'Asperge doet zieke ÜB
weer honger krijgen'
Smaak
Mensen eten minder groente en fruit dan ze denken
VRIJDAG 5 MEI 1995
De eerste week van mei is al
weer heel lang de start van
de aspergeverkoop. De al
lereerste asperges van de
koude grond vinden deze
week officieel hun weg naar
de consument.
Maar ze zijn natuurlijk al weer
veel langer verkrijgbaar dank zij
vervroeging van de teelt. Door de
kweekbedden af te dekken met
plastic wordt de groei geforceerd.
Maar de witte Spanse asperges
waren natuurlijk net weer even
eerder. Asperges zijn nog be
hoorlijk aan de prijs, maar die
zakt ongetwijfeld naar gelang het
seizoen vordert.
Vorige week luidden Sopexa, het
promotiebureau voor Franse
produkten, en het Centraal Bu
reau voor Tuinbouwveilingen
(CBT) samen het nieuwe seizoen
officieel in. Ditmaal in de Am
sterdamse kookschool 'La Cuisi
ne Francaise' van Pat van der
Wall Bake-Thompson. Dat
Frankrijk er weer bij is gesleept
heeft alles te maken met de com
binatie van Hollandse asperges
en Franse (witte) Elzaswijn, hoe
wel een glaasje rode wijn bij as
pergegerechten ook zeker wel is
aan te bevelen.
De kenner bij uitstek van asper
ges is Wiel Basten> die samen
met de chef-kok van De Hamert
in Wellerlooi, Herman van Ham,
er een fraai boek over maakte,
vol wetenswaardigheden, foto's
en bijbehorende recepten. Bas
ten noemt zich een aspergefa
naat. „Asperges zijn de koningin
der groenten, het witte goud,
maar vooral een onuitputtelijke
bron van puur kook- en eetple-
zier."
Asperge is de enige groente die
zich gesteund weet door een ei
gen broederschap: de Confrérie
de l'Asperge Limbourgondië' en
met die Frans aandoende naam
wordt het gebied bedoeld tussen
Peel en Maas, Noord-Limburg
dus.
Naast Noord-Limburg en de re
gio rond Bergen op Zoom wordt
er ook in Drenthe en Noord-Hol-
fp.
Asperges die zijn bereid volgens klassiek recept: met ei, beenham en
een roombotersausje. illustraties het groot aspergeboek
Asperges werden in vroeger jaren door kruidenmeesters als
een belangrijk medicijn gezien.
land geëxperimenteerd met de
teelt van witte, maar vooral ook
groene asperges. De allereerste
teelt was in het Westland en 's
Gravezande.
De Hollandse asperges doen het
uitstekend in Duitsland waar de
beste soorten naartoe gaan. Veel
Nederlanders doen zich tegoed
aan de geïmporteerde Spaanse
asperges, terwijl er in Spanje en
andere Middellandse-zeelanden
in het voorjaar rijkelijk wordt ge
zocht naar de kleine groene wil
de asperges, die er worden ge
bruikt voor tortilla's en andere
eiergerechten.
Maar er worden bij ons het hele
jaar door ook honderdduizenden
kilo's asperges uit Peru geconsu
meerd, zo meldt het blad Cam
pagne van de Suiker Unie. Peru
heeft een uitstekend klimaat; er
vinden drie oogsten per jaar
plaats op een veld. De asperges
worden door Jonker Fris in glas
geconserveerd en op de Holland
se markt gebracht.
Asperge werd in de historie, zo
meldt het boek over het witte
goud, vooral gebruikt als medi
cijn. Zo blijkt uit de tekst van een
kruidenmeester:
De Aspergies zyn een lekker ge
was en gezond vooryder een.
Voornamelijk wanneer se dik,
murw, zoet en niet al te veel ge
kookt zyn; doet de zieken honger
krygen, de Wortel aan de Tanden
gelegt neemt de pyn weg, en
maakt losse Tanden vast. Het
kooksel daar van dikwils gedron
ken breekt de Steen, en dryft het
Garveel af, en geeven aan het
Aangezigt een gezonde koleur.
Dat laatste schijnt wel te klop
pen, want tegenwoordig vinden
mensen baat bij een in het voor
jaar gehouden aspergekuur.
Daarvoor dient men 's morgens
voor tien uur eentiende liter as-
per genat te drinken.
