2|8
Coalitiepartijen België
houden verrassend stand
België als gebruikelijk: onvoorspelbaar
na
Tsjechen bereiden paus lauwe ontvangst
EB
HAMBURGERS
Buitenland
Premier Major woedend
na aanval van Thatcher
'Sekte van plan Japanse
steden aan te vallen'
IAANDAG 22 MEI 1995
nb
- Quarantaine van Kikwit opgeheven
Êi bnshasa Na tien dagen heeft de regering van Zaïre de quaran-
faine van de stad Kikwit en omgeving opgeheven. Een vertegen-
voordiger van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO verklaar
de zaterdag dat de mensen zich nu weer vrij in het land kunnen
10 bewegen. Het nieuws werd door de duizenden wachtenden bij
de wegversperringen rond Kikwit met applaus ontvangen. Het
aantal doden van de epidemie is volgens de laatste cijfers van de
WHO in Genève gestegen tot 101 op een totaal van 137 ontdekte
lesmettingen.
Algerijnse journaliste gedood
algiers Een 22-jarige Algerijnse journaliste is in de nacht van
zaterdag op zondag in haar woning nabij Algiers vermoord. De
daders waren 'gewapende terroristen', de officiële benaming
voor gewapende fundamentalistische groepen. Drieëndertig
I journalisten zijn sinds mei 1993 omgekomen in Algerije bij aan
slagen waarvoor islamitische fundamentalisten verantwoordelijk
worden gesteld. Bij acties van Algerijnse veiligheidstroepen zijn
de afgelopen dagen bijna 100 gewapende islamitische funda
mentalisten gedood, meldden Algerijnse media gisteren.
Oud-minister Les Aspin overleden
at 2a
28 86
defensie van de Vere
nigde Staten Les Aspin is gisteren overleden aan de gevolgen van
beroerte. De 56-jarige Aspin trad in 1993 af als i
<EI
kritiek op zijn functioneren. Hij had problemen met zijn begro
ting en werd verantwoordelijk gesteld voor het politieke rumoer
rond het toelaten van homoseksuelen in de krijgsmacht en de
dood van Amerikaanse militairen in Somalië.
VS roepen miljoenen auto's terug
Washington De Amerikaanse regering is van plan 8,77 miljoen
auto's die in de periode van 1986 tot 1991 zijn verkocht, naar de
garage te laten terugroepen omdat ze zijn uitgerust met ondeug
delijke Japanse veiligheidsriemen. De riemen, van het merk
Takata, zouden soms niet vastklikken. Het zou een van de groot
controle-operaties uit de geschiedenis worden. De controle
raakt de merken Honda, Nissan, Mitsubishi, Mazda, Suzuki, Isu-
Subaru, Daihatsu, General Motors, Chrysler en Ford.
Regeringspartij Tunesië wint
Drie miljoen Tunesische kiezers hebben gisteren kunnen
en voor plaatselijke verkiezingen. Naast de regeringspartij
RassemblementConstitutionnel Démocratique (RCD) die het
land al sinds de onafhankelijkheid van 1956 bestuurt, deden ook
vijf oppositiepartijen mee. De oppositiepartijen en twee onaf
hankelijke lijsten hebben echter slechts in 47 van de 257 distric-
n kandidaten gesteld. De RCD is zodoende zeker van een grote
•erwinning.
Verkeersagent dood door uitlaatgassen
bangkok Een verkeersagent uit de Thaise hoofdstad Bangkok is
gestorven door het inademen van te veel uitlaatgassen. Dat heb
ben de zondagskranten in Thailand gemeld. De 33-jarige ser
geant van politie stierf vrijdag in het ziekenhuis, waar hij met
spoed heen was gebracht met hevige pijn in de borstkas, kramp
in zijn benen, bloedspugend en met hoestbuien. Volgens een re
cent onderzoek naar de gezondheid van het politiekorps in de
Thaise hoofdstad lijden 805 van de 3.500 verkeersagenten aan
ziekten, die direct verband houden met de luchtvervuiling.
'Mensenrechten
in Roemenië
geschonden'
den haag anp
Gepaneerde
Lekker pittig gekruid en
in 10 minuten op tafel
P Services B V tel. 02154-8
ELKE DAG GOED NIEUWS
'Veto ondermijnt
rol VS in conflict
Midden Oosten'
iv ad bloemendaal
correspondent
Israël is bang dat het Ameri-
lanse veto over een veroorde
ling van de recente landonteige-
ning in Oost-Jeruzalem, vorige
week in de Veiligheidsraad, de
positie van de Verenigde Staten
als bemiddelaar in het Israë-
lisch-Arabische conflict heeft
ondermijnd. Volgens bronnen
het ministerie van buiten
landse zaken, geciteerd door de
Israëlische radio, heeft het veto
al meer schade aangericht dan
de landonteigening zelf.
