Economie Beurs
Stoeien met modellen
IMF: VS moeten nu
de rente verhogen
DINSDAG 18 APRIL 1995
ECONOMISCH KORT
ECONOMIE GESNAPT
Wekelijkse rubriek c
ATLAS INVESTERINGSGROEP
heeft over 1994 een winst ge
boekt van 20,4 miljoen. Na ver
werking van het dividend van
13,5 miljoen bedraagt het eigen
vermogen nu 347 miljoen gul
den. De groep heeft vorig jaar
voor 52 miljoen in twaalf Eu
ropese en zeven Amerikaanse
ondernemingen geïnvesteerd in
informatietechnologie en medi
sche technologie.
SO BA GROEP, waarin ruim
twintig gemeentelijke reini
gingsdiensten samenwerken,
heeft een overeenkomst gete
kend voor de overneming van
alle aandelen van de Rotter
damse glasverwerker Kotrac Be
heer. Kotrac heeft een aandeel
van circa 12 procent in de Ne
derlandse glasverwerking
(40.000 ton per jaar). Het is on
der meer bekend van de 'glas
bollen' voor de inzameling van
afvalglas.
J.P. MORGAN heeft in het eer
ste kwartaal de nettowinst zien
dalen van 345 miljoen tot 255
miljoen dollar. De rente-inkom
sten stegen van netto 397 mil
joen tot 500 miljoen dollar. De
totale inkomsten van de Ameri
kaanse investeringsbank waren
met 1,39 miljard dollar vrijwel
onveranderd.
VOLKER STEVIN heeft over
eenstemming bereikt over de
overname van Aannemingsbe
drijf Cultuurweg, Langeveld
Wegenbouw en Castellum
Bouw. Bij deze bedrijven zijn in
totaal honderd mensen werk
zaam. De drie bedrijfjes worden
onderdeel van Koninklijke We
genbouw Stevin in Utrecht.
BOSCH&KEUNING heeft de
winst vorig jaar met 11 procent
zien stijgen tot 3,72 miljoen bij
een omzet van 96,6 miljoen. De
uitgever neemt dit jaar VHZ-uit-
gevers in Epe over, dat vooral
lesmateriaal voor godsdienston
derwijs i
dochter heeft e
MACINTOSH wil textielketen
Bentex overnemen. Bentex
heeft 28 low-budgetkledingwin-
kels in Friesland en Noord-Hol
land. Indien de overname door
gaat, komt Bentex met terug
werkende kracht vanaf 1 januari
in de boeken van de detailhan-
deslketen te staan. Na de over
name gaat Bentex onder dezelf
de naam door, al zal worden sa
mengewerkt met Macintosh-
dochter Superconfex. Tijdens de
presentatie van het jaarverslag
zei bestuursvoorzitter Beijer vo
rige maand al dat Macintosh
graag wil groeien door overne
mingen. Macintosh maakte vo
rig jaar een nettowinst van 30,6
miljoen.
DELFT INSTRUMENTS, produ
cent van medische apparatuur,
heeft zijn resultaten vorig jaar
via de nieuwe aanwinst Nucle-
tron aardig weten op te voeren.
Van de 6,9 miljoen echte netto
winst in 1994 was 5 miljoen af
komstig van Nucletron (radio
therapie-instrumenten). In 1993
verdiende Delft Instruments
een schamele 100.000 gulden
Nucletron is marktleider op het
gebied van inwendige radiothe
rapie en goed voor een jaarlijkse
omzet van 100 miljoen met 240
werknemers. Delft Instruments'
omzet groeide vorig jaar van
386 miljoen tot 453 miljoen.
Voor 1995 rekent het edrijf op
500 miljoen te bereiken.
Om een beetje greep te krijgen
op de ingewikkelde werkelijk
heid van alle dag maken men
sen modellen. Daarbij bootsen
ze een stukje van die werkelijk
heid na. Carrosserie-ontwerpers
maken automodellen voor
windtunnelproeven. Dijken
bouwers maken modellen van
een stuk waterhuishouding.
Soms op ware grootte, soms op
kleinere schaal. En tegenwoor
dig kan heel veel worden uitge
zocht met simulaties op het
beeldscherm van een computer.
