I
Totale oorlog Kroatië dichterbij
Buitenland
Hamasprotest bij moskee Gaza
Italië en Wiesenthal Centrum
gelukkig met uitlevering Priebke
Zoektocht naar lichamen in puin
overheidsgebouw Oklahoma gestaakt
President Wereldbank overleden
Ethiopische machthebbers nu al zeker van verkiezingswinst
fERDAG 6 ME11995
olitle Tokyo vindt grondstof gifgas
De politie van Tokyo heeft gisteren in het herentoilet
phet drukke metrostation Shinjuku twee zakken met chemi-
(ie stoffen gevonden die bijeengevoegd dodelijk blauwzuurgas
hnen vormen. De politie ontdekte de zakken na een brand-
jlding. Een zak bevatte natriumcyanide, de andere verdund
bvelzuur. Een van de zakken had vlam gevat, maar beide kon-
n zonder problemen uit het toilet worden verwijderd. De poli-
■Mzei de zaak te behandelen als een poging tot moord.
Ito:
nazi-partij in Duitsland verboden
jdam Het ministerie van binnenlandse zaken van de Duitse
;lstaat Brandenburg heeft gisteren de rechtsextremistische
^jepering Vereniging DirekteActie/Midden-Duitsland verbo-
De organisatie richt zich tegen de grondwettelijke orde,
rheerlijkt het Nazi-bewind en hangt het racistische en antise
ptische gedachtengoed aan, zo zeggen de Duitse autoriteiten.
beweging zegt terroristische middelen niet te schuwen en
ktpoiipbeert met een reeks publikaties vooral jongeren voor haar
>«ieid>eën te winnen.
»opltt
n onderzoek ontuchtige kardinaal
°p<4en De katholieke bisschoppen van Oostenrijk zien af van
lEonderzoek naar de beschuldigingen over seksueel misbruik
or kardinaal Hans Hermann Groër. Wel zullen ze een pastora-
commissie instellen die ervoor moet zorgen dat de kerk na de
r*ftstie-Groër het vertrouwen van de gelovigen herwint. Dit
"ïft bisschop Weber, voorzitter van de Oostenrijkse bisschop-
s, Arbf conferentie, gisteren laten weten. Groër wordt ervan be-
nuldigd dat hij twintig jaar geleden priesterstudenten seksueel
rieninffr misbruikt. De zeer behoudende primaat van de Oosten-
Jse kerk, sinds 1986 aartsbisschop van Wenen, ontkent. De
|*909ljchulding werd eind maart door een ex-seminarist geuit en
Z'jele dagen later kwamen andere oud-studenten met soortge-»
verk fe aantijgingen. Verwacht wordt dat Groër snel zal aftreden als
[tsbisschop.
lEiD^Hen in Belfast: 17 agenten gewond
Zeventien politieagenten zijn donderdagavond gewond
ikt in gevechten met zo'n tweehonderd Noordierse loyalis-
■4. Zij gooiden met stenen, flessen en benzinebommen naar de
fitie. De relschoppers volgden een optocht van de protes-
itse Orde van Orange die een plechtigheid hield om het einde
de Tweede Wereldoorlog in Europa te herdenken. De de-
Instranten maakten geen deel uit van de parade. De politie
[richtte acht arrestaties. Het was de tweede keer binnen twee
éen dat het in Noord-lerland tot ongeregeldheden kwam. De
Titie raakte woensdag in Londonderry slaags met aanhangers
p Sinn Fein, de politieke tak van het Iers Republikeins Leger
pmars regeringsleger Sierra Leone
town» Opstandelingen van het Verenigde Revolutionair
nt (RUF) in Sierra Leone hebben tijdens een overval op de
iKoidu tussen de twintig en dertig burgers vermoord. Het le-
wist de aanvallers even later te verdrijven. Eerder werd ge
ld dat een kleine tweehonderd doden waren gevallen, maar
[regeringswoordvoerder ontkende dat. Het regeringsleger
igde er ook in om met hulp van troepen uit Nigeria en Gui-
ede opstandelingen te verdrijven uit de strategisch belangrij-
ilaats Waterloo bij de hoofdstad Freetown. Als het RUF er in
geslaagd Waterloo in te nemen, dan was de op een schierei-
d gelegen hoofdstad van de rest van het land afgesneden.
