'Het CDA moet zijn koers
hoognodig drastisch bijstellen'
'We schieten die Apache nog wel
met een hand op de rag uit de lucht'
Feiten &Meningen
Volgens Menem
kiest Argentinië
hem of de chaos
n
ZATERDAG 13 ME11995
NIEUWSANALYSE
De Argentijnse president Carlos Menem
(64) houdt zijn landgenoten een simpele
keuze voor. Als de Argentijnen morgen niet
op hem stemmen, roepen ze het noodlot
over zich af. „Laat het land en de provincies
niet over aan de demagogen en de schijn
heiligen", zei hij deze week op een verkie
zingsbijeenkomst in Mendoza. „Wees voor'
zichtig als je stemt. Laat niet alle inspannin
gen en verworvenheden van de afgelopen
jaren verloren gaan."
Ik of dé chaos, lijkt het devies. Menem
schildert zijn politieke tegenstanders graag
af als onverantwoordelijke politici die als ze
de kans krijgen, met geld gaan smijten. In
één klap zullen ze alles wat hij sinds 1989
heeft bereikt, teniet doen. Met die indrin
gende boodschap hoopt de flamboyante en
controversiële president morgen een twee
de ambtstermijn al in de eerste ronde van
de presidentsverkiezingen veilig te stellen.
Menem is zeker van herverkiezing als hij
45 procent van de stemmen behaalt of 40
procent plus 10 procent meer dan zijn
naaste concurrent, de sobere senator José
Octavio Bordón van de centrumlinkse alli
antie I-repaso (Front voor een Solidair
Land). Volgens de laatste opiniepeilingen
spant het er om en dat gegeven is voor Me
nem slecht nieuws. Maanden geleden was
er geen vuiltje aan de lucht en leek de her
verkiezing van de autocratische peronist
een formaliteit.
In een eventuele tweede ronde worden
de kansen van Bordón hoger aangeslagen,
daar hij dan mogelijk de steun krijgt van de
overgebleven kiezers van de Radicale Partij,
die rhorgen hun stem nog zullen geven aan
Horacio Massaccessi. Decennialang is de
Argentijnse politiek een onderonsje geweest
tussen de peronisten en de radicalen. Mor
gen wordt in elk geval dat traditionele twee-
partijensysteem doorbroken met een goede
uitslag voor Bordón, die zelf wellicht net
iets te veel optimisme uitstraalt. „De Mene-
misten proberen een nederlaag te voorko
men die onvermijdelijk is", zo verwoordde
hij deze week de tegen hem gerichte intimi
datiecampagne van aanhangers van de pre
sident. Bordón, evenals zijn kandidaat voor
het vice-presidentschap Carlos Alvarez een
dissidente peronist, lijkt een slaatje te willen
slaan uit het recente geval van brandstich
ting dat zich voordeed bij het hoofdkwartier
van zijn partij.
Menem en zijn minister van economi
sche zaken, Domingo Cavallo, verrichtten
de afgelopen jaren grootse prestaties,. Ze sa
neerden de economie, brachten de over
heidsfinanciën op orde, bedwongen de hy
perinflatie (momenteel nagenoeg 0 procent
per jaar) en zorgden zelfs voor een redelijk
functionerend belastingsysteem. Ze koppel
den de Argentijnse peso aan de dollar in
een verhouding van één tot één, waardoor
het vertrouwen in de nationale munt fors
steeg. Keerzijde van die succesvolle medail
le was een forse stijging van de werkloos
heid en van het aantal armen.
Sinds 1989 is Argentinië onder Menems
bewind een zelfbewust land geworden, dat
de chaos van de radicale president Róul Alf-
onsin ver achter zich heeft gelaten. Mede
door zijn autocratische manier van regeren
(Menem voerde in zijn ambtsperiode zo'n
360 presidentiële decreten door, Alfonsin
slechts tien) stelde de „Moor" orde op za
ken. De president van Arabische afkomst
zei tien jaar nodig te hebben om zijn pro
ject af te maken, „om de hervormingen te
consolideren die we hebben geïntrodu
ceerd." Menem hoopt de geschiedenis in te
gaan als de man die Argentinië veranderde
in 'het Canada van Zuid-Amerika'. Argenti
nië moet aan het begin van de 21ste eeuw
definitief Derde-Wereldland af zijn en het
walhalla van de rijke westerse industrielan
den zijn binnengetreden.