Het gaat er steeds om, na te
kunnen gaan welke gevolgen
een verandering heeft.
Ook economen maken mo
dellen. Niet van hout of klei,
maar denk-modellen. Om de
grote lijnen van de economie
van een land in kaart te bren
gen, heb je een paar belangrijke
samenhangen nodig. Bijvoor
beeld dat de ontwikkeling van
een economie onder invloed
staat van aanbodfactoren en
vraagfactoren. Bij de eerste gaat
het om het beschrijven van de
ontwikkeling van de produktie-
capaciteit: de maximale hoe
veelheid goederen en diensten
die in een jaar kan worden ge
produceerd. Bij de vraagfacto
ren gaat het om de beschrijving
van het bestedingsgedrag van
consumenten. investeerders,
overheid en buitenland.
Voorbeelden: je kunt
men dat de hoeveelheid
ren en diensten die
ten in een jaar willen kopen, af
hangt van de hoogte
komen in dat jaar. Of: de inves
teringen van producenten han
gen af van de verwachte winst.
Deze en dergelijke samenhan
gen kun je in woorden opschrij
ven, zoals hierboven. Je kunt ze
ook wat compacter neerzetten
als algebraïsche vergelijkingen.
Knappe koppen knutselen op
die manier rekenmodellen in el
kaar van de Nederlandse eco
nomie. Banken maken zulke
modellen, universiteiten doen
het en ook ons nationale reken-
bureau. het Centraal Planbu
reau (CPB), heeft er een paar.
Allemaal proberen ze met hun
modellen de ontwikkeling van
de Nederlandse economie voor
het komende jaar of voor een
wat langere periode in beeld te
brengen.
Dat is van betekenis voor ie
dereen die op dit moment be
langrijke beslissingen moet ne
men op financieel/economisch
gebied. De consument die een
huis koopt, wil graag weten of
de hypotheekrente zal stijgen of
dalen. Ook producenten zitten
met allerlei vragen: wat gebeurt
met de koopkracht van m'n
klanten, wat doen de loonkos
ten? En ook de overheid moet
allerlei zaken weten om een be
leid te kunnen uitstippelen:
hoeveel groeit het nationaal in
komen, welke belastingont
vangsten mogen we venvach
ten, hoe ontwikkelen zich de
consumptie, de investeringen,
de handel met het buitenland,
het prijspeil, de werkloosheid,
enzovoort?
Om op dit soort vragen een
antwoord te kunnen geven,
stoppen de rekenmeesters van
het Planbureau een aantal ver
onderstellingen in het model.
Om te beginnen veronderstel
lingen over zaken die wijzelf
niet in de hand hebben. Bij
voorbeeld over de groei van de
wereldhandel en over de dollar
koers. Op grond van de inge
voerde aannamen levert het
model een aantal te verwachten
resultaten. Het schema brengt
dit in beeld.
In het Centraal Economisch
Plan (CEP) 1995 dat dezer da
gen is verschenen, vind je dit
schema in essentie terug. Het
hart van het CEP is de tabel
Kerngegevens die laat zien wel
ke veronderstellingen zijn ge
hanteerd en tot welke te ver
wachten resultaten dat heeft ge
leid. Zo is bijvoorbeeld aange
nomen dat de wereldhandel in
'95 en '96 met 6,75 procent zal
toenemen. En dat de dollar ge
middeld 1,70 gulden waard zal
zijn. Op basis daarvan volgt dan
dat bijvoorbeeld de werkgele
genheid in '95 met 85.000 en in
'96 met 101.000 personen zal
toenemen. En dat de binnen
landse produktie in '95 met 3,25
en in '96 met 2,75 procent zal
groeien.
Maar ja, wie zal zeggen dat
die dollar dit en het komende
jaar gemiddeld werkelijk op
1,70 gulden zal staan? Het was
midden maart, het moment dat
het CPB aan het rekenen sloeg,
de beste schatting die deskun
digen konden maken. Maar
geen mens kan de capriolen van
de dollar voorspellen. En dat
weten ze bij het CPB natuurlijk
ook. Vandaar dat ze er zoals
elke modellen-rekenaar
naast de basisuitkomst een aan
tal varianten bij geven. Op de
eerste bladzijden van het
CEP'95 staat al een onzeker
heidsvariant voor de dollar. Die
laat zien hoe de resultaten ver
anderen als de dollar niet 1,70
gulden, maar een dubbeltje
minder waard zou zijn.
