Bier
Smaak
Sappige vruchten uit China
VRIJDAG 21 APRIL 1995
MENU VAN
DE DAG
Hïï
voorlichtingsbureau
voor de voeding
GROENTESOEP
KERRIE-KAASSOUFFLET
(zie onderstaand recept)
RAAPSTELEN
AARDAPPELPUREE
Warm de oven voor op 200 graden Celsius. Maak 1
pakje kerriesaus volgens de gebruiksaanwijzing op
de verpakking klaar, maar gebruik 2 dl water. Roer
75 g geraspte oude kaas door de saus. Splits 2 eie
ren. Roer de dooiers los met 2 eetl. warme saus en
roer ze door de massa. Spatel 2 stijfgeklopte eieren
door de saus en giet het geheel in een beboterde
schaal. Laat de soufflet in 30 minuten midden in
de oven rijzen en bruin kleuren.
Per persoon: 1100 kilojoules, 260 kilocalorieën,
19 g eiwit, 16 g vet, 9 g koolhydraten.
SPAANSE VISSCHOTEL
fzie onderstaand recept)
PREI
CHOCOLADEMOUSSE
Kook 500 g aardappelen 15 minuten in weinig wa
ter, snijd ze in plakken en leg ze dakpansgewijs in
een ovenvaste schaal. Fruit 1 gesneden ui in 1 eet
lepel olie. Voeg 1 blik tomatenblokjes op tomaten
sap toe en stoof dit 10 minuten op een zacht vuur.
Leg 300 g schoongemaakte wijtingfilet op de aard
appelen, druppel er 2 eetlepels citro.ensap over en
strooi er peper en zout over. Verdeel de tomaten er
over, dek de schaal af en zet hem 25 minuten in de
een voorverwarmde matig hete oven (175 C).
Per persoon: 1749 kilojoules, 418 kilocalorieën,
35 g eiwit, 7 g vet, 56 g koolhydraten.
RUNDERSAUCUS
BLOEMKOOL MET KAAS
AARDAPPELEN
KARAMELTAART MET BANAAN
fzie onderstaand recept)
Bestrijk een kleine springvorm (o 13 cm) dun met
margarine en beleg de bodem met 10 lange vin
gers. Maak een pakje karamelmousse klaar volgens
de gebruiksaanwijzing op de verpakking en ge
bruik daarbij 3 dl magere melk. Snijd 1 kleine ba
naan in plakken, druppel er wat citroensap over en
verdeel ze over de lange vingers. Schep de kara
melmousse er op, strijk de massa glad en laat de
taart opstijven. Snijd de taart in 6 punten en gar
neer eventueel met een toefje slankroom en cho
coladevlokken.
Per persoon: 537 kilojoules, 125 kilocalorieën, 3
g eiwit, 1 g vet, 25 g koolhydraten.
Alle recepten zijn bedoeld voor twee pen
LIEVELINGSRECEPT
Een exotisch recept
SEN, datje met tien
ROOKWORST
L. H. SCHOORL UIT VEL-
op tafel hebt.
Smelt de boter, laat de ro
zijnen, pinda's en brandne-
Nodig: 1 rookworst tels even smoren. Doe er
van 200 gram; mes- daarna de kleingesneden
puntje boter; mes- rookworst bij en sprenkel
puntje marmite; Ie- er wat citroensap over.
peltje citroensap; 200 Maak het geheel op smaak
gram vers brandne- met marmite. Voeg als
telblad; 400 gram laatste de uitgelekte maïs
maïs; 10 rozijnen; 10 toe en verwarm alles nog 5
pinda's. minuten met het deksel op
de pan.
Hebt u ook een lievellngsre-
cept, stuur dit dan aan Da-
miate Dagbladen, Postbus 507,2003 PA Haarlem
t.a. v. de redactie Smaak.
De inzender van het geplaatste recept krijgt een
VW-cadeaubon van 25,-.
Enkele vertegenwoordigers van de citrus-familie.
