'De felle schoonheid van het leven' Concertgebouworkest maakt zich op voor groots Mahlerfeest Scheermesjestaai van Lars Norén Provocerend spel van Han Bennink Cultuur Kunst Louis Couperus krijgt museum Enthousiasme compenseert geluid Painting over Picasso MAANDAG 1 MEI 1995 -35J chef annemiek ruygrok. 071-356471. plv.-chef jan rijsdam.071 -356472 Amsterdam jos ruitersmet het Concertgebouworkest. Een sfeerteke- de dirigent, die er vanaf zeven uur (aanvang certen in eigen huis. Eerste klarinettist Jac- maar Chailly corrigeert voortdurend kc Het Concertgebouw maakt zich op voor het iet ij Mahlerfeest. Vanaf vandaag tot woensdag 17 et bjmei is het Mahler wat de klok slaat. Orkesten, ïn 1 zangers, koren en dirigenten werken extra is afhard om het Mahlerfeest 1995 internationale allure te geven. Want muziekliefhebbers uit de e gehele wereld kijken ongetwijfeld met extra belangstelling naar Nederland, in de ban van Mahler. Afgelopen vrijdagavond zette 1 wojdirigent Riccardo Chailly de puntjes op de i tgeJ met het Concertgebouworkest. Een sfeerteke ning van een openbare repetitie op het scherpst van de snede. „Ach, u bent misschien nog vermoeid van de lange reis", sprak chef-dirigent Chailly zal vend tegen de dames en heren zangers van de Stadtischer Musikverein Düsseldorf. Het uit louter amateurs bestaande koor is te gast bij het Koninklijk Concertgebouworkest en werkt mee aan de uitvoering van 'Das klagende Lied' van Mahler (uitvoering: morgenavond). Geen tijd voor vermoeidheid bij de veeleisen de dirigent, die er vanaf zeven uur (aanvang openbare repetitie) flink de vaart in heeft. Vlak voordat het belangstellende publiek de Grote Zaal mag berieden, werkt Chailly de zang stemmen vakkundig los. Telkens neemt hij een plek uit 'Das klagende Lied' en richt de zangers naar zijn opvatting. De vaste dirigent van het Duitse koor is met een enkele toevoe gende opmerking behulpzaam. Dan komt het orkest binnen. Ook de musici van het Concertgebouworkest gaan een zware periode tegemoet, met in ieder geval vijf con certen in eigen huis. Eerste klarinettist Jac ques Meertens speelt de solopartijen in de Eerste en de Achtste Symfonie van Mahler. „Wij hebben ons extra voorbereid. Ik weet niet precies wat Chailly vanavond gaat doen. Ik vermoed dat het een degelijke repetitie gaat worden. Na ruim een uur parelen de zweetdruppels van het gelaat van Riccardo Chailly. Met een gifgroene handdoek veegt hij zijn gezicht af. De handdoek hangt hij om zijn schouders. Niets ontgaat hem. De muziek gaat verder, 'Gewogen of bedrogen' verlengd leiden De tentoonstelling 'Gewogen of bedrogen. Het wegen van geld in de Nederlanden' is verlengd tot en met 17 sep tember. Het wegen van geld als controlemiddel staat centraal op deze expositie in het Rijksmuseum Het Koninklijk Pen ningkabinet aan het Rapenburg in Leiden. Vanaf 6 oktober is in het museum de tentoonstelling met het thema 'geld en oorlog' te zien. Schilder Otto de Kat overleden laren» De Nederlandse kunstenaar Otto B. de Kat is gister middag op 87-jarige leeftijd in het Rosa Spier Huis in Laren overleden. Als kunstschilder werkte hij op vele plaatsen in Eu ropa. Hij laat een omvangrijk oeuvre achter, waarvoor hij ver scheidene culturele prijzen ontving. Het werk van De Kat werd geroemd om zijn uitzonderlijke intieme weergave van interieurs, landschappen en stadsgezichten. Ook maakte hij prachtige portretten. Dans in hal Holland-Amerikalijn Rotterdam Odyssey, de nieuwste dansvoorstelling van Bep- pie