Uiterst nuttige excercities
voor wie de mistige toekomst
wat doorzichtiger wil maken.
Voor de echte liefhebber levert
het Planbureau zelfs een
'spreadsheet' (computer-reken-
vel) waarop je zelf binnen be
paalde grenzen de invloed van
gewijzigde veronderstellingen
op de resultaten kunt nagaan.
In de media en ook in het poli
tieke debat worden de cijfers
van het CPB nogal eens als on
omstotelijke waarheden tot
twee cijfers achter de komma
gehanteerd. Maar wie ziet hoe
gevoelig de berekende resulta
ten zijn voor variaties in de ver
onderstellingen, weet modeluit
komsten ook die van het
Centraal Planbureau te rela
tiveren.
WASHINGTON KRF-Rtr
De Verenigde Staten zijn nu aan
de beurt om via een renteverho
ging de dollar te ondersteunen,
vindt directeur Camdessus van
het Internationaal Monetair
Fonds (IMF). Hij deed zijn op
roep nadat lapan vrijdag de
rente verlaagde tot een histori
sche één procent en eind vorige
maand de Bundesbank ook de
tarieven al verlaagde.
De fikse wisselkoersschom
melingen van de laatste tijd
dreigen de inflatie in de VS aan
te wakkeren, bedreigen het eco
nomische herstel in Europa en
brengen de Japanse economie
in steeds grotere problemen.
Camdessus', oproep komt enke
le dagen vóór de ministers van
financiën van de zeven grootste
industrielanden (G7) bijeenko
men ter gelegenheid van de
voorjaarsvergadering van het
IMF en de Wereldbank.
Of de centrale bank van de VS
binnenkort overgaat tot het op
trekken van de tarieven, blijft
evenwel de vraag. De serie ren
teverhogingen van zowel dit
jaar als vorig jaar beginnen nu
effect te sorteren. Uit de jongste
gegevens blijkt dat de groei van
de Amerikaanse economie wat
afvlakt en een renteverhoging
zou dat proces versterken. Bo
vendien blijft anderzijds de in
flatie binnen aanvaardbare pro
porties.
In zijn ongebruikelijke verkla
ring stelde de IMF-algemeen di
recteur tevens dat het Ameri
kaanse handelstekort en vooral
het begrotingstekort omlaag
moeten. „Snelle en geloofwaar
dige stappen om het begj
tingstekort verder on
brengen zouden een
zijn dat de Amerikanen bej
zijn het probleem aan
ken", aldus Camdessus.
Directeur Middendorp van)
Nederlands Export Combini
wees dit weekeinde nog
keer op de nadelen van de
dollar voor de Nederlandse
nomie. Hij twijfelt aan de
wachte groei van de export!
volgens hem komen daarn
duizenden banen op de tochf
staan. Volgens Middend)
moet de dollar minsti
gulden (nu rond de 1,57 gui<4
waard zijn om verliezen -
aan arbeidsplaatsen - te vooij
men. „Exporteurs zijn ze va
veel geld kwijtgeraakt op
uitstaande vorderingen in
lars. Op de tweede plaats wo|
de concurrentiepositie
Noord- en Zuid-Amerika,
Middenoosten en Zuidoost-^
(die hun munt aan de dol
hebben gekoppeld) veel ongil
stiger", aldus Middendorp.
Volgens de man van de 1*1
kost het verlies van een miljj
gulden export ongeveer 6.0
manjaren werk. „Als we ee
al te grote schatting doen
miljard minder export, praa
toch over 30.000 arbeidspli
Het Centraal Planbun
komt overigens tot veel min
sombere prognoses. Als de
lar een dubbeltje zakt, neej
volgens het Centraal Ecoi
misch Plan de export m
veer anderhalf miljard min]
toe dan verwacht en kost
3.000 banen.
BINNENLANDSEAANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
18.60 18.60A giessen-de
2.70 2.70A gcodavuj.
