Economie Beurs
Schuldenlast zal het rijk nog jaren achtervolgen
MAANDAG 24 APRIL 1995
156 H L
ECONOMISCH KORT
COMPUTERCONCERN APPLE
uit de Verenigde Staten heeft in
de eerste zes maanden van het
op 1 september 1994 begonnen
boekjaar een winst behaald van
261 miljoen dollar (een kleine
400 miljoen gulden). Dat is veel
meer dan de magere 57 miljoen
dollar uit de eerste helft van het
vorige boekjaar. De omzet
groeide van 4,5 miljard tot 5,5
miljard dollar.H7D L4.5D
HET AANTAL VACATURES in
de particuliere sector is eind vo
rig jaar gestegen, maar het ni
veau is nog steeds erg laag. Vol
gens het Centraal Bureau voor
de Statistiek (CIJS) is er op de
arbeidsmarkt hooguit sprake
van een begin van herstel. Eind
december vorig jaar waren er
43.000 vacatures. Een kwartaal
eerder waren dat er 39.000.H7D
L4.5D
IN DE BOUW dreigt de komen
de jaren een tekort aan vakbe
kwaam personeel. Dat vreest
het Economisch Instituut voor
de Bouwnijverheid (EIB). Tot
het jaar 2000 neemt de vraag
naar werknemers in de branche
licht toe, terwijl het aantal men
sen dat vanuit het onderwijs be
schikbaar komt voor deze be
drijfstak afneemt. Dit wordt ge
concludeerd in een onderzoek
naar de arbeidsmarkt in de
bouw in de periode 1993-2000
dat is uitgevoerd door het EIB-
.H7D L4.5D
GROTE INTERNATIONALE on
dernemingen lijken minder be
reid tot overname van buiten
landse bedrijven. In de eerste
drie maanden van dit jaar wa
ECONOMIE GESNAPT
ren er 1.197 overnames, tegen
1.268 in het eerste kwartaal van
1994. Wel worden steeds grote
re overnames gepleegd. De to
tale waarde van de grensover
schrijdende transacties steeg
met 39 procent tot 42 miljard
dollar. Dat blijkt uit kwartaalon
derzoek van accountantsbureau
KPMG. De toename van de to
tale transactiewaarde is het ge
volg van meer zogenoemde
'megadealswaarbij één mil
jard dollar (1,55 miljard gulden)
of meer in het spel is.H7D
L4.5D
DE EFTELING in Kaatsheuvel,
Nederlands grootste attractie
park, heeft vorig jaar iets min
der bezoekers getrokken dan in
het recordjaar 1993 toen 2,5
miljoen mensen een kaartje
kochten. Het attractiepark ont
ving 2,27 miljoen betalende
gasten. Dit is vrijdag door de Ef-
teling bekendgemaakt. De tota
le bedrijfsopbrengsten (jiark,
hotel en golf) stegen van 108
miljoen gulden in 1993 naar 109
miljoen vorig jaar. Het groeps-
resultaat na belastingen klom
van 7,7 miljoen in '93 naar 8,5
miljoen in '94.
DE EXPORT VAN groenten en
fruit naar Rusland komt dit jaar
in rustiger vaarwater. Dat voor
spelt de Algemene Nederlandse
Bond van Groenten- en Fruitex-
porteurs. Vorig jaar steeg de uit
voer naar Rusland spectaculair
van 3500 naar 115.000 ton.
Voorzitter J. Verbeek maakte dat
vandaag in Den Haag bekend
bij de presentatie van het jaar
verslag 1994. Verbeek consta
teert dat de koopkracht van de
Russische consument terug
loopt. „Men koopt minder vaak
en minder luxe."
Een huis op hypotheek, dat kan er wel mee door. Een
nieuwe auto op de pof ligt al weer iets gevoeliger. Een
nieuwe keuken of een compleet ingerichte voortuin op
afbetaling noemen we verhullend 'geleased'. Wie
schulden maakt, loopt daar in het algemeen niet mee
te koop. Maar minister Zalm (financiën) heeft er wei
nig moeite mee. De ontvangsten van het Rijk uit belas
tingen en dergelijke zijn bij lange na niet groot genoeg
om de uitgaven te betalen. Daarom leent hij jaarlijks
miljarden guldens, net als zijn voorgangers uit vorige
kabinetten.