Sinaasappelen en citroenen kennen we allemaal,
maar een paar neven en nichten zijn minder be
kend. Er bestaat zelfs een soort die slechts zijde
lings familie van ze is: fortunella. De meeste ech
ter maken deel uit van het botanische geslacht ci-
Alle familieleden komen oorspronkelijk uit Zuid-
oost-Azië, uit de invloedsfeer van het oude Chine
se Keizerrijk. In China kent men citrus-soorten
dan ook al 4000 jaar. Europa maakte pas na de
veldtochten van Alexander de Grote, kennis met
de citrusvrucht. Deze vrucht werd gebruikt als ge
neesmiddel en geurstof en draagt ook nu nog de
wetenschappelijke naam citrus medica.
In het Nederlands spreken we van cedraat of su-
kadecitroen. Die vrucht bevat nauwelijks vrucht
vlees of sap, maar heeft een zeer dikke en buiten
gewoon geurige schil. Later hebben we geleerd
hoe we die in suikerstroop moeten konfijten om
er sukade van te maken.
Citrus limon
Rond ons jaar nul arriveerde de citroen in Noord -
Afrika en stak nog iets later de Middellandse Zee
over. Pas tien eeuwen later kwam de citrus auran-
tium via de Arabieren tot ons. Dat is de soort die
wij bittersinaasappel noemen maar die een heel
andere vrucht is dan de gewone sinaasappel, de
citrus sinensis. Van de bittersinaasappel kookt
men tegenwoordig bitterzoete marmelade, die
ook wel Sevilla-marmelade wordt genoemd.
De sinaasappel leerden wij vermoedelijk via de
Kruisvaarders kennen. In elk geval weten we met
vrij grote zekerheid dat Portugese handelaars pas
in de 16de eeuw sinaasappelboompjes van reeds
hoog gecultiveerde rassen invoerden en dat
sindsdien in Zuid- Europa een grootschalige teelt
op gang kwam.
Tegenwoordig, nu ze wereldwijd geteeld worden,
is de sinaasappel verreweg de belangrijkste citrus
vrucht. In Azië echter beschouwt men nog altijd
de mandarijn, de citrus reticulata, als de belang
rijkste. Pas sinds het begin van de 19de eeuw
wordt deze vrucht in Europa gekweekt.
Allergrootste
Nederlanders die voor de Oostindische Com
pagnie werkten, ontdekten de allergrootste citrus
vrucht die bestaat. Zij noemden deze reus pom
pelmoes ofwel citrus grandis. Ze kan wel een door
snede van 25 cm en een gewicht van 6 kg berei
ken. Uit deze soort is vermoedelijk door spontane
kruising met de sinaasappel de grapefruit ont
staan en daarmee is later bewust voortgekweekt.
Inmiddels zijn er wel 400 sinaasappelrassen en
vele kruisingen tussen deze met de citroen, man
darijn of pompelmoes. Zo zijn de navelsinaasap
pel, de bloedsinaasappel, de roze en rode grape
fruit, de pomelo en ook de mandarijn-varianten
clementine, satsuma, tangerine, tangelo en nog
heel wat andere ontstaan. Een hele grote, die
blijkbaar lelijk wordt gevonden maar wel erg lek
ker is, staat bekend als ugli. Dit is een kruising
tussen een tangerine, een grapefruit en een onbe
kend sinaasappelras.
Bij de citroen, de citrus limon, is vreemd genoeg
nauwelijks sprake van onderscheid tussen de ras
sen. Maar we moeten de vrucht vooral niet ver
warren met de groene limoen, want dat is een an
dere soort die citrus aurantifolia heet. Dit is een
echte tropenbewoner.
Nog een tropische citrusvrucht is de papeda, de
soort die wij het beste kennen bij haar Indonesi
sche naam jeruk purut citrus hystrix) wordt ge
noemd. De vruchtjes daarvan, maar vooral ook
het blad van de struik, zijn een buitengewoon be
langrijke smaakmaker in de keukens van Indone
sië, Maleisië, India en Thailand.
Tot het botanisch geslacht fortunella behoort de
uit het zuiden van China afkomstige kumquat.