Blankert, gaat op 6 mei in Rotterdam in première in de vertrekhal van de Holland-Amerikalijn. Louis Andriessen componeerde de muziek voor deze produktie. De voorstelling beslaat een deel van de Odyssey van Homerus en is een sa menspel van dans, muziek en de lange monoloog van Molly Bloom uit James Joyces Ulysses. Odyssey wordt tussen 3 en 28 mei van woensdag tot en met zaterdag opgevoerd en be gint tien minuten voor zonsondergang. Kröller-Müller laat volledige collectie Charley Toorop zien Hij hangt prominent en goed in het zicht aan het begin van de tentoonstelling in museum Kröller-Müller: 'De Portretgroep van H.P Bremmer en zijn vrouw met kun stenaars uit hun tijd' van Charley Toorop (1891-1955). Niet alleen omdat 'De Bremmergroep' met 'De maaltijd der vrienden' tot de belangrijkste werken van Toorop be hoort, maar ook omdat beide schilderijen haar status van belangrijke voor-oorlogse kunstenaar benadrukken. Im mers, op de werken prijken de portretten van vakgenoten als Rietveld, Koch, Mendes da Costa, Willink en Van der Leek naast dat van haarzelf. recensie, wunandzeilstra [Zo eenvoudig is de liefde' van Lars Norén floor toneelgroep De Appel Vertaling: mb .Karst Woudstra. Regie: Agaath Witteman, gt Tjipel: Marijke Beversluis, Sacha Bulthuis, 'vcjLarol Linssen en Hugo Maerten. Gezien: I 29/4, schouwburg, Leiden. [Welkom in de hel'. Het is een manier om je gasten te be- 4roeten. Toch gebeurt het in 'Zo is de liefde', als het acteursechtpaar Alma en Robert jia de premièrevoorstelling Hedda en Jonas bij hen thuis copitnodigt. Dat soort humor - •eer het lijkt althans als cynische hu mor bedoeld - sticht verwarring en werkt ontregelend. Het is 5, 8een belangrijk wapen in de oonstrijd die hier op het scherp van Qie snede wordt gevoerd. Vanaf rilit moment namelijk is het on vermijdelijk: beide echtparen 7; fttaat in de komende paar nach- 0; gelijke uren een hel te wachten. Dank zij schrijver/regis- seur/vertaler Karst Woudsria is liet werk van Lars Norén is ons and bekend geworden. We zijn Jus gewaarschuwd, we weten dat het er in zijn stukken hard kan toe gaat. Toch valt steeds pnieuw op, hoe meedogenloos [L;-.Jjtard Norén familieruzies en hu- "elijksleed kan analyseren. Al- a zegt bijvoorbeeld: „Mijn an maakt mij zo gelukkig. iij geeft mij iets om naar uit te zien. Een leven zonder hem." Het is scheermesjes-taal waarmee men elkaar constant te lijf gaat. Daarbij wordt veel gezegd en weinig naar elkaar geluisterd. Even onontkoombaar als de gespeelde escalatie van beide huwelijksdrama's moet het spel van de acteurs zijn. Anders ver liezen dè'stilkken vari'Lars No'-11 rén bijna al hun zeggingskracht. In de regie van Karst Woudstra, wiens werk vanwege spelerswis seling en dientengevolge ge dwongen uitstel van de premiè redatum door Agaath Witteman is overgenomen, komen de spe lers tot knappe prestaties. Elk personage in deze psychische hogedrukketel krijgt zijn eigen inzinking en zijn eigen woede- -uitbarsting. Hedda (Marijke Beversluis) veinst naïviteit en berusting als miskend actrice. Jonas (Hugo Maerten) ver schuilt zich achter wetenschap pelijke afstandelijkheid, Robert (Carol Linssen) achter hautain sarcasme. Uiteindelijk blijkt Al ma (Sacha Bulthuis) de meest kwetsbare van het viertal, al haar aanvallende felheid in het begin ten spijt. Maar alle vier de maskers vallen onherroepelijk. De Appel laat dat door vier exact bezette rollen in hecht en- semblespel zien. otterlo henk meutgeert 'De Bremmergroep' maakt deel uit van