Maar de afgelopen maanden leek zijn
droom in duigen te vallen. Argentinië raakte
in de ban van de peso-crisis, die Mexico tot
op de rand van de financiële afgrond
bracht. Het voorspelde 'Tequila-effect' kon
echter alleen uitblijven door een internatio
nale steunoperatie van zo'n 11 miljard dol
lar, waarmee een faillissement van de na
tionale banken kon worden voorkomen. Als
na Mexico Argentinië zou vallen, zou geheel
Latijns-Amerika in een ongekende financië
le en politieke crisissituatie terecht komen,
zo was de vrees.
De vele recente onthullingen over Argen-
tinië's 'vuile oorlog' hebben de president
ook geen goed gedaan. De Argentijnen, die
nu eindelijk een begin lijken te maken met
de verwerking van hun eigen duistere verle
den, herinneren zich plotseling dat Menem
in 1990 amnestie verleende aan de grootse
schenders van de mensenrechten. En velen
van hen vergeten niet dat de president nog
maar enkele weken geleden marineofficier
Adolfo Scilingo een landverrader noemde,
toen deze als eerste het stilzwijgen door
brak over de 'guerra sucia'. „Als de regering
er de komende dagen niet in slaagt om het
vraagstuk van de economie terug te bren
gen in het debat, groeit de kans op een
tweede ronde alleen maar", meende Rosen-
do Fraga, één van 's lands leidende politie
ke wetenschappers.
Menem probeerde de afgelopen dagen
het initiatief weer naar zich toe te trekken
met een voor zijn landgenoten heldere
boodschap. We moeten de buikriem nog
verder aanhalen, verklaarde hij voor de na
tionale televisie. Alleen sectoren als gezond
heidszorg, onderwijs en justitie worden van
nieuwe bezuinigingen gevrijwaard. De
kreukvrije en doodeerlijke Bordón zegt niet
veel af te zullen wijken van Menems econo
mische en financiële beleid, maar zijn rege
ring zal er één zonder corruptie zijn. Onge
twijfeld een fantastische boodschap voor
het Argentijnse volk, dat evenwel in meer
derheid corruptie beschouwt als een niet
uit te bannen natuurverschijnsel. Nieuwe
banen, economische" groei en stabiliteit,
zijn de thema's die morgen toch weer de
doorslag geven. En daarom mag Carlos Me
nem waarschijnlijk tot en met 1999 de
hoofdbewoner van het Casa Rosada blijven.
DEN HAAG TJABEL DALING
Meer macht aan de afdelingen
Kol
Meer macht aan de af
delingen binnen het
CDA. Alleen zo kan de
volkspartij er weer bo
venop komen. Aan de
vooravond van het dit
weekend te houden
symposium 'De chris
ten-democratie als be
weging van de toe
komst' zijn de protes
tantse senator Postma
en het katholieke
Tweede-Kamerlid Van
der Linden het roe
rend met elkaar eens.
Maar de laatste gaat
verder: Limburg splitst
zich desnoods af als de
politieke koers niet
drastisch wordt bijge
steld.
„Magere jaren? Integendeel! De zeven vette jaren voor
het CDA breken aan." Senator Andries Postma is min
der onder de indruk dan anderen over de hüidige ma
laise in zijn partij. Eindelijk de handen vrij om flink te
discussiëren, zonder de energievretende regeermacht.
De tale Kanaans is aan het Eerste-Kamerlid wel be
steed. „Alles wat we vergaard hadden, hebben we opge
geten. De voorraadschuren zijn leeg. Nu komt de tijd
om weer op te gaan bouwen en te oogsten. De intellec
tueel vette jaren breken aan.
Hij was graag naar het internationale symposium ge
gaan dat het CDA dit weekeinde houdt. Onder het opti
mistische motto 'De christen-democratie als beweging
van de toekomst' komen tal van gezaghebbende spre
kers uit binnen- en buitenland in de Nieuwe Kerk in
Den Haag bijeen.