ïailand valt Karen in Myanmar aan
ta waw Thaise strijdkrachten hebben gisteren met g
htshelikopters de aanval ingezet op boeddistische Karen op
dgebied van buurland Myanmar, het vroegere Birma,
ailand is het zat dat de boeddistische Karen, gesteund door
Myanmarese leger, hun christelijke volksgenoten aan de
lise kant van de grens aanvallen. Er leven lang§ de Thais-
I yanmarese grens ongeveer 70.000 gevluchte Karen. De her-
▼s ilde aanvallen vanuit Myanmar op de christelijke Karen wer-
i steeds door Thailand morrend getolereerd. Donderdag wer-
idrie Thaise politiemensen gedood bij gevechten met boed-
ische Karen. Het Thaise leger sloeg terug. Een kamp van de
ïddistische Karen in het zuidoosten van Myanmar werd met
i raketten bestookt. Het leger van Myanmar reageerde door
Druggen over de grensrivier af te sluiten.
ont National uitgesloten van verkiezing
iSEL Geknoei met handtekeningen op de kieslijsten voor de
gische senaat en het regionale parlement in Waals-Brabant is
rechts-extremistische Front National opgebroken. Het
ifdkiesbureau in Namen en Nijvel verklaaftle de lijsten deze
k ongeldig. De Franstalige partij komt derhalve ook niet in
ïmerking voor publieke financiering van zijn verkiezingscam-
;ne voor de beide colleges. De extreem-nationalistische partij
volgens een onlangs uitgevoerde enquête van het dagblad
Libre Belgique rekenen op 6 procent van de stemmen in Wal-
ië en 8 procent van de kiezers in Brussel. Op 21 mei worden
lelgië verkiezingen gehouden voor het federale parlement
mer en senaat) en de regionale parlementen.
echter herroept oordeel over neonazi
ÜL; De omstreden Duitse rechter Rainer Orlet, die vorig jaar
storm van woede veroorzaakte door een positief oordeel
de neonazi-leider Deckert, heeft zich van dit oordeel gedis-
tieerd. In zijn vijf pagina's tellende toelichting schrijft Orlet
zijn omstreden oordeel 'achterhaald' is. Hij onderstreept
der zijn trouw aan de grondwet. Orlet had Deckert in de mo
ring van een vonnis waarin de neonazi tot een jaar voor-
ardelijke gevangenisstraf werd veroordeeld, een 'persoonlijk-
dmet sterk karakter' genoemd. Het parlement van de deel-
at Baden Württemberg eiste van hem een toelichting. SPD en
willen Orlet desondanks ontslaan.
Belgrado zendt pansterwagens, VN in opperste staat van paraatheid
ZAGREB Rtr-DPA
Een totale oorlog om West-Slavonië in het oosten van
Kroatië is vrijwel onafwendbaar. Niet alleen mobiliseren
zowel de Kroaten als de Krajina-Serviërs al hun man
schappen en artillerie, ook zond Belgrado een forse pant
ser-divisie naar de omstreden enclave die onder toezicht
stond van de VN. De blauwhelmen in het gebied verke
ren in opperste staat van paraatheid.
maar de achtergebleven vrou
wen houden het op gevangen
neming.
VN-medewerkers, EU-waar-
nemers en VN-afgezant Akashi
maakten melding van plunde
ringen door de Kroaten. Journa
listen zouden hebben gezien
hoe Kroatische soldaten tijdens
een zegetocht buitgemaakte
huisraad meevoerden. Maar
Servische gevangenen weer
spraken dat. Een aantal van de
zevenhonderd Servische man
nen die in de handbalruimte
van het sportcentrum van
Bjelovar waren opgesloten ver
klaarden dat van mishandeling
of diefstal van huisraad door de
Kroaten geen sprake was. Ook
een Duitse EU-waarnemer was
van oordeel dat de Kroaten niet
buiten hun boekje zijn gegaan.
De ambassadeur van Kroatië
bij de VN vroeg dan ook excuses
van het secretariaat van de vol
kerenorganisatie voor het aan
leveren van valse informatie.