een tentoonstelling van al het werk dat het Kröller-Mül ler Museum van Charley Toor op bezit. Éénenveertig schilde rijen, zeven tekeningen en ze ven litho's. Het is weliswaar de grootste museale collectie, maar het blijft op de Hoge Veluwe een bescheiden presentatie van het werk van Toorop, die overi gens de laatste vijftien jaar al twee overzichtstentoonstellin gen in Nederland had. De expo sitie past in de reeks van pre sentaties van en rond de eigen collectie die onder directeur Evert van Straaten van start ging- 'Alle werken uit de collectie' levert dan ook geen nieuwe ge zichtspunten of theorieën over het werk van Charley Toorop op. Het is een nieuwe of her nieuwde kennismaking met een aantal werken dat de museum zalen niet of nauwelijks haalt, en dat geldt dan vooral voor de schilderijendie in hét, begin, van haar loopbaan maakte. Die periode vond;haar eind in. de jar ren dertig toen ze uiteindelijk aankwam bij de 'realistische' stijl die haar zo bekend heeft gemaakt en haar een plaats heeft gegeven tussen de 'groten' van de twintigste-eeuwse Ne derlandse schilderkunst. Leven Het levensverhaal van Charley Toorop mag zo langzamerhand als bekend worden veronder steld. Ze was een dochter van de symbolist Jan Toorop, via hem kwam ze in kontakt met andere kunstenaars en ging ze zelf schilderen. Ze debuteerde in 1909 als schilder, trouwde met Henk Fernhout, kreeg twee zoons en één dochter. Vijf jaar na de huwelijksdatum scheidde het paar, relaties met onder an deren Arthur Lehning zouden volgen. Hoewel Charley Toorop op vele plaatsen woonde heeft ze zich steeds het meest thuis gevoeld in de voor haar ge bouwde woning 'De Vlerken' in Bergen, waar ze in 1955 stierf. Tijdens haar leven maakte Charley Toorop kennis met veel collega-kunstenaars, werd met hen bevriend en ondersteunde hen zelfs (zo kocht ze werk van Mondriaan). Ze leerde ook H.P. Bremmer kennen, de man die kunstgeschiedenislessen gaf en adviseerde bij kunstaankopen. Waarmee ook de link met het Kröller-Müller Museum is ge legd, want Bremmer was tevens de adviseur van mevrouw Kröl- ler. Al in 1916 kocht ze op zijn aanraden een werk van Charley Toorop, de belangrijkste aan koop was 'De Bremmergroep' in J938. Na haar overlijden ver wierf het museum npg een aan- i tal werken, schenkingen zorg den voor verdere uitbreiding. Schoonheid Op de expositie is een aantal werken te zien uit de beginpe riode van de carrière van Char ley Toorop dat niet vaak in de museumzalen hangt. Schilderij en als 'Vuurtoren in Oostvoor- ne' uit 1915 en het twee jaar la ter geschilderde 'Compositie met naakt en vrouwenkop' ma ken duidelijk dat de stijl van werken van Charley Toorop wortelt in het symbolisme en, vooral, het expressionisme. In 'Zelfportret tegen palet' van Charley Toorop. schilderijen van veel latere da tum is die tweede bron in detai luitwerkingen nog steeds aan te wijzen. Mgar Toorop combi neerde deze met de van haar zo bekende 'realistische' stijl met de krachtige lijnen en harde contouren. In de bij de tentoonstelling verschenen catalogus waar schuwt conservator Jaap Bremer ervoor dat 'realistische' aspect in haar werk te veel le benadrukken. Zo kon ze zich absoluut niet vinden in het werk van schilders als Willink en Koch, noch in dat van ex pressionisten als Sluyters en Chabot. Wie haar schilderijen goed bekijkt moet toegeven dat Toorop niet tot de genoemde groepen behoort maar een ei- den haag gpd Aan de schrijver Louis Cou perus zal een museum worden gewijd. Het