In een boodschap aan het mi
nisterie merkt VN-ambassadeur
Gad Yacobi op dat de meeste
Arabische en islamitische lan
den vinden dat de Amerikanen
met het uitspreken van het veto
een rode lijn hebben overschre
den. De PLO en een aantal Ara
bische landen onderzoeken nu
de mogelijkheid de Algemene
Vergadering van de Verenigde
.Naties Israël te laten veroorde
len. Ze willen een voorstel daar
toe ter sprake brengen op een
Arabische mini-topconferentie
over Jeruzalem, die het aan
staande weekeinde zal worden
gehouden in de Marokkaanse
stad Casablanca.
Vlaamse socialisten ongeschonden Geen 'zwarte zondag
De Vlaamse christen-democraten van premier Dehaene
laten voorlopig in het midden of ze de rooms-rode rege
ringscoalitie willen voortzetten, hoewel die gisteren ver
rassend stand hield bij de algemene verkiezingen. De
CVP heeft de sleutels voor de kabinetsformatie in han
den, maar beslist pas over enkele dagen of ze met de so
cialisten of met de liberalen scheep wil gaan. De Belgi
sche verkiezingen leverden onverwachte winst op voor
de door de Agusta-smeergeldaffaire geteisterde Socialisti
sche Partij.
verliezers waren de Groenen en
de protestpartijen die vier jaar
geleden hoge ogen gooiden.
De rooms-rode coalitie kan in
het nationale parlement op 81
van de 150 zetels rekenen en
centrum-rechts op een iets
krappere meerderheid van 79.
Door de grote ideologische ver
schillen tussen socialisten en li
beralen ligt een 'paarse' coalitie
correspondent
De SP van Tobback won licht en
eindigde op 20,1 procent van de
Vlaamse stemmen. Ook de libe
rale oppositiepartijen boekten
winst. Dehaene's CVP hand
haafde zich als grootste partij
van het land op 27 procent van
de Vlaamse stemmen. Grote
niet voor de hand, hoewel ook
die op een meerderheid kan re
kenen.
De voorzitters Tobback en
Busquin van de Vlaamse en
Waalse socialisten spraken zich
gisteravond direct uit voor
voortzetting van rooms-rood.
Binnen de CVP leeft echter de
vrees dat met de socialisten
moeilijk te praten zal zijn over
harde ingrepen in de sociale ze
kerheid.
Onduidelijk is wat het effect
op de formatie zal zijn van het
opmerkelijke stemmenverlies
van de regerende Parti Socialis-
te en de stilstand van de Parti
Social-Chrétien in franstalig
België. PSC-voorman Wathelet
pleitte gisteravond wel voor be
houd van de huidige coalitie.
De PS zakte van 36 naar 33 pro
cent van de Waalse stemmen,
terwijl de PSC een procent daal
de naar ruim 20 procent.
De meeste kranten in België
hielden vanochtend rekening
met de vorming van een tweede
regering-Dehaene van socialis
ten en christen-democraten.
De gevreesde nieuwe 'zwarte
zondag' bleef uit. Het extreem
rechtse Vlaams Blok slaagde er
niet in veel profijt te trekken
van de corruptieschandalen en
de diepgewortelde afkeer van
de gevestigde politiek. Het Blok
steeg van bijna 11 naar 12 pro
cent van de Vlaamse stemmen.
In Antwerpen bleef het Blok de
grootste partij. Het Front Natio
nal steeg in Wallonië van bijna
drie naar ruim vijf procent, en
scoorde daarnaast in Brussel
goed.
londen hans geleunse
correspondent
De zorgenlast van de Britse
premier John Major is dit
weekeinde duchtig verzwaard
door een heftige aanval van
zijn voorgangster Margaret
Thatcher op het regeringsbe
leid. In het nog te verschijnen
tweede deel van haar auto
biografie schrijft barones
Thatcher onder meer dat Ma
jors politiek van compromis
sen jegens Europa de reden
vormt voor de huidige econo
mische problemen in Enge
land.
Conservatieve zegslieden
lieten gisteren, toen de Sun
day Times met een voorpubli-
katie van Thatchers boek
kwam, onmiddellijk weten
dat Major 'woedend' was over
het geschrijf van Thatcher.
'Maggie heeft het zicht op de
realiteit verloren' en 'ze ver
geet dat zij het was die des
tijds zelf de Europese Akte
ondertekende', aldus com
mentaren uit de partijtop.