Volgens Mario Nobilo zijn de
berichten over schendingen van
mensenrechten 'overdreven' en
moet de hoge vertegenwoordi
ger van de VN, Chinmaya Ga-
rekhan, die deze gegevens door-
Een EU-waarnemer in Zagreb
meldde gisteravond de opmars
van pantsereenheden uit de Fe
derale Republiek Joegoslavië
(Servië en Montenegro). Op dat
moment waren de troepen van
Belgrado die de verdreven Kraji-
na-Serviërs kwamen versterken,
de grens met Kroatië nog niet
gepasseerd. Volgens de leiding
van de VN in Kroatië kan de
troepenbeweging uit Belgrado
niet direct worden uitgelegd als
hulp aan de Serviërs. De VN
houden de mogelijkheid van
machtsvertoon open.
In Pakrac, aan de rand van
Krajina, wachtten vrouwen en
kinderen gisteravond angstig op
het verdere verloop van de oor
logshandelingen. De strijd om
Pakrac, het laatste bolwerk van
de Serviërs, was 's ochtends be
slecht. De Kroatische overwin
naars voerden duizenden Ser
viërs in bussen af. Ze transpor
teerden de strijders naar de
sportstadion van Bjelovar en de
gevangenis van Lepoklava. De
Kroatische legerleiding meldde
dat ze de mannen meenamen
voor 'voorlopige registratie',
Onderzoek naar
misdragingen
Nederlandse
blauwhelmen
den haag anp
Landmacht-bevelhebber ge
neraal Couzy heeft een onder
zoek gelast naar mogelijk wan
gedrag van Nederlandse VN-
militairen in Bosnië. Defensie
heeft dit gisteravond beves
tigd. Geruchten over misdra
gingen vormen de aanleiding
tot het onderzoek dat voorals
nog wordt ingesteld door de
commandanten van de diver
se Nederlandse eenheden in
Bosnië. Over de aard en om
vang van de mogelijk strafbare
feiten zegt Defensie geen me
dedelingen te kunnen doen.
speelde, zijn excuses aan Za
greb aanbieden. De veroorde
ling door de VN-Veiligheidsraad
van de aanhoudende gevechten
in Kroatië was volgens hem me
de gebaseerd op 'haastige en
onbevestigde berichten'.
De strijd rond Pakrac en de
schermutselingen in andere de
len van Kroatië betekenden een
schending van het bestand dat
Akashi eerder deze week met de
Kroaten en de Krajina-Serviers
telefonisch overeenkwam. Een
uitnodiging van de internatio
nale bemiddelaars Owen (EU)
en Stoltenberg (VN) voor onder
handelingen over een vredesre
geling, legden de Serviërs naast
zich neer. Vanuit Parijs drong
de internationale contactgroep
er bij de strijdende partijen op
aan alsnog om de tafel te aan
zitten. De VS, Rusland, Frank
rijk, Groot-Brittannië en Duits
land pleitten opnieuw voor na
leving van de wapenstilstand en
het herstel van het VN-gezag.
Honger bedreigt
miljoen Iraki's
Meer dan één miljoen Iraki's;
dreigen te verhongeren als do-!
norlanden geen gevolg geven!
aan oproepen tot het leveren,
van voedselhulp. Dat heeft het
Wereldvoedselprogramma
(WFP) van de Verenigde Naties
gisteren gezegd. De Turkse inval
in Noord-Irak heeft de aanvoer
van hulpgoederen naar Irak be
moeilijkt. De prijzen van voed
sel rijzen de pan uit en de Iraak-
se overheid heeft de rantsoenen
verminderd. Het sterftecijfer is
door de voedselschaarste met
500 procent gestegen in verge
lijking met de situatie voor de
Golfoorlog.
ROME AFP-Rtr
De Italiaanse minister Mancuso
(justitie) in Rome en het Simon
Wiesenthal Centrum in Los An
geles hebben gisteren verheugd
gereageerd op het besluit van
een Argentijnse rechtbank om
de voormalige SS-officier Erich
Priebke (81) aan Italië uit te le
veren. Volgens de advocaat van
de ex-nazi kan het echter
maanden duren voordat het ho
ger beroep tegen het besluit van
de rechtbank is afgehandeld.