Het is een klein vruchtje dat sprekend lijkt op een
citrusvrucht en er ook goed mee te kruisen is. Uit
het huwelijk met de limoen ontstond zo de lime-
quat, uit de kumquat en de sinaasappel werd de
orangequat geboren, en de ouders van de citran-
gequat laten zich eenvoudig raden.
P U Z
Z E L
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. sappig en zacht; 5. reputatie;
9. woonboot; 10. brander; 12.
bevel; 13. dwarsmast; 14. door
gang; 16. editie-, 17. schaaldier;
19. deel van een plant; 21. bo
terton; 23. toiletartikel; 24.
bergplaats; 26. vaatwerk; 27. on
dernemingsraad; 28. broeikas;
30. bevel; 31. gebak; 32. gek
heid; 33. lager onderwijs; 34.
heiligenbeeld; 36. barium; 38.
ratelpopulier; 40. Japanse munt;
41. prul; 42. deel van de hals;
44. verharde huid; 45. zweep-,
48. slee; 50. bootsman; 51. de
oudere; 52. vluchtige stof; 54.
vlakgom; 55. vrouwelijk dier; 56.
insekteneter; 57. cassetteband
je.
Verticaal:
1. Noordafr-ikaans land; 2. pape
gaai; 3. maanstand; 4. voortrek
ker; 6. spil; 7. onheilsgodin; 8.
popster; 10. duw; 11brand
gang; 14. melkgerecht; 15. afde
ling; 17. plaksel; 18. glansverf;
20. verdoving; 22. langharige
borstel; 24. aaneenschakeling;
25. vorstelijk hoofddeksel; 28.
wintersportartikel; 29. cijfer; 33.
het lek-zijn; 35. natuurlijk bos;
37. slagader; 39. teer; 41. on
derricht; 43. werkruimte; 44.
kunstwerk; 46. vis; 47. atmos
feer; 49. spinnewebdraad; 51.
waswater; 53. selenium; 55. on
der andere.
OPLOSSING
CITAAT
Horizontaal:
1. poes; 2. boor; 3. spoel; 4.
club; 5. spion; 6. klok; 7. maag;
8. braaf; 9. wazig; 10. spijt; 11.
plan; 12. koor; 13. geit; 14.
spaan.
Het citaat is van N. Boileau-Des-
préaux: ,,Een dwaas vindt altijd
een nog grotere dwaas die hem
bewondert".
DE RECHTER
M4AR. Tö&rJ iK ZjAö WAT" Die
MeMsersi ee&ereKj HADDeNJ,G»r4<5
"ik CW^R.
Nieuwe Bierjaarboek
van Peter Crombeeq
De liefhebber, die eens op 'bedevaart' wil
langs de honderden echte bierhuizen in
de Benelux, wordt op zijn wenken be
diend. Alle café's en bars met een interes
sante collectie bieren op fles en tap staan
genoemd in het nieuwe Bierjaarboek
1995/1996 van bierschrijver Peter Crom
beeq.
Tien jaar geleden kwam het eerste jaar
boek uit. Vanwege het tweede lustrum
hebben Crombeeq en zijn talloze mede
werkers er nog een schepje bovenop ge
daan. In maar liefst bijna vijfhonderd
bladzijden vindt de echte genieter alle in
formatie over brouwers, brouwprocessen
en over de talloze soorten gerstenat van
witbier tot gerstewijn en van trappist tot
meibock.
In de afgelopen tien jaar heeft Crombeeq
het scala aan bieren behoorlijk zien ver
anderen. Tevreden stelt hij vast dat de
grote brouwerijen zijn overgegaan tot het
brouwen van meerdere soorten speciaal-
bier. Hij voegt daar onmiddellijk de kriti
sche noot aan toe, dat men helaas vaak
bieren van elkaar lijkt te kopiëren om zo
het marktaandeel veilig te stellen dan wel
te behoeden voor verdere inkrimping.
Teleurgesteld stelt Crombeeq vast dat in
de categorie 'zurige' bieren zoals de gu-
euze-bieren een zekere mate van teloor
gang te bespeuren is. Aan de andere kant
worden veel nieuwe bieren 'gecompo
neerd' al st.aat Crombeeq in sommige ge
vallen niet te juichen. Hij heeft het onder
meer over nieuwe fruitbieren waarin be
paalde vruchten in zouden zijn verwerkt,
maar waarin slechts smaakstoffen zitten.