Couperus Museum wordt gevestigd in Den Haag. Onderkomen is de galerie Albert Vogel aan de Javastraat, de vroegere studio van de voor drachtskunstenaar. Vogel schreef onder meer een biogra- perus. Dit in samenwerking met fie over Couperus. het Louis Couperus Genoot- Het museum zal ten minste schap, dat met de oprichting twee keer per jaar een tentoon- van het museum een van zijn stelling inrichten over een facet belangrijkste doelstellingen in van het leven en werk van Cou- vervulling ziet gaan. Drijfkracht achter de oprich ting, van het museum is Albert Vogels dochter Caroline de Westenholz. Zij is de voorzitter van de recent opgerichte stich ting Louis Couperus Museum, waarin ook een medewerker van het letterkundig Museum en het Louis Couperus Genoot schap zitting hebben. De ope ning van het museum vindt in 1996 plaats. Tot voor kort bezat alleen Multatuli een eigen mu seum. Onlangs werd in Amster dam ook het Theo Thijssen Mu seum geopend. recensie. johan zwaan Concert: Painting over Picasso. Gezien' 29/4, De Schuit, Katwijk. Coninginnedag wordt in Kat- J rijk uitbundig gevierd. Het cen- Ml rum van het kustdorp staat op ie dag bol van de activiteiten n het bruist er zoals het er naar weinig bruist. Maar de oeveelheid energie die zater- ag in de Dwarsstraat bij jonge- :ncentrum De Schuit te vinden as, was voor de meeste Katwij- ers toch iets teveel van het iede. Met de vingers in de [ren liepen toevallige passanten jnel verder. De Amerikaanse ze venkoppige formatie Painting [ver Picasso gaf er een alleszins jittig openluchtoptreden, dat iets korter werd dan jepland. aar^ Reden hiervoor was het ge- VD^|iid dat behoorlijk vervormd en /einig uitgebalanceerd uit de )eakers denderde. Normaal ?sproken is het al moeilijk de ïuziek van deze in Amsterdam /onende band te benoemen, ïaar bij dit concert werd het lierdoor nog lastiger gemaakt. »e subtiliteit die vooral in de /at technischer nummers van Amerikanen thuishoort, pais op het debuut Hello (sep- ïmber 1994) te horen is, was ir te zoeken. Zanger John indlam maakte al snel zijn ex- uses. Even voor het optreden >ad hij tijdens een extra sound- :heck zelf nog geprobeerd de ilanken enigszins in goede ba ten te leiden, maar ook dit nocht niet baten. De nummers, lie toch al vaak grillig van vorm Zanger John Lindlam deed erg z'n best het geluid nog wat te verbeteren, maar veel hielp het niet. genieten één voor één omhoog. Hoewel hier in het begin nog wat lacherig op werd gerea geerd, creëerde de voorman hiermee uiteindelijk een hevig pogoënde voorhoede. Ook bas sist Jacob Savin en gitarist Doug Ehren stapte regelmatig het po- zijn, variërend van punk tot country western, werden nu in een wat ruw jasje gehesen. Painting over Picasso presen teerde zich in Katwijk evenwel als een enthousiast muzikan- tencollectief, dat zeer geschikt is als gangmaker voor een feest dag. Meteen vanaf het eerste nummer riep de gedreadlockte Lindlam de ongeveer 400 be zoekers op tot actie. Toen hij merkte dat deze oproep geen effect had, liep hij het podium af en trok de mensen die van het stralende zonnetje zaten te FOTO DICK HOGEWONING dium af om tussen het publiek hun muzikale kunsten te verto nen, waarbij Ehren begeleid werd door een headbangende Katwijken Zo kon de pijn van de te kort schietende geluidskwali teit toch nog iets worden ver zacht. recensie ken vos Concert: Han Bennink met Trio San Fran cisco. Gehoord: 29/4, Jazzpodium Hot House, de Burcht, Leiden. