper, hij een karton
nen skelet.
Na de 'ouverture', waarin zë
naar loodzware problemen
wijst, verklaart De Schepper
zich onsterfelijk. Als je het eeu
wig leven hebt, vallen allerhan
de nare problemen reuze mee.
Dus daarover hoeft ze het van
avond alvast niet te hebben.
Liever laat ze zich van haar ster
ke kant zien en horen aan de
hand van kolderieke invallen
die tot meer of minder duidelijk
omlijnde sketchjes en liedjes
uitgegroeid zijn. Dat zo nu en
dan haar mislukte relatie met
de Hollandse Kees, als een beli
chaming van de Vlaams-Neder
landse betrekkingen, bovén de
luchtigheid uitpiept, drukt de
pret slechts zelden.
Haar one-woman-show is ge
varieerd. Ze springt moeiteloos
over van flauwe grofheden en
banale liefdesliedjes naar fees
telijke kolder en prachtige
chansons. Ze brengt met even
veel verve een gemakzuchtig
scabreuze versie vai
sprookje van Roodkapje waarin
een ranzige Sint Nicolaas vieze
liedjes zingt, als een sprookje
over een koning die de dood
buiten gebruik stelt.
Ze doet net zoveel moeite het
publiek als zingend tapijt bij
een zouteloze soap- pastiche te
betrekken als om te improvise
ren op door het publiek aange
reikte teksten. Het eerste resul
teert in een pointeloze sketch.
Het tweede leidt tot hilarische
lofzangen op trouwschoeisel of
levensliederen over de partner
keuze van je kinderen. Toetse
nist Franky de Cock heeft voor
de begeleiding ervan niet meer
dan een telefoonnummer no
dig: 1 is do, 2 is re.
Els De Schepper is ongeloof
lijk innemend, en blijft dat zelfs
als ze haar publiek te grazen
neemt. Het best is ze als zingen
de clown. Haar stem is rijk ge
schakeerd, qua timbre, bereik
en expressie. Een dwaas liedje,
begeleid op een met elastiekjes
bespannen broodtrommeltje,
een bezopen versie van 'Fever',
maar ook een droevig liedje met
twee zingende glazen en het
prachtige laatste lied, waarin ze
de eeuwigheid inruilt voor het
hier en nu.
Onbevangen, onbesuisd, on
bekookt. Els De Schepper is als
klein meisje; alle speeltjes
komstig uit Sarajevo, (al is hij er
al acht jaar weg); de stad die
symbool staat voor de dwaze
oorlog. Vrijwel ogenblikkelijk
treedt er dan bij een jury en een
fors deel van het publiek een
Pavlov-reactie op: deze film, die
pas tijdens het weekend werd
vertoond, is pas écht belangrijk.
Daar komt bij dat 'Under
ground' gemaakt is met een
enorme visuele flair. De ope
ningsscènes schilderen een
Duits bombardement op Bel
grado in 1941, waarbij de plaat
selijke dierentuin veel te verdu
ren kreeg. Zebra's, olifanten en
leeuwen die - al dan niet ge
wond - die verdwaasd
rondstruinen tussen de puinho
pen van de stad, leveren apoca
lyptische beelden op van een
kracht waardoor je eigenlijk al
na een kwartier vrijwel zeker
weet dat Kusturica de Gouden
Palm al bijna niet meer kan ont
gaan.
Kusturica schetst zijn land als
een plek met een absurd mag
netisme voor oorlog, waar de
menselijke soort zich alleen
dank zij galgehumor weet te
handhaven. Dat is een ontzet
tend gemakkelijk en vrijblijvend
statement. Kusturica betreurt
van alles, maar veroordeelt nie
mand. Zijn deels in Praag en
deels in Belgrado opgenomen
film brengt de gebeurtenissen
in Joegoslavië simpeltjes onder
in de rubriek 'noodlot' en geeft
daarmee geen enkel inzicht in
wat dan ook.
Sharon Stone feliciteert de Gouden Palm-
Emir Kusturica.
muziek
recensie john oomkes
vervolg van voorpagina
Rolling Stones in Paradiso Amsterdam, 27
mei 1995 Bezetting: Mick Jagger (zang,
mondharp, gitaar), Keith Richards (gitaar,
s (bas), Chuck Leavell (toetsen), Don
Was (hammond), Bernard Fowler en Lisa
Fisher (koorzang) plus blazerssectie.
historische reden
de concerten in Paradi
so belangwekkend zijn. Ze heb
ben de Stones weer eens laten
horen binnen de natuurlijke
verhoudingen van een clubpo
dium. De evolutie van het p.a.