Volgens de Rijksbegroting voor 1995 bedragen de
uitgaven van het Rijk dit jaar zo'n 230 miljard gulden.
Daar staan ontvangsten tegenover van 179 miljard.
Tussen uitgaven en ontvangsten zit dus een gat van 51
miljard. We noemen die 51 miljard het begrotingste
kort of ook wel de financieringsbehoefte van het Rijk.
Om dat tekort te dekken zal het Rijk zich in de
schuld moeten steken: Dat gebeurt voor een deel door
de plaatsing van staatsobligaties op de openbare kapi
taalmarkt, waar elke geïnteresseerde belegger een
stukje overheidsschuld kan kopen. En het Rijk leent
ook onderhands, bijvoorbeeld bij het Algemeen Bur
gerlijk Pensioenfonds (ABP), het pensioenfonds van de
ambtenaren.
Zo op het eerste gezicht lijkt het of de staatsschuld
in 1995 met 51 miljard toeneemt. Maar dat valt geluk
kig mee. In het uitgaventotaal van 230 miljard zit een
bedrag van bijna 32,5 miljard aan schuldaflossing be
grepen. Dat geld betaalt de minister terug aan de
schuldeisers om het vervolgens weer van ze te lenen.
De staatsschuld wordt daardoor per saldo niet groter
of kleiner. Als we de aflossing buiten beschouwing la
ten, komen de Rijksuitgaven uit op 198 miljard gulden.
Het tekort is dan 'nog maar' bijna 19 miljard. Die 19
miljard, het begrotingstekort verminderd met de
schuldaflossing, heet het financieringstekort. Dit is het
bedrag waarmee de staatsschuld toeneemt.
Eind 1995 zal de totale schuld van het Rijk zijn op
gelopen tot bijna 403 miljard gulden ofwel 64,3 pro
cent van het bruto binnenlands produkt van dat jaar
(het BBP is de waarde van de binnen onze landsgren
zen voortgebrachte produktie). Om te vergelijken: in
1980 was de staatsschuld nog maar een krappe 100
miljard (29,6 procent van het BBP). Die groei is vooral
te wijten aan de enorme financieringstekorten die we
EXPLOSIEVE GROEI RENTE-UITGAVEN
Rijksuitgaven 1980-1995 in miljarden guldens
40 x 1 miljard gulden
i Onderwijs Wetenschap
i Rente op de overheidsschuld
Verkeer en Waterstaat
jaren 1980 '82 '84
'90 '92 '94 '95
in de jaren tachtig kenden. Zo liet de begroting van
1984 een tekort zien van 31 miljard (ongeveer 9 pro
cent van het BBP).
Met het groeien van de schuld zijn ook de verplich
tingen die aan de schuld vastzitten, pijlsnel gestegen.
Uit de figuur blijkt dat het bedrag dat het Rijk jaarlijks
aan rente moet betalen in de periode 1980-1995 is ver
viervoudigd: van 6,9 miljard gulden naar 28 miljard.
Aan het feit dat 1995 een kleine daling laat zien mag
niet de conclusie worden verbonden dat we 'brand
meester' kunnen roepen. Die daling hebben we alleen
maar te danken aan het feit dat we dit jaar nogal wat
leningen met een hoog rentepercentage aflossen om
dat geld vervolgens terug te lenen tegen de huidige la
gere rente. Na '95 gaat de stijging, in een afgezwakt
tempo, gewoon door.