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Hot House was be sloten om Nederlands slagwer ker met het de grootste staat van dienst in de geïmproviseer de muziek een concertavond te vullen met muzikanten naar ei gen keuze. Oorspronkelijk was een grotere en minder voor de hand liggende combinatie ge pland, maar muzikaal gezien was het Trio San Francisco op zijn minst een goede keus. Dit blazerstri,o van in al jaren in Ne derland werkende blazers van buitenlandse herkomst kan als weinig andere groepen het flexi bele weerwerk bieden aan het soms provocerende spel van Bennink. Han Bennink had er duidelijk zin in, en hoewel bijna alle the matische initiatieven van de kant van het trio kwamen, was er sprake van een vruchtbare wisselwerking die de som der delen oversteeg. De drie blazers, Sean Bergin, Tobias Delius en Daniele d'Agaro, speelden zo wel oudere als enkele nieuwere stukken, materiaal dat in zijn diversiteit de uiteenlopende achtergronden en eigenschap pen van de groepsleden weer spiegelt. Zo staan subtiel gear rangeerde kamermuziekjes, eu forische Zuidafrikaanse kwela's Mondriaan trekt 185.000 bezoekers maar Chailly corrigeert voortdurend koor en orkest. De gebarentaal van zijn handen is fas cinerend. Het worden belangrijke weken voor Chailly. De traditie die Bernard Haitink met het Koninklijk Concertgebouworkest heeft op gebouwd, is volgens vele kenners niet te eve naren. In hoeverre wil Chailly zijn persoonlijk stempel op de uitvoeringen drukken? „Dat kan en wil ik niet zeggen. Het publiek mag dat van mij beoordelen", verklaart hij na afloop van de repetitie. „Ik laat uitsluitend de muziek spreken. Dat moet genoeg zijn." De Mondriaan-tentoonstelling in het Haagse Gemeentemuse um heeft 185.000 bezoekers ge trokken. Dat is veel minder dan de 300.000 waarop de organisa toren hadden gerekend. Voor eventuele tekorten heeft de Haagse gemeenschap zich eer der voor 300.000 gulden garant gesteld. Daarvan moet het me rendeel nu worden aangespro ken. Volgens de Stichting Mon driaan 1994 bedraagt het tekort niet meer dan enkele tonnen. De tentoonstelling duurde ruim vier maanden. Van de betalen de bezoekers kwam '40 procent uit het buitenland. Het museum had de deuren ook 's avonds ge opend, maar daar werd slechts beperkt gebruik van gemaakt, aldus de stichting. BIOSCOPEN gen weg ging, op zoek „naar de felle en directe schoonheid van het leven", zoals ze het zelf eens zei. 'Charley Toorop. Alle werken uit de collectie van het Kröller- Müller Museum' t/m 29 okto ber in het Kröller-Müller Mu seum, Hoge Veluwe. Open: di. t/m zo. 10.00-17.00 uur. en volksmuziek-achtige melo dieën in het repertoire. Met op vallend plezier - het opvallend slordig geklede trio treedt niet zo vaak op - en de nodige hu mor ging het drietal keihard van start met drie scheurende te- oorsaxen die in luidheid alleen overtroffen werden door de dy namische capriolen van Ben nink. Han Bennink was kennelijk in vorm, want afgezien van wat vlakke momenten in het begin van de tweede set liet hij over tuigend zien en horen waarom zoveel buitenlandse collega's door hem geïnspireerd worden. Met prachtig getimede, harde breaks, een groot arsenaal aan onorthodoxe technieken en vi suele grappen vergrootte Ben nink structureel de spannings boog van het ook op zichzelf zeer onderhoudende trio. De drie blazers laten ook geen gelegenheid onbenut om het klankbeeld te verbreden en te versmallen door een wisselende instrumentaties - er wordt bij voorbeeld door alle drie uitste kend klarinet gespeeld - en