(public address)-systeem heeft
deze band als eerste doen uit
groeien tot de kleine kring van
succesvolle stadionrockers. Juist
daardoor hebben de Stones veel
van hun ruige power en hun
rhythm blues-geaardheid ver
loren. En dat had op zijn beurt
weer zijn weerslag op soms er
barmelijk overgeproduceerde
platen.
Juist bij een band als de Sto
nes is er ook zoiets als heimwee
naar het verleden, weemoed
naar de r&b. Jagger jamde in
1982 na afloop van de concer
ten in de Kuip met George Tho-
rogood in het Paard van Troje
in Den Haag, Richards ging met
het clubbandje The Expensive
Winos op de clubtour, Wood
hing wat rond in zaaltjes in
Zweden. Wie miljonair wordt in
het krantenvak, herinnert zich
met graagte de dagen als kran
tenbezorger. De Stones in Para
diso, dat is eigenlijk terug naar
af. Terug naar een kleine instal
latie, terug naar oogcontact met
de fans, terug naar normale ver
houdingen.
De produktie van Butt Naked
staat dan ook los van de
Voodoo Lounge Tour, die de
band medio juni in Lanmdgraaf
en Nijmegen brengt - juist ook
in repertoirekeus, al beginnen
beide soorten optredens met
Not Fade Away. In Paradiso
speelt de band naar voorbeeld
van profijtelijke (semi)unplug-
ged-platen van McCartney en
Clapton veelal met twee of drie
bescheiden versterkte instru
menten. Hoewel je nooit hele
maal terug kunt naar de jaren
zestig (de geluidsapparatuur is
vele malen beter dan in 1966
toen The Beaües nog geregeld
werden overschreeuwd door
hun publiek; reden voor hen
om niet meer live op te willen
treden) gaat de band echt wel
met de billen bloot.
Je moet namelijk toch wat la
ten zien onder omstandigheden
waaronder je prestatie vergelijk
baar is met die van ieder ander
bandje. Laten we de hoogte
punten dus eerst noemen. Jag
ger zingt en speelt overtuigend
mondharp in een door ham-
mond-orgel gedreven versie van
Dylans Like a Rolling Stone. De
show bevat een volstrekt nieuw
r&b-nummer uit eigen koker:
het van een stevige saxsolo
voorziene Live with Me. Twee
zelden gespeelde covers uit het-
zelfd repertoire krijgen een on
gekende uitvoering: Muddy Wa
ters' Two Train Blues en John
Lee Hookers Meet me in the
Bottom.
De hand die producer Don
Was moet hebben gehad in de
keuze van veel repertoire van de
Exile on Main Street (1972)-pe
riode resulteert verder in aan
doenlijke odes aan de gospel
(Shine a Light) en de country
(Sweet Virginia). De set zit ber
stensvol verrassingen: een oud
b-kantje (Don't come talk to
Me) klinkt alsof het gisteren
werd geschreven. Connection
brengt de tweestemmigheid en
kameraderie van The Glimmer
Twins Keith en Mick tot leven.
De Motown-roots van de Stones
krijgen een glansbehandeling
met een prachtige, van een vol
blazersarrangement voorziene
cover van The Temptations'
Can't Get Next to You. En Mick
krijgt er in het duet Hungry hef
tig van langs van achtergrond
zangeres Lisa die een jeugdige
Het eerste concert van de Sto
nes in Paradiso schijnt een vrij
partij van Willem Alexander en
Emily hebben opgeleverd, maar
verder een vrij katerig gevoel bij
de filmcrew die de reacties wat
mat vond. Tijdens deze tweede
avond staan de boys twee uur
en tien minuten op de planken
en klinkt een met twee akoesti
sche gitaren gespeelde versie
van Streetfightin' Men als een
messcherpe afsluiting. In de
toegiften Rip this Joint en Res
pectable leeft de band zich nog
eens keihard elektrisch af. Hoe
zo, de dagen zat?
Met semi-akoestische setting spelen de Rolling Stones in een tot bordeel omgebouwd Paradiso.
FOTO REUTER
THEATERRECENSIE WIJNAND
ZEILSTRA
'Phaedra' van Hugo Claus door Het Zui
delijk Toneel Regie Dora van der Groen.
Spel: Elsie de Brauw, Jos Verbist, Steven
van Watermeulen en Katelijne Damen
Gezien: 27/5, schouwburg Leiden.
Wars van elke vorm van realis
tisch spel is Dora van der
Groen, zeker als het om klassie
ke stof als in 'Phaedra' gaat. Van
der Groen bewerkte de versie
van Hugo Claus en wat is over
gebleven, noemden de acteurs
tijdens een korte voorbespre
king een 'röntgenfoto' van de
verhaalstof. Het gegeven diende
van alle ballast te worden be
vrijd en tot zijn essentie te wor
den teruggebracht. Deze radica
le reductie wil in glasheldere
kaalheid menselijke oergevoe-
lens van passie, jaloezie en
wroeging zichtbaar maken.