DENKTANK
Het symposium maakt deel uit van de intensieve ge-
dachtenwisselingen die momenteel in de geplaagde
partij plaatsvinden. Voorzitter Hans Helgers slooft zich
uit in luisterbeurten en huiskamergesprekken. Er is
zelfs een 'denktank' van jongeren opgericht. Daarnaast
mogen de 650 afdelingsvoorzitters binnenkort in groep
jes op audiëntie in Den Haag. De partijvoorzitter hoopt
op die manier te horen hoe zij denken over organisatie
en koers van de partij.
Postma, behalve Eerste-Kamerlid ook hoogleraar on-
derwijsrecht aan de Vrije Universiteit, is heel tevreden
üj
!G
Kc
)iei
René van der Lind^e
„Afsplitsen van h£-er|
CDA? Ik zeg niet Voi
nOOit." FOTO AR( a i
met de diepgaande discussies over de politieke koers.
„We moeten, nu we in de oppositie zitten niet overgaan
tot een ijsschotsen-politiek: eerst de volgende verkie
zingen halen en dan wel verder zien. Nee, voor 1998
zijn we zeker niet klaar, hooguit vier jaar later. In die ze
ven jaar dienen we een lange-termijnvisie neer te zet
ten. Eerst weer een goede partij worden, misschien dat
we dan worden uitverkoren om weer te regeren 1 Maar
niet andersom."
Het dolende CDA dient bij het zoeken naar de juiste
weg gebruik te maken van een 'rijke christen-democra
tische traditie'. Critici noemen dit 'de ingebakken ver
deeldheid', Postma een te koesteren 'pluriformiteit'.
„We hebben altijd een linker- en rechtervleugel gekend,
want we zijn een volkspartij. Dat is onze kracht. Voor de
toekomst is het van belang dat vertegenwoordigers van
beide kanten het idee hebben dat ze serieus worden ge
nomen. Bij de opstelling van het laatste verkiezingspro
gram is het juist hier fout gegaan: alleen een bepaalde
stroming kreeg gelijk."
HOOGMOED
Juist de verschillen noemt hij waardevol. „Ook in de re
gio's wordt nu eenmaal niet hetzelfde gedacht en ge
daan. Daar moet ruimte voor zijn. Bij mij in Groningen
worden op CDA-bijeenkomsten bijvoorbeeld verhalen
in het Gronings voorgelezen. Dat is toch prachtig! Het
getuigt van intellectuele hoogmoed om die verschillen
weg te willen poetsen. Politiek is ook niet alleen ratio
neel. Gevoelens en emoties spelen een belangrijke rol.
Mensen willen in heel hun wezen aangesproken wor
den dooreen partij."
Het betóog sluit opvallend naadloos aan bij de mening
van CDA-Tweede-Kamerlid René van der Linden. Van
der Linden heeft uitgesproken opvattingen over de toer
komstige koers van de partij. riet in het Limburgse
bronsgroen eikehout zeer populaire kamerlid pleit al
veel langer voor meer zeggenschap van de regio's bih-
nen de partij.
„De partij is veel te centralistisch. Het is toch van de
gekke dat het Friese CDA geen eigen vertegenwoordiger
in de Kamer heeft? Voor de kiezers is dat wezenlijk van
belang. Ze stemmen op je omdat ze vertrouwen in je
hebben. Daardoor kun je ook bij hen aankomen met
een lastige boodschap. De belevingswereld van de
mensen is heel anders dan in Den Haag vaak wordt ge
dacht. Het zou ons hier heel wat debatten besparen als
kamerleden dichter bij hun achterban zouden staan."
Het erkennen van de regionale verschillen en zelfstan
digheid in het CDA is een 'absolute must'. „Het CDA
moet net als een groot bedrijf een holding worden, met
de regio's als zelfstandige units. Dat geeft een enorme
kracht die niet kapot te krijgen is, ook niet in tijden dat
het slechter gaat. Landelijk kan bijvoorbeeld het verkie
zingsprogram vastgesteld worden. Maar daarbuiten
heeft elke regio een grote mate van vrijheid."
