Softdrugbranche
groeit naar CAO
Tl
ZATERDAG 8 APRIL 1995'
Ooit begonnen in het illegale en schimmige wereldje van wietkwekers en blowers,
is de cannabis-branche uitgegroeid tot een bloeiende bedrijfstak waarin tal van
bedrijven actief zijn: groothandels, producenten van kunstmest, koffieshops,
fiscaal adviseurs, uitgeverijen, tuinbouwondernemingen, hennep-kledingbedrijven
en medicijnenfabrikanten. Zelfs vakbonden beginnen het groene plantje te
ontdekken.
111ll'M'I II"'
et is even na elf uur's ochtends.
I De Vrolijke Tuinder aan de Am-
sterdamsestraat in Utrecht
heeft net haar deuren geopend. Vier klanten
snuffelen rond in de winkel van 600 vierkante
meter. Eén van de medewerkers geeft advies
over het kweken van wiet, een ander schenkt
een kopje koffie.
De Vrolijke Tuinder is een growshop die
groeiapparatuur verkoopt voor de nederwiet-
kweker. Groeilampen, kunstmest, C02-me-
ters, ph-meters, teeltbakken, zaden, onder
delen, boeken, bestrijdingsmiddelen, pot
grond en steenwol. Alles op het gebied van
de wiet-teelt is er te koop. Wat technieken
betreft doet deze teeltsector niet onder voor
de gewone tuinbouw. Het meeste wordt dan
ook geleverd door bekende groothandels. Dat
de nederwiet-teelt zo'n hoge vlucht heeft ge
nomen, heeft behalve met een coulant ge
doogbeleid alles te maken met het feit dat de
Nederlandse tuinbouw van wereldklasse is.
Achter in de zaak staat een verwarmde kast
met jonge marihuana-plantjes, de klonen.
Voor vijf a zeven gulden per stuk koopt de
kweker klonen van het type Norhtern Light,
Silver Haze of Super Skunk. Veel makkelijker
dan zelf zaad opkweken. Bovendien is de
kwaliteit gegarandeerd en is de opbrengst
hoger. Even verderop staat een proefopstel
ling. Met behulp van groeilampen, steenwol
en een watersysteem waaraan kunstmest
wordt toegevoegd, groeien de klonen in re
cordtempo. Made in Holland.
De Vrolijke Tuinder werkt legaal. Het be
drijf staat ingeschreven bij de Kamer van
Koophandel, belastingen worden betaald en
inboedel en opstallen zijn verzekerd. „Ieder
een weet waar wij mee bezig zijn. We hebben
de instanties op de hoogte gesteld", vertelt
Robert, een van de vier compagnons, in zijn
ruime kantoor. En geëfi' tan de instanties
deed erg moeilijk over hun activiteiten.
Robert noemt zich zakenman en om
schrijft zichzelf als een blower die destijds
ook wel eens wat kweekte. Net zoals zijn
vrienden. Verkoop van kweekapparatuur leek
hem een gat in de markt. Anderhalf jaar gele
den zijn ze begonnen met een startkapitaal
van 40.000 gulden. Het pand wat ze toen be
trokken werd al gauw te klein. Ze verdienen
er nu een goede boterham aan.
De klonen zijn niet legaal, maar wel ge
doogd. Robert wil daar niet te veel over uit
weiden, want formeel is het bezit van de klo
nen nog steeds strafbaar. „Je moet blijven
oppassen, want de politie kan zo een inval in
je zaak doen." De Vrolijke Tuinder sponsort
inmiddels een voetbalclub, hoofdklasser Hol
land, en een motorcrossteam in Limburg.
Het klantenbestand bestaat uit wat Robert
noemt 'de hobbykweker, die voor zijn eigen
genot, voor vrienden of voor kleinschalige
verkoop marihuana kweekt'. Niet de grote
jongens die honderden kilo's willen kweken
in kassen. „We krijgen ze wel eens aan de te
lefoon, maar als ze meer dan 100 groeilam
pen willen, verwijzen we ze door naar bedrij
ven in Aalsmeer en het Westland. Dat is stuk
ken goedkoper voor ze."
Growshops
Volgens deskundigen telt Nederland ruim
vijftig growshops, maar het aantal groeit met
de maand. Want de tienduizenden growers
hebben wat te besteden. Een beginnerssetje
voor de aspirant-kweker kost al gauw een
kleine duizend gulden en de meesten inves
teren in de loop der jaren vele malen meer.