Voorzitter Frank Boogaard van PINT, de
landelijkebierconsumentenvereniging
met rond de drieduizend leden, is duide
lijk in zijn nopjes met het nieuwe jaar
boek. „Een lijvig werk", typeert hij de
nieuwe uitgave. „Zeer uitgebreid van op
zet en bepaald niet oppervlakkig. De in
formatie is zeer overzichtelijk gegroe
peerd."
Boogaard, wiens boek 'Bier' overigens
wordt genoemd in de lijst met geraad
pleegde literatuur, zal het boek niet
meteen aanraden aan de doorsnee pils
drinker. „Daarvoor gaat de informatie wel
erg diep", licht hij toe. „Maar voor de lief
hebber vind ik dit boek absoluut een
Bierjaarboek 1995-1996 door Peter
Crombeeq, Kosmos-Z&K Uitgevers, 496
blz, adviesprijs 29,90.
Peter
Crombecq
JAARBOEK
i995~i996
Mr. Jesse van Muylwijck
DG REGHTER. .HET
LUKT MU DuiDet-UK.
DieFSTAU MET
BRAAK
W
R
Weersvooruitzicht
ZATERDAG 22 APRIL
DOOR HANS VAN ES
Dit weekeinde slaat het weer dui
delijk om; de laa.t-wmterse ver
schijnselen van de afgelopen da
gen worden ingeruild vooreen
weertype, dat voor het eerst al
wat bescheiden zomerse trekjes
kan vertonen. De afgelopen 36
uur werd het West-Europese weer
nog altijd bepaald door een kou
de en onstabiele luchtmassa,
waarin gemakkelijk buien tot ont
wikkeling kwamen.
Donderdagochtend had het
kustgebied een paar felle exem
plaren te pakken, compleet met
hagel en een enkele donderklap.
Bij aanwarming overdag ver
plaatste de meeste activiteit zich
naar het binnnenland en mocht
de 'schoongeveegde' kuststrook
andermaal van een rustige en
zonnige middag genieten, terwijl
aan de oostelijke hemel voortdu
rend dreigende stapelwolken op
borrelden. Bij weinig wind liep
het kwik op tot 8 a 10 graden, zo'n vier graden kouder dan normaal
voor medio april. Na de laatste van een reeks met koude nachten
wordt vandaag de overgang naar warmer weer merkbaar.
Al dagenlang bevindt zich boven het zuiden en oosten van EuropËr
warme lucht. In Moskou, dat toch al enkele bijzonder milde maand
achter de rug heeft, zijn temperaturen van ca. 23 graden aan de or|[!
van de dag. Terwijl West- Europa vandaag nog juist in de koude luc
ligt, wijst de hoge cirrus en cirrostratus (sluierbewolking) er op, dat
warme lucht in opmars is.
Het startschot voor de weersomslag wordt gegeven door een nieu e
depressie bij Mallorca, die de komende 24 uur een ongebruikelijke
koers volgt via West-Frankrijk in de richting van de Ierse Zee. Warn- j[
vochtige Middellandse Zeelucht botst in de zuidelijke stroming opt )e
zuidflanken van de Alpen en levert daar veel regen af (50-100
meter). Ook als deze lucht de komende nacht Nederland binnenkok
mag enige regen worden verwacht (ca. 10 millimeter).
Zaterdagmiddag breekt wellicht de zon door en dan is het duideli
voelbaar dat we in een hele andere luchtsoort zijn terecht gekomen
Het kwik loopt tot 15 a 18 graden op. Zondag en maandag voert ee o
oostelijke stroming aanhoudend warme, maar ook tamelijk vochtige l'
lucht aan. Als de zon een paar uur schijnt en het kwik tot dicht bij
graden is opgelopen, schieten stapelwolken omhoog, die kunnen ui
groeien tot zomerse regen- of onweersbuien
1
U R O P A
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
vooral vandaag enkele v
mogelijk rr
Mid
dagtemperatuur van 6 gra
den in het noorden tot 11
in het zuiden, morgenmid
dag bij wat zon plaatselijk
15 graden.