Met onze moderne onderzoek
methoden hebben we wel pre
cies vast kunnen stellen wat er
allemaal in asperges zit: 93,6%
water, 1,9% eiwit, 0,14% vet en
2,9% koolhydraten, 0,85% ruwe
celstof en 0,62% mineralen. En
dat is weer een hele rits: natrium,
kalium, magnesium, calcium,
mangaan, ijzer, koper, fosfor, flu
oride en chloride. Ook aan vita
minen hebben asperges aardig
wat te bieden: B-caroteen, thia
mine, riboflavine, nicotinezuur,
panthoteenzuur, pyridoxine, foli
umzuur en ascorbinezuur. Al
met al brengen asperges een ca
lorische waarde van 20 kCal of
84kJ op de schaal.
Noord-Limburg is nu veruit het
belangrijkste asperge-teeltgebied
van Nederland. In o.a. Grubben-
vorst, Maasbree, Horst, Helden
en Beesel zetten tuinders met
een vooruitziende blik asperges.
De grote opbloei dateert echter
van na de Tweede Wereldoorlog.
De teelt werd verbeterd, een ver
dienste vooral van het Proefsta
tion voor de Aspergeteelt in het
Meterikse Veld in Horst. Er ko
men sterkere rassen met hogere
opbrengsten. En de afzetmarkt
groeit stormachtig. De Duitse
liefhebber van asperges laat zich
het Nederlandse witte goud goed
smaken en importeert het als
een welkome aanvulling op zijn
eigen teelt. In Amerika en Groot-
Brittannië groeit de schare van
vrienden van de witte asperges
gestaag en ook de Scandinavi
sche landen ontdekken het lek-
kere van deze zomerse groente.
En in Arcen wordt al de Liqueur
Het Groot Aspergeboek van Wiel Basten
en Herman van Ham is uitgegeven bij
Van Riemst in Den Bosch en kost 49,90.
Het aspergemuseum is in Horst
(tel.04709-87604). Speciale asperge-fiets
routes zijn uitgezet door de VVV in West-
Brabant, tel. 01640-66000. Aspergeres
taurant De Hamert in Wellerooi, tel.
04703-1260.
REDACTIE: WIM VAN BEEK 072-196258
Prik kan
geen kwaad
Koolzuur in frisdrank en
mineraalwater kan geen
kwaad, zo laat het Voor
lichtingsbureau voor de
Voeding (VoVo) in Den
Haag weten. Het drinken
van frisdrank brengt een
aantal processen op gang
die gevolgen kunnen heb
ben voor het gebit. In de
eerste plaats krijgen tanden
en kiezen een zuurstoot te
verwerken, doordat de sui
kers uit de frisdrank wor
den omgezet in melkzuur.
De daders zijn de bacteriën
in de tandplak. Naarmate
dit vaker gebeurt, neemt de
kans op gaatjes toe.
In de tweede plaats kan
erosie van tanden en kie
zen optreden. Daarbij slijt
het glazuur over het hele
oppervlak weg door de et
sende werking van zuur.
Aan frisdranken worden
zuren toegevoegd, onder
andere citroenzuur. Het
koolzuur in limonade en
mineraalwater heeft echter
geen nadelige gevolgen
voor het gebit. Dat zuur is
namelijk heel zwak.
Suikervrije frisdranken le
veren weliswaar geen zuur
stoot, maar de kans op ero
sie door de lage zuurgraad
bestaat wel. Ook vruchte
sappen hebben een erosie-
ve werking, doordat ze van
nature veel zuren bevatten.
Koolzuurhoudend mine
raalwater kan geen kwaad,
omdat er geen suiker in zit
en het een neutrale zuur
graad heeft. Het gebit is wel
tegen zuuraanslagen be
stand, zolang het er niet
meer dan zeven per dag
zijn. Daarom adviseert het
Voorlichtingsbureau voor
de Voeding om naast de
drie hoofdmaaltijden niet
vaker dan viermaal iets tus
sendoor te nemen.
Het gebruik van koolzuur
heeft in het algemeen geen
nadelen. Sommige mensen
krijgen last van een opge
blazen gevoel of oprispin
gen. Zij doen er verstandig
aan om dranken zonder
koolzuur te gebruiken, ad-
dus het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding.
Veel mensen schatten hun eigen consumptie van
groente en fruit te rooskleurig in, zo tjlijkt uit on
derzoek. Juist consumenten die minder dan de
aanbevolen hoeveelheid eten, maken de grootste
overschatting. De meeste mensen zijn niet op de
hoogte van de aanbevelingen van het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding: eet dagelijks 150 tot
200 gram groente (dat zijn drie tot vier opschep-
lepels) en twee stuks fruit. Ruim de helft van de
Nederlanders haalt deze hoeveelheden niet; 52
procent eet te weinig groente en 56 procent eet te
weinig fruit.