Bij het vergelijken van guldensbedragen tussen toen
en nu is overigens wel een beetje voorzichtigheid ge
boden. In de loop van de jaren is er geldontwaarding
geweest, het gemiddelde prijspeil is gestegen. De gul
dens van 1980 hadden meer koopkracht dan die van
vandaag. Maar als we de groei van de rentelasten ver
gelijken met de uitgavengroei op een paar andere ter
reinen, blijkt dat er tot voor kort sprake was van een
ware rente-explosie. Als voorbeeld is in de figuur ook
de ontwikkeling van twee andere uitgavenposten gete
kend: Verkeer en Waterstaat en Onderwijs en Weten
schappen. Aan bruggen, wegen, dijken enzovoort be
steden we in 1995 zo ongeveer hetzelfde bedrag als 16
jaar geleden. Onderwijs en Wetenschappen ging van
25 miljard gulden naar 35,1 miljard (een toename met
40 procent). En dan te bedenken dat daar tegenwoor
dig ook nog Cultuur onder valt.
Nog duidelijker wordt het beeld als we de rente-uit
gaven uitdrukken als percentage van de totale Rijks
uitgaven. In 1980 maakten de rente-uitgaven nog geen
5 procent uit van het voor dat jaar begrote totaal van
132 miljard gulden. In 1995 is rente 'goed' voor maar
liefst 12,2 procent van de begroting. Daarmee nemen
de rente-uitgaven, achter Onderwijs, Cultuur en We
tenschappen, de tweede plaats in op de begroting. Het
aandeel van Verkeer en Waterstaat zakte van 7,5 pro
cent (1980) naar een miezerige 5 procent en Onderwijs
en Wetenschappen daalde van 19 naar iets onder de
15 procent. Als het aandeel van de rente in de Rijksuit
gaven stijgt, krimpt de ruimte voor andere bestem
mingen. Voor overheidsuitgaven die onze economi
sche structuur kunnen versterken (zoals investeringen
in de Betuwe-lijn, dijkversterking, onderzoek en ont
wikkeling en onderwijs), is dan steeds minder plaats.
Erger nog: om het overheidstekort verder te laten da
len, en daarmee de groei van de staatsschuld, zijn ver
dere bezuinigingen op de overheidsuitgaven niet te
vermijden. Het financieringstekort mag dan wel fors
zijn afgenomen (zo'n 3 procent van het BBP in 1995),
maar ook bij een klein tekort stijgt de staatsschuld
nog. Het explosiegevaar is onder controle, maar we
zullen nog een reeks van jaren moeten opdraaien voor
de tekorten uit het verleden.
Lloyd's ontkent
naderend einde
Het voortbestaan van Lloyd's
Londen is niet in gevaar. „Pi
speculatie", luidde de rca<
van een woordvoerder op
alarmerend artikel in de hu
pendent on Sunday dat de
1688 opgerichte verzekeraar 1
einde van het jaar niet
len.
Volgens een functionaris
het ministerie van handel e
dustrie staat Lloyd's er fi
cieel zo slecht voor dat het
eens zou kunnen zakken vo
het jaarlijkse solvabiliteitsei
men, dat voor elke Britse
keraar verplicht is. Lloyd's lie
de afgelopen vijf jaar in totaa
miljard pond (22,3 miljard
denverlies geleden. Daarvo
draaien de names op, zoals
leden van Lloyd's heten die n
hun vermogen persoonlijk bc
staan voor uitkeringen r
den schade. Zij kunnen of v
len het geld echter niet opbre
gen.
De woordvoerder probeer
gisteren de zaak te sussen. V
gens hem is Lloyd's niet
plan het bijltje erbij neer
gooien. „We proberen een re
ling te treffen met de nann
voegde hij eraan toe. Tege
woordig zijn er nog maa
particuliere leden tegen 31.5
in 1989.
Lloyd's maakt zijn resultati
met een achterstand van
jaar bekend. Die over 1992 v
den volgende maand beken
De krant Lloyd's List houdt 1
op een verlies van 1 milja
pond (bijna 2,5 miljard gulder
Volgens analisten is Lloyd's
afgelopen jaren echter we
winstgevend geworden.
BINNENLANDSEAANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
alhlon groep
81.90 81.70 goudsmit
55.00 a 55.00A
68.00 68.70 nedcon groep
72.00A 72.00A nedschroel holt
40.40 40,50 newayseleclr.