Bij het bepalen van het landelijk beleid moet omge
keerd ook meer rekening worden gehouden met de re
gionale geledingen. Met andere woorden: Limburg wil
gehoord worden. En dat heeft wat Van der Linden be
treft grote consequenties: „Het CDA moet zijn koers
bijstellen. Onze toekomst ligt in een sterke beleving
waarden door de piensen. Aandacht voor familiepol
tiek, een warm, menselijk sociaal beleid. Het opkom
voor de zwakken, waarbij je overigens opnieuw moeiEN
definiëren wie dat zijn. En ook een vooruitstrevend
maar realistisch milieubeleid en een hard maan fair ijeai
ligheids- en vreemdelingenbeleid. Plus een duidelijk acc
Eu ropese uitstraling.." ijd
titi
heti
AFSPLITSING
Niet voor niets valt de naam van de conservatieve D
se zusterpartij CDU. De succesvolle machtsbasis v«
kanselier Kohl is het lichtende voorbeeld voor Van d
Linden. De CDU is sterk regionaal ingericht en va:
een duidelijk conservatief-sociale koers. „De kamer
fractie moet nadrukkelijker deze kant op", zegt Van
Linden. In die fractie heeft hij menigmaal de gewem
koers geschetst. Kamerleden toonden zich danig be
zorgd over de harde toon en het verholen dreigemer
om desnoods als Limburgse en wellicht ook Brabant
CDA'ers los van de partij verder te gaan. Is afsplitsinj nh
inderdaad een realistisch alternatief?
Van der Linden: „Het is niet wenselijk om los van de ei
partij door te gaan. Ik heb goede hoop dat het binne e
de partij lukt een eigen gezicht te laten zien. Maar je :i
moet dingen nooit weggooien'. Het is nu weliswaar n fei
aan de orde, maar ik zeg in de politiek nooit nooit".
DEN HAAG WILFRÉD SCHOLTEN
an
De Apache, die toch niet zo'n held lijkt te zijn als wordt beweerd.
FOTO ARCHIEF
In de verzengende hitte van de
woestijn van New Mexico staan
er 16 op een rij, de staartdelen
iets afhangend, als grote lome
insekten. Een Amerikaanse ko
lonel wappert terloops met zijn
rechterhand: „Deze vogels mo
gen nu vliegen." Enkele minu
ten later woedt er een zand
storm onder de brullende rotor
bladen. Uit de stofwolken verrij
zen de meest gevreesde moord
machines van de Golfoorlog in
1991Apache-gevechtshelikop
ters. Op weg naar een nieuwe
missie, maar deze keer in een
fictieve strijd.
Ook bij de Amerikaanse leger-
oefening 'Roving Sands', waar
aan dit jaar voor het eerst Ne
derlandse troepen deelnemen,
is voor de Apache een heldenrol
weggelegd. Patrick Rivers, Apa
che-piloot uit Fort Hood, Texas,
heeft al diverse missies diep in
zogenaamd vijandelijk gebied
achter de rug. Sluipvliegend,
onder de radarstraling door,
kon hij net als in de Golfoor
log radarposten ongemerkt
naderen. Op een afstand van 8
kilometer een druk op de rode
knop en enkele tellen later:
'Whamm!'. „Een Hellfire-raket
op het dak. Dat vertel je niet
na."
De kans op een voltreffer, bere
kent Rivers koel, is vanaf 8 kilo
meter actieradius circa 90 pro
cent. „En bij een maanloze
nacfit is dat 6 kilometer." Voor
de goede orde: bij de oefening
Roving Sands vallen geen echte
slachtoffers. De aanvallen blij
ven beperkt tot elektronische
signalen.
Is de Apache zo goed als on
kwetsbaar? „Wij zijn bij deze
oefening nog niet één keer op
gemerkt", claimt Rivers. Hij feli
citeert de Nederlandse regering
met het recente besluit dertig
Apache-gevechtshelikopters
aan te schaffen. „Omdat de
Apache niet te verslaan is." Wel
waarschuwt hij de Nederlandse
piloten die straks voor de Apa
che moeten trainen, ,,'s Nachts
vliegen is enorm moeilijk. In je
helm krijg je voor je rechteroog
een infrarood-beeld te zien,
waarin 21 verschillende soorten
van informatie worden gepre
senteerd. Met het andere oog
moet je je wapensystemen in de
gaten houden. Het is alsof je in
het donker in een racewagen zit
met voor het ene oog een video
camera en in de hand een inge
wikkeld computerspel. Tel er
een derde dimensie bij op
hoog en laag en je hebt een
idee waar 's nachts Apache-vlie
gen op neerkomt."