81.90 k 82.00 goudsmij
58,80 58.80A groenend,,k
grolsch eert
31.00 30.80 grolsch div'95
193.00 192.00 grontm,.
athlc-n groep
bam groep
balenburg beh.
calwé prei
55.00 a 55,00a
37.40 37.30A
42.10 40.00
69.50A 70.00 heivoet hoidir
67.50 67.80 hes beheer c
21,501 21.70
1520.00 1520.00A
31,50 32.00A
65.50 67.10
72.00A 72.00A
40,00 40.20A
25.00 25.00A
128.50e 128.00
236.00 234.00
7525.00A 7525,00A
60.00 60.00A
13.40A 13.40 A
*1 holding d'95 192.00A 192.00A
317.00 317.00A
71.80
208.00
156,50
18.30
17.70
79.50
hoogovensc
hunter dgl
78.00 78.00A polynorm
249,00 249.00A porceleyne!
60,50 60.00A randstad
39,50e 39,60
7,76 7,73e
98,50 98,40
39.70A 39.70A
57,00 57,00
900,00b 900.00b
!2,90 kon knpbtdw.'95
40.50 40.50A kon.sphm.gustawb
96.00A 96.00A kondcr
250.00A 250.00A koppelpoort
32.60 32.40A kpndiv'95
50.50 b 50.40 krasnapoisky
157.50 158.00 landrttglmd 48.30A 48.30A
54.00 a 54.00a
45.50 45.50
415.00a 415.00a
52,10 52.10
Ier computer gr
e record shop
mma holding
15.80 15.80A
63.00A 63.00 maraellpetr 205.60A 204.20A
36.30 d 36.50A mendesgans 7500.00 e 7500.00A
39.00 39.00A moeara c opr 84.50A 84.20A
21,00 A 21.50 moeara enim 1600.00A 1598.00A
42.20A 42 40A moearaopr 21150.00A21100.00A
180.00A 180.00A moeara winstb 22760,00 22650.00A
110.00 109.00 moolenhoid 44.00d 44.00
37.50 - naeff 500,00A 500.00A wegene
30.70A 31.00 nagroncert 94,00 94.20A weina
29,10 29.00 nat.mv.bnk a 118,50A 118,50A westim
6.00A 6.00A nat.mv.bnk. c prei. 175.50A 175.50A west in»
82,00 82,00A nbm-amstell 18.90 18,90 westers
62^00 1 62.10 ned'part rrnj 52Ï50A 52.60A wolft,hi
490.00A 490.00A
89,70 89,50
24.70A 24.70A
106,40d 106,40
38.00 38.00A
182,00e 182.00b
66.80A 66.80A
228,50 229.00
34.00 34.00
562.00A 575.00A
19i0Ob 19]00b
92.20 92.00
15,80 15.80
128.60A 128,00
124.00b 126.00b
47.50A 47,50
34.50A 34.00A
69.00A 69,00a
85.30
85.10
57,30
54,00
211,70
59,80
10/02/95
26/04/94
29/08/94
15/04/94
13/05/94
14/09/94
02/01/95
13/04/94
14/04/94
14/04/94
22/12/94
29/08/94
17/08/94
18/04/94
04/08/94
42.80
164.00
27.10
62,60
184.30
117.00
14.50
8.10
65.50
35.20
206.50
58,70
64.00
72,10
1.60
24/03/95 60.50
27/06/94 115.40
07/07/94 54,30
23/03/95 179,90
03/03/95 31.60
20/06/94 68.00
12/07/94 199.30
23/03/95 128.90
27/06/94 16.80
31/03/95 8,90
07/10/94 78,90
24/03/95 36.20
20/06/94 258,60
24/03/95 63.90
07/04/95 67.20
07/10/94 79.30
09/12/94 46.70
67.90 67.90 67.60 67.90
199.30 199.30 198,10 198.10
128.50 128.50 127.50 127.50
16.80 16,80 16.70 16,70
71 34.00 a 30.90
10 10.00 8,50
pr 405.00 1009 1.50
13/05/94
13/04/94
17/08/94
29/08/94
23/03/95
22/04/94
26/04/94
56,50 29/04/94
203.00 02/09/94
129,50 02/01/95
59,30
88,30
50,30
42,10
177,50 08/03/95 186,50 185,00 185,3(
47,60 21/06/94 53,60 53,60 53,8(
43,00
69,80
40,80
63,20
67.00
78,80
46,10
46,20
184,50 184.