Veel Nederlanders weten wel dat fruit een waar
devol voedingsmiddel is, maar denken ten on
rechte dat fruit niet per se hoeft. In groente en
fruit zitten niet alleen vitaminen en mineralen,
maar ook flavonoïden. Deze stoffen zijn waar
schijnlijk samen met de vitaminen beta-caroteen
en vitamine c en het mineraal selenium verant
woordelijk voor de beschermende werking van
groente en fruit tegen ziekten zoals hart- en vaat-
aandoeningen en kanker. Door veel soorten
groente en fruit te eten krijgen we veel verschil
lende beschermende stoffen binnen. Variatie is
dus sterk aan te bevelen.
Nogal wat mensen vinden Hollandse groente
'saai', 'niet belonend', 'er valt niets aan te bele
ven', aldus een enquête. Zij koken omdat dat nu
eenmaal moet. Kinderen blijken nogal eens
moeilijke eters en dat versterkt de motivatie niet.
Op door-de-weekse dagen eet men daarom vaak
simpelweg aardappelen, vlees en groente. Als er
gasten zijn, moet er iets speciaals op tafel komen:
macaroni, spaghetti, pizza, nasi, chili-con-carne.
Een stukje paprika erbij en sommige denken dat
er genoeg groente is gegeten. Maar juist bij dit
soort van oorsprong exotische maaltijden kom je
zeker niet aan 150 tot 200 gram groente toe. Een
lekkere salade erbij is dan een goede oplossing.
Groente hoeft niet saai te zijn, creativiteit is best
mogelijk: door prei te roerbakken met paprika, ui
en tomaat (in de wok is weinig vet nodig); of door
ongebruikelijke combinaties te proberen, zoals
sperziebonen stoven met ui, tomaat, sambal of
Spaanse peper, andijvie met pindasaus.
Velen denken dat groente uit diepvries, glas of
blik weinig of geen vitaminen bevatten. Dat is
een misverstand: door moderne conserverings
technieken bevatten deze groenten bijna net zo
veel goede voedingsstoffen als vers bereide
groenten.
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. sportief; 5. metaal; 9. glans-
verf; 10. Europeaan; 12. vreem
de munt; 13. United Kingdom;
14. zuivelprodukt; 16. zilver; 17.
gezantschap; 19. domoor; 21.
appartement; 23. boom; 24. jon
gensnaam; 26. modegek; 27. le-
gerrang; 28. leerrede; 30. ach
ter; 31. cijfer; 32. las-, 33. Chi
nese afstandsmaat; 34. bont
soort; 36. boom; 38. een zekere;
40. aanwijzend vnw.; 41. filmde
cor; 42. sneeuwhut; 44. kleur;
45. klein kind; 48. voorzetsel;
50. eens; 51. mijns inziens; 52.
keurig; 54. hevig; 55. vragend
vnw.; 56. betaalmiddel; 57. keu
kengerei.
Verticaal:
1. soort stof; 2. vaartuig; 3. per
soonlijk vnw.; 4. verandering; 6.
aldus, 7. tijdperk; 8. roeiwed-
strijd; 10. vis; 11. filmdecor; 14.
schel; 15. lange, smalle ondiep
te in zee; 17. Nederlandse rivier;
18. getal; 20. deel v.e. stoel; 22.
waardepapier; 24. barbaars; 25.
jaargetijde; 28. schrijfgerei; 29.
broeibak; 33. bestuur-, 35. cul-
tusgebruik; 37. driepoot; 39. ie
der; 41. Engelse titel; 43.
Spaanse uitroep; 44. onderricht;
46. grond om een boerderij; 47.
dierenverblijf; 49. ontkenning;
51. Chinese deegwaar; 53. buis
verlichting; 55. persoonlijk vnw.
OPLOSSING
CITAAT
Horizontaal:
1. motel; 2. kleur; 3. curie; 4. di
van;-5. pracht; 6. stof; 7. bloot;
8. engel; 9. allee; 10. koren; 11.
karaf; 12. unie; 13. baker; 14.
ontbijt.
Het citaat is een Nigeriaans
spreekwoord: ,,De kracht van de
luipaard ligt in de vrees voor
hem".
TOMPOES
Heer Bommel en de Hachelbouten
In de nu volgende geschiedenis zul
len de oplettende lezertjes een twee
ling aantreffen, die zich onder de
naam Hachelbout in het leven-van
heer Olivier B. Bommel dringt.
Het portret van de eerste tweeling
broer treffen wij hierboven aan. Het
is Hobbel Hachelbout; een sombere
en zwartgallige figuur, die overal on
heil en boze voortekenen ziet. Reeds
als knaap bestudeerde hij kringen
om de maan, gebroken spiegels en
koffiedik en deze zaken gven hem de
overtuiging, dat het leven een ge
vaarlijke onderneming is.
