MBO-scholen gaan
boetes aanvechten
Nederland massaal 'in the mood' van bevrijding
ische jongeren raken
t elkaar slaags in Tiel
elft van bevolking is
ychisch moe van werk
Binnenland
Rechtbank tikt Schmitz op
vingers in zaak Surinamer
:RDAG 6 MEI 1995
landammer voor huis doodgeschoten
I ptAD» Een 25-jarige Zaandammer is gisteravond in het VU -
I fOenhuis in Amsterdam overleden nadat hij eerder op de dag
U- Ct het hoofd was geschoten. De politie hield een 26-jarige
itsgenoot aan, die enkele straten verderop met een pistool op
II z^iiep. Nadere details zijn nog niet bekend. Het slachtoffer
LICd neergeschoten toen hij in de deuropening van zijn woning
ld. De regionale trauma-helikopter bracht hem naar Amster-
i, waar hij twaalf uur later aan ernstig hersenletsel bezweek,
in de q
,jtserSpgen gedood door grasmaaier
^tser^iYTUSHOEF« Een jongen van zes jaar is donderdagavond op
1S e^tedood toen hij in een grasmaaier terecht kwam. Het kind
!?-8k fcle met twee neefjes op een weiland in Hippolytushoef. Zijn
a maa'^e c'aar het gras met een landbouwwerktuig. Na wat
trede 1|_ en achteruit manoeuvreren zag hij het kind ineens niet
t nienL p|ij was onder de grasmaaier terecht gekomen en zat
5erS^ le'c' 'n messen van machine. De brandweer moest de
aeeft fyjne demonteren om het stoffelijk overschot te kunnen ber-
nu pas
;en da
lie nbeidsvitaminen op Wereldomroep
Cen a^RSUMRadio Nederland Wereldomroep zendt deze zomer
idsvitaminen uit. Het populaire programma is dan elke
dag tussen 10 en 12 uur in de veel bezochte Europese va-
iegebieden te horen. Het verzoekplatenprogramma is het
beluisterde in Nederland en wordt sinds tientallen jaren
de AVRO uitgezonden. Er luisteren elke dag meer dan een
ien mensen naar.
hiclamevliegtuigje verongelukt
üeveen Bij Hoogeveen is gisteren een vliegtuigje veronge-
De piloot, de enige inzittende, is licht gewond in een zie-
L Jiuis opgenomen. Het toestel is volledig verwoest. Het onge-
ebeurde kort nadat het toestel was opgestegen voor een re-
evlucht met een sleep. Het kwam in de directe nabijheid
iet vliegveld in een stuk bouwland terecht.
)at gii
000"
lilden
zittini
:n. Da
ële ai
Zwit
lands
Dndsi
ip doi
:huldl
;t om
ar we
ontkei
;ct bet
m er 11
jke ve
ligi'n'É ezeiler De Velde waagt derde poging
,Weh
ikel wj6
ïrschii!
edeni ie
aldus
jchep
ii muiden Henk de Velde, de 46-jarige zeezeiler uit IJsselmui-
gaat in december opnieuw een poging wagen om in z'n
je per catamaran de wereld rond te zeilen. Voor de derde
zal hij trachten het record van solo-zeiler Titouan Lamazou
die in 1990 de globe rondging binnen 109.5 dagen. Bij
jerdere poging, in mei 1993, raakte De Velde zwaargewond
hij voor de kust van Portugal op een container botste.
'afprijs voor NCRV-programma Taxi
o rsum Het NCRV-tv-programmaTaxi heeft de internationa-
rsprijs gewonnen op het 35e Gouden Roos van Montreux
val. Volgens de internationale pers viel Taxi op als een
J lligente komedie die tegelijkertijd de tragiek van het men
ieven prachtig in beelden vertaalt", aldus de NCRV. In Taxi
de Amsterdamse acteur Maarten Spanjer op pad met niets-
hoedende gasten die onopvallend worden gefilmd door een
'i orgen camera.
n ook! gewonde; schade aan coffeeshop
otti sti|
ce' soil"
it Kon
u Qud
;n in It
iel meT
en bij
i. Eenjp]j(je
in Tiel is een nader
i?®?1 zoek begonnen naar twee
fiaël parijen donderdag tussen
aisMien Molukkers, Marokka-
seboi;n Nederlanders. Bij de
Uigerw Rep een 31-jarige
ghede nijwonden aan zijn benen
werd zijn auto vernield,
ontstond voor tiendui-
fulden schade aan een co-
op. Er zijn nog geen aan-
ngen verricht. Dat heeft
lolitiewoordvoerder giste-
'kendgemaakt.