Toch is zelfkweken veel goedkoper dan
boodschappen doen in een koffieshop. Veel
kleine kwekers bedruipen zichzelf door ook
op kleine schaal te verkopen aan koffie
shops en vrienden.
André Beckers uit Stein (Limburg) heeft
een bureau dat zich volledig richt op de
cannabis-sector. Hij doet de administratie en
boekhouding van growshops en koffieshops,
regelt belastingen en is juridisch adviseur. Hij
spreekt van een zeer snel groeiende markt
met goede winstmogelijkheden.
Op basis van de boekhouding van zijn
cliëntele becijfert Beckers dat de gemiddelde
omzet van een goeddraaiende growshop om
en nabij de één miljoen gulden ligt. En die
van een redelijk renderende koffieshop op
een half miljoen. Dergelijke omzetten zijn het
'gewone' bedrijfsleven niet ontgaan. Beckers:
„Het reguliere bedrijfsleven ontdekt steeds
meer de cannabis-sector, vooral bedrijven in
de tuinbouw. Ik krijg vaak tuinbouwkwekers
aan de lijn als de winstmarges daar weer eens
onder druk staan. Die weten alles van groei
en en willen een stuk van de winst meepak
ken. En vergeet niet de toeleveranciers, die
toch een deel van hun omzet weghalen bij de
wietteelt."
Dat ze verdienen aan de cannabis-sector
zullen de grote toeleveranciers van tuin-
bouw-machines, ventilatoren, groeilampen
Bio-Bizz is begonnen. „Het loopt aardig. Wij
leveren vooral aan de growshops."
Behalve als geestverruimend middel wordt
hennep al eeuwen gebruikt als grondstof
voor textiel, touw en medicijn. Het lijkt erop
dat deze toepassingen een nieuwe impuls
hebben gekregen in Nederland, want veel
blowers hebben interesse voor de andere
mogelijkheden. Ondernemers springen daar
op in en produceren modieuze hennepkle-
ding, zoals Ruderalis in Maastricht en The
Hemp Tribe in Rotterdam. De kleding vindt
via growshops en gewone kledingzaken zijn
weg naar de klant.
Linda Vos van The Hemp Tribe: „De be
langstelling is gigantisch. Dit hadden we niet
verwacht." Anne Weltens van Ruderalis:
„Hennepkleding is in opkomst. Onlangs
stonden we op een beurs in Frankfurt en we
konden onze kleding niet aanslepen. Hennep
is in. Ook bij mensen die niet blowen."
Ben Dronkers van Sensi Seeds en het Hasj-
museum breidt zijn activiteiten uit naar lega
le toepassingen. Met boeren in Groningen
heeft hij overeenkomsten gesloten voor de
teelt van ruwweg 1000 hectare (legale) hen
nep, met subsidie van de Europese Unie. On
langs kocht hij een fabriek in Oude-Pekela
die zich vooral gaat richten op de verwerking
van hennep in textiel, isolatiemateriaal en
kattebakkorrels en de toepassing van de vezel
als stro-vervanger. „Er zijn grote mogelijkhe
den. Het is een prachtig produkt."
Veel ondernemers in de cannabis-branche
zeggen ook andere activiteiten te willen ont
wikkelen. De voortdurende angst 'om gepakt
te worden' veroorzaakt veel stress. Bovendien
hebben de 'eerstelingen' voldoende geld om
'bovengronds' te gaan. Marcel de Wit uit Rot
terdam is een 'grote' in de wiet die hard aan
het werk is met met een nieuw produkt: ma-
rihuana-medicijnen. Zijn bedrijf heet Marip-
harm. In samenwerking met de in Rotterdam
gevestigde stichting Institute of Medical Ma
rijuana de enige instantie die marihuana
op doktersrecept mag leveren werkt De
Wit aan een serie 'groene' medicijnen.
„Marihuana is een prachtige plant voor me
dicijnen. Het helpt goed tegen hoofdpijn, ast
ma, allerlei andere kwalen en je kunt ermee
afkicken van alcohol en harddrugs. De be
langstelling vanuit de medische wereld is
enorm", zegt De Wit.