In de spelopvatting van Dora
van der Groen moeten de ac
teurs die gevoelens sterk uitver
groten. En dat doen ze. Vrijwel
alle tekst wordt met hevige ver
bale expressie en lichaamstaal
er uit geperst. Daar moet deze
voorstelling het van hebben. Al
le aandacht gaat uit naar de
spelers. Afgezien van een uitge
kiend lichtplan is er alleen hun
spel.
De intensiteit van het kwalita
tief hoogwaardige spel zorgt in
dit vijf kwartier durende stuk
onafgebroken voor dramatische
spanning. De Phaedra van een
indrukwekkend spelende Elsie
de Brauw staat in vuur en vlam
voor haar stiefzoon Hippolytus.
Die pure begeerte wijst Hippo
lytus radicaal af. Dat wekt de
woede van Phaedra die haar
stiefzoon als aanrander bij de
onverwacht teruggekeerde The
seus aanklaagt. Het noodlottig
einde van Hippolytus staat dan
al vast. Ook dat van Phaedra
trouwens die haar verraad op
biecht en zichzelf vergiftigt. In
alle radicale eenvoud en met de
optimale inzet van de spelers
maakt Dora van der Groen ons
even deelgenoot van haar in
dringende visie op theatrale
zeggingskracht.
ihaa
i lief.
Het mag geen house meer genoemd
worden, heb ik gehoord, dus speelde
Speedy J. vanaf gisteren, het ietwat vaag
klinkende, 'moderne dansmuziek'. Om
de mooie meisjes en jongens op te war
men, zorgde dj. Maurice voor nog wat
'moderne dansmuziek'. Waarna Sensur-
real, het voorprogramma van Speedy J.
nog meer van hun eigen soort 'moderne
dansmuziek' maakten. Nee, schiepen.
We mochten aanwezig zijn in een
groots geluidslaboratorium, waarbij Sen-
su en Real als audioprofessoren uiterst
geconcentreerd en serieus aan hun
knopjes draaiden en schuifjes schoven.
Met veel rook en gevoel voor een uitge
stelde climax werden de moderne dans-
muziekliefhebbers geplaagd en opgehitst
door een opeenstapeling van ambient
geluidsflarden, overvliegende straalja
gers en dingen waarvan je dacht dat je ze
zelf had verzonnen.
En toen was er de beat. Zware bassen
met een eigen epicentrum. Woofers als
wapens die je ingewanden in je ribben
kast los probeerden te trillen. Hiermee
vergeleken is die vertrouwde disco
boem-tsjak niet meer dan een trio voor
twee tandenstokers en een borrelglaasje.
Het bijna fysiek dwingende ritme zorgde
voor een schare devoot dansende disci
pelen die erg gezellig maar allemaal hy-
perindividueel met hun ogen dicht dans
ten.
Sensurreal weet in elk afzonderlijk
nummer het spectrum van subtiel tot ui
terst bot te beslaan. Na elke rustige pas
sage volgde weer een meedogenloze
aanval, die alleen mensen met stalen ze
nuwen en dito trommelvliezen onge
schonden liet, en na verloop van tijd
toch een slijtageslag opleverde.
Speedy J., ofwel Jochem Paap, draaide
op het podium wat vaker dan Sensurreal
aan de knoppen 'geraffineerd' en 'span
nend. Even leek het er op dat Speedy in
een machtig voorspel zou blijven steken
en het publiek opgevrijd maar vergeefs
op hun dansverlossing moesten wach
ten. Maar ook hier werden ferme mep
pen uitgedeeld.
Tijdens de rustige stukken ging ieder
een op een persoonlijke trip, beklom in
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1, 2, 3, 4 en STUDIO tel:
071 -124130/133210, Steenstraat
LI DO 2
101 Dalmatiërs al., t/m zo.
Pret-è-Porteral., dag. 18.45 en
21.15.
LID0 3
Richie Rich al., t/m zo en wo 1/6
ook 14.30.
Boys on the Side 16 jr., dag.
18.45,21.15.
LIDO 4
Streetfighter 12 jr., dag 18.45;
t/m zo en wo 1/6 ook 14.30.
Forrest Gump al., dag. 20.45.
STUDIO
Jungle Book al., dag 19.00 en
21.15; t/m zoen wo 1/6 ook
14.30.
LUXOR tel: 071-121239, Stations
weg 19.
Outbreak 12 jr., dag. 18.45 en
21.30; zo ook 14.30.
TRIANON tel: 071-123875, Bree-
straat 31.
Don Juan t/m woe 19.30, 21.45.
De Vliegende Hollander t/m woe
20.00.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrou
wenkerksteeg 10.
Bullets over Broadway t/m woe
19.30,21.45.