In het algemeen wrijft That
cher haar opvolger gebrek
aan doelgerichte politiek aan.
Ze vindt dat Major moet zor
gen dat Londen bevoegdhe
den terugkrijgt die nu zijn ge
delegeerd aan EU-instituties,
zoals de Europese Commis
sie. Het Verdrag van Maas
tricht moet volgens haar on
middellijk worden afgewezen
en het Britse pond moet vol
ledig onafhankelijk van het
Europees Monetair Systeem
worden.
Zelfs de Major-vijandige
rechtervleugel van de Conser
vatieve Partij leek gisteren
niet bereid haar kampioene te
volgen. ..Dit was nog maar
een uittreksel, misschien is ze
verkeerd geciteerd", aldus
een vooraanstaand parle
mentslid.
Minister van financiën
Clarke, ook bewindsman on
der Thatcher, zei gisteren dat
veel van de problemen waar
mee het huidige kabinet
kampt, een directe erfenis van
het Thatcher-beleid zijn. Hij
impliceerde dat Thatcher
maar beter de mond kon
houden.
Dat alles bij het oude zou blijven had niemand in Brussel venvacht
Vijf jaar na de verdrijving van
president Nicolae Ceausescu
worden in Roemenië nog steeds
op grote schaal de rechten van
de mens geschonden. Dat zegt
de mensenrechtenorganistie
Amnesty International in een
vandaag in L.onden verschenen
rapport.
De regering in Boekarest be
weert dat de mensenrechten
worden nageleefd, maar dat is
geenszins het geval, aldus de or
ganisatie. Zo worden degenen
die opkomen voor vrije me
ningsuiting en homoseksuelen
achter de tralies gezet. D'e be
handeling van gedetineerden is
veelal slecht. Er wordt in gevan
genissen geregeld gemarteld.
Ook de zigeuners worden slecht
behandeld.
Weer ontvoering
op Sardinië
Na de vijfde ontvoering op Sar
dinië in vijf maanden tijd, heb
ben zakenlieden op het eiland
gedreigd hun biezen te pakken
als de veiligheid er niet snel en
drastisch verbetert.
Ze hebben dat gezegd in een
brief aan premier Lamberto Di-
ni, nadat donderdag Ferruccio
Checchi, de mede-eigenaar van
een toeristencomplex, werd
ontvoerd. De vermoedelijke da
ders zijn Sardijnse bandieten
die losgeld willen.
peter de vries
correspondent
De typerendste uitspraak van
de Belgische verkiezingsavond
kwam van een socialist uit een
ver Vlaams dorpje: „Dit is een
spektakelstaat". De man con
stateerde tot zijn stomme ver
bazing dat zijn persoonlijke la
waaierige campagne een suc
ces was geworden. Maar de
uitspraak had net zo goed op
heel België kunnen slaan.
De parlementsverkiezingen
bij onze zuiderburen draaiden
gisteren opnieuw op een sensa
tie uit. Was het in 1,991 de
'zwarte zondag' waarbij ex-
treem-rechts doorbrak, nu
vormde het spektakelstuk de re
habilitatie van de door corrup
tieschandalen achtervolgde so
cialisten. Maar dat alles bij het
oude zou blijven, had juist nie
mand in Brussel verwacht.
Het predikaat 'historisch' was
al lang gereserveerd voor deze
verkiezingsdag. Na 165 jaar ge
dwongen moeizaam samenle
ven in het Belgisch keurslijf,
konden Walen, Vlamingen en
Brusselaars voor het eerst hun
'eigen' regionale parlementen
direct verkiezen. De oude
Vlaamse droom van zelfbestuur
ging daarmee in vervulling, al
werden de kiezers verplicht
daarvoor lang in de rij te staan
en te haspelen met kolossale
stembiljetten. De democratie
heeft nu eenmaal z'n gebreken,
zeker in het ingewikkelde 'nieu
we België'.
De grote vraag was welke po
litieke kleur dat Nederlandstalig
landsdeel, naast het traditioneel
rode Wallonië, zou krijgen. Het
bruin van het extreem-rechts
Vlaams Blok en het blauw van
de liberale VLD oefenden daar
bij flinke aantrekkingskracht uit.
Zij zouden massaal profiteren
van de ongeveer 30 procent
zwevende kiezers, was de bere
kening. Maar de uitslag was an
ders.
De verkiezingscampagne speel
de zich drie weken lang op twee
niveaus af. Op het eerste, het of
ficiële, ruzieden de partijen over
sociale zekerheid, criminali
teitsbestrijding, pensioenen en
belastingdruk. Dit was het ter
rein vanklassieke bewegingen
als socialisten, liberalen en
christen-democraten.