,,'t Is hachelijk", pleegt hij te zeggen,
en met deze woorden waart hij rond,
een spoor van verslagenheid achter
zich latend.
Het valt te begrijpen, dat zijn broeder
Hup het niet gemakkelijk heeft ge
had. Levende in de schaduw van
Hobbel bracht hij nu zijn jeugd door,
terwijl hij, gebukt onder angst en on
zekerheid, zocht naar een middel om
onheil af te wenden. Dit vond hij ten
slotte in het verzekeringswezen en
nu haast hij zich voortdurend achter
Hobbel aan met een tas vol polissen,
die zekerheid kunnen geven, van de
wieg tot het graf.
Zijn portret is het middelste van deze
afbeeldingen, terwijl het laatste ten
slotte heer Bommel weergeeft.
Deze heeft nooit zo nagedacht over
diepere dingen en daarom ziet men
hem hier dan ook zitten met een op
pervlakkige glimlach op het gelaat.
Zijn ontmoeting met de tweeling
heeft hem echter wel anders leren
kijken, zoals het vervolg ons zal leren.
H
T
DOOR HANS VAN ES
Ook donderdagmiddag baadde
vrijwel geheel West-Europa in de
zon bij temperaturen, die op vrij
veel plaatsen de grens van 25
graden overschreed. Onweerssto
ringen, die onder deze omstan
digheden de kop op kunnen ste
ken, bleven op afstand. De regis
seur van het zomerse weer - een
hogedrukgebied van 1027 milli
bar- lag vrijwel pal boven Neder
land. De drukverschillen waren
dus zeer gering, waardoor er wei
nig wind stond. Toch voelde het
niet benauwd aan, want de lucht
vochtigheid was erg laag; later in
de middag slechts 32 procent.
Ook langs het Hollandse strand
heerste een volop zomerse sfeer.
Vanaf het middaguur stond er
slechts een zwak zèewindje, zo
dat de afkoeling beperkt bleef tot
ongeveer 18 graden. Achter de
duinen steeg het kwik gemakke
lijk naar 24 25 graden. Verder
naar het zuiden werd het nog een tikkeltje warmer met 28 gradeiF
de buurt van Parijs tot ruim 30 graden in Spanje en Portugal.
Het lijkt er op dat er de hoogste temperaturen van deze zomers
riode nu wel zijn bereikt. Toch verandert er ook vandaag nog ergi
nig in de huidige luchtdrukverdeling. Ons land ligt onder de besc
ming van twee hogedrukkernen; een boven Duitsland en een niei
kern bij Ierland. Er is weer volop zon en met uitzondering van de
strook kan weer op ca. 25 graden worden gerekend. Kortom, een
fecte entourage voor deze 50e bevrijdingsdag. Mogelijk steekt er
de loop van de dag een matige westelijke wind op, maar die zal d
merse stemming niet drukken en eerder voor een aangename veii,
ling zorgën. Op de Noordzee ligt een sterk verzwakt koufont, dat|n
komende nacht van noord naar zuid over het land trekt. Neerslag n-
er niet vallen; er trekken hooguit een paar wolkenvelden over.
Morgen breekt de zon weer door, maar omdat de wind - hoogui
tig - is gedraaid naar noord tot noordoost blijft het iets frisser dai
daag met maxima van 17 graden in de Kop van Noord-Holland ei
Friesland tot 21 graden in het binnenland. In de loop van het we
einde daalt de luchtdruk flink boven onze omgeving. Zondag is w an
schijnlijk de laatste dag van een volle week schitterend voorzomi ?hr't
weer. In de avond neemt de kans op een onweersbui toe. Als op
maandag een depressie op de Noordzee arriveert zijn er meer bu rr'
verwachten. Het kwik zakt naar ca. 16 graden. Het ziet er naar u
in de loop van de volgende week nieuwe storingen gaan passerei
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Aan de bewolkte kant en
af en toe regen. In het
noorden en zuidoosten
waarschijnlijk droog en ge
regeld zon. Middagtempe-
ratuur van 5 graden in het
noorden tot 18 in de om
geving van Oslo.
Zweden:
Wolkenvelden en af en toe
regen. In het zuiden meer
zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur van 7
graden in het noorden tot
19 in het zuiden, morgen
enkele graden lager.
Denemarken:
Perioden met zon, ook nu
en dan wolkenvelden en
droog. Middagtempera
tuur dalend naar ongeveer
15 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Flinke perioden met zon, in Ierland en
Schotland soms ook wolkenvelden. Bij
na overal 'droog. Maxima van 17 tot 23
graden, maar' in Ierland en Schotland
plaatselijk lager.