Het Wiesenthal Centrum drong
er bij de Argentijnse autoritei
ten op aan snel te handelen.
„De tijd is geen schuilplaats
voor misdaden tegen de mens
heid", zei rabbijn Marvin Hier
van het centrum.
Erich Priebke leefde sinds
1948 onder zijn eigen naam een
rustig leventje in het toeristen
stadje Bariloche in de Andes.
Hij werd in Italië gezocht we
gens betrokkenheid bij de ern
stigste oorlogsmisdaad in dat
land tijdens de Tweede Wereld
oorlog. In maart 1944 werden in
de grotten even buiten Rome
335 mannen en jongens omge
bracht als vergelding voor de
dood van 33 Duitse soldaten.
De slachtoffers, onder wie 75 jo
den, waren verzameld door de
SS en de Italiaanse fascistische
politie. Ze werden in groepen
van vijf in het achterhoofd ge
schoten, geknield op de licha
men van zij die vóór hen waren
gedood.
Priebke werd vorig jaar opge
spoord door een team van de
Amerikaanse zender ABC.
Sindsdien had hij huisarrest.
Eerder zochten nazi-kopstuk
ken als Martin Bormann, Josef
Mengele en Adolf F.ichman hun
toevlucht in Argentinië.
Bij aanslag 19 april vielen 165 doden
OKLAHOMA CITY AFP-Rtr
De reddingswerkers in Oklaho
ma City hebben gisteren hun
zoektocht naar de lichamen van
slachtoffers gestaakt. De autori
teiten hebben alle hoop verlo
ren dat zij nog overlevenden
vinden onder het puin van het
door een bomaanslag verwoeste
overheidsgebouw. De uiteinde
lijke balans is dat bij de ver
woestende aanslag op 19 april
165 mensen zijn omgekomen.
Twee mensen worden nog ver
mist. Onder de slachtoffers zijn
19 kinderen.
Reddingswerkers vonden de
lijken van drie kinderen op het
allerlaatste moment in een ge
deelte van het gebouw waar een
kindercrèche was gevestigd. Zij
ontdekten woensdag het li
chaam van een ander kind en
de stoffelijke resten van twee
ouderen, mogelijk zijn grootou
ders. Bergingsploegen hebben
bijna elke steen van het deels
ingestorte Alfred-Murrahge-
bouw omgedraaid om de lijken
van slachtoffers te vinden.
Het onderzoek naar eert
tweede verdachte buiten de;
extreemrechtse McVeigh die al
vast zit gaat nog steeds door.
Volgens de Amerikaanse pers
houden de autoriteiten er ech
ter rekening mee dat die tweede
verdachte helemaal niet be
staat.
washington Rtr
gaza» Palestijnse demonstranten voeren een poster van Hamasleider Ahmed Yasin met zich mee in een pro
teststoet buiten een moskee in Gaza-stad. De Palestijnse politie in de Gazastrook kondigde gisteren aan poli
tieke activiteiten in de moskees te willen beperken. Het korps verbiedt politieke posters en pamfletten in de
gebedsruimte. Ook géldt een verbod op politieke speeches. Binnen een week stuurt het korps speciale pa
trouilles uit die hierop moeten toezien. Met de jongste maatregel bindt PLO-leider Arafat de strijd verder aan
met de radicale islamitische groeperingen die zich tegen het vredesakkoord met Israël verzetten.
FOTO REUTER
Lewis Preston, die sinds 1991
president was van de Wereld
bank en daarvoor directeur van
de bank J.P. Morgan en Co., is
donderdag op 68-jarige leeftijd
overleden. Dit heeft een woord
voerder van de bank meege
deeld. Preston leed aan kanker.
Eerder dit jaar had hij te kennen
gegeven dat hij eind deze
maand bij de Wereldbank zou
vertrekken.