tel kens veranderende taakverde lingen. Hoewel het publiek het niet altijd even makkelijk werd gemaakt door schrille klanken en soms abstracte improvisa ties, werd het publiek door de ontspannen presentatie en de ritmische continuïteit van de meeste stukken geboeid. Dat er om twee toegiften werd ge vraagd, zegt genoeg. LEIDEN LIDO 1, 2, 3, 4 en STUDIO tel 071- 124130/133210, Steenstraat 39. LIDO 1 Outbreak 16 jr., dag, 18.45 en 21.15, 101 Dalmatiërs al., vr. t/m woe 14.30 uur. LID0 2 Richie Rich al., vr t/m woe 14.30. Legends of the Fall al., dag. 18.45 en 21.15. LIDO 3 Drop Zone al., dag 18.45; vr t/m woe ook 14.30. Pulp Fiction 16 jr., dag. 20.45. LIDO 4 Dumb and Dumber 12 jr., dag 18.45; vr t/m woe ook 14,30. Forrest Gump al., dag. 20.45. STUDIO Stargate 12 jr., dag 18.45 en 21.15; vrt/m woe ook 14.15. LUXOR tel: 071-121239, Stationsweg 19. Streetfighter 12 jr., dag, 18.45, 21.30; zo ook 14.30. TRIANON tel: 071-123875, Bree- straat 31 Shallow Grave dag. 19.30,21.45 Quizz-showdag. 19.30,21.45. KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrouwen kerksteeg 10. What's eating Gilbert Grape do t/m woe 19.30.21.45. Short Cuts ma 20.00. The unbearable lightness of being di 20.00. Four weddings and a funeral woe 20.00, 22.15 uur. LAK CINEMA Cleveringaplaats 1. High Hopes ma 20.30 uur. ALPHEN AAN DEN RIJN EURO 1 Dumb and Dumber al,, dag. 18.45, za t/miwoe ook 13,45; zo ook 16.15. Stargate 12 jr., dag. 21.45. EURO 2 Richie Rich al., dag. 18.45; za t/m woe ook 13,45; zo ook 16.15. The River Wild 12 jr., dag. 21.00. EURO 3 Outbreak 12 jr., dag. 18.45,21.30; za t/m woe ook 13.45; zo ook 16.15. EURO 4 Forrest Gump al., dag. 20.30. 101 Dalmatiëers al., dag. 18.30; za t/m woe ook 14.00; zo ook 16,15, The Adventures of Priscilla di 20.30. VOORSCHOTEN KINDERBIOSCOOP CC tel: 071 614354, Prinses Marijkelaan 4. De Leeuwekoning al., zo ma woe do 14.00. The Pagemaster al,, Nederl. gespr,; zo ma woe do 15.30. DEN HAAG ASTA 1. tel: 070-3463500, Spui 27. Stargate 12 jr., dag. 13.15, 16.00, 18.45,21.30. ASTA 2. Highlander 3, The final Conflict 16 jr., dag. 13.15, 16.00, 18 45, 21.30. ASTA 3. Shallow Grave 16., dag. 13.15, 16.00, 18.45,21.30. BABYLON 1 tel. 070-3471656, naast Centraal Station. Pret-a-porteral., dag. 13.15, 16.00, 18.45,21.30. BABYLON 2 Forrest Gump 12 jr., dag, 13.15, 16.30,20.30. BABYLON 3 DeTasjesdief al., dag. 13,15. Immortal Beloved 12 jr., dag. 16.00, 18.45, 20.30. METROPOLE 1 tel. 070-3456756, Carnegielaan 15, Outbreak 12 jr., dag. 13,15, 16.00, 18.45,21.30 METROPOLE 2 Legends of the fall 12 jr., dag, 18.45,21.30. 101 Dalmatiërs dag. 13.15, 16.00. METROPOLE3 Nell al.. dag. 21.30. Richie Rich al., dag. 13.15, 16,00, 18.45. METROPOLE4 Dumb and Dumber al., dag. 13,15, 16.00, 18.45. My Life al.dag. 21,30. METROPOLE 5 Pulp Fiction 16 jr., dag. 21.15 101 Dalmatians al., dag. 13.15, 16.00, 18.45 ODEON 1 tel. 070- 3462400/3462401. Herengracht 13 Street Fighter 12 jr., dag. 13.15, 16.00, 18.45.21.30. ODEON 3 Drop Zone 16 jr., dag. 18.45, 21.30 101 Dalmatiërs al., dag. 13.15, 16.00. ODEON 4 Riksbioscoop The Flintstones al., dag. 11.45, 14.15. 16.45, 19.15,21.45. HAAGS FILMHUIS tel. 070-3656030, Spur 191. Living with an idiot 16 jr., dag. 19.30, zo ma di wo 16.15. Jour de Fête al., dag 20.15, zo ma di wo ook 14.00. Les Silences du Palais 16 jr., dag. 22.00. Lamericaal., dag. 21,45. Moeder Dao dag. 18.30, zo ma di wo ook 14.00. My Geisha ma 19.30, Le Mépris d i 19 -

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 13