79.00
46,20
46,30
47,8(
27/03/95 47,20
27/09/94 75,60d
24/03/95 45,20
22/06/94 54,50 54,00 54,20
25/10/94 87,00 86,30 86,50
23/03/95 41,80 41,00d 41,00 c
27/06/94 204,20 202,50 202,80
24/03/95 42,40 42,00 42,00
03/04/95 164,50 164.10 164,30
21/06/94 123,20 123,10 123.10
74,80 74,80
44,80 44,80
53,80 53,80
86,20 86,50
40i70d 40,70d
201,90 202,10
42,00 42,00
162,90 163,50
122.50 122,50
32,50
35.00
32,50
NOTERINGEN BIJGEWERKT TOT 11.00 UUR
VERKLARING DER AFKORTINGEN
e gedaan en bieden
f gedaan en laten
g bieden en ex dividend
h laten en ex dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
ho hoogste koers
la laagste koers
s stopkoers
sk2 slotkoers 2 beursdagen terug
o96 100,00 22
OVERIGEOBLIGATIES
v.'95 121.20A 121.20A
5 3.00 3.00
BUITENLANDSEAANDELEN
7.15 107.20 108.00
7,18 1O9.70A 109.65
er 10 90-97
el cap7 95
el cap693
- pMlips petrol
103.90 ibrd 61/4 86-96
82.50A 82.50A
39.20A 37.60A
75.40A 73.20A
101.00A 102.00A
270.00b 270,00b
30.00A 30.00A
4.70A 4.70A
40.80A 40.50A
7.55 102.50 102,50
6.99 99.50 100.00 rnb61/2 86-06
27.00A 26.50A
52.80A 52.00A
66,20 65.50A
17.80A 17,80 A
18,80a 17.00A
6.25 101,40 A 101.40 A int) bb 5 94-99
6.24 101.25 101,50 inbbb43/4 94-9f
6.01 99,20 A 99,20
5.60 1 04,90 105,20
107,25 A nib 65/8 93-99
7.45 91.50 A 91.65
102,70 A 102.90 nwb694-05
4,85 90.00 A 90.00 A
5.89 101.00 101,10 A
6.00 100.90* 101.05 -
6,33 76,00 A 76,25
6,48 100,45 100,50 -
6,35 97,60 A 97,60 A
7,20 100.20 A 100.25
apr 400.00 203 6.4
apr 405,00 617 2.4
50 24.50 a 26.00
6 0.90 0,90
0.00 20 38.00 39.0
0.00 20 38,00 39,2
10,40 10,50
29 13.20 13,50
5.00 20 1.10 1.00
5.00 23 8.00 7.50
(TOO 8 3^0 b 3i50
5.00 24 12.40 13.00
0,00 65 2.00 1.70
5.00 10 0.40 a 0.20
7.50 30 2.30 2.50
7.50 22 0.60
I 50.00 18 1.70 2,40
I 55,00 27 0.60 1,20 a
1 45.00 30 5,00 6.00
5.00 20 3.20 a 3.00
5,00 10 2.30 2.20
0,00 16 21,00 20.0C
0.00 21 13,30b 13.60
20 3,20 2.60
I 55.00 5 3.00 3.30
52.50 30 2.70 a 2.80
)r 720.00 49
ei 700.00 20
apr 205.00 24
jul 200.00 27
EDELMETALEN
Goud
onbewerkt 19,310-19.910
vorige 19.370-19.970
bewerkt 21.510
vorige 21,570
CONTANT VREEMDGELDi
BELEGGINGSFONDSEN
52.50A 49.40d mgbnkgloblu
37,50 37,00d
69,40 69,00
184,00 184.00
21T90A 212^40
mg bnk oblig fds
mg bnk lentegr I
49.00A
130Ï20A
25.00A
84Ï80A
aegon aandelen!
aidoli bondf
alg.fondsenbez.