67.00A 67.00A
70,90 71.30
68,70 69,50
165,00 165.00A
200,00 202,00A
29.10 f 29,10e
10,30 f 10.30A
1510.00A 1510.00A
1388.00A 1388.00A
1385.00A 1395,00
900,00 900.00b
39,30 39.30 kondor
63.00A 63.00A
37,50 37.50A
39,00 39.00A
21.00 21.30A
42.50 42,50
180.00A 180,00A
110.00 110.00A
25.00A 25.00A
93,00 93.00A
126,50 127,70
239.00 240,30
37,00 37.00A
80.00 79.80A
Idmg d'95 190.00A
7.00 17.00A polynorm
98,30 98,00
31,00 A 31.00A
30.00 30.80
118,50 118.50 simac l
13.70A 13.70 A sligrot
231.00 231.00A sm.tin
45X0 staal b!
ihmxgustavsb 52,00 - 51.80A stad fc
45.00 45,00e teiegra
429.00a 430.00a textgri
52.60A 52.00 tulipcc
138,50 138.50A twentt
207.00A 205.50A umlever 7
8300.00 8200 00 uniever7
84.80 84.80 unonl.et!
1615.00A 1625,00 ver .glas n;
21300.00A 21200.00A vilenzo
22600.0OA225OO.0OA vnu p-e'
32X0 32XOA vredestein
2.50 f 2.50e wege.-erc
9150 93 30A wlfnV
119.00A 119.00A west inv I
19X0 19.101 wester sj'
24CO.OOA 2400.00A wewele/ci
52.60A 52.60A wolft, ham
•7525.00A 7525.00A woll kluw.
23,50 23,50
d'95 54,00 53,70
160,20 160,00
59,70 59.70A
1995,00A 1995.00A
106,20 106.10
18.00A 18,00 A
60.00A 60.00A
203.00 203,30
110,50 110.50A
1110.00A 1110.00A
620.00 b 620.00A
40.30 40.30A
125.00A 124.00A
64.70A 64.70A
36.10 36,10
69.00 69.00A
480.002 478.00e
fokker eert.
fortis amev
gist brocc.
heineken
nedlloyd
océ vd gr.
pakhoed
06/05/94 53.40
21/04/95 90,20
21/04/95 42,80
26/04/94 164,00
29/08/94 27,10
31/10/94 62,60
13/05/94 184,30
14/09/94 117,00
02/01/95 14,50
22/04/94 8.10
21/04/95 65,50
04/05/94 35,20
22/12/94 206,50
29/08'94 56,80
42,50
71,00
208,00
156,50
18,30
17,50
79,90
51,10
265,00
83,00
85,30
84,20
57,30 04/08/94 41.60
54,00 06/02/95 42,10
211,70 28/04/94 177,50
59,80 22/12/94 47,60
85,30 13/05/94 43,00
57.70 57,60
119,30 119,30
55,00 54,90
179,40 ,179,00
29/08/94 47,80
19/04/95 70,80
22/04/94 37,60
26/04/94 178,40
29/04/94 37,80
02/09/94 162,90
02/01/95 101,20
24/03/95
27/06/94
07/07/94
23/03/95
03/03/95
20/06/94
12/07/94 201,30 200,80
23/03/95 126,40 126,40
27/06/94 16,80 16,50d
31/03/95 8,80 8,90
07/10/94 79,90 79,90
24/03/95 37,90 37,90
20/06/94 262,60 263,00
20/04/95 58,40 58,80
07/04/95 69,00 68,00
07/10/94 80,30 79,80
09/12/94
27/06/94
08/03/95
21/06/94
27/03/95
27/09/94
24/03/95
22/06/94
25/10/94
23/03/95
27/06/94
24/03/95
18/04/95
21/06/94
54,00
51,90
77,50
263,40
59,10
68,50
80,20
47,00
46,70
42,20
204,20
42,70
54,50 54,90
178,50 178,90
32.00 32,30
69.00 69,50
200.00 200,70
126,00 126,50
16,40d 16,50d
8,70 8,90
68,00
79,70
46,70
46,40
NOTERINGEN BIJGEWERKT TOT 11.00 UUR
VERKLARING DER AFKORTINGEN
vorige koers (slotkoers)
laatste koers
laten
f gedaan en laten
g bieden en ex dividend
h laten en ex dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
ho hoogste koers
la laagste koers
s .stopkoers
sk2 slotkoers 2 beursdagen terug
OVERIGEOBLIGATIES
BUITENLANDSE AANDELEN
460.00A
37X0A 3&30A
35,00a 35,00a
61,00 A 61,00 A
54,'70A 55!/OA
11.40A 11.30A
8,60
1880,00
27.30A 26,70 polaroid
54.00A 54.90A quaker
82.50A 82.50A
38.50b 38,50b
103,00A 105,00 b tandyco
35.20A 35.50A Idkcorp
32.00 a 32,00a
34.00A 34.00A
8.00A
900.00
640.00A
520,00
26.00A
7,03 107,30 107,35 A mb61/487-9!