Nederland is al jaren hèt Europese cen
trum voor de produktie en distributie van
wiet. Ondanks de steeds oplaaiende discus
sies over legalisering (waar nog steeds geen
politieke meerderheid voor is) en over de
noodzaak tot terugdringing van het aantal
koffieshops vanwege de overlast zeggen alle
kenners dat er voor Nederland geen weg
meer terug is. Daarvoor is de cannabisbran-
che te interessant en te nauw verweven met
de economie. Wernard van Positronic formu
leert het aldus: „De 21ste eeuw wordt de
eeuw van de hennep en Nederland staat
'De 21ste eeuw wordt de eeuw van de hennep en Nederland staat vooraan
en andere agrarische produkten niet snel
toegeven. Algemeen directeur C.W. Amels
van CTAV in Aalsmeer voelt „zich compleet
overvallen" door deze vraag. Hij wil wel toe
geven dat „het vrij logisch is dat CTAV als
een van de belangrijkste toeleveranciers in de
tuinbouwsector" ook verkoopt aan
growshops. „Dat sluit ik zeker niet uit, maar
dat gebeurt onbewust."
Toch noemen kenners CTAV als een be
langrijke leverancier van groeisystemen, net
zoals de eveneens in Aalsmeer gevestigde be
drijven Brinkman en Eveleens. Want een
groeisysteem voor wiet onderscheidt zich
nauwelijks van één voor tomaten of papri
ka's.
Ook is het opvallend, beweren de kenners,
dat bijvoorbeeld de verpakkingen voor be
strijdingsmiddelen en kunstmest de afgelo
pen jaren steeds kleiner zijn geworden. In te
genstelling tot de grootverbruikers, zoals de
tuinders, heeft de wietkweker vanwege zijn
kleinschalige produktie vooral behoefte aan
handzame flacons vloeibare kunstmest, be
strijdingsmiddelen, kleinere zakken potgrond
en hanteerbare pakketten steenwol.
Hydro Systemen Nederland in Rotterdam
brengt onder meer C02-doseerapparatuur,
analysers, natriumlampen en water-groeiste-
men aan de man. Het bedrijf komt er open
lijk voor uit dat de cannabis-sector een lucra
tieve markt is. „Wij krijgen veel aanvragen
van particulieren en growshops. De markt is
redelijk groot en dus aantrekkelijk voor ons",
vertelt Hydro-directeur J.L. Brouwers. Hij
heeft wel geïnformeerd bij het Openbaar Mi
nisterie of verkoop aan wietkwekers strafbaar
was. „De officier van justitie zei van niet. Op
grond daarvan zien wij geen bezwaren", stelt
Brouwers. Hij schat dat zijn onderneming 15
a 17 procent van de omzet haalt uit de ver
koop van produkten aan growshops.
Angst
De grote angst van de wietkwekers zijn niet
de speurders van politiekorpsen, maar die
ven die uit zijn op dure groeilampen, ventila
tiesystemen en desnoods de plantjes. Het is
een van de redenen dat de binnenteelt in en
kele jaren tijd enorm is toegenomen. Huizen,
bedrijfspanden en kassen zijn beter te bevei
ligen. En voor beveiligen heeft de kweker ap
paratuur nodig.
Het bedrijf Alarmco Security is zo'n bevei
ligingsbedrijf. De Alarmco-woordvoerder is
duidelijk in z'n wiek geschoten als hem
wordt gevraagd of zijn bedrijf diensten levert
aan de cannabis-sector. „Hoe durft u dat te
vragen, uiteraard niet." Toch adverteert
Alarmco in het tweemaandelijks magazine
Highlife ('alles over marihuana en meer') dat
een oplage heeft van 15.000 en geldt als
vraagbaak voor wietteler en gebruiker. De
woordvoerder verslikt zich in zijn ontkennin
gen en zegt dan dat de advertentie „een
communicatiestoornis" tussen hem en een
medewerker was. Toch worden de produkten
van Alarmco verkocht in de wietbranche,
zeggen de kenners. Alarmco blijft ook adver
teren in Highlife.
De Nederlandse cannabis-sector vertoont
alle kenmerken van een volwassen bedrijfs
tak en neemt in omvang opvallend snel toe,
zegt dr. A.C.M. Jansen, wetenschappelijk on
derzoeker van het Economisch-Geografisch
Instituut van de Universiteit van Amsterdam.
Hij volgt de nederwietmarkt sinds 1985 op de
voet. Hij omschrijft het als een ijzersterke
markt met enorme groeipotenties waar grote
ondernemingen jaloers op zouden zijn. „Ne
derwiet heeft binnen tien jaar de helft van de
totale markt veroverd. Dat zou Unilever eens
moeten proberen. De import van hasj en
wiet is voor de Nederlandse markt met vijftig
procent teruggelopen. Dan praat je over een
importvervangingsmarkt van een half miljard
gulden. Het is een gigantisch vitale sector."