aolitie vermoedt dat span-
tussen etnische jongeren
geleid tot de ongeregeld-
l Vooral de laatste drie
a den zijn er aanwijzingen
fp ijandigheid tussen jonge-
in Molukse afkomst ener-
en Marokkaanse jongeren
zijds, terwijl zijdelings
n en Nederlanders betrok-
ith
in
gaat om jongeren tussen
itien en dertig jaar, die re-
itig samenscholen op di-
plekken in Tiel. Volgens
olitiewoordvoerder lijken
kraad groepen zich te willen
nwer-
loop! ter~oek naar oorzaak en preventie
p alle
i, de
ds
e park s
s hoi 1!
;em rz<
-rgei
Iklei
drasti
rd betont
sde
aak oi
ït sanfel
uurlij
;en ei
gtLes
nelijk
rtenir
adsbi
kaart
vordi
ise
wig
d doo edi
manifesteren. In Tiel grenst de
Molukse wijk aan een wijk waar
veel Marokkanen en Turken
wonen.
Donderdag rond het middag
uur ontstond irritatie tussen
Molukkers en Marokkanen.
Ruim twee uur later volgde een
confrontatie, waarbij boksbeu
gels, ploertendoders, Indische
sabels en lederen riemen met
ringen zouden zijn gebruikt.
De man die daarbij gewond
raakte, is* een Nederlander die
volgens de politie niet omstre
den is in de Molukse gemeen
schap. De politie noemt het een
geluk dat er niet meer gewon
den vielen, gezien de aard van
de wapens.
In de avond escaleerde het
conflict opnieuw toen een
groep van ongeveer 25 Molukse
jongeren bewapend met knup
pels, messen en klewangs het
interieur van een coffeeshop
vernielden. Tegelijkertijd had
een groep Marokkaanse jonge
ren zich bij èen andere coffee
shop verzameld. Voortdurende
politiesurveillance kon voorko
men dat de situatie hier ook uit
de hand liep.
geza-
eden
itsers
Is heel
1 als wfcag anp-gpd
unifi
ïeiste
de helft van de bevolking
chisch vermoeid van
lamheden binnens- en
ishuis. Hoe komt dat en
het te voorkomen? Deze
zijn inzet van een groot
:oek van maatschappij-
,Is edragswetenschappers en
:a mdigen uit medische
De Nederlandse Organi-
voor Wetenschappelijk
:oek (NWO) heeft er 6,5
gulden voor uitgetrok-
:e en langdurige ver-
b Iheidsverschijnselen in
'erk vormen een niet ge-
irobleem, zo meent de on-
iksorganisatie. Het zoge-
'opbranden' is een veel
omend verschijnsel.
NWO wijst er voorts op
sychische vermoeidheid in
:rk risico's met zich mee-
Men maakt eerder fou-
neemt niet de juiste be
ien. Het werktempo gaat
en de veiligheid kan in
ling raken. Om deze re-
:ht de NWO het dringend
j |dat deskundigen gaan kij-
laar de oorzaken en ge vol-
laarvan voor het geestelijk
hamelijk functioneren van
ens, niet alleen in het werk
ook in de vrije tijd.
moderne mens heeft het
ijl ide
e
k, i
zwaar. Het is een mythe, zegt
prof. Theo Meijman, hoogleraar
arbeidspsychologie aan de
Rijksuniversiteit Groningen, dat
we minder werken, dat we
steeds meer vrij zijn. „Ja, er zijn
steeds meer mensen die hele
maal niet werken, maar de
mensen die wel werken doen
dat steeds intensiever".
Meijman weet nog goed dat
hij een kijkje nam bij een stel
uitvoerders in de bouw. Vroe
ger, wisten ze nog goed, liepen
ze af en toe de keet uit om even
verlost te zijn van de telefoon.
Dan gingen ze iets anders doen.
„Tegenwoordig hebben ze alle
maal een zaktelefoon en ontko
men ze nergens meer aan. Dat
maakt hun werk geestelijk een
stuk zwaarder".