Burnt by the Sun t/m zo 20.00.
Jour de Fête ma 20.00, 22.15.
Schindler's List di 20.00.
The River Wild wo 20.00, 22.15
LVC tel: 071-146449, Breestraat
66.
Films van Paul de Nooijer za
20.00.
ALPHEN AAN DEN RUN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Van Boetzelaerstraat 6.
Streetfighter 12 jr., dag. 18.45,
21.15; t/m zo ook 13.45.
Nell al., t/m zo 13.45, 18.45,
21.15; zo ook 16.15; ma di
18.45,21.15.
Outbreak 12 jr., dag. 18.45,
21.30; wo ook 13.45; zo ook
16.15.
Forrest Gump al., dag. 20.30.
101 Dalmatiërs al., dag. 18.30;
t/m zo 14.00; madi 16.15.
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071
790698, Prinses Marijkelaan 4.
Duimelijntjeal., za zo woe 14.00,
15.30.
Kuifje en het Haaienmeer al.za
zo woe 14.00, 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel: 070-3463500, Spui
27.
Don Juan al., dag. 13.15, 16.00,
18.45,21.30.
ASTA 2
Rob Roy 16 jr., dag. 13.15,
16.30,20.30.
ASTA 3
An Awfully Big Adventure 16 jl
dag. 13,15, 16.00, 18,45.
Legends of the Fall 12 jr., dag.
21.30.
BABYLON 1 tel. 070-3471656,
naast Centraal Station.
Pret-a-porteral., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 2
Farinelli il Castrato 16 jr., dag.
13.15, 16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 3
Forrest Gump 12 jr., dag. 20.30;
madi ook 13.15, 16.30.
De Tasjesdief al., za zo wo 13.15,
16.00.
METROPOLE 1 tel. 070-3456756,
Carnegielaan 15.
Rob Roy 16 jr., dag. 13.15,
17.00,20.30.
METROPOLE 2
Affair Play 16 jr., dag. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 3
Outbreak 12 jr., dag. 16.00,
18.45, 21.30; madi ook 13.15.
Richie Rich al., za zo wo 13.15.
METROPOLE4
Boys on the Side 12., dag. 16.00,
18.45, 21.30. madi ook 13.15.
101 Dalmatiërs al., za zo wo
13.15.
METROPOLE 5
Muriel's Wedding al., dag. 21.30.
101 Dalmatians al., dag. 13.15,
16.00, 18.45.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. Dit is
een selectie van de films die worden
vertoond. Voor informatie over zaal
en aanvangstijd verzoeken wij u te
bellen naar tel: 070-3525738, re
serveren tel: 070-3515778
Rob Roy 16 jr.
The Jungle Book al.
Don Juan al
Stargate 12 jr.
An Awfully Big Adventure 16 jr.
Boys on the Side 12 jr.
Outbreak 12 jr.
Highlander 3, the final conflict
12 jr.
Streetfighter 12 jr.
Pret-a-Porter 12 jr.
101 Dalmatiërs al.
Dumb and Dumber al
Richie Rich al.
Disclosure 'Sex is macht' 12 jr.
Malice 16 jr.
ODEON 1 tel. 070-
3462400/3462401. Herengracht
13
The Jungle Book al., dag,, 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
ODEON 3
Demon Knight 16 jr., dag. 16.00,
18.45, 21.30; madi ook 13.15.
101 Dalmatiërs al., za zo wo
13.15.
ODEON 4 Riksbioscoop
The Real McCoy al., dag. 11.45,
14.15, 16.45, 19.15, 21.45.
extase onzichtbare bergen of zwom in
een intergalactisch subtropisch zwem
paradijs. Het geheel van Techno en Am
bient was wat beter uitgewogen, en Paap
weet hoe hij sfeer moet bouwen in een
zaal. Op het podium ziet het er echter
heel anders uit.
Het incidenteel beroeren van synthesi-
zertoetsen en computers is ongetwijfeld
de reden geweest voor die ene wat min
der moderne hardrockliefhebber om in
verdwaasde verbijstering uit te roepen:
'Maar hij doet helemaal niets!'. De
dichtstbijzijnde moderne dansmuziek-
liefhebber die duidelijk in een geheel an
der wereld vertoefde, ontwaakte even en
beantwoordde met een blik die niets an
ders kon betekenen dan 'Nou en', en
danste voort.
Concert Mahler
Ter gelegenheid van het
420ste lustrum van de Leidse
universiteit vertolken het
Leids Studenten Koor en
orkest Collegium Musicum
op 8 juni 'Das klagende Lied'
van G. Mahler in de Pieters
kerk. In totaal 150 musici
voeren het stuk uit. Voorver
koop kaarten: Barning Sta
tionsweg, Leiden.