België en Luxemburg:
Zonnig en warm. Middagtemperatuur
vandaag van 21 graden vlak aan zee tot
26 plaatselijk in de Ardenen en in
Luxemburg; morgen iets lagere tempe
raturen.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
25 graden, langs het Kanaal rond de 20.
Portugal:
Naast zon soms ook wolkenvelden en
kans op een lokale regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur aan zee van 24
tot 27 graden, landinwaarts lokaal dicht
bij de 30.
Madeira:
Wolkenvelden afgewisseld door zon en
slechts een kleine kans op wat regen.
Middagtemperatuur ongeveer 25 gra-
Spanje:
In het algemeen veel zon, maar vooral in
de avonduren in het binnenland ook
kans op een lokale regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur aan de kusten
meest tussen 22 en 26 graden, in het
binnenland van 25 tot 30.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon en droog. Mid
dagtemperatuur meest 25 graden of ho
ger.
Marokko:
Westkust: Flinke zonnige perioden,
vooral morgen ook kans op een enkele
regen- of onweersbui. Maxima tussen
27 en 32 graden, bij zeewind koeler.
Tunesië:
Zonnig. Middagtemperatuur vlak aan
zee ongeveer 24 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en overwegend zonnig weer. Mid
dagtemperatuur rond 26 graden, in de
Provence en Languedoc lokaal dicht bij
de 30.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
24 graden.
Italië:
In het algemeen vrij zonnig. Droog. Mid
dagtemperatuur vandaag van ongeveer
20 graden in het zuiden tot 25 plaatse
lijk in het noorden; morgen op veel
plaatsen iets hoger.
Corsica en Sardinië:
Zonnig. Middagtemperatuur eerst onge
veer 22 graden, morgen circa 24.
Malta:
Zonnig. Middagtemperatuur oplopend
tot 24 graden op morgen.
Griekenland en Kreta:
Naast zon vooral in de middag of avond
ook kans op een regen- of onweersbui.
Middagtemperatuur meest 18 of 19 gra
den, maar op Corfu iets boven de 20.
Turkije en Cyprus:
Met name langs de Turkse zuidkust en
morgen ook op Cyprus wolkenvelden en
kans op buiige regen, mogelijk met on
weer. Verder geregeld zon. Middagtem
peratuur meest tussen 17 en 22 graden.
Duitsland:
In het algemeen vrij zonnig. Middagtem
peratuur vandaag van 21 graden in het
noorden tot plaatselijk 26 in het Rijn
dal; morgen vooral in het noorden iets
lagere maxima.
Zwitserland:
Zonnig. Middagtemperatuur rond 24
graden.
Oostenrijk:
In het algemeen zonni
ratuurrond 24 graden.
Polen:
Veel zon, soms ook enkele wolkenvelden
en morgen een kleine kans op
in het zuiden mogelijk met
Maxima van 17 graden in het no
ten tot 21 in het zuidwesten.
Tsjechië en Slowakije:
Zonnig. Middagtemperatuu
graden.
Hongarije:
Zonnig. Maxima vandapg ongeil)
graden, morgen iets hoger.
ZATERDAG 6 MEI 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 06.01 Zon onder
Maan op 11.18 Maan onde
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.15 20.46 07.48.
Laag 04.17 16.35 03.58-
Weerrapporten 04 mei 20 u
Amsterdam onbew.
De Bilt onbew
Deelen onbew.
Eelde onbew
Eindhoven onbew.
Den Helder onbew.
Rotterdam licht bew
Twente onbew.
Vlissingen onbew.
Maastricht onbew.
Aberdeen half bew
Athene zwaar bei
Barcelona licht bew
Berlijn onbew
Boedapest half bew.
Bordeaux onbew.
Brussel onbew
licht bew
onbew
half bew
zwaarbew.
licht bew
onbew.
half bew.
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen onbew
Las Palmas half bew
Lissabon half bew
Locarno licht bew.
Luxemburg onbew.
Madrid licht bew.
Malaga licht bew.
Oslo half bew.
Parijs licht bew
Praag licht bew,
Rome onbew.
Split licht bew.
Stockholm onbew.
Warschau licht bew
Wenen half bew.
Zurich half bew.
Bangkok licht bew.
Buenos Aires half bew.
Casablanca half bew.
Johannesburg licht bew.
New Orleans half bev*
New York half bew.
TelAviv half bew.
Tokyo regen
Toronto onbew.
Tunis onbew.
Vancouver half bew.