Je ziet het overal, het werk is
eenzijdiger geworden en lang
duriger. Veel meer dan twintig
jaar geleden worden aan werk
nemers eisen gesteld aan het
psychisch functioneren. Het
werk gebeurt veel meer met het
hoofd, aldus Meijman.
Het onderzoeksprogramma,
dat tot het jaar 2002 loopt, richt
zich onder meer op het nut van
bijvoorbeeld pauzes of afwisse
ling van activiteiten in het werk
om acute psychische vermoeid
heid te vermijden. De deskundi
gen willen ook inzicht krijgen in
langdurige vermoeidheid.
ANP Algemeen Nederlands I
Gasolie lekt uit
tanker na botsing
A'dam-Rij nkanaal
NIGTEVECHT GPD
Driehonderd kubieke meter
gasolie heeft gisteren het Am
sterdam-Rijnkanaal ter hoogte
van Nigtevecht verontreinigd.
De olie was afkomstig uit de
tanker Jan-S die midscheeps
was geramd door een ander
tankschip, de Hinder, dat onbe
stuurbaar was geraakt.
Door de aanvaring liep de
Jan-S een scheur van anderhal
ve meter op en lekte ongeveer
honderdduizend liter gasolie uit
een van de tien compartimen
ten. Rijkswaterstaat besloot het
kanaal voor alle verkeer af te
sluiten om schermen te kunnen
plaatsen en de weggelekte olie
op te zuigen.
Gezien het belang van het
Amsterdam-Rijnkanaal is dat
een beslissing die je niet licht
neemt, aldus A. Middendorp,
hoofd beheersdienst van de
Scheepvaartdienst Amsterdam-
Rijnkanaal. „Maar de lekkage en
de vervuiling was zo groot, dat
je kon spreken van een calami
teit".
Nadat een deel van de lading
van het lekke tankschip was
overgepompt naar een andere
tanker, kon het verder varen
naar Amsterdam.
Werkgeversorgaan: 'Ritzen vergelijkt appels met peren
den haag* anp
Waarschijnlijk de meeste MBO-scholen die van minister
Ritzen een boete hebben gekregen voor het overtreden
van de wachtgeldregeling, zullen die juridisch aanvech
ten. Dat verwacht coördinator L. Jacobs van het overkoe
pelend orgaan van werkgevers in het middelbaar be
roepsonderwijs, het VWgO.
scholen onder meer dat ze bij
het opvullen van vacatures geen
voorrang gaven aan 'eigen'
wachtgelders. Volgens Jacobs
kan dat ook niet. Het zou an
ders betekenen dat een leraar
verpleegkunde die ontslag kreeg
omdat er minder leerlingen wa
ren, weer in dienst moet wor
den genomen omdat de school
een vacature voor elektrotech
niek heeft.
Wachtgeldkosten in het MBO
komen alleen voor rekening van
het ministerie als er sprake is
van teruglopende leerlingen
aantallen of van wijzigingen in
de berekening van het aantal
formatieplaatsen. Dat was vol
gens het accountantsonderzoek
Ritzen kondigde de maatregel
in totaal goed voor 46 mil
joen gulden vorige maand
aan. Hij baseert zich op accoun
tantsonderzoek waaruit blijkt
dat 124 van de 135 MBO-scho
len in 1993 een groot deel van
de wachtgeldkosten voor ont
slagen personeel in strijd met
de voorschriften bij het ministe
rie declareerden.
Volgens coördinator L. Jacobs
van het overkoepelend orgaan
van werkgevers in het MBO, het
VWgO, vergelijkt Ritzen bij de
interpretatie van de regels ap
pels met peren. De PvdA-be
windsman verwijt de MBO-
in veel gevallen niet aan de or
de. Veel scholen ontsloegen
leerkrachten ondanks groei van
het aantal leerlingen. Ook werd
de hand gelicht met het voor
schrift dat vacatures schriftelijk
bij het arbeidsbureau moeten
worden gemeld om dit de kans
te geven te bemiddelen voor
een wachtgelder.
Het VWgO sluit niet uit dat dit
een aantal scholen inderdaad
valt te verwijten. Maar de bulk
van de gevallen heeft betrekking
op het 'appels-met-peren-ver
haal', aldus Jacobs. Hij schat
zo'n 80 procent. Jacobs ver
wacht dat MBO-scholen mas
saal naar de Raad van State zul
len stappen. Het VWgO zorgt
voor de jurdische bijstand.