Denemarken:
Vandaag wolkenvelden en
af en toe regen. Morgen
droog. Maxima vandaag
nog 12 graden, morgen
ongeveer 16 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
In Schotland en Ierland wisselend be
wolkt en een enkele bui. In Engeland en
Wales overwegend droog en perioden
met zon. Morgen in de loop van de dag
vanuit het zuidoosten meer bewolking,
kans op regen en tamelijk veel wind.
Middagtemperatuur tussen 10 en 13
België en Luxemburg:
Vandaag eerst af en toe zon. Later meer
bewolking en vanuit het oosten nu en
dan regen. Morgen inde loop van de dag
enkele opklaringen. Middagtemperatuu
r rond 11 graden, morgen flink warmer
met maxima tussen 15 en 20 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en.enkele buien. Grootste
kans op droog weer langs de westkust.
Morgen later op de dag in het oosten
meer zon. Middagtemperatuur rond 11
graden, morgen in het oosten bij zonne
schijn omstreeks 19 graden.
Af en toe zon en vooral aan de kust bui
en. mogelijk met onweer. Middagtempe--
ratuur ongeveer 13 graden, in de Algar-
ve circa 16.
Wisselend bewolkt en een enkele bui.
Middagtemperatuur ongeveer 18 gra-
Spanje:
Wisselend bewolkt en vooral in het noor
den enkele buien, soms met onweer. |n
het zuiden overwegend droog en aan de
Costa's zonnige perioden. Middagtem
peratuur in het noorden en in het bin
nenland tussen 7 en 11 graden. In het
zuiden ongeveer 15 graden, met langs
de kusten nog iets hogere temperaturen.
Canarische Eilanden:
In het noorden wolkenvelden en kans op
een paar buifin. Aan de zuidstranden
droog en geregeld zon. Middagtempera
tuur ongeveer 20 graden.
Marokko:
Westkust: vooral in het noorden enkele
buien. Verder perioden met zon. Mid
dagtemperatuur van 15 graden bij Tan-
ger tot 20 bij Agadir.
Tunesië:
Perioden met zon en vooral morgen kans
op een regen- of onweersbui. Middag
temperatuur dalend van 22 naar 19 gra-
Zuid-Frankrijk:
Vandaag wisselen
in het Alpengebie
temperatuur»
pend van 19 tot 24 gr
Duitsland:
Vandaag overwegend
»t tijd regen. In het zuidoosten latei]
iddagt
j 12 graden, in hetzuidt
ten oplopend tot 19 graden. Morgen
noden met zon en vrijwel
Maxima op veel plaatsen
Zwitserland:
tijd regen, boven 2000
Plaatselijk kan veel regen vallen. Aar
noordkant van de Alpen flinke
perioden en overwegend droog. Mido
temperatuur van 14 graden
ZATERDAG 22 APRIL 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 06.29 Zon onder
Maan op 03.07 Maanonde
Waterstanden
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.55 22.40 09.28 22
Laag 05.06 17.55 04.47
Weerrapporten 21 april 08 u
Boedapest
ivolkt en enkele
regen. Middag-
an 13 graden bij
Golf van Biskaje tot 17 langs de Itali
aanse grens.
Mallorca en Ibiza:
Stapelwolken afgewisseld door zon.
Kans op een enkele regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur ongeveer 18
graden.
Italië:
In het noorden veel bewolking en perio
den met regen. Met name in het noord
westen kan veel neerslag vallen. Naar
het zuiden toe meer zon en overwegend
droog. Morgen kan er ook in het midden
en later op de dag in het zuiden een bui
vallen. Middagtemperatuur tussen 18
en 23 graden.
Corsica en Sardinië:
licht bew.
half bew.
r dalend van 22 r
vooral morgen
Middagtempe-
lar 18 graden.
Flink wat zon en droog. Morgen later op
de dag kans op een bui. Middagtempe
ratuur ongeveer 20 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Middagtemperatuur tussen 18
en 24 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig, op Cyprus
Casablanca 2
Johannesburg 2