„Lew Preston zorgde voor een
rustige, stabiele leiding die de
bank heeft veranderd. Hij was
erg met deze instelling begaan;
en wij met hem", aldus waarne
mend president Richard Frank
van de Wereldbank. Hij be
schreef Preston als 'de beste
bankier van zijn tijd' en zei dat
hij fel heeft gepleit voor veran-
ftien doden
aanslag markt
Oppositie wantrouwt en boycot eerste vrije stembusgang
en aanslag op een markt in
thiopische stad Dire Dawa
donderdagavond zeker vijf-
doden gevallen. Een onbe-
le gooide een granaat op
noment dat er veel mensen
'ezig waren. Op de markt
de handel van het milde
ovende middel qat plaats,
chtergrond van de aanslag
et duidelijk, maar hebben
elijk te maken met de alge-
e verkiezingen van morgen,
een etnische achtergrond
>ort tot de mogelijkheden.
etnische spanningen in
Dawa zijn recentelijk opge-
Het is de tweede stad van
and. Oromo's, Amharen en
ali's vormen er de grootste
Ikingsgroepen. De verkie-
en voor het regionaal be-
r in de stad, die gelijk met
arlementsverkiezingen van
jen hadden moeten plaats
>en, zijn tot 27 mei uitge-
Verschillende etnische
peringen betwisten elkaar
bieden rond Dire Dawa.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Na decennia van dictatuur kunnen 19
miljoen Ethiopiërs morgen naar de
stembus voor de eerste vrije parle
mentsverkiezingen. Het democratisch
gehalte van de verkiezingen is echter
zo gering en de kritiek van de oppositie
zo groot, dat de uitslag al bij voorbaat
vaststaat. Regering, leger, overheid en
de kiesraad zijn allemaal stevig in han
den van het Ethiopische Revolutionai
re Democratische Volks Front (Eprdf)
en diens leider Meles Zenawi.
Dat is af zo sinds 1991, toen het Eprdf
een eind maakte aan de marxistische
dictatuur van Mengistu Haile Mariam.
Meles Zenawi, die als de nieuwe leider
der natie opstond, beloofde weliswaar
van zijn land een echte democratie te
zullen maken, maar bleek tegelijkertijd
niet bereid afwijkende politieke visies
toe te staan. Daarom boycotten de be
langrijkste oppositiepartijen de verkie
zingen. Samen met mensenrechtenor
ganisaties leveren zij felle kritiek op het
huidige regime.
„Oppositieleiders en andere kritici van
de regering van Meles Zenawi worden
voortdurend dwarsgezeten, gehinderd
tijdens hun campagnes, om onduide
lijke redenen opgepakt, vastgezet en
gemarteld", meent een leider van het
Oromo Bevrijdings Front (OLF). OLF
stapte al na een jaar uit Meles Zenawi's
overgangsregering. „De nationale kies
raad is niet onpartijdig maar een ver
lengstuk van de regering. De verkiezin
gen worden vooraf gemanipuleerd om
een overwinning veilig te stellen van
het Eprdf en partijtjes die onder haar
vleugels opereren. Van eerlijke en vrije
verkiezingen is geen sprake, want de
huidige regering js democratisch, noch
rechtvaardig."
De verwachtingen waren hoog gespan
nen toen het Eprdf vier jaar geleden
aan de macht kwam. Niets leek de
nieuwe leiders te veel om volk en Wes
terse donorlanden tevreden te stellen.
Economie en landbouw werden dras
tisch hervormd en vertoonden een op
merkelijke groei, politieke partijen
konden zich vrijelijk organiseren, de
pers kreeg ongekende mogelijkheden
zich te roeren en de noordelijke pro
vincie Eritrea werd geen strobreed in
de weg gelegd op weg naar de onaf
hankelijkheid.
Maar het duurde niet lang of de euforie
onder de bevolking maakte plaats voor
teleurstellingen wantrouwen. Al bij de
eerste verkiezingen, voor regionale be
stuursraden, was het optreden van het
Eprdf te overheersend en intimiderend
om van een democratisch proces te
kunnen spreken. Voor het OLF reden
uit de regering te stappen en letterlijk
in de aanval te gaan. Drie andere par
tijen (de Coalitie van Ethiopische De
mocratische Krachten, de Amhara
Volks Organisatie en de Zuid Ethiopi
sche Democratische Volks Coalitie) ko
zen eenzelfde koefs en weigeren deel
te nemen aan de verkiezingen.