Ritzen heeft de scholen in
middels om nadere informatie
gevraagd. Aan de hand daarvan
krijgt elke school apart bericht
over de boete die ze moet beta
len.
Relaas asielzoeker werd niet nagetrokken
den haag anp
De arrondissementsrechtbank
in Den Haag heeft staatssecre
taris Schmitz van justitie tot
de orde geroepen omdat zij
een vluchteling ten onrechte
naar zijn land wilde terugstu
ren. Het gaat om de 31-jarige
Surinaamse militair J. Frans
man. Aanhang van legerleider
Bouterse pleegde in 1992 een
mislukte moordaanslag op
hem.
Ruim een maand geleden
oordeelde de rechtbank al dat
Justitie Fransman niet mocht
uitzetten. Hij wacht nog op de
uitslag van zijn bezwaarschrift
tegen de afwijzing van zijn
asielaanvraag.
Uit de schriftelijke motive
ring van het vonnis blijkt nu
dat de staatssecretaris het ver
haal van de asielzoeker niet
heeft laten natrekken. Frans
man kreeg ongebruikelijk snel
na indiening van zijn aanvraag
te horen dat hij Nederland on
middellijk moest verlaten.
Volgens rechtbankpresident
mr. J. Houthoff staat die be
schikking op gespannen voet
met het Verdrag van Genève.
Daarin zijn de rechten van
vluchtelingen geregeld. „Niet
uit te sluiten valt kennelijk dat
diegenen die zich het onge
noegen van de legerleiding op
de hals gehaald hebben, ge
vaar voor vervolging te duch
ten hebben", aldus Houthoff.
Fransman zou drie jaar gele
den als lid van Bouterses vei
ligheidsdienst hebben gezien
hoe zijn collega's gevangenen
martelden. Nadat hij daar iets
van had gezegd, moest hij zich
bij zijn commandant melden.
Enkele dagen later kreeg hij
opdracht om met een speciale
eenheid een arrestatie te ver
richten in het dorp Comme-
wijne.
Daar moest hij in de auto
achterblijven terwijl de andere
militairen zich verwijderden.
Fransman kreeg argwaan en
smeerde 'm het bos in. Vanuit
het struikgewas zag hij even
later hoe de auto onder sper
vuur werd genomen. Hij dook
onder en wist een jaar geleden
naar Nederland te ontkomen.
den haag anp
Onder een strakblauwe hemel
en een stralende zon heeft Ne
derland gisteren massaal vijftig
jaar vrijheid gevierd. De op
komst van belangstellenden
was bij diverse evenementen
enorm. Hoogtepunten van deze
bijzondere bevrijdingsdag wa
ren de speech van koningin
Beatrix in de Ridderzaal en de
herdenking van de capitulatie
van nazi-Duitsland in Wagenin
gen. Hier stond de terugkeer
van prins Bernhard in het open
baar centraal.
In Wageningen waren zeker
150.000 mensen samenge
dromd om de 83-jarige prins
voor het eerst na zijn ziekte te
zien. Zij juichten en zongen de
prins, die een baard droeg,
hartstochtelijk toe. De prins was
zichtbaar aangedaan toen hij de
vele veteranen aan zich voorbij
zagtrekken. Hij maakte ook
grappen met andere mensen op
het erepodium, zoals de Cana
dese generaal Kitching die des
tijds ook bij de capitulatie was.
Bernhard heeft alles op alles
gezet om aanwezig te kunnen
zijn. „Natuurlijk wilde ik erbij
zijn, anders was het niet gelukt.
Ik was erbij toen de overeen
komst getekend werd, het is
sindsdien iets waarvan ik het
idee heb dat ik erbij hoor", zei
hij in een rechtstreekse uitzen
ding van de NOS-televisie.
Ook elders in het land was de
opkomst van belangstellenden,
mede door het prachtige weer,
vaak boven verwachting. Met
name de vloot- en luchtshow
aan de kust van Scheveningen
was in trek. Volgens de Haagse
politie kwamen er wel 300.000
mensen op af.
In de Amsterdamse binnen
stad kwamen, over de gehele
dag gemeten, een kleine
400.000 belangstellenden bijeen
voor een optocht van histori
sche voertuigen, voor de vetera
nen en voor het bevrijdingspop
festival.