102.70 103.00 b
102.40 102.30
6.24 101.35 101.50
STAATSLENINGEN
99.90 rabo 81/2 92-97
nl 123/486%
nl 101/280-00
nl 101/486-%
nl 101/487-97
109.40 109.40 nl 71/2 8911-99
104.35 104.35 nl 71/293-23
104,20 104.20 nl 61/4 87-02 99.45 99,45 Cmg093-05
111.95 111.95
100.25 100,25
103.25 103.20
101,00 101,00 borsumy61/293
100,20 100,20 bührm-tant 91/4
100,85 100.85 ctt 61/2 87-97
110.40 nl 71/4 94-04 100.85 100.85
110,69 110,69
105,00 105,00
108,50 108,50
109,35 109,35
100,08 100,05
107,13 107.13
107,45 107,40
107.55 107,55
107,10 107.10
107,10 107.10
102.40 102.40 nl grb 3 l/2d
102,35 102,35 nl31/4 48-98h
100,75 100.75
101.70 101,75
101,55 101,55
nl 61/2 86-96 101.29 101.29
101.00 101.00
97,20 97,20
101.25 101,35
105,10 105.10
104,00 104,00 nl 61/4 87-97 101.20 101,25
nl 61/2 89-99
nl 63-8 87-97
nl 61/486-%
nl 61/487-97
nl 61/4 871-95
dbn 61/4 93-98
commov.73/4 941-11
commov61/4 93
denm'61/286
denm 61/893
debts fm 694
dresdn ltf 71/4 95
eurofima794-01
eurofima 61H 93
eib61<2 86-96
eib 61'4 87-95
ei fra 77/8 92
7,02 56.80 57.00 rabo73'489-%
7,50 49,70 49.55 A rabo 71/294-99
6.68 93.70 A 93.50 rabo 7 94-04
6.30 103.50 A 103,60 rabo 67/8 94-99
5.84 100.80 101,00 rabo 61/2 86-96
6.14 102,20 102,20 A rabo 63/8 94-09
5,99 100,70 100,70
- 67,35 67,35
7.25 89.90 A 90.40
6.25 100.85 100.85 alrenta
794 80.90 A 81.00A adameoe
6.98 98.50 100.00 amvabel
7.71 103.20 103.60 ^aracei
- 100.35 A 100,40
7.59 100.35 101,00
4.08 104,90 105.00 tüZZ
5.99 105.50 A 105.50 A
7.33 104.25 A 104.50
5.55 102.30 102.45
6.04 102.50 A 102,50
6.46 103.80 104,00
233.50A 228.80Z eur growth fund 54,00 54.00A
9,00 - eur mon income 91.20A
232.80 232.20 eur.mon offsh.f 99.70A
99.85 99,90
7.25 91,90 A 92,05
6.63 102,30 A 102,50 A
6,81 100.50 100.90 A
7.15 93.20 A 93,60 A
5,12 101.20 A 101.35
- 100.00 A 100,00 A
5,81 102,90 102.90 A
snsgr 6 93p99
- 100.40 A 100.60
7.64 89.40 89.40
96,20 A 96,45
102,50 102,85
100,70 101,10
6.04 102.60 102.40 A
6,24 101.25 101,30
7,35 91.20A 91.45
7.38 89,70 89,70 A
6.35 98,40 A 98.40 A
arae&i gulden ren'
1235.00A 1235.00A gaf Mr lc
98,10 98.50
90.80A 90.90A
gafdmhQ f eci
gaf dm obi f.ec
gafengaand f
m global envf
jyafund
jii.obhg fonds
1024.30A 1024.30A
2.15A 2.15A
2.03A 2.02A
127,60a 127,60A
1.74A ohra liq.grfonds
pitcher
postb.obligatief
96.50A 96.60A hooge huys hypf 129.00A 129.00A
96.20A 96.30A indon cap fund 9.90A -
95.40A 95.50A ing bnk dutch fnd 59.20 59.10A
106.00 106,00 f
rgamericafund
25.20A 25.00A
16.40d 16.40A
15,00 A -
56.70 55.70
15.00A 15,00 A
71.70 71.70A
9.00A 9.00A
12.20 12.10
290,50 289.00
63.00A 62.80A
55.30A 55.30A
58.20A 58.40A
57.50A 57.60A
55.40A 55.00A
59.20A 59.20A
56.20 56.30
55.00 55.10
124.70 122.10
technology fund
tg petroleumhaven
101,40
110.60
103.80
62.20A