101,20 A 101.20 A
95.30 95,30 A
100.20 A 100,20
96.00 95.90
aab bb 7 93-03
13.20 113.50 HI
100,95 A 100,95
102,25 A 102.25,
1470,00
63X0 b
56.30A
9X0a
70.00A
57IÖO A
270,00b 270.00b
40.00A 40.00A
30.00A 30.00A
63.00A aab 61/2 94-99$
540A - aab 61/8 94-07
53.00A 53.80A aab 41/2 94-97
100.00 - aab 31/2 86 nzS
43.00A 43.00A aegon 57-8 93-98
400,00 - aegon 43/4 94p04
48.00A 48.00A aegon 0 90-00
3000,00 - ahold 75/8 93-00
66.40A akzo nobel 63/8 9;
28.70A 30.0QA asfinag61/8 93
500,00 - as.an 73/4 85
30.00A 30.00A bad.-wurtt.738 94
55.10A 55.70A bq.nat pans 7 94
10.40A 10.00A bayr hyp 61894
17 80A 17 80A bayrgiro 63/8 94
41,00a 41.00a bng91894-04
14,60b 15.00A bng 73-4 94-96
6,19 98,80 99.00
96,20 A meesp 81/2 92-02
6,69 103,70A 103,60
,4,20 A meesp 6 93
94,40 A nib 73/4 95-0;
bng 658 93-01
bng 61/4 93-00
bng 51/4 94-98
102,00 A 103,00
5,83 102,00 102.05 mbo 73/4 92-02
8.82 102,00 I 102,00 A nws 658 93-03
7,23 103,40 A 103.45- océ 918 92-97
7,07 103,10 103.15 oostenr. 61/293
6,41 105,00 105,00 oostenr 61/4 94
7.06 99.75 I 99,60 óster.p. 61/8 93
6.51 102.00 102,00 phil.ps warrant
ahil 81/4 95p05
jostbank 6 88
x.quebec 73/4 92
6.43 99,10 A
STAATSLENINGEN
7.73 106,20 A 107.&A rabo81/4 92-7
8.30 100,50 101,00
109.40 109.40
112.10 112.10
110.80 110.80
10031 100.31
97.40 97.28
100.90 100.95
101,10 101.10
102,48 102,50
7,19 100.75 A 101.00
7.20 106.90 A 106.90 A rabo 61/2 88-98
109.40 109.40 n! 7 93-03 100,25 100.30
110,15 110.20 nl63'4 78-98 100.80b 100.80b
nl 61/286-9*
I05.4C 105.40 -nl 63/4 86-96
108.65 108.65 nl 63 4 88-98
109.30 109.35 nl63<4 89-99
107,25 107.25
107.50 - 107.60
107.60 107,70
107.15 107,15
107,15 107.15
105,25 105.30
101.90 101,85
101.75 101,70
101,32 101,32
101,15 101,15
100,55 100.55
101.23 101.23
101,28 101.28
6,62 103.70 103.50
7.27 96.90 96.95 A rabo 61/8 93-01
6.68 107,30 A 107.30 rato 57« 94-02
7,24 104,00 A 104,20 A rabo 57/8 94-04
6.79 100.95 A 101.00 A -abo5i2 86-96
7.15 93.50 A 93.60 A rabo bbf 5D2 94
6.87 110,25 A 110.30 sara lee 6 94-97
6.77 103,65 103.75 sbzhn 61/294
7 05 97.35 A 97.35 shv99J-06a
5.14 101,30A 101.30 A snsgr73/4,95p02
6.05 100.60 A 100.60 snsg-61/294p01
12,32 90.00 A 95.00
52,20 52,20
6.13 103,30 103,50
7.04 98.20 A 98.20 A
7,29 109(40 A 109.40 A
97.60 97,60 abn,
96,00 95,85 abn.