De liberalen hoopten nu ein
delijk eens hun lang voorspelde
doorbraak te realiseren en de
grootste partij van Vlaanderen
te worden. Met aanvallen op de
ongebreidelde macht van de
belangengroepen, de torenhoge
Guy Verhofstadt
belastingdruk en het failliete be
leid van de regering-Dehaene,
leek Verhofstadt de taal van de
kiezer te spreken.
Maar omgekeerd speelden de
socialisten van Louis Tobback
Z9 een thuiswedstrijd: ze kregen
een gedroomde kans de kiezer
angst aan te jagen voor de 'radi-
kalinski' Verhofstadt, die erop
uit zou zijn de hele sociale ze
kerheid op z'n kop te zetten.
Het tweede niveau van de cam
pagne was de toog en huiska
mer. Daar was hét gespreksthe
ma de Agusta-smeergeldaffaire.
Belgen zijn gewend aan corrup
tie onder politici. Maar dat de
SP 2,7 miljoen gulden aanpakte
van een helikopterbouwer, tart
te elke verbeelding. Hier beroer
de het Vlaams Blok, met zijn
grimas als hij door de Belgische TV over de uitslag van de verkiezingen wordt geïnterviewd.
aanvallen op het 'Belgische pro-
fitariaat', gevoelige snaren.
Achteraf bezien moet echter
geconstateerd worden dat de SP
van een underdog-effect heeft
kunnen profiteren. De Luikse
justitie kon na drie maanden
van spectaculaire huiszoekin
gen en verhoren geen spoortje
van bewijs van corruptie produ
ceren. De Belgische rechtsstaat
bleek een spektakelstaat. Vrij
dag werden de vier hoofdver
dachten uit de gevangenis van
Lantin (spottend de snelst
f{roeiende SP-afdeling van het
and gedoopt) vrijgelaten.
Dat de verkiezingsuitslag niet
de verwachte grote aardver
schuivingen heeft laten zien, is
tegen die achtergrond 'voer
voor psychologen', zoals de
voormalige christendemocrati
sche premier Eyskens gister
avond zei. Het goedkeuren van
een impopulair bezuinigingsbe
leid, het uitblijven van de door
braak van extreem-rechts en het
feit dat de liberalen na zeven
jaar oppositie nog geen echte
winst boeken, „dat is toch alle
maal hoogst merkwaardig", al
dus Eyskens.
De verrassing bij de partijen
was navenant. Het Vlaams Blok
deed alle moeite om het ene
procentje winst dat het boekte
als overwinning te presenteren.
Het uitblijven van de in gehei
me peilingen voorspelde score
van 15 a 18 procent verstoorde
de ware feestvreugde. Al hoeft
het Blok niet te vrezen dat op de
snelle opgang een even snelle
afkalving zal volgen. De partij
kan nog altijd rekenen op een
zeer trouwe achterban.
Bij de SP overheerste de op
luchting: „Dit is een eresaluut
aan het gezonde verstand. Als
het Blok in deze omstandighe
den niet weet te scoren, wan
neer dan wel", zei een zichtbaar
blije Louis Tobback. Leider Guy
Verhofstadt van de liberale VLD
hield zich daarentegen beteu
terd schuil. Hij kan zijn politie
ke huid alleen nog redden wan
neer hij er, na het uitblijven van
verkiezingswinst, alsnog in
slaagt de liberalen in de rege
ring te krijgen.
Of het zo ver komt, is de
vraag. Waar de SP nog aan
drong op een snelle voortzetting
van de rooms-rode coalitie (pi-
FOTO REUTER BENOIT DOPPAGNË'
kant genoeg liefst met een soci
alist op justitie), bracht de ver-:
rassende uitslag de voorspelba-y
re twijfel bij de christendemo
cratische CVP. Premier Dehae
ne geldt zelf als voorstander van
de rooms-rode coalitie, al liet
hij zich gewoontegetrouw niet:
in de kaart kijken: „Het is veel te
vroeg om over coalities te pra
ten". Maar de rechtervleugel
van de CVP berejdde zich de af
gelopen dagen, al even gebrui k
kelijk, mentaal voor op een;
overstap naar de liberalen. Vast
staat enkel dat België na de on
voorspelbare verrassing van gis-
teravond zowel een centrum-,
rechtse als rooms-rode regering',
kan krijgen. En dat de formatie
lastig wordt, is ook al 'business,
as usual'.
praag/olomouc hans gertsen
correspondent
bezoek dat paus Johannes Paulus II
momenteel aan de republiek Tsjechië brengt, laat het
gros van de Tsjechen koud. Slechts enkele tienduizen
den gelovigen woonden zaterdag in het Strahov-sta-
dion in Praag een openbare gebedsbijeenkomst bij.