Sommige partijen waren eventueel nog
bereid hun boycot te herzien, maar het
Eprdf wilde niet aan al hun eisen tege
moet komen. De oppositie wilde veilig
heidgaranties voor hun leiders en aan
hang, eiste dat alle politieke gevange
nen werden vrijgelaten en vond dat zij
evenveel recht heeft op Financiële on
dersteuning en aandacht in de media
als de regeringspartijen. Terwijl over de
voorwaarden werd onderhandeld, wer
den opponenten onveranderd gearres
teerd en opgesloten.
Ook over de nieuwe grondwet, die eind
vorig jaar werd aangenomen door een
grondwettelijke vergadering, bestaat
veel onvrede. Oppositiepartijen zien
een te grote invloed van de regering,
die hierdoor haar eigen gezag wil be
stendigen. Zij willen daarom dat de
constitutie opnieuw ter discussie ge
steld wordt.
Andere partijen, zoals de Amhara Volks
Organisatie, is vooral het recht op af
scheiding voor iedere regio een doorn
in het oog. In de grondwet is gekozen
voor negen federale staten (Tigre, Afar,
Amhara, Oromia, Somali, Benshangul,
Gambella, Harhari en een Zuidelijke
Volks Staat), die zich als ze dat willen,
van de unie mogen losmaken. Partijen
die een sterke centrale regering voor
staan, menen dat hierdoor het voort
bestaan van de Ethiopische staat in ge
vaar is.
En of al deze interne kritiek nog niet
genoeg is, hebben zich aan de voor
avond van de verkiezingen ook buiten
landse mensenrechtenorganisaties te
gen de regering in Addis Abeba ge
keerd. Zowel Amnesty International als
de Internationale Commissie van Juris
ten (ICJ) maken melding van duizen
den onrechtmatige arrestaties van
journalisten, advocaten, oppositielei
ders en andere kritici, eenzame opslui
tingen, martelingen en zelfs executies.
Wat de organisaties vooral bevreemdt,
is dat Westerse donoren vooralsnog
blind zijn voor deze^chendingen van
de mensenrechten. „Iedereen wijst
steeds naar de gruweldaden van het
Mengistu-regime, vooral ook vanwege
het tribunaal dat pas gestart is, maar
over de huidige misstanden wordt ge
zwegen", merkt een mensenrechten
activist op. „Meles Zenawi krijgt van
het Westen steeds het voordeel van de
twijfel, maar dat houdt natuurlijk ooit
op."
Blijven de donoren doorgaan met hun
onvoorwaardelijke steun, dan gaat het
straks goed mis, waarschuwt de ICJ.
„Dan verliezen oppositiepartijen en
bevolking het respect voor hun rege
ring, hetgeen kan leiden tot etnisch ge
weld en gewapend verzet. Ethiopië is
dan weer terug bij af."
deringen bij de veel bekritiseer
de bank. Daarbij dreef Preston
op zijn grote ervaring in bank
zaken, zijn kennis van de inter
nationale arena en bewogen
heid met hen die de bank dien
de te'helpen.
„Lew Preston laat een veel
opener, verantwoordelijker en
effectievere instelling na dan die
waar hij in 1991 bij in dienst
kwam", aldus Frank.
Twintig doden
bij gevechten
zuiden Somalië
mogadishu dpa-afp
Bij de zwaarste gevechten in de
Somalische hoofdstad Mogadis
hu sinds de Verenigde Naties
het land verlieten, zijn gisteren
zeker twintig doden gevallen.
Rivaliserende bendes bestook
ten elkaar in het zuiden van de
havenstad. Er zijn circa vijftig
mensen gewond geraakt.
'Tegen de verwachtingen in
hleef het relatief kalm in Moga
dishu nadat de VN in maart de
aftocht blies. De belangrijkste
rivaliserende clanleiders in Mo
gadishu, Mohammed Farah Ai-
deed en Ali Mahdi Mohammed,
sloten een bestand en kwamen
overeen een gezamenlijk be
stuur samen te stellen voor de
haven en luchthaven.
De gevechten van gisteren
speelden zich af tussen de sub
clans van de Murusade en de
Abgal. Het is niet bekend wat de
aanleiding vormde voor deze
uitbarstingen van geweld.