103,60 A 103.60 A abn.
6.27 101,00 A 100.80
7.82 81,00 A 82.20
22.95 23,40
in 370,00 10 41,00
er 390,00 33 1,00
13 80b' 15,00
jul 390,00 13 3.60
lul 395,00 50 -
akt 400,00 52 9,50
jul 10,00 11 0X0
akt 10,00 21 1,00
jul 70,00 10 10,50 a
akt 85,00 19 0,80
Jul 35,00 50 3,60
I 55,00 20 1,70. 1,9
I 60,00 512 4,30 4,2
0,00 20 0,60
0,00 11 35,30
I 55,00 34 2,40
ul 720,00 20 19,50 18,0
5,00 50 60,00 a 59,0
20 21,30 21,50a
26 3,00 3,00
EDELMETALEN
Amsterdam - Prijzen van vorige t
75.00 22 16,3
o99 85,00 27 8,00 a
80.00 18 >1,20
19,180-19.780
19.080-19.680
21,380
jun 155,00
jun 160.00
sep 150.00
10 10,50 10.50
I 55.00 133 1.80 2.10
I 60,00 25 0,60 b 0.90
CONTANTVREEMDGELD
rt 155.00
ul 195,00
ul 200,00
195,00 51 3",80a
jan 55,00 20 -
jul 47,50 10 2,00
jul 50,00 39 2,80 a
20 5,40 a 5.20
5,00 58 0.70 a
- 97,00 25 2,00 a
1 90,00 100 4.50
5,00 100 4,80 5,60
0,00 54 3,50 3,60
jul 195.00 10 1,40 1,20
o97 145,00 10 44,50 43,10
mei 55,00 82 1,20 1 10
0,0027 0,004
BELEGGINGSEONDSEN
103,50 103,70 A
100,65 100,65 A
102,20 102.20 A
6.94 105.40 A 105,60
7,32 104,40 104.60
5,47 102,60 A 102.50
6.42 104.20 A 104.15 A
6.20 101.80 101.70
102,10 102,10 A
7.14 97,60 A 97.60 A
100.30 A 100.40
94.60 - 94.65
91,55 91,50 -
99 80 A 99.80 A
6.52 96.60 96!60
6.60 109.30 A 109.30 A
5,37 101.80A 101.80 A
98.90 98,85 A
49.30A 48,70
37,00 37,10
24,90 24,30
108,00 108,00A
139.00A 140.00A
85.70 85,70
54,00 53,70
99.20A 99.20A
2.09 A 2.09A
2.15A 2.15A
2.46A 2.46A
2.05A 2.05A
33.20A 33.70
japan fundeert,
korea pacil.tr.
leveraged cap
130,20 130,20
465,00 465,00
165,00A 166,00
44,70 44,90
7100,00
16.40 16,00e
55.20 55,20
14,90 15,00A
117.80A 117.80A
135.20 135.20
49.20 49.50
0.15e 0,15b
12,45 12.50
57.60A 57.70A
56.90A 56.90 vsb
tg petroleumhaven
tokyupac.hold S
tokyo seaboards
569,00A 569.00A vsbrer
46.50A 46.70A wbom
128.50 128,50A
59,20 59.40
postbank aandelenf"
rente plus fund
35,65 35.70