Vijf jaar geleden, bij zijn eerste bezoek aan het toen
nog niet opgesplitste Tsjechoslowakije, trok de paus
meer dan een miljoen mensen naar een soortgelijke
bijeenkomst in de buurt van de Tsjechische hoofd
stad.
In een van de meest atheïstische landen van Europa
slechts 45 procent van de Tsjechen zegt in God te
geloven maakt de roomskatholieke kerk een ernsti
ge crisis door, zo gaf de aartsbisschop van Praag, kar
dinaal Vlk, zaterdag toe. „We voelen onze kwetsbaar
heid, ook al zijn we van goede wil", zo zei Vlk. De
roomskatholieke kerk in Tsjechië heeft volgens Vlk te
kampen met een snelle vergrijzing van de priesters,
sterk teruggelopen kerkbezoek en een toenemend ge
brek aan inkomsten om de vele honderden monu
mentale kerken en kloosters te kunnen onderhouden.
Volgens Vlk kan de kerk alleen overleven als de ban
den met andere kerken en leken worden aangehaald.
Maar uitgerekend het pausbezoek lijkt daar weinig
aan bij te dragen. Paus Johannes Paulus II heeft de
Tsjechische protestanten zondag flink tegen de haren
in gestreken. Tijdens een veel drukker bezochte cere
monie in het Moravische stadje Olomouc, dicht bij de
Poolse grens, verklaarde de paus de priester Jan Sar-
kander heilig.
Voor de Tsjechische protestanten is de in 1620 over
leden Sarkander het symbool bij uitstek van roomska
tholieke onverdraagzaamheid. Sarkander speelde in
het begin van de zeventiende eeuw een belangrijke rol
bij de gedwongen en bloedige herkatholisering van
het toendertijd voornamelijk protestantse Moravië.
Paus Johannes Paulus gaf zaterdag in Praag toe dat
de Figuur van Jan Sarkander verwijst naar 'een van de
meest tragische momenten van onenigheid' tussen de
roomskatholieke en protestantse kerken van Moravië
en Bohemen, maar bestempelde hem desondanks als
iemand die een bijdrage heeft geleverd aan de oecu
mene. De Tsjechisch protestanten denken daar ander
over, zoals ook bleek uit de demonstratieve weigering
van diverse protestantse leiders om de paus te ont-
Behalve door de omstreden heiligverklaring wordt
het bezoek van de paus aan Tsjechië overschaduwd
door een politiek zeeF gevoelige kwestie: de teruggave
van de bezittingen vén de roomskatholieke kerk. Deze
eist al jaren dat de /Tsjechische overheid de immense
vooroorlogse wereldse bezittingen aan de kerk terug
geeft. Een meerderheid van de Tsjechen is daar op te
gen, zoals uit opinie-onderzoek gebleken is. De heike
le kwestie komt vandaag aan de orde in een ontmoe
ting tussen de paus en de Tsjechische premier Klaus.
verschillende steden op het
noordelijke eiland Hokkaido en
een van de steden op hel hoofd
eiland Honshu, zei de Japanse';
radio, die bronnen bij de politie?
aanhaalde.
De aanvallen waren bedoeld
om de voorspelling van sektelei-,
der Asahara te laten uitkomen'
dat 1997 een jaar van onder
gang zou worden, waarbij al
leen sekteleden zouden overle-j
Tijdens de honderden inval-;
len die de politie bij de sekte,
heeft gedaan zijn wapens, wa
penonderdelen, munitie en ap
paratuur voor wapenfabrikage
aangetroffen. Ook zouden sek
teleden naar Rusland zijn ge
gaan om wapentraining te on-%
dergaan.
De Japanse sekte 'Hoogste
Waarheid' wilde met wapens
die de op persoonlijke aanwij
zingen van sekteleider Shoko
Asahara werden opgeslagen
aanslagen plegen op steden.
Dat is volgens Japanse media
naar voren gekomen uit verhoor
van sekteleden.
Volgens de ondervraagden
waren wapens die de politie in
vestigingen van de sekte heeft
gevonden bedoeld om te wor
den gebruikt bij guerrilla-aan
vallen op steden die in novem
ber hadden moeten beginnen.
De 'minister van bouwzaken'
van de sekte, Kiyohide Haya-
kawa, had plannen gemaakt
voor aanvallen op Tokyo, op