Ook hij ziet dat het reguliere bedrijfsleven
steeds meer deze groene golf ontdekt. „En
dat creëert weer werkgelegenheid."
Vijftig ton
Volgens Jansen is de sector lastig in kaart te
brengen vanwege het deels illegale karakter.
Zijn schatting is dat er 10.000 tot 15.000 kwe
kers in Nederland zijn die vooral op part-ti
me-basis actief zijn. Geschatte produktie: 40
a 50 ton. Er zijn zo'n 1.500 koffieshops in Ne
derland, die werk bieden aan enkele duizen
den medewerkers. Bovendien zijn er honder
den zogeheten 'headshops', winkels die pij
pen, vloeitjes en andere artikelen rond mari
huana verkopen. De onderzoeker meent dat
tussen de 10.000 a 20.000 mensen geheel of
gedeeltelijk voor hun inkomsten afhankelijk
zijn van de cannabis-sector. Het aantal blo
wers schommelt tussen de 500.000 (frequent)
en één miljoen (incidenteel).
De cijfers van Jansen worden door kenners
van de branche zelfs nog als te conservatief
omschreven. Bedrijfsadviseur André Beckers
schat dat er minimaal 250.000 kilo hasj en
wiet in Nederland wordt verkocht, waarvan
een aanzienlijk deel op het conto van de ne-
derweet-kweker kan worden geschreven. „Er
is vorig jaar alleen al 187 ton in beslag geno
men en in 1993 was dat 120 ton, terwijl de ki
loprijs nauwelijks daalde." Het aantal blo
wers en koffieshops is volgens hem ook veel
hoger dan men aanneemt. „Alleen al in Arn
hem zijn er 1.500 professionele kwekers." Hij
schat dat rond de 50.000 mensen in Neder
land voor geld wiet kweken.
Organiserfin
Hel aantal werknemers in de cannabis-sector
is inmiddels zo groot dat de FNV serieus pleit
voor een CAO voor personeelsleden van kof
fieshops, growshops en kwekerijen. Ook op
andere terreinen is men zich aan het organi
seren. Zo bestaat er sinds jaar en dag de
Bond van Cannabis Detaillisten (BCD) en de
Nederlandse Cannabis Consumenten Bond
(NCCB). Ook op lokaal niveau zijn er belan
genorganisaties. Behalve het eerder genoem
de Highlife bestaat er ook het blad Soft Se
crets, oplage 15.000. Tevens is er een Canna
bis Rechtshulp Fonds.
Volgens onderzoeker Jansen zijn dit signa
len dat de cannabis-branche een 'normale'
bedrijfstak aan het worden is. Hoofdredac
teur Joop Mestrom van Highlife is het met
hem eens: „Het is een professionele bedrijfs
tak, waarin veel geld omgaat en waar ook het
gewone bedrijfsleven flink van profiteert."
Binnen de branche ontstaan vaak kleine
conglomeraten, die omzetten genereren
waar mening ondernemer jaloers op zou zijn.
Behalve de bekende Bulldog-onderneming
(koffieshops), vallen daaronder de activitei
ten van voorvechters van het eerste uur zoals
Wernard (Positronics) en Ben Dronkers
(Hasjmiiseum en het Sensi Seed-imperium).
Dronkers produceert naar men zegt de beste
wiet ter wereld en is Europees marktleider op
zaden-gebied. Wernard in Amsterdam is ac
tief in de lampenfabricage,. zaden, biolo
gische meststoffen, de verkoop van groeisys
temen en klonen. Hij beschikt over een voor-
lichtingscentrum-annex-proeflokaal en het
blad Soft Secrets. Een van de nieuwste appa
raten die door hem worden verkocht is een
hasjmachine waarmee een drie keer hogere
opbrengst kan worden gehaald.
De afgelopen jaren groeide ook het aantal
bedrijven dat zich specifiek richt op de
cannabis-sector en op dezé manier werkgele
genheid creëert. Bio-Bizz in Groningen levert
allerlei biologische mestsoorten en kant en
klare mengsels. „Wietkwekers willen uitgeba
lanceerde mest, speciaal voor de marihuana-
kweek en dat kunnen wij leveren. Je op
brengst wordt gegarandeerd hoger", vertelt
Jetze de Raad die bijna vijf jaar geleden met