In de cockpit is te zien waarom
Defensie zo gecharmeerd was
van de Apache: de piloot is in
de flanken tegen inslaande ko
gels beschermd met dikke ke-
vlar-platen, in de bodem van de
helikopter zit titanium-bepant-
sering en piloot en co-piloot
zijn met een ballistisch scherm
van doorzichtig kunststof
lexan van elkaar gescheiden.
Als het motorvermogen in de
lucht uitvalt en de piloot neemt
ook nog de verkeerde beslissin
gen, dan slaat hij bij een lan
ding niet aan stukken. Rivers:
„Ik heb gevlogen in de AH1, Co
bra en Hue, maar als ik ooit
moet neerstorten, laat het dan
in de Apache zijn. Daar stap je
nog levend uit."
Alle stoere verhalen van Rivers
ten spijt, klinkt een kilometer of
veertig verderop in de woestijn
een holle lach. Het Nederlandse
Stingerteam tan de Groep Ge
leide Wapens in de Peel heeft zo
zijn eigen mening over de on
kwetsbaarheid van de Apache,
vertelt Mark van der Woude,
specialist in met infrarood-ge-
leide schouderwapen waarmee
de Afghaanse mudjaheddin ooit
Russische gevechtstoestellen uit
de lucht plukte. „Sorry voor de
Apache, maar ik heb er deze
week nog één uit de lucht ge
haald. Nou ja, zogenaamd dan.
Hij kwam op twaalf uur aanvlie
gen, alsof hij God zelf was en ik
had hem prima in mijn vizier.
Als dit geen oefening was ge
weest, had ik er zo een raket in-
gejankt. Simpel. Wabbes!"
Het hoofdkwartier van de oefe
ning Roving Sands heeft er de
handen vol aan: Wie heeft wie
nu werkelijk om zeep geholpen?
In een oorlogsspel waarbij geen
schot valt? Net als bij het cow-
boytje spelen zijn ook geharde
militairen soms iets te vlot met
het roepen van: 'jij bent dood!'.
En net als in een echte oorlog
zijn propaganda, desinformatie
en harde wapenfeiten in Roving
Sands soms moeilijk te ontwar
ren.
Terug naar de Apache. Heeft
het Nederlandse Stingerteam,
zoals aan het eind van de oefe
ning beweerd werd, werkelijk in
totaal liefst twee Apaches neer
geschoten? De arbiters van Ro
ving Sands staan voor een las re
ge vraag, want onomstotelijk i;
kan dat nooit komen vast te
staan. Van der Woude geeft t(
„De grap van de Stingerraket
dat je hem richt met je ogen,
piloot die je in het vizier hebt
kan aan zijn instrumenten ni
zien dat hij aangestraald won
want wij gebruiken geen lasei
geleiding. Als hij terugkeert o
zijn basis is aan de apparatuu
gegevens niet te zien dat hij i)
gevaar is geweest."
Het Nederlandse Stingertean
de laatste verdedigingsgor
rondom de Nederlandse luch
verdedigingseenheid TRIAD
kan er niet mee zitten. Na tw
weken Roving Sands zien de
mannen eruit als Lawrence of
Arabia: bruine koppen, stoffig
pakken en een vlekkenlap ach
ter in de pet geklemd. Com
mandant De Vos weet dat hij
een lichtbewapende, maar ge
vreesde eenheid aanvoert.
de Amerikanen bij een echte
oorlog weten dat er ergens ee
vijandelijk Stingerteam versto
zit, gooien ze voor de zekerhe
eerst die vierkante kilometer
met mortieren helemaal plat,
heb ik hier gehoord."
Hij zegt het glunderend, alsof
hij daarmee één van de plus
punten van zijn professie op
noemt. De Vos: „Ik kan ze g
ongelijk geven. Als wij straks
vernieuwde RMP-Stingers heb
ben, schieten we die Apaches
nog met één hand op de rugg l
bonden uit de lucht."
EL PASO PAUL KOOPMAN