In Rotterdam vierde een
kwart miljoen mensen het be
vrijdingsfeest. In Leeuwarden
werd de bevrijding eveneens
met veel verve gevierd. De poli
tie schatte de opkomst bij de
verschillende evenementen hier
op een kleine 100.000. De groot
ste belangstelling was hier wel
voor hel popfestival, waarvan
het Nationaal Comité 4 en 5
mei er dertien in het hele land
houdt. Massa's Friezen zagen
Ook in Loenen werd de bevrijding met een optocht herdacht.
gisteren ook een optocht van
driehonderd historische auto
mobielen aan zich voorbij trek
ken, naar verluidt de grootste
stoet in zijn soort in het land.
Ook in Utrecht, waar etnische
minderheden nadrukkelijk bij
de feestelijkheden betrokken
waren, was het erg druk. De po
litie was echter niet in staat een
schatting te geven. „Het is alle
maal erg verspreid.
Op sommige plekken begon
nen de feestel ij Wieden al vroeg.
In Wageningen was men om
middernacht zelfs al 'in the
mood', om met de woorden van
de deze dagen zoveel gespeelde
Glenn Miller te spreken. Daar
werd traditioneel het bevrij
dingsvuur ontstoken en door
duizenden hardlopers wegge
voerd naar vele gemeenten.
Ook in Rotterdam waren ze er
al vroeg bij, met een bevrij
dingswandeltocht en een bevrij-
dingsontbijt. In Den Haag stond
op station Holland Spoor de
'bevrijdingstrein' van het Natio
naal Comité 4 en 5 mei klaar,
die de hele dag door het land
zou rijden. Aan boord was on
der anderen 'Soldaat van Oran
je', Erik Hazelhoff Roelfzema.
Hij pleitte voor één bevrijdings
dag voor heel Europa, op een
wisselende datum waaraan nie
mand zich kan storen.
In Amsterdam onthaalden
tienduizenden mensen al in de
ochtenduren een stoet van Ca
nadese militairen. Er waren gis
teren zo'n 12.000 Canadese
oudstrijders in heel Nederland
verspreid.
Het feest in de hoofdstad
duurde tot in de kleine uurtjes.
Na het nationale feest in theater
Carré werd op en rond de Am-
stel nog een groots muziekspek
takel gehouden, dat de sfeer van
de bevrijdingsdagen, Glenn Mil
ler en Vera Lynn opriep. Leden
van de koninklijke familie, on
der wie de koningin, en van het
kabinet waren onder de toe
schouwers.
Een van de blijvende herinne
ringen aan deze 5e mei is het
bevrijdingsbos in Groningen,
dat de gemeente gisteren aan
bood aan de Canadese bevrij
ders. Ook in Groningen waren
wel 100.000 mensen op de been
Langs en op een sprookjesachtig verlichte Amstel woonden duizenden Amsterdammers het Rythm of Libera
tion-festival bij. FOTO ANP COR MULDER
Zichtbaar aangedaan keek prins Bernhard, met links naast hem premier
Kok, in Wageningen naar het défilé van oudstrijders.
FOTO ANP RAYMOND RUTTING
FOTO ANP VINCENT BOON
voor de festiviteiten.
Alle media besteedden giste
ren volop aandacht voor de be
vrijding. Dagblad De Gelderlan
der spande daarbij wel de
kroon: de krant deed een her
druk van de editie van 5 mei
1945 om de krant van vrijdag
heen.
Historische 'kist'
maakt noodlanding
tijdens luchtshow
veenendaal anp
Een historisch vliegtuig dat
gisteren meedeed aan een
luchtshow boven Veenendaal,
heeft een noodlanding ge
maakt in een weiland nabij die
plaats. Dat heeft een woord
voerder van de organisatie ge
meld. De schade aan het toe
stel is beperkt. Niemand raakte
gewond. Het gaat om een een-
motorige Fokker uit 1938.
Het toestel maakte deel uit
van een formatie van vier toe
stellen. Op het moment dat de
groep boven Veenendaal vloog,
begon de motor van het toestel
te haperen en moest het de
formatie verlaten. Het vlieg
tuig werd uiteindelijk aan de
grond gezet in een weiland.
Daarbij nam het wat prikkel
draad mee, maar de schade
bleef beperkt, zo zei een zegs
man van de organisatie. De
Rijksluchtvaart Dienst heeft de
schade aan het toestel onder
